Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.1991, Síða 13

MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLl 1991.
13
Vonarglæta
Leiðtogafundurinn í London
vekur vonarglætu um að hressa
megi við efnahag veraldarinnar
sem samkvæmt Sameinuðu þjóö-
unum stefnir beint í aukna fátækt.
Auðvitað vekja fréttimar um þriðj-
ungs minnkun langdrægra kjarna-
vopna mesta athygh og ekki síst
hér á landi vegna þess að þetta var
einmitt eitt af stóru málum forseta
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna á
leiðtogafundi risaveldanna í
Reykjavík um árið. Við íslendingar
höfum þannig í mannkynssögunni
lagt okkar lóð á vogarskálar heims-
friðarins. Friður er auðvitað for-
senda efnahagsbata og er nú von-
andi að ríki veraldarinnar snúi sér
í alvöru að minnkun fátæktar og
aukningu hagvaxtar. Til lengdar
er bara ein fær leið út úr vítahring
fátæktarinnar og þaö er aukning
fríverslunar í veröldinni.
Evrópuvígið
sýnir klærnar
Þótt slík leið hljómi nokkuð auð-
veld eru engar smávegis hindranir
í veginum. Evrópubandalagið
verður t.d. að leyfa tollfijálsan inn-
flutning matvæla á sína sterku
markaði. Núverandi stefna banda-
lagsins er í þveröfuga átt. „Fortress
Evrópa" eða Evrópuvígið heimtar
nefnilega fríverslun með allt það
sem það á best, fjármagn, vörur,
þjónustu og mannskap, en neitar
algjörlega að versla með það sem
aðrir eiga best, t.d. matvæli. Þannig
heldur Evrópubandalagið vísvit-
andi niöri efnahag þriðja heimsins
sem að öllu jöfnu á bara matvæli
til þess að versla með en gæti með
sérhæfingu á því sviði eignast fé til
þess að iðnvæðast og verða ríkur.
Ekki þarf að fjölyrða um það hvaða
áhrif þessi stefna bandalagsins hef-
ur á efnahag íslendinga, sem eru
auðvitað matvælaframleiðendur,
og byggja megnið af gjaldeyristekj-
um sínum á útflutningi á mat.
KjaUarirm
Guðlaugur Tryggvi
Karlsson
hagfræðingur
Skammsýnin eyðileggur
Evrópu
Kommissararnir í Brússel beita
bæði framleiðslustyrkjum og út-
flutningsstyrkjum til þess að kom-
ast hjá því að þurfa að flytja inn
matvæli. Þessi gegndarlausi fjár-
austur mesta efnahagsrisa verald-
arinnar í landbúnaði orsakar
þannig ástand í heimsviðskiptum
að verð á matvælum er ekki í neinu
samhengi við þaö sem það kostar
að framleiða þessi matvæli. Jörð
Evrópu í þessum hildarleik er
þannig ofurpínd og sums staðar er
álagið á frjómátt jarðarinnar orðiö
svo gegndarlaust að moldin nær
ekki að endumýja sig. Þannig er
bein sekt við því að bera mykju á
tún í Hollandi þar sem Holland er
smám saman að breytast í einn
mykjuhaug vegna ofpíningar
landsins.
Svindlið í Briissel
Á sama tíma eru reyttar upp tólf
hundruð þúsund vetrarfóðraðar
skjátur á ári í Hollandi meðan
Nýsjálendingar t-d. verða að jarða
þrjár milljónir fjár í ár vegna mark-
aðsleysis og er Nýja-Sjáland þó al-
gjört kjörland sauðkindarinnar og
fóru.afurðirnar lengst af til Bret-
lands. Þá má heldur ekki gleyma
því að í haust á að jarða hér á landi
55 þúsund fjár vegna offramleiðslu,
sem hvergi er finnanlegur markað-
ur fyrir en Evrópubandalagslöndin
eru auðvitað söguleg markaðslönd
okkar fyrir kjöt. Fjárausturinn frá
Brússel í framleiðslustyrkina er
sums staðar hugsaður til fram-
leiðslustýringar. Ef offramleiðsla
er t.d. á svínakjöti í bandalaginu
eiga svínabændur ekki að fá styrki
o.s.frv. í reynd er þetta allt tómt
svindl því framleiðsluskýrslurnar
eru bara falsaðar til þess að þjóna
vitleysunni í Brússel og peningam-
ir renna í stríðum straumum til
framleiðenda sem eru að eyðileggja
jörðina með framleiðslu á afurðum
sem enginn getur torgað eða hefur
efni á að kaupa erlendis.
„Þannig heldur Evrópubandalagið vís-
vitandi niðri efnahag þriðja heimsins
sem að öllu jöfnu á bara matvæli til
þess að versla mefren gæti með sérhæf-
ingu á því sviði eignast fé til þess að
iðnvæðast..
„ .. .sums staðar er álagið á frjómátt jarðarinnar orðið svo gegndar-
laust að moldin fær ekki að endurnýja sig."
Kórónan á vitleysunni
Öll þessi vitleysa gefur mesta og
besta landbúnaöarlandi veraldar,
Bandaríkjunum, afsökun fyrir því
að beita framleiðslustyrkjum og
útílutningsbótum í anda Brússel.
Þar með hefur andskotinn auðvitað
hitt ömmu sína og vitleysan verið
kórónuð. Síðan er fátækum þriðja
heims ríkjum ætlaö að lifa í svona
heimi og allir eru undrandi á því
að þeir skulu vera að kvarta. Hrís-
grjónarughð í Japan er svo einn
kapítulinn í þessari vitleysu. Jap-
anir Ufa á rís, samt er bannað að
flytja inn rís til Japans. Þar í landi
er það þjóðaríþrótt að rækta rís í
bakgarðinum sem oft á tíðum er
ekki stærri en svo að koma megi
fyrir einni rólu. Hver er afleiðing-
in? Jú, rísverð í Japan, sem þessi
duglega þjóð verður að borga fyrir
matinn sinn, er allt að tíu sinnum
hærra en verð á rís á heimsmark-
aði. Samt er bannað að flytja inn
rís til Japan.
Fara GATT viðræðurnar út
um þúfur?
Auðvitað eru fleiri þættir til um-
ræðu í fríverslunaranda veraldar-
innar en samt er eitt alveg kristal-
tært. Ef ekki kemur til aukin versl-
un í veröldinni og sérhæfmgar með
tllhti til landkosta og hæfileika
mun spá Sameinuðu þjóðanna um
aukna fátækt í veröldinni rætast. í
desember sl. sigldu viðræðurnar í
strand þar sem lengi hefur verið
unnið að lausn þessara mála, þ.e.
GATT viðræðurnar í Genf, sem
kenndar hafa verið Við Uruguay.
Nú lofuðu leiðtogarnir í London því
að nýjum krafti verði spýtt í þessar
viðræður. Því miður gefur stjórn-
málaþróun I helstu ríkum viökom-
andi þessu máli, ekki aukna' von
um mikinn árangur í reynd. Þann-
ig að hætta er á því að ráðherra-
fundur GATT-ríkjanna í haust
verði að engu.
Boltinn í París
Hinn nýi forsætisráöherra
Frakka, Edith Cresson, er t.d.
hörku-verndarsinni og berst'fyrir
ríkisforsjá á öllum sviðum. Hún er
dyggilega studd af írum innan Evr-
ópubandalagsins en bæði Bretár,
Þjóðverjar og Hollendingar vilja
draga úr vitleysunni í Brússel og
sjá aukningu á heimsvelferð. Þama
stendur hnífurinn í kúnni. Frakkar
þumbast við og írar elta þá. Þannig
fá Bandaríkjamenn afsökun og
taka þátt í vitleysunni og hóta þvi
að snúa sér bara að fríverslunar-
samningi við Mexíkó. Gerist það
er skollið á viðskiptastríð sem eng-
inn sér fyrir endann á. Japanir
munu koma sér undan því að leyfa
rísinnflutning og veröldin blokke-
rast enn frekar í ríkar þjóðir og
fátækar. Eftir leiðtogafundinn er
boltinn því í París. íslendingar ættu
nú að gaumgæfa vel hvort þeir
gætu ekki neytt sambanda sinna
og aöstoðað heimsvelferðina við að
skora það mark sem úrslitum ræð-
ur í baráttunni gegn fátækt í ver-
öldinni.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
«
Hámarkshraði,
til hvers?
Kjállarinn
Páll Þorgríms Jónsson
flokksstjóri
„Akstur án ljósa eða með vitlaust stillt
ljós er eitt dæmi um hugsunarleysi
ökumanna, jafnvel á sólbjörtum sum-
ardegi. Bíll sem er ljóslaus er réttlaus
verði hann valdur að tjóni.“
Það hafa margir sjálfmenntaðir
umferðarfræðingar látið ljós sitt
skína í sambandi við akstur vél-
knúinna ökutækja undanfarið,
einnig fólk sem starfar við umferð-
armál. Ég er einn af þessum sjálf-
menntuðu sérfræðingum og hef
verið mörg ár í umferðinni.
Undanfarið hefur verið mikið
rætt og ritað um vélhjól og akstur
þeirra og þau slys sem hafa orðið.
Megnið er neikvætt.
Hvers vegna ekki meira-
próf?
En eitt ber að hafa í huga þegar
þessi farartæki eru skoðuð úti á
þjóðvegum landsins: að þau hjól,
er fara eftir lögum, eru með erlend-
um númerum.
Sama má segja um bílana er
fylgja reglum um hámarkshraða.
Sem dæmi get ég sagt frá tveimur
erlendum vélhjólamönnum
skammt fyrir norðan Staðarskála í
Hrútafiröi. Þeir voru á suöurleið
og óku þar á 70 km hraða en þar
eru hraðatakmörk 90 km. Er ég
lagði á Holtavörðuheiðina komu
þrír mótorhjólamenn og æddu
fram úr mér pg voru þeir á öðru
hundraðinu. Ég sá þá ekki aftur
fyrr en í Borgamesi. Er ég var
undir Hafnarfjalli æddu þeir aftur
fram úr mér og fóru ekki hægar
en áður.
Þetta er það sem allir óttast vegna
þeirra tiðu slysa er hafa orðið það
sem af er árinu og telja menn or-
sakir of htla kennslu á þessi stóru
hjól. Hvers vegna ekki meirapróf
eins og fyrir ökumenn bifreiða?
Nýtt þarfaþing er komið í marga
bíla. Það er farsíminn. - Menn tala
og aka í umferðinni og nota aðeins
aðra höndina á stýrið. Það er mjög
mikið kæruleysi eins og umferðin
er orðin nú.
Afþreying við akstur
Hvað skyldi kosta tryggingafélög-
in það tjón er verður í umferðinni
og rekja má til notkunar á farsím-
um í akstri og þar sem ökumenn
eru ekki með hugann við umferö-
ina á undan sér? - Góður og tillits-
samur ökumaður er sá sem annað
hvort stöðvar bifreiðina eða sinnir
ekki símanum. Ef um áríðandi sím-
tal er að ræða hringir viðkomandi
aftur og þá getur verið hægara að
nema staðar og svara í símann. Ég
hef séð bifreiðar kyrrstæðar og
ökumenn þeirra að tala í símann
en þeir eru bara svo fáir að maður
tekur eftir því. Hitt er svo algengt
„Hámarkshraði er til þess að virða hann, ekki til þess að brjóta hann."
að menn séu að tala á ferð að mað-
ur er orðinn vanur því.
Ökumaður, er reykir við akstur,
er ekki einungis að stytta líf sitt
heldur einnig samborgara sinna
vegna þess að enginn getur sagt að
andartaksgáleysi geti ekki valdið
slysum, t.d. er verið að drepa í eða
teygja sig eftir tóbakinu. Það sama
gildir um neyslu gosdrykkja og
annarrar fæður í akstri þar sem
menn eru með pylsu í annarri
hendi og gos á milli fóta sér og
keyra.
Aðstoð boðin
Ég hef aðeins tínt til þaö sem er
neikvætt í fari ökumanna og sjálf-
sagt sjá margir sjálfan sig í þessum
lýsingum mínúm. En það kann
aldrei góöri lukku að stýra að fjalla
eingöngu um það sem miöur fer.
Margir ökumenn eiga ekki skilið
að fá neikvæöa umfjöllun i.'eldur
ber að líta á það sem jákvætt er í
framkomu hvers og eins en ekki
dæma alla eftir litlum hópi.
Þaö þarf ekki nema eitt skemmt
eph í körfu til þess að önnur
skemmist líka. Sama á viö um öku-
mennina er aka um götur borga og
bæja. Það eru örfáir er koma óorði
á heildina. Bifhjólasamtök lýðveld-
isins hafa margoft bent á að
kennslu á stærri bifhjól sé ábóta-
vant og hafa boðist til að aðstoða
við þjálfun ökumanna þeirra. Þeir
hafa reynslu og þekkingu til þess.
- Hvers vegna ekki aö þiggja það
og fá þar meö betri og varkárari
ökumenn út í umferðina?
Akstur án ljósa eða með vitlaust
stillt ljós er eitt dæmi um hugsun-
arleysi ökumanna, jafnvel á sól-
björtum sumardegi. Bíll, sem er
ljóslaus, er réttlaus verði hann
valdur að tjóni.
Fróðlegt væri að vita hvað það
kostar tryggingafélögin á ári í
tjónabætur, þ.e. í eignar- og slysa-
bætur, að ökumenn eru að tala í
síma, reykja, borða eða eru ljós-
lausir og aka langt yfir hámarks-
hraða.
Hámarkshraði er til þess að virða
hann, ekki til þess að brjóta hann.
Ökumenn, munið að þiö eruð ekki
einir í heiminum og að aðrir þurfa
að komast leiðar sinnar.
Virðum umferðarreglur og okkur
líður betur að loknum hveijum
degi. Aðgát skal í akstri höfð. Þetta
er spurning um lengra og betra líf.
Komum heil heim að lokinni
skemmtilegri ökuferð.
Páll Þorgríms Jónsson