Dagblaðið Vísir - DV - 03.03.1992, Page 19

ÞRIÐJUDAGUR 3. MARS 1992.
19
Dusilmenni er
níðast á börnum
„Þungt stynur þrábarið bam,“
segir gamall málsháttur. Mér datt
hann í hug þegar barnabæturnar
voru borgaðar út um mánaðamót-
in. Ég stundi nefnilega þegar ég sá
hversu mikið þær höíðu lækkað,
eða með öðrum orðum hve skattar
mínir, einu fyrirvinnu sex ein-
staklinga, höfðu hækkaö. Þetta er
ekki í fyrsta skipti sem farið er í
vasa barnafjölskyldna eftir aurum
til að bjarga ríkiskassanum.
Rétt fyrir jólin samþykkti Alþingi
að lækka bamabæturnar. í annarri
frétt kom fram að slys á bömum
eru óvenju tíð hér á landi og mun
algengari en í nágrannalöndunum.
Út frá þessum tveimur fréttum er
ekki óeðlilegt að hugleiða aðeins
hvemig búið er að börnunum, „því
dýrmætasta sem við eigum“.
Hún á að borga
Sú kynslóð sem nú er að ala upp
börn er kynslóðin sem borgar. Hún
á að borga fullu veröi íbúðarhús-
næði, öll lán era verðtryggð og með
vænum vöxtum. Hún á að borga
námslánin að fullu til baka - þau
em líka verðtryggð - og nú á að
setja vexti á þau. Hún á að borga
fyrir skólagöngu barna sinna,
borga lyf og læknisþjónustu því
verði sem hún kostar og svo mætti
áfram telja. Það eru bara rúmlega
tíu ár síðan þessi peningastefna
brast á. Þeir sem keyptu sér hús-
næði og tóku námslán áður era á
KjaUarirm
Hafsteinn Karlsson
skólastjóri
grænni grein. Á hvaða aldri eru
þeir sem mestu ráða í þjóðfélaginu?
Afleiðingamar láta ekki á sér
standa. Ungt fólk, sem er að koma
sér þaki yfir höfuðið, vinnur og
vinnur og vinnur meira. En það
dugir þó ekki aUtaf til. Margir ráða
ekki við afborgamr, missa íbúðina
og standa uppi stórskuldugir.
Verða að fá sér litla leiguíbúð á
okurleigu og halda áfram að vinna
fyrir skuldunum. Tala prestar ekki
um að hjónaskilnaðir séu sífellt tíð-
ari?
Sem betur fer á þetta fólk böm.
Þetta er kynslóðin sem er í bam-
eign og hennar hlutverk í samfé-
laginu er að halda við mannkyn-
inu. Auðvitað bitnar þetta allt sam-
an á börnunum. Meðan foreldram-
ir vinna era þau í pössun hér og
þar eða bara ein heima. Mér er
sagt að í þéttbýlinu fyllist göturnar
í hádeginu af stressuðum foreld-
ram sem þurfa að nota matartím-
ann í að hendast bæjarhluta á milli
til að koma börnunum frá einum
stað á annan. Hvað skyldi það kosta
þjóðfélagið?
Þá minnkar þjónustan
Skóhnn er fyrir bömin. Þar era
þau við nám og störf og foreldrar
geta yfirleitt verið rólegir meðan
þau eru þar. En skólastarf fær eng-
„Það er gleðilegt að nú upp á síðkastið
hefur lifnað yfir foreldrafélögum og
þau hafa séð hve skólinn skiptir miklu
máh í uppeldi barnanna.“
„Skólinn er nefnilega fyrir börnin."
an frið fyrir ráðamönnum lands-
ins. Þeir sjá eftir þeim peningum
sem varið er í skólakerfið og
minnka sífellt fjárveitingar. Slíkar
aðgerðir koma vitaskuld harðast
niður á börnunum.
Daglegur skólatími styttist sem
þýðir einfaldlega að þau era lengur
ein og eftirhtslaus. Þá minnkar
þjónustan sem skólamir veita því
að starfsmönnum fækkar. Lengi
hafa kennarar verið nánast einir
um að berjast fyrir auknum fjár-
veitingum til skólanna. Það er
gleðilegt að nú upp á síðkastiö hef-
ur lifnaö yfir foreldrafélögum og
þau hafa séð hve skóhnn skiptir
miklu máli í uppeldi bamanna.
Skóhnn er nefnilega fyrir bömin.
Eftir því sem börnum í fjölskyld-
um fjölgar vaxa fjárhagsvandræð-
in. Þá verður erfiðara fyrir báða
foreldra að vinna utan heimihs.
Veikindi, ónógur nætursvefn, dýr
og takmörkuð dagvistun og stuttur
skóladagur valda foreldrum erfið-
leikum. En flestum era þannig kjör
búin að vinna annars foreldris
nægir ekki tíl að framfleyta vísi-
tölufjölskyldu hvað þá stærri fjöl-
skyldu. Þegar annað foreldri er
heima að hugsa um böm og bú fær
makinn aðeins að nýta 80% af per-
sónufrádrætti þess sem er heima.
Yfirvöld skattleggja þetta fólk sem
sagt sérstaklega!
Ofan á allt saman bætist hús-
næðisbashð en sú glíma er einmitt
einna hörðust fyrir barnafjölskyld-
umar. Þær era því margar í sjálf-
heldu og eiga þess engan kost að
framfleyta sér eða lifa eðlilegu fjöl-
skyldulífi.
Nöturlegt þjóðfélag
Þetta er nöturlegt þjóðfélag sem
við búum börnunum. Þau era æ
minna samvistum við fuhoröið
fólk. Foreldramir eru stútfuhir af
fjárhagsáhyggjum, dauðþreyttir
eftir mikla vinnu og þeir hafa nag-
andi samviskubit vegna barnanna.
Börnin fara verst út úr þessu öllu
saman. Þau eru öryggislaus. Það
gefst sífeUt minni tími til að sinna
þeim og ala þau upp. Er nokkur
hissa á öllum þessum slysum?
Það era mikU dusilmenni sem
ekki sjá önnur ráð til að bjarga rík-
isfjármálum en að taka aura frá
barnafjölskyldunum, varpa vand-
anum tU framtíðarinnar. Það þættu
vondir foreldrar sem spara með því
að hætta að kaupa mat handa böm-
unum.
Hafsteinn Karlsson
Kennarar alltaf í fríi?
Gagnrýni er góð, árásir era yfir-
leitt ekki málefnalegar. Árásir á
kennarastéttina virðast vinsælar
núna. Sérstaklega eru árásir yfir-
manna kennara áberandi. Aðstoð-
armaður menntamálaráðherra
sakar stéttina um vinnusvik
„kennarar era á launum allt árið
en kenna í 9 mánuði", Morgunblað-
ið 11. febrúar og í Dagblaðinu 20.
febrúar segir ráðherra: „Hlýt að
láta athuga hvemig frídagar kenn-
ara eru nýttir“. Einnig telur ráð-
herra kennara nota kennslustund-
ir tíl þess að ófrægja sig og efna-
hagsráðstafanir ríkisstjórnarinn-
ar.
í fyrsta lagi gæti verið fróðlegt
fyrir yfirmenn kennara að kynna
sér kjarasamninga stéttarinnar,
vinnuvika kennara er tæplega 46
KjaUajinn
Hrund Sigurbjörnsdóttir
kennari
„Ef ég fer aö vinna viö annað starf á
ég eftir að sjá eftir þessu starfi, sem er
jafn skemmtilegt og það er kröfuhart.
En lítið er það virt.“
stundir og 153 stundum skal varið
tU endurmenntunar á sumrin,
þannig vinna kennarar af sér þetta
langa, „sumarfrí". í öðra lagi vUdi
ég benda þeim á hvemig ég sem
kennari nýti daga mína og hvaö ég
ber úr býtum.
Er starfið ofmetið?
Ég hef 4 ára háskólamenntun að
baki og fæ útborgað eftir skatt
69.000 krónur fyrir heUs dags starf.
Þetta kaup fæ ég fyrir 29 tíma
kennslu og undirbúning fyrir
kennsluna. Eg vil í þessu sambandi
biðja ráðherra að setja sig inn í þær
aðstæður aö standa óundirbúinn
frammi fyrir 20-28 unglingum sem
verkstjóri.
Fyrir kröfuharða unglinga þarf
að vera flölbreytni og tíl þess að
hafa hana búa kennarar oft tíl
námsefni. í þessum launum er
einnig innifalið: HeUdarskipulag
vetrarins, endurmenntun, að
kynna sér nýtt námsefni, fara á
fræðslufundi um námsefni og nýjar
leiöir í kennslu (þeir fundir eru
oftast utan dagvinnutíma), fundir
og viðtöl við foreldra nemendanna,
„... vinnuvika kennara er tæplega 46 stundir og 153 stundum skal varið til endurmenntunar á sumrin
segir Hrund m.a. i grein sinni.
«1
l ' •
'
einkaviðtöl við nemendur, tiltektir
í stofum, fundir með samstarfsfólki
um innra starf skólans, að leiðrétta
verkefni (ég kenni 110 nemendum
á aldrinum 14-16 ára), gæsla á
skólavelh þar sem kennari er hefur
á hendi vörslu í kaffi- og matartím-
um, semja próf sem éiga og verða
að vera sanngjöm, fara yfir próf,
færa inn einkunnir, fylgjast með
efni sem berst til skólanna um hluti
eins og einelti, misþroska böm,
börn alkóhóhsta, sjálfsmorð ungl-
inga, fikniefnafræðslu, kyn-
fræðslu, jafnréttisfræðslu, nýtt
námsefni, o.s.frv., o.s.frv.
Er þetta hvatning?
Ég held að það sé einsdæmi að
nokkur stétt þurfi sífeht að vera í
varnarstöðu gagnvart óréttlátum
árásum yfirmanns síns. Mér finnst
að ég ætti ekki að þurfa að eyöa
kröftum mínum í að réttlæta starf
mitt í tíma og ótíma, yfirmaður
minn ætti að kynna sér það.
Ég vU líka bæta því við aö ég vU
ekki sætta mig við þessi kjör í fram-
tíðinni, hvað þá þetta viðhorf sem
ráðamenn viðra, frekar en margir
aðrir góðir kennarar og ætla því
að sækjast eftir annarri atvinnu.
Ef ég fer að vinna við annað starf
á ég eftir aö sjá efdr þessu starfi,
sem er jafn skemmtilegt og það er
kröfuhart. En htið er það virt.
Hrund Sigurbjörnsdóttir