Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1993, Qupperneq 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Aukið sjónvarp
Eitt af því, sem gæta þarf viö nýtingu á nýjum geira
ljósvakans til aukins sjónvarps, er kostnaður viö móttöku
rása á geiranum. Æskilegt er, aö notendur geti notaö
sama loftnetið viö aö taka viö þeim 23 rásum, sem rúm-
ast á geiranum, og sama afruglarann til aö ná myndinni.
Þetta þýöir, að rétthöfum rásanna ber aö koma sér
saman um sendingarstað og afruglunarkerfi, jafnvel þótt
þeir standi aö öðru leyti í samkeppni. Sameiginlegt af-
ruglunarkerfi kemur £dls ekki í veg fyrir, að hver rétt-
hafi fyrir sig geti haft eigin læsingar á sínu efni.
Annað brýnt atriöi er, aö ekki sé mörgum af þessum
23 rásum fómaö til aö senda samhliða fleiri en eina út-
sendingu af sömu gervihnattarásinni. Mikilvægt er aö
nýta sem bezt hvem þann geira ljósvakans, sem bætist
viö, því aö mikill kostnaður fylgir hverjum nýjum geira.
Þetta þýöir, aö þeir rétthafar rásanna, sem hyggjast
nota þær aö einhverju leyti til viðstöðulauss endurvarps
efnis frá gervihnöttum, ættu að koma sér saman um
þetta endurvarp. Sameiginlegt endurvarp kemur ekki í
veg fyrir samkeppni í eigin dagskrám rétthafanna.
Þriðja mikilvæga atriöiö er, aö ekki sé fómaö rásum
til aö raka dreifamar, það er að ná til skuggasvæða á
Faxaflóasvæðinu. Til þess aö fullnýta rásimar 23 er skyn-
samlegt að nota kapal til aö koma efninu til þessara svæða
í staö þess að taka þrjár rásir undir hveija sendingu.
Þetta er rökrétt afleiðing þess, aö geirinn, sem senn
verður tekinn í notkun, er stundum kallaður „kapall í
lofti“. Líta ber á hann sem eins konar ódýran kapal, sem
ekki er fullkomin lausn og getur kallað á heföbundinn
kapal í jörð til uppfyllingar á skuggasvæðum geislans.
Þetta þýöir, aö rétthafar rásanna ættu aö koma sér
saman um lagningu heföbundins kapals um skuggasvæð-
in, þegar komiö hefur í ljós, hver þau em. Þetta þriöja
atriði er eins og fyrri atriöin tvö fyrst og fremst þjóöhags-
legt spamaðar- og hagvæmnisatriöi, sem hafa ber í huga.
Með því aö nýta rásimar 23 sem bezt er hægt aö gera
skömmtunina til rétthafanna sem minnsta. Forðast ber
mistökin frá núverandi sjónvarpsgeira, sem er illa nýttur
og hefur komiö á fót tvíokun Ríkisútvarpsins og íslenzka
sjónvarpsfélagsins í aðgangi aö núverandi loftnetum.
Þegar geiri springur, verður mismunun mifli rétthafa.
Þeir, sem ekki komast fyrir á eldri geira, verða aö fara
yfir þann þröskuld, aö notendur hafa ekki móttökubún-
aö. Þeir rétthafar, sem fara á nýjan geira, hafa því snöggt-
um lakari aöstööu en þeir, sem em á gamla geiranum.
Þetta þýöir ekki aðeins, aö nýta ber hvem nýjan geira
sem bezt, heldur einnig, aö hver nýr geiri er verðminni
en þeir, sem fyrir em í notkun. Þetta skiptir máli, ef
stjómvöld taka upp þá nýju stefnu aö selja eða leigja
réttinn tfl að nota ljósvakann tfl sjónvarps.
Slík stefnubreyting er hugsanleg, alveg eins og stjóm-
völd gætu fariö að selja eða leigja aðgang að fiskimiðun-
um, sem em miklu takmarkaöri auölind en ljósvakinn
1 loftinu. Slíkt væri pófltísk ákvöröun, sem yrði þá aö
beita af víösýni og réttlæti og tfl efflngar samkeppni.
Ef sú verður niðurstaðan, er rétt að verðleggja núver-
andi sjónvarpsgeira Ríkisútvarpsins og íslenzka sjón-
varpsfélagsins margfalt dýrar en geirann, sem nú hefur
veriö ákveöið aö opna. Þegar þriöji geirinn veröur síðar
opnaöur, ber aö veröleggja hann enn lægra en hina fyrri.
Atriðin, sem hér hafa verið nefnd, em viðráöanleg.
Hinn nýi sjónvarpsgeiri getur því fariö vel af staö og
orðið tfl aö auka flölbreytni sjónvarpskosta almennings.
Jónas Kristjánsson
Frétt hljóðvarps ríkisins um al-
þjóðaviðskipti í nafni Búnaðar-
bankans svipti hulunni af furðu-
legri starfsemi sem stunduð var í
skjóli íslenska ríkisins. Búnaðar-
bankinn er ríkisbanki eins og
menn vita og forráðamenn hans
hafa snúist af mikilli hörku gegn
öllum hugmyndum um að breyta
eignarhaldi hans. Hefðu áform um
viðskipti með úraníum fyrir tílstM
Búnaðarbankans náð fram að
ganga kynni íslenska ríkið að hafa
flækst í stóralvarlegt alþjóðlegt
hneykslismál.
Viðbrögð stjórnenda bankans
voru í fyrstu á þann veg að þeir
virtust ætla að skella skuldinni al-
farið á aðra. Guðni Ágústsson,
bankaráðsformaður og þingmaður
Framsóknarflokksins, gaf til
kynna að tilraun hefði verið gerð
til að beita bankann íjárkúgun af
viðskiptavinum hans. Síðan breytt-
ust svör Guðna og bankans auk
þess sem brottrekstur viðkomandi
starfsmanns var tilkynntur.
Skýrsla til Alþingis
Þessum sérkennilega kafla í sögu
Búnaðarbankans er vonandi lokið.
Sú spuming vaknar hins vegar
hvort ekki sé nauðsynlegt fyrir
bankann og eiganda hans, íslenska
ríkið, að gera betur hreint fyrir sín-
um dyrum. Bankaheimurinn er
ekki stór og innan hans gilda sér-
stök lögmál. Þeir sem fá illt orð á
sig vegna furðulegra viðskipta,
ekki síst á alþjóðavettvangi, geta
orðið að gjalda þess með óhagstæð-
ari viðskiptakjörum en efla. EðU-
legt er að Alþingi, sem kýs menn í
bankaráð Búnaðarbankans, verði
gefin skýrsla um þetta mál.
„Lesendur DV hafa getað fylgst með orðaskiptum okkar Páls Pétursson-
ar. . . “ segir i texta greinarhöfundar.
Alþingi og alþjóðavið-
skipti Búnaðarbankans
Sérstaka athygU hefur vakið að
formaður bankaráðs Búnaðar-
bankans hefur komið fram í fjöl-
miðlum fyrir hönd hans í þessu
máU. Ástæðan fyrir því er ef til
viU verkaskipting milti bankaráðs
og bankastjómar, þar sem banka-
ráðsformaður sé eins konar mál-
svari bankans. Skýringin kann
einnig að vera sú að bankastjómin
Uti þannig á að hinn brottrekni
starfsmaður hafi starfað í sérstöku
umboði bankaráðsins eða for-
manns þess. í skýrslu til Alþingis
um málið yrði væntanlega upplýst
um hlut bankaráðs annars vegar
og bankastjómar hins vegar í þessu
máU. Einnig þarf að upplýsa hvem-
ig staðiö var að ákvörðunum um
að starfsemi af þessu tagi hófst í
nafni og á vegum Búnaðarbankans.
KjaUaiinn
Björn Bjarnason
alþingismaður
jafnvel þótt ljóst sé að um óstaðfest-
ar fréttir sé að ræöa.
Þessi nýja túlkun Páls Pétursson-
ar á eigin frumvarpi hefur ef til
viU þegar leitt til þess að þingflokk-
ur framsóknarmanna undir hans
stjóm hafi krafist hinnar nauðsyn-
legu skýrslu af bankamálaráð-
herra til Alþingis um alþjóða- og
vopnaviðskipti fyrir tilstuðlan
Búnaðarbankans?
Auðvitað færi best á því að fram-
sóknarþingmaðurinn og banka-
ráösformaöurinn Guðni Agústsson
hefði sjálfur frumkvæði að því að
gefa umbjóðendum sínum á Ai-
þingi skýrslu um hin alþjóölegu
viöskipti undir hans forsjá. Eru
ekki hæg heimatökin fyrir Pál Pét-
ursson að stuðla að því? Hin skrif-
lega skýrsla þyrfti að birtast sem
Frumkvæði Framsóknar-
flokksins?
Lesendur DV hafa getað fylgst
meö orðaskiptum okkar Páls Pét-
urssonar, formanns þingflokks
framsóknarmanna, um frumvarp
Páls varðandi skyldur ráöherra að
viðlagðri refsiábyrgð til að skýra
Alþingi rétt og satt frá. Benti ég á
að PáU fór sjálfur með rangt mál
þegar hann kynnti Alþingi þetta
Ula undirbúna fmmvarp sitt. í til skyldu til að upplýsa Alþingi og fyrst, umræður um hana gætu far-
DV-grein hinn 27. maí túlkar Páll nefndir þess um atburöi hér og er- ið fram þegar Alþingi kemur sam-
frumvarpið á þann veg að það nái lendis sem getið er um í fjölmiðlum, an í haust. Bjöm Bjarnason
„Þeir sem fá illt orð á sig vegna furðu-
legra viðskipta, ekki síst á alþjóðavett-
vangi, geta orðið að gjalda þess með
óhagstæðari viðskiptakjörum en ella.“
Skoðanir aimarra
Batnandi samkeppnisstaða
„Aðilar vinnumarkaðarins hafa nú sýnt þann
styrk við erfiðar aðstæður að framlengja þann stöð-
ugleika sem við höfum búið viö undanfarin misseri,
... ef áform þeirra stæðust yröu kauphækkanir 12%
meiri í viðskiptalöndum okkar en hér á landi, mælt
í íslenskum krónum, á áðurnefndu tímabiU. Á sama
tíma munu verðhækkanir verða 8% meiri en hér á
landi. Samkeppnisstaða íslenskra atvinnuvega mun
þannig batna um 10% vegna minni kostnaðarhækk-
ana hérlendis en erlendis.“
Ásmundur Stefánsson í Mbl. 6. júní
Kapítalismi í Kína
„Sú stefna Dengs aö taka upp kapítatisma í efna-
hagsmálum, en halda fast við alræði kommúnista-
flokksins í stjómmálum, er sem sé ofan á í Kína.
En hinn hraðvaxandi kapítatismi er óðum að yfir-
taka efnahagslífið sem heild og við það á sér stað
valdatilfærsla í raun frá Flokknum til stórlaxa í íjár-
málum og atvinnurekstri. í Flokknum munu margir
hafa af þessu verulegar áhyggjur, og er taUð að þar
eigi sér stað talsverð togstreita milU íhaldsmanna
og annarra sem fjölmiðlar kalla frjálslynda."
Dagur Þorleifson í Tímanum 5. júní
Líftæknin veldur byltingu
„Spámenn nútímans segja að líftæknin muni
valda byltingu á sviöi matvælaframleiðslu á næstu
áratugum og bægt hungurvofunnni frá fátæku lönd-
unum. Ekki mun þó þessi bylting vera að öUu leyti
til heflla því hún mun raska mjög atvinnutækifærum
í hinum hefðbundna landbúnaði. í auðugu löndunum
tíðkast hins vegar drjúgar opinberar niöurgreiðslur
til landbúnaðarframleiðslunnar. Þaö þykir ekki góð-
ur kostur."
Hulda Valtýsdóttir í Mbl. 6. júní