Alþýðublaðið - 06.01.1968, Blaðsíða 5

Sigurður I. ©unnarsson:
leiomgar um
Landhelgismál
TogbátaveitSar uppi í landssteinum að leggja Stokkseyri,
Eyrarkakka og Þorlákshöfn í auön.
BlaðamaSur frá Morgunblað
inu hcfur átt viðtal við nokkra
útgerðarmenn og skipstjóra
sunnanlands, sem bar yfirskrift
ina: „Sæki fiskinn upp græn á
grös, ef 'þurfa þykir“. Þessi um
mæli hefur blaðamaðurinn eft
ir skipstjóra togbáts í Vest
mannaeyjum, og langar mig til
að fara um þau nokkrum orð
um.
Sumarið 1967, um mánaða
mótin ágúst og september, þeg
ar þeir tveir bátar, sem héðan
voru gerðir út á humarveiðar,
voru að skipta um yfir iá drag
nót, komu hér 12 togbátar og
drógu hér botnvörpu aftur og
fram um allan leir í þrjá sól
arhringa, svo grunnt sem kom
izt var vegna 'hrauns, sem iigg
ur hér -skammt fyrir utan
brimgarðinn. Bátarnir fengu
upp í 18 tonn eftir fyrsta sól
arhringinn af ýsu svo smárri,
að það fóru 1000 til 1500 stk.
í tonnið og hefur þó miklu ver
ið hent sem smæst var. Svo
dró úr fiskiríinu og það var
búið á þriðja sólarhring.
Bátarnir héðan, sem voru
með dragnótina, fengu svo ekk-
ert þegar þeir fóru út og þann-
ig gekk það til hjá þeim, frá
V2 tonni á dag og upp í 2VS
tonp með því að fara tveggja
tíma stím frá landi. Hættu svo
bátarnir veiðum tveimur vikum
táður en leyfður dragnótatími
var útrunninn.
Hér á leirana kom enginn
fiskur aftur fyrr en eftir þrjá
mánuði. En þá komu 9 togbát-
ar um mánaðamótin nóvember-
desember og toguðu á sömu mið
um, eða eins grunnt og komizt
verður. Mér er ekki kunnugt
um afla, en hann hefur einhver
verið því þeir voru tvisvar tekn
ir af landhelgisgæzlunni, en
úættu ekki veiðum fyrir því.
Mér finnst ferðir þessara skip-
stjóra vera mjög svipaðar því,
að það kæmu 9 til 12 dráttar-
vélar með plógum og plægðu
tún bænda hér á suðurlandi,
þegar bændurnir ætluðu að
fara að slá þau.
Að mínum dómi er ekki það
versta að taka fiskinn í tog-
vörpu, ’heldur hitt, hvað varp-
an rífur upp leirinn og eyði-
leggur allan skeljagróður á botn
inum, sem ýsan lifir á, en vörp
urnar á þessum bátum eru not-
aðar bobbingslausar.
Af þessum orsökum var mjög
rýr atvinna á dragnótatímabil
inu hjá fólkinu, sem vann við
frysti'húsið, stundum aðeins 4
tímar annan hvorn dag þegar
bezt lét og allt niður í 4 tíma
á viku.
Nú geta allir séð hvernig at-
vinnuhorfur eru hér. Atvinnu-
lítið í september og október og
atvinnulaust í nóvember og des
ember og hver vcit hvað lengi.
Vafasamt hvort nokkur fiskur
Framhald á bls. 11.
Þær eru margar borgirnar í
Evrópu, sem geta rakið sögu
sína mörg hundruð ár aftur í
tímann, þess er skemmst að
minnast, að Kaupmannahöfn átti
800 ára afmæli sl. sumar og
sögu Rómaborgar og Lundúna-
borgar má rekja ennþá lengra
aftur í aldir. í Bandaríkjum
Norður-Ameríku er það aftur á
móti svo, að sjaldgæft er að borg
geti haldið upp á 250 ára afrnæli
sitt. — Þetta skeði þó hjá bíla-
borginni Detroit árið 1951 og
sjáum við hér á myndinni frí-
merkið, sem gefið var út í til-
efni þessa. — Það var fransk-
ur maður, sem stofnaði Detroit
borg árið 1701 og fór þar eftir
skipunum og fyrirmælum Lvíð-
víks fjórtándi Frakklandskon-
ungs. Þessi franski stofnandi
borgar þessarar hét Antoine Ca-
dillac — og við hann er kennd
eða heitin eftir ein frægasta
bílategund, sem framleidd hefur
verið í Detroit. Cadillac var
fæddur í Gascogne-héraði í
Frakkiandi. Hann var um tíma í
franska hernum og var orðinn
liðsforingi í franska sjóliðinu er
hann gerðist landkönnuður og
nýlendustofnandi Fra&ka, en á
þessum árum áttu Frakkar marg-
ar nýlendur í Vesturheimi. Um
aldamótin 1700 undirbjó Lúð-
vík fjórtándi nýlendustoínun,
þar sem nú er Detroit-borg og
átti sú nýlenda að vera einn
hlekkurinn í varnarkerfi Louis-
ana-héraðs, til þess að vernda
loðskinnaverzlunina,. sem þá var
í miklum blóma. — Cadillac
fékk með sér 50 hermenn og
aðra 50 innflytjendur, sem
þarna áttu að setjast að. Frí-
merkið sýnir einmitt landgöngu
þessara manna, en í baksýn sést
ofurlítið af hinni nýtízkujegu
Detroit vorra daga. — Þegar Ca-
dillac og menn hans liöfðu náð
fótfestu þarna og byggt nokkur
frumstæð hús, var staðnum
gefið nafnið Ville d’Etroit og mun
það dregið af því, að húsin stóðu
á árbakka, en franska orðið dé-
troit þýðir sund eða ármynni.
Detroit-áin rennur milli Érie-
vatns og Clair-vatns og nú á
tímum mikilvæg samgönguæð i
St. Lawrence-héruðunum. —
Frakkar urðu að láta Englend-
ingum eftir stað þennan árið
1760, en skömmu seinna, eða
1796 varð Detroit hluti af ÚSA.
Detroit-borg er í dag fimmta
stærsta borg Bandaríkjanna með
um eina milljón og 700 þús. íbúa.
Frægust er hún fyrir bílaiðnað
sinn, en þó var það svo í heims-
styrjöldinni síðari, að verksmiðj-
um hennar var breytt í flugvéla-
verksmiðjur og enn í dag ,eru
þar flugvélasmiðjur, þótt i
smærri stil sé en á stríðsárunum.
Það eru „Oldsmo” — Caddillac
— Packard — Chrysler og Lin-
coln-bílar, sem koma frá Detro-
it-verksmiðjunum og ef til vill
eru þær fleiri, bílategundimnr
þaðan. En Detroit er ekki ein-
göngu borg bílanna. Þar eru
margir háskólar og æðri skóiar.
Einnig finnast þar listasöfn og
bókasöfn góð. Dýragarður er þar
og sjódýrasafn. — 1805 brann.
þessi borg að mestu, en var síð-
ar byggð upp á ný og þá mjög
sniðin eftir Washington-borg.
Margir svertingjar búa í Detro-
it og er borgin ekki laus við
kynþáttavandamál. Það er þvi
lítið eftir af Detroit þeirri, er
Cadillac stofnaði árið 1701.
rot hægriumferðarmann
d
28. DESEMBER S. L. birt-
ist í Vísi ritstjórnargrein,
sem ber öll merki þeirra rök
þrota, sem hægri nefndin, og
aðrir fylgjendur umferðarbreyt
ingarinnar hafa jafnan opinber
að.
Þar er aðallega talað um
frumvarp það til frestunar,
sem lagt var fram á Alþingi fyr
ir jólin.
Þar, eins og raunar alla tíð
af þeirra hólfu, er klifað á að-
alvígorðum þeirrá: ,,OF
SEINT“.
Segja má, að í þessu frum-
varpi komi þó fram hið eina
jákvæða, sem Alþingi hefur
gjört í þessu fáránlega máli
frá byrjun. Þar á ég við þjóð
aratkvæðagreiðslu.
Og mun þetta frumvarp,
þrátt fyrir allt, koma íslenzku
þjóðinni í skilning um, að enn
eru þó hugsandi menn til á Al-
þingi, og mun þeim lengi
þakkað.
En hvað viðvíkur óróðrinum
of seint, þá er a}drei of seint
að hætta við illan, eða heimsku
legan ásetning, meðan enn er
ekki búið að framkvæma hann
að fullu. Það er ekki of seint.
að byrgja brunninn mðean barn-
ið er ckki dottið ofan í. Þessir
menn hljóta þó eins og aðrir
að hafa heyrt og viðurkennt
hina fornu speki: „Frestur er
á illu beztur“, og „Betra seint ’
en aldrei".
Enginn hefur sannað, að
nokkurt gagn geti hlotizt af
þessari umferðarbreytingu, þá
hlýtur að vera betra að eyða
ekki nema tugum milljóna,
heldur en, að eyða hundruðum
milljóna. Sá, sem á 50 þúsund
krónur í vösum sínum og ráð
izt væri á, mundi sálfsagt
verða feginn, ef ekki fyndust
á honum nema 10 þúsund.
Allir vita. að því fé, sem I
þessa fáránlegu breytingu er
eytt, er öllu til einskis eytt
og aðeins til að auka liarrna og
slys. Þetta vita allir, þótt þeir
vilji fela það undir orðunum
„of seint“.
Allir bifreiðaeigendur vita
núna, hvað búið er að borga í
breytinguna. Það eru 10-12
milljónir króna, en það veit
enginn, hvað þjóðin á eftir að
borga og líða, verði vitleysan
ekki stöðvuð. Og nú eru það
alþingismenn og þeir einir,
sem geta það.
Alltaf kemur fleira sem rök
gegn því fáa, sem enn hefur
verið fært fram sem rök fyrir
breytingunni.
Vísindaleg rannsóknarnefnd
hefur sannað, að betra sé,
livort sem ekið er vinstra eða
hægra megin vegar, að bílstjóri
sitji nær vegjaðri en veg-
miðju, bæði með tilliti til veg
jaðars, og ljósa mótakandi bif
reiða.
Þar með eru rökin um veg
miðjunánd bifreiðastjóra, (en
það átti að vera allra meina
bót, meira að segja meðal við
gigt) úr sögunni.
Nú hefur líka verið sannað
méð rannsóknun^ smanbcr
þingsjá Timans 12. nóv. s.l að
hið verðandi bílstjórasæti
hægri umferðar manna er
langmesta slysasæti hverrar fcif
reiðar Það er alvarleg ámirm-
ing til frumherja breytinga ' i
ar.
Framliald á bls. 11.
— ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
5. janúar 1968