Dagur - 22.10.1921, Blaðsíða 4

168
DAOUR
42. tbl.

RannsóknarferBir í Afri'Hu. þrátt
fyrir margar rannsóknarferðir f Afríku
eru þar enn stór landflæmi sem enginn
hvítur maður hefir stigið faeiti sfnum á.
S. 1. sumar kom þaðan maður Philipps
að nafni. Hann hefir rannsakað landið
f kringum vötnin Victorfa, Albert og
Kfvu; rannsakað eldfjallahrygginn
Ruvenzorí og farið víða um belgiska
Kongurfkið. Hann hefir íundið kyn-
þætti viltra manna, sem eigi hafa
áður fundist og voru þar á meðal
mannætur. Á stað sem Wardf nefnist,
fann hann minjar eftir kynstofn, sem
nú er aldauða. Ennfremur fann hann
áður óþekta tegund af górillaöpum,
fjallategund, sem heldur sig eigi neðar
en um 8ooo fet fyrir ofan sjávarmál.
Phiiipps flufti með sér heim tii Eng-
lands ýmsar merkar minjar úr för
sinni, þar á meðal beinagrindur af
mönnum og dýrum. Ennfremur tók
hann með sér tvo af höfðingjum hinna
nýfundnu kynstoína.
presti P. Leopold Bachleitner handa
bágstöddum börnum f héraðinu Salz
kammergut. Prestar bæjarins veittu
mér liðsinni og ýmsir aðrir góðir
menn, einkum hr. Páll J. Árdal á
Akureyri. Árangur fjársöfnunarinnar
varð sem hér segir:
Safnað af Páli J. Árdal,
Akureyri . . . kr. 5875,00
— - JónasiÞorbegs-
syni, Akureyri. — 891,00
— - St. Guðjohnsen,
Húsavík ... — 345,00
— - Sigíúsi Hall-
grímss., Vogum — 85,00
— - Önnu S. Jóns-
dóttur, Fásk.f. — 5°,00
Fiá Ingibjörgu Guð
mundsd., Keflavfk — 100,00
Safnað af prestunum f
Rvík (frá Reykvfking-
um og ýmsurn öðruro) — 4674,00
Ssmtals . . . kr. 12020,00
í Kaupfélagi Eyfirðinga
kvenna og karla.
STÓRTÚRVAL
Verðið mikið lægra en áður
Pappír lír sefl. í íyrra var í Þýzka-
landi gerð ný uppgötvun í pappírs-
gerð. Bræður tveir Curt og Hans
Branco fundu aðferð til þess að búa
til pappfr úr sefi og stör. Tókst þeim
að rækta geril, sem oíli mjög bráðri
rotnu í sefinu, og varð það þá að
kvoðu, líkri »celiilose,« sem unnin er
úr tré. Hlutafélag er myndað til að
hagnýta uppgötvun þessa. Og héfir
það reist pappfrsgerðaramiðju f Frei-
burg, Hefir pappfrinn reynst vel og
hefir hlutafé verið aukið upp f 20
milljónir marka. Verður verksmiðjan
stækkuð og er gert ráð fyrir að hún
geti framleitt 50 smálestir af pappírs-
efni á dag. Auk þessa pappfrseínis
er unnið úr sefinu bæði sykur og
romm.
Hreitldýrarækf. Landkönnunar-
maðurinn frægi Vilhjálmur Stefánsson
hefir mikinn áhuga á því að hagnýtt
verði hin miklu Iandflæmi í Norður-
Kanada. Hann hefir borið fram til-
lögur um að koma þar á fót hreindýra-
rsékt f stórum stll. Telur hann að
hægt muni vera að ala þár upp hrein-
dýr með svo litlum tilkostnaði að
hægt muni verða að sjá Amerfku og
Evrópu íyrir nægu keti með sáralitiu
verði. Hefir Viihjálmur stofnað íélag
f þessu augnamiði og tekur á leigu
Baffinseyju til tilraunanná. Kanada-
stjórn hefir heytið íyrirtækinu fjár
styrk fyrstu árin. Framkvæmdir eru
þegar hafnar og var Hudsonflóaíél-
aginu falið að útvega 700 hreindýr
frá Finnmörk nú í sumar og fiytja
þau vestur nú í haust. Lappar eru
ráðnir, til þess að verða hreindýra-
smalar. Lappar fylgja þessu fyrirtæki
með miklum áhuga og hafa í hyggju,
gangi hreindýraræktin vel f Kanada,
að flytja sig búferlum vestur frá þeim
hörðu Iffsskilyrðum, sem þeir eiga
við að búa f Finnmörk, þar sem kyn-
bálkinum fækkar stöðugt.
Austurrísku fjallabörnin.
Fyrir rúmi ári birti eg í Morgun-
blaðinu hjálparbeiðni frá austurrískum
Sendiherra Þjóðverja í K.höfn ann-
aðist fjársendinguna áieiðis frá Kaup-
msnnahöfn og varð upphæð þessi í
austurriskri mynt ein miijón eitt hundr-
að og sex þúsundir nfu hundruð þrjá-
tfu og tvær krónur 57 au. (1,106,
932,57). Fjárstyrk þessum var varið
til þess að kaupa fatnað á klæðlítil
börn og til styrktar á ýmsa lund.
Nákvæm skýrsla um úthlutun ásamt
öllum fylgiskjölum er nýkomin til mín
og sézt á henni, að styrks hafa notið
um 700 börn í 30 skólum og 22
stöðum og stofnunum*). Nokkur hiuti
upphæðarinnar var aíhentur bæjar-
stjórnum f Gmunden og Bad Ischl og
hafa borgarstjórar þessara bæja skrifað
mér og beðið mig að fiytja öilum
gefendum kært þakklæti.
Presturinn, síra P. Leopold Bach-
leitner, skrifar mér m. a.:
»Guð launi öllum ungum og göml-
um, rfkum og fátækum, bænduro, sjó-
mönnum, kaupmönnum, kennurum,
lærðum og leikum. Eg viidi mega taka
f hendina á hverjum einum og þakka
honum innilega. Ekki sfzt konum og
mæðrunum, því að mér mun ekki
skjátlast, er eg hygg, að mæður ís-
lands hafi átt verulegan þátt í gjöf-
unum — — Gu| blessi iand og þjóð
á íslandi þúsund sinnum fyrir rausnar-
gjafir þær, er fjalladrotningin yzt í út-
norðri sendi fjaliabörnunum f landi
börmunganna, Efra-Austurrfki !**
Þetta er aðeins lítið brot af þakkar-
kveðju austurrfska prestsins. Biður
hann mig í nafni fjallabarnanna og
foreldra þeirra að flytja nlúðaiþakk-
læti og kveðju til prestanna í Reykja-
vík, Páls J. Árdal á Akureyri og allra
góðra manna, er styikt hsfa hjálpar-
beiðni þessa. Mér er ljúft að bæta
við kæru þakktæti míuu, einkum til
prestanna hér og hr. Páls J. Árdal á
Akureyri, er óumbeðinn safnaði nær
* í síðasta hefti tímarits íslands-
vinafélagsins þýzka er og akýrsla um
fjársöfnun þessa frá prestinum Bach-
leitner.
A. J.
** Hér er slept tveimur vfsum á
þýzku.
Ritstj.
Námskeið.
Ef nægileg þáttaka fæst, held eg undirritaður námskeið í byggingar-
fræði á límabilinu 14. nóv. til 21. des. n. k. Þar verða kend undirstöðu-
atriði byggingafræðinnar. Sérstaklega verður lögð áherzla á byggingu
sveitabæja og smáhúsa í kauptúnum. Kenslan fer fram f kenslusal Rækt-
unarfélags Norðurlands í Gróðrarstöðvarhúsinu kl. 9 til 12 og 2 til 6
alla virka daga. Kenslugjaldið er 50 krónur. Nánari upplýsingar hjá
undirrituðum.
Gróðrarstöðinni á Akureyri 18. okt. 1921.
Sveinbjörn Jónsson.
Samband IsL
Sam vinn uféag a
útvegar beint frá verksmiðjunni
hið viðurkenda, ágæta
Mc. Ðougall’s
BAÐLYF.
E-G-G
daglega keypt í
Sjúkahúsi Akureyrar.
helming allrar upphæðarinnar. Þó að
fjársendiog þessi liafi ekki verið stór
hefir hún vafalaust orðið að all miklu
gagni. Um það bera vott hin hjart-
næmu orð austurrfska prestsins og
ýms ávörp þau, er mér hafa borist
frá börnum þeim, er nutu góðs af
sendingunni.
Alexancier Jóhannesson.
(Mbl)
Dagur 3. tbl. 1919 er keypt
háu verði.
Ritstjórinn vísar á.
Rúmgóð stofa,
með sérinngangi, er til leigu fyrir
einhleypa. Laus frá 1: n. m.
Upplýsingar gefur
Árni Eiriksson,
bankaritari.
CRitstjóri: JÓNAS ÞORBÉRGSSÖjTS
Prentari: OPDUR BjÖRNSSON