Dagur - 22.06.1922, Blaðsíða 1

DAGUR
keraur út á hverjura íimtudegi.
Kostar kr; 6.00 árg. Ojalddagi
fyrir 1. júlí. Innheimtuna atinasl
ritstjóri blaðsins.
AFOREIÐSLAN
er hjá Jón! t>. I>ór,
Norðurgðtu 3. Talsími 112,
Uppsögn, hundin við áramót,
sé komin til afgreiðslumanns
fyrir 1. des.

Akureyri, 22. júní 1922.
25. blað.
Við undirrituð þökkum öllum, sem heiðruðii útför okkar kæra eigin-
manns, iöður og tengdaiöður Indriða sál Ásmundssonar frá Mið-
vík og jafnframt þökkum við þeim, sem sýndu honum hluttekn-
ingu og vinsemd á umliðnum árum.
Ragnheiður Kristjánsdóttir,
Sigmundur Indriðason, Kristinn Indriðason,
Sigriður /ónsdóttir, Sigrún Jóhannesdóttir,
Aðalsteinn Indriðason.
Hérmeð tilkynnist ættingjum og vinum, að iaðir og tengdafaðir okk-
ar Ólafur Tryggvi Jónsson andaðist að heimili sínu, Dagverðar-
tungu í Hörgárdal, þann 17. þ. m.
Jarðarförin fer fram frá heimili hins látna, laugardaginn 1. júlí n. k.,
og hefst með húskveðju kl. 11 árdegis.
Kransar afbeðnir.
Dagverðartungu 21. júnf 1922.
Ólafur Tryggvason. Ágústa Friðfinnsdóttir
V. ár.
0-F-N-R-Ö-R og R-Ö-R-H-N-É
flestar teg. einatt fyrirliggjandi. Ennfremur
þvoffapotfar, sjálfstæðir með eldhólfi, er
kosta 100-560 kr.
Jón Stefánsson.
Talsími 94. '3kr- Akureyri.
Á víð og dreif.
Liðsdráttur.
Kosningum má Iíkja við hernað.
Á kosningadögum slíkum sem 8.
júlí n. k. leggja stjórnmálaflokkarnir
til höfuðorustu. Þeir berjast um yfir-
ráðin á sviði stjórnmálanna á næstu
árum.
Undirbúningstími kosninganna er
tími einskonar herútboðs. Foringjar
flokkanna og einkum blööin kalla
menn undir merkin. Aðferðirnar við
þetta herútboð eru misjafnlega sigur-
sælar og misjafnlega drengilegar.
Þennan undirbúningstíma nota menn
til árása á foringjana, ófræingar á
málstað þeirra, jafnvel til fyrirsáturs
mannorði þeirra. Fyrir því gengur
margur særður tii höfuðorustunnar.
Kosningabarátta þessi hefir sínar
dökku hliöar. Hún er líka mjög
illa þokkuð af fjölda manna; þykir
vera siðspillandi og til skammar
þjóöinni. vÞað á að ræða um mál-
efnin, ekki mennina" segja margir.
En þeir gera sér ekki fulla grein
fyrir því, hversu torvelt, jafnvel óhugs-
andi það er, að fela einhverjum
manni mikilsvert umboð í velferöar-
málum þjóðarinnar, án þess að rann-
saka sögu hans, persónuna sjálfa og
draga af þeirri rannsókn ályktun um,
hvers megi af honum vœnta. Hér er
ekki timi til að fara langt út f þessa
sálma, en verður, ef til vill, gert síðar
og það ítarlega.
Þegar litið er á yfirstandandi bar-
áttu, ber margt til athugunar. Höfuð-
sækjendur frá tveim hliðum eru að-
standendur B listans og D-listans.
Mikið ber á milii bæði þeirra manna,
sem eru í kjöri og þeirra málstaða,
sem ura er barist. Tveir efstu menn
D-Iistans. eru einskonar pólitískir
uppvakningar. Um efsta manninn
er vitanlegt, að hann á engar stórar
hugsjónir. Verða sfðar færð rök
að því. Næsti maður er settur þar
sem agn fyrir bændur, svo að þeir
hjálpi til, að koma Jóni Magnús-
syni inn á þing kaupmannavaldinu
í Reykjavík til hagsmuna og hugar-
léttis; svo að við geti haldist sú
óholla yfidrottnun þeirrar stéttar í
málum þjóðarinnar á þingi, sem
mjög hefir kvéðið að á síðustu
þingum. Af þessum ástæðum hejir
D-listinn ekki getað borið fram neina
stefnuskrá, heldur er reynt, að láta
lfta svo út, að úr breiðu baki J. M.
eigi að byggja einskonar brú milli
allra stétta, þar sem allir geti fallist
í faðma í kristilegu bróðerni. Og
Sigurður ráðunautur á að vera aðal-
brúarstólpinn. Það er bæði Ijótt og
ómannlegt að bera fram falsaðan
hlut, þegar um svo mikið er að
gera sem nú. En annars er kaup-
mannavaldinu ekki kostur, því sá
raunverulegi hlutur, sem þeir hafa
í bakhendinni, er ekki frambærileg-
ur. Málstaður þeirra er pólitísk hræða,
sem vandlega þarf að fela á kjör-
degi.
Um tvo efstu menn B-listans er
annað að segja. Þar eru tveir sam-
stæðir menn. Þeir eru búnir að
sýna að þeir hafa mjög miklar og
ákveðnar hugsjónir og hafa mátt og
viljaþrek, til þess að berjast fyrir
þeim. Hallgr. Kristinsson er þektur
um alt land að frábærum hæfileikum
og dugnaði. Um efsta manninn var
rætt í síðasta blaði.
í fyrndinni börðust margir konung-
bornir roenn til ríkis i Noregi. Um
langt skeið var þar agasamt mjög
og áhlaupasamt. Sá sem ríki réði,
þurfti að verja konungdóm sinn
með oddi og eggju fyrir öðrum,
sem einnig þóttust vera réttbornir
til konungdóms þar f landi. Þá var
tekin sú aðferð til herútboðs, að
kyntir voru vitar á hæðum, þegar
kvatt var til herhlaups f landinu.
Með hraða ljóssins barst fregnin um,
að konungurinn þyrfti liðs við, um
endilangan Noreg. Dagur vill spyrja:
Er það D listinn, sem nú kyndir á
hæðum vita hugsjónanna og kallar
lið undir merki. Nei. En á B list-
anum eru starfhæfir og atorkusamir
hugsjónamenn, sem láta sér skiljast
að fram þarf að stefna, hægt en fast.
Þeir láta sér skiljast að efling Bún-
aðarfélags íslands samfara umbótum
í verzlun, samgöngum og fjármálum
er bráðnauðsynlegt til eflingar land-
búnaðinum. En blómgun hans er
höfuöskiiyrði fyrir fjárhagslegum og
menningar/egum þrifum allrar þjóðar-
innar. Þeir láta sér ekki skiljast að
verndun á liagsmunum og gróða-
aðstöðu nokkurra Reykjavíkurkaup-
manna sé það, sem nú þurfi einkum
að berjast fyrir.
Aðferðirnar sem beitt hefir verið
af hálfu beggja listanna benda bæði
fram og aftur. Fyrir stuttu birtist í
Mbl: svojiljóðandi yfirlýsing:
»Hér með afturkallast þau
umtnæli um Samband Is!.
Samvinnufélaga, er birtust í
Morgunblaðinu 18. þ. m., að
með þeim félagsskap væri
stofnað til „skuldaverzlunar
i stórum stil, með ógreUan-
legri samábyrgðarflækju,
sem á að ná landshornanna
milli og úr er að verða hið
hœttulegasta fjárglœfráspil."
Ummæli þessi eru alger-
lega ómakleg og er Samband-
ið hér með beOið afsökunar
á þeim.
Þorsteinn Gíslason.«
Er nú hægt að hugsa sér meiri
ósigur fylgjenda D-Iistans og meiri
smán en þessa svínbeygingu ? En
þetta bendir aftur á þann hátt, aö
það sýnir, hversu þeir menn, er slíkri
aðferð beita, eru uppiskroppa af
frambærilegum rökum fyrir sínum
málstað. Þeir grípa því til þess
vopnsins, sem er hverjum manni
bæði ósæmilegt og óleyfilegt að
beita: að tortryggja fjárhagsástæður
einstakra fyrirtækja. Yfirlýsing þessi
bendir einnig fram. Hún er undan-
fari ósigurs þessa tlokks ef ekki 8.
júlí n. k. þá í náinni framtíð. Og
þetta klækishögg kaupmannaliðsins
í Rvík, sem nú er komið niður á
því sjálfu með auknum þunga ætti
að vera hin mesta hvöt, til að leggja
D-listann að velli.
Mannjöfnuður.
íslendingur hættir sér út í það að
gera samanburð á þeim Jónasi frá
Hriflu og Jóni Magnússyni. Þar er
eins og annarsstaöar í kosninga-
skrifum Mbl. (því skrif ísl. eru ekki
annað en slæmar þýðingar úr Mbl.)
varast að skoða djúpt. Þar er talað
um að Jón Magnússon sé prúð-
menni mesta, að hann sé mestur lög-
fræðingur landsins (fullyrðing, sem
er vafasamt, hvort G. Tr. J. getur
staðið við, þó hann yrði látinn prófa
Iögfræðingana), að hann sé þaul-
reyndur í löggjafarstörfum og þaul-
kunnugur framkvæmdastörfum. Af
þessumætti draga þá ályktun, að J. M.
sé góður skrifstofumaður; að hann sé
góður að orða lög og reglugerðir
urn hluti, sem aðrir hafa hugsað og
gott sé að fá afgreiðslu stjórnar-
gerða frá hans hendi sökum stak-
rar prúömensku hans og þaulæfing-
ar. Þó er leyfilegt að efast um að
orð sé á öllu þessu gerandi, en
jafnvel þó það væri satt, er það alls
engin sönnun fyrir því, að J. M. sé
stjórnmálamaður, sem ástæða sé til
að gera sér nokkrar vonir um
hversu mætur maður, sem hann er
að öðru leyti og sem ekki skal
efast um:
Skoðum dýpra. Alþingistíðindin
Ijúga ekki. Þau eru betri heimild en
íslendingur. Dagur vill hvetja kjós-
endur til að lesa Alþingistíðindin
frá árinu 1920. Þar kemur stjórn-
málamenska J. M. skýrt i Ijós. Þar
slær hann jafnan fram skoðun sinni
„til álita og umhugsunar" en varast
að sækja nokkurn hlut fast, fyr en
hann er búinn að kynna sér, hverjir
straumar eru ofan á í þinginu.
Óákveðnari, óstjórnmálamannslegri
framkomu er tæplega hægt að hugsa
sér. En hann var ósigrandi fyrir
bragðiö, altaf með meirihlutanum
og þingviljanum jafn afsleppur eins
og Iax í greip.
Skoðum enn dýpra. Árið 1916
tekur J. M. við slórum pólitískum
arfi’. Hann gerist þá foringi Heima-
stjórnarflokksins og tekur- við af