Dagur - 05.10.1922, Blaðsíða 3

40. tBT.
DACJUR
131
Sláfrunin. Undanfarin haust hefir
jafnan verið hinn mesti handagangur
að ná í slátrin. En nú brá svo við,
þegar Bárðdælir komu með fé sitt, að
slátrin gengu treglega út og hefir svo
verið sfðan. Jafnvel er sagt, og mun
það satt vera, að íé hafi verið »skorið
niður« þ. e. blóðinu fleygt. En þeir
sem neyðast til þess, selja sviðin og
sumt af innyflunum sitt til hvers og
hafa þannig upp sláturverðið eða rff-
lega það. Þykir hagsýnum kaupendum
það vera góð kaup, sem vonlegt er.
Timburijús mikið er Sigurður
Bjarnason kaupm. að reisa austan við
aðalgötu bæjarins þar sem stærstu
verzlunarhúsin eru saman komin og
öll úr timbri. Þykir þetta vera hin
mesta óframsýni, að reisa þarna enn
eitt timburhúsið, þar sem eldur hefði
getað orðið brotinn, ef steinhús hefði
verið, eða autt látið standa. Er bygg-
ingarnefnd bæjarins og meiri hluti
bæjarstjórnar hissa á þvf, að þetta
skyldi vera leyft. En nauðsyn mun
hafa borið til. Húsekla mikil var f
bænum og Sig. Bjarnason átti mikið
af óseldum trjávið.
F r é f t i r.
liðiörétting. i sfðasta blaði mis-
prentaðist f auglýsingu Eimskipafélags
íslands Farmgjöld íyrir Fargjöld Þetta
eru lesendurnir beðnir að athuga.
Rannsókn. Fréttir herma að
stjórnarráðið hafi skipað nefnd manna,
til þess að rannsaka starfræksiu
Vífilsstaðahælisins út af árásum þeim,
sem gerðar hafa verið á starfsfólk
þess. 1 nefndinni eru Jón Hjaltalín,
héraðslæknir, Stefán Jónsson, dósent
og Ólafur Lárusson, prófessor.
Hjúskaparheif sitt hafa birt ný-
lega þau ungfrú Þóra Sigurðardóttir
frá Bitrugerði og Kristján Jónsson,
Ytra-Krossanesi.
Bátur ferst. »Félaginn«, motor-
bátur, eign Friðbjörns Björnssonar f
Hrfsey barst á land austan Þorgeirs-
fjarðar í síðustu viku. Náttmyrkur var
á og hríð og brim mikið. Hásetarnir
komust með naumindum af, en bátur-
inn, óvátrygður, fór f rúst.
Goðafoss kemur væntanlega f nótt
eða fyrri hluta dags á morgun.
Aths. í skeytum segir að hlutabréf
Landmandsbankans seljist manna milli
fyrir 15 kr. iooo kr, Blaðið íullyrðir,
að þetta sé rétt upptekið eftir skeyt-
inu, en vill ekki að öðru leyti bera
ábyrgð á fréttinni.
Rafveitan. Á iaugardaginn 30. þ.
m. var rafstraumnum fyrst hleypt inn
í bæinn. Fór sú athöfn fram án allrar
sjáanlegrar viðhafnar. Enn þau hús
voru tiltölulega iá, sem gátu notið
þess, því ekki var lokið innlagningu
í fjölda húsa. Bætast þau hús nú
daglega við, sem geta notað rafmagnið.
Ljósin eru að dómi allra hin beztu
þar sem alt er í lagi.
Tíöarfarið. Fyrir nokkru gekk úr
þeim íliviðraham, sem staðið hefir
lengst af f sumar og haust og brá til
beztu hausttíðar. Má nú búast við að
menn geti alment náð beyjum sínum
hér um alt Norðurland. En á því
hefir orðið löng bið til sfðustu daga.
Svo ramt kvað að óþurkum í Norður-
Þingeyjarsýslu, að þar var sumstaðar
enginn baggi hirtur um göngur.
Vélarbilun. Fyrir nokkru lagði
Helgi Magri út héðan á leið til S'glu-
fjarðar. Þegar kom hér skamt út fyrir,
bilaði eimleiðsla f vélinni og gufan
gaus út með miklum hvini. Slapp vél-
stjóri naumlega frá ærnum lffsháska.
Hið sögulegasta við þenna atburð var
það, að skipið hafði lagt út bátlausí
og gat því enga björg sér veitt. Er
slík óvarkárni vftaverð.
Gagnfræðaskólinr) verður settur
næstkomandi mánudag 9. þ. m. kl.
2 e. h.
I
A vængjum vindanna.
Eitt af þeim sviðum, þar sem verk-
vfsindum síðustu ára hefir fleygt einna
mest fram á, er fluglistin og þó hafa,
að þessu, framfarirnar þar verið afar
einhliða; einkum á meðan á strfðinu
stóð. Þá reið á, að byggja sterkar og
hraðskreiðar flugvélar; vélar sem á
fáum mfnútum gátu stigið svimandi
hátt og geyst þar áfram með eldingar
hraða, þvf kæmi til orustu í loftinu
stóð sá flugmaður, að öðru jöfnu, bezt
að vígi, sem hraðast og hæðst gat
flogið. Ráðið, sem notað var til þess
að fá hraðakreiðar og háfleygar vélar,
var alstaðar það sama. Þjóðverjar,
Frakkar, Englendingar og Amerfku-
menn notuðu allir sama meðalið, nefni-
lega það aö auka kraft vélanna því
sterkari mótor, sem flugvélin hefir,
því hærra og hraðar getur hún flogið.
Þegar svo strfðinu lauk sátu öll löndin
uppi með grúa af flugvéium, sem voru
rétt nefndar »fljúgandi mótorar*. Jafn-
vei örlitlar vélar, sem ekki gátu borið
meir en flugmanninn og eitthvað af
hernaðaráhöldum voru knúðar áfram
með 90 — 200 hestafla mótoruin eða
meir. Eftir að bardögum slotaði mink
aði þörfin fyrir þessar hernáðarvéiar
en jafnframt óx þörfin fyrir vélar til
friðsamlegra starfa (póst og farþega-
flutninga). Þá lá auðvitað beinast við,
að nota sömu vélarnar, en þá var sá
hængur á, að þær voru, svo að segja,
aiveg óhæfar til þess. Með þessum
gríðarsterku og dýru mótorum f hlut-
falli við burðaraflið hefði rekstur þeirra
orðið margfalt dýrari en svo, að til
mála geti komið, að þær borguðu sig.
Því var einkum í Frakklandi og Eng-
landi það ráð tekið, að reyna að
breyta gömlu stríðsvélunum í flutnings-
vélar (einkum þýzkum vélum,) en
árangurinn varð sáralítill. í Þýzkalandi
var öðru máli að gegna. Svo sem
kunnugt er, urðu Þjóðverjar að láta
af hendi hernaðartæki sfn og þá ekki
sízt loftför sfn og flugvélar. Að það
var feykilegur missir fyrir þá, er létt
að sjá, en á hinn bóginn losnuðu þeir
við þessar óhentugu flugvélar og þar
Landssimi íslands.
Tilkynning.
Frá og tneð 1. október þ. á., lækka talsímagjöldin, sem hér segir: 35
aura gjald verður 25 aurar, 50 verður 35, 75 verður 50,1,25 verður 0.75,
1.75 verður 1.00, 2 50 verður 1,50, 3.00 verður 175, 4.00 verður 2,25,
Með öðrum orðum: Gjöldin verða hin sömu og árið 1919.
Ritsfmastjórinn á Akureyri, 30. sept. 1922.
JCalld. Skapfason.
með við tilraunirnar, að réyna að
breyta þeim í flugvélar til samgöngu-
þarfa. En það var ekki nóg með það,
að þeir yrðu að láta af hendi allar
sínar gömlu flugvélar heldur var þeim
einnig bannað að byggja loftför, eða
flugvélar, knúin áfram með vélafli.
Bann þetta var upphafið að nokkru
fyrir tæpl. einu ári, en sfðan hefir
sýnt sig að einmitt missir hernaðar-
flugvéianna hefir orðið fluglistinni í
Þýzkal. til mikils góðs. Það að Þjóð-
verjar losnuðu við að basla ppp á
sfnar gömlu flugvélar, varð til þess
að þeir gátu snúið sér óskiftir að
nýjum og hentugri vélagerðum, og
reynslan hefir sýnt, að síðan bygginga-
banninu var létt af, hafa komið fram
f Þýzkal. flugvéiagerðir mikið ódýrari
og hentugri til flutninga, en áður var
og þetta mun sýna sig enn betur,
þegar þeir fá frjálsari hendur, þvf enn
þá eru frá hendi bandamanna lagðar
á þá margar hömlur, sem hindra fram-
farirnar á þessu sviði. — Eins Og
áður var tekið fram, var Þjóðverjum
í samningnum ífá Versölum bannað
að byggja flugtæki (flugvélar, loftíör)
knúin áfram með véiaafli. Nú getur
maður tæplega gert sér hugmynd um
öðruvfsu flugtæki en vélknúin, að
undanteknum loftbelgjum, .sem eru
fyltir með léttu lofti og þvf fljóta á
loftinu, að sínu leyti lfkt og skipin
á sjónum. — En að fiugtæki, sem er
þyngra en ioítið geti stfgið upp án
þsss að það sé knúð áíram, virðist
svo ótrúiegt, eins og að dauður fugl
gæti flogið; vöðvaafl fuglanna sam-
svarar vélaafli flugvélanna. Bæði steyp-
ast til jarðar eí þau eru svift þessu
afli. — — En þó, — hver hefir ekki
athugað og undrast yfir »svifi« fugl-
anna, ránfuglanna t. d. Tfmunum sam-
an, renna þeir sér til og frá í Ioftinn
án þess svo mikið sem bera vængina.
Á þeim augnablikum samsvara þeir
mótorlausum flugvélum, eða flugtækj-
um. Þessi athugun hefir vakið þá
spurningu hjá mörgum flugmanni og
náttúruíræðing, sem brotið hefir heilann
um þessi efni. • Fyrst nú fuglarnir,
sem eru mörgum sinnum (eðlis)-þyngri
en loftið geta tímunum saman svifið
f því, án þess að nota vöðvaafl sitt,
getur maðurinn það þá ekki lfka?
Þessi spurning hefir efiaust veanað í
heilum óteljandi manna á öllum tfm-
Herbergi,
ágætt, hentugt fyrir einhleypa, til leigu.
Jdnas Sveinsson
Uppsölum.
um, en fyrst á sfðustu tímum hefir
hún fengið ákveðið svar og það jáiandi.
Eins og íyr var sagt máttu Þjóð-
verjar frá stríðslokum og þar til 1921
engar mótorflugvélar byggja. Þetta
varð til þess, að löngunin, til þess að
byggja mótorlaus fluglæki, varð sterk-
ari en nokkru sinni fyr og fjöldi af
mönnum víðsvegar um Þýzkaland lögðu
heila sfna f bleyti til lausnar þraut-
inni. Fjölmargar tilraunir voru gerðar
þannig, að bygðar voru iitlar flug-
vélar (nokkurskonar flugrekar) sem
látnar voru fljúga með vindinum. Á
þennan hátt fékst nokkur reynsla fyrir.
þvf, hvaða lag væri heppilegast. Þegar
svo langt var komið, að hepnast hafði'
að byggja sllkar smávélar með þolan-
legum flugeiginleikum var stofnað til
flugmdts í Röhn. Þar voru gerð til-
raunafiug og verðlaun veitt og nú
færðu menn sig upp á skaftið, byggðu
stærri flugvéiar og reyndu sjálfir að
fljúga með þeim. Aðferðin var þannig
að undir flugvétina voru sett hjól og
henni rent ofan bakka á móti vind-
inum og þá bar það ótrúlega við.
Vélin hóf sig upp og flugmaðurinn
sem í henni sat sveif- í loítinu á
móiorlausu flugtceki fyrst að vfsu að-
eins fáar sekundur. En svo kom 13.
sept. 1921. Þá hepnaðist segiflug-
manninum Harth tuttugu og einnsr
mfnútu flug f Heidelstein. Nærri lá,
að menn vildu ekki trúa fregninni og
f nágrannalöndunum vakti hún geisi-
mikla undrun og aðdáun. í Þyzkalandi
varð þetta til að koma skriði á segl-
fiuglistina og var ákveðið að halda
næsta flugmót f Röhn í ágúst 1922.
Fyrir utan fjöldamörg smærri verðiaun,
sem veita átti þar, voru ein aðalverðlaun
að upphæð 100.000 mörk. Það átti
sá Þjóðverji að fá, sem fyrstum hcpn-
aðist að fljúga a. m. k. 40 mfn. f segl-
flugvéi, Eftir þessar 40 mín. varð
hann að fljúga yfir staðinn, sem hann
flaug upp af og lenda a. m. k. 5 km.
þaðan.
Þegar þessi skilyrði urðu heyrum
kunn varð vfst mörgum að hugsa sem