Dagur - 03.10.1929, Blaðsíða 2

164
DXGUR
41. (bl.
WfiffSfifffffffftfffff!
Miklar birgðir af
byggingarefni:
Saenskt timbur, allar venjulegar teg.
Cement. — Kalk.
Steypujárn.
Húsapappi allskonar.
Gler, skorið og í heilum kistum.
Kaupfélag Eyfírðinga.
•m
mmmmmímmmm
Hugheilar þakkir til ^llra þeirra, er sýndu okkur samúð við
fráfall og jarðarför sonar og bróður okkar, Halldórs G. Pórar-
inssonar frá Kollavík.
Vogi 22. sept. 1929.
Móðir og systur.
Sænsku,
ensku, þýzku og frönsku, kenni
eg í vetur.
Estrid Falberg Brekkan,
Aðasltræti 15.
meira lesin um endilangt ísland en
Vöisunga. Engin hefir fengið dýpra
hljóð né alvarlegri áheyrendur en taún.
Öldum saman hefir hún verið lesin
vetrarlangt. Öldum saman hefir ís-
lenzka þjóðin hlustað. Þar eiga fiestir
íslendingar vini eða féndur, er Vöis-
ungar eru. Má og sjá þess glögg
merki í bókmentum vorum og þótt
vfðar væri leitað. Ofurmennið Ibsen
sækir þangað efniföng.
Verður það sízt sagt, að létt verk
sé í fang færst af ungum höfundi, að
velja slíkt efni f frumsmíð sína.
Er það þrekraun, engum heyglum
hent. Verður þó ekki annað sagt, en
höf. hafi vel tekist. Minnist eg ekki á
sfðustu árum margra frumverka í
bundnu máli, er betri vonir gefi.
Rímið er létt og lipurt, mest kunnir
hættir, hagiega kveðnir. Vil eg t. d.
benda á kvæðið Sigurður ann Bryn-
hildi, sem er frábærlega létt kveðið.
Það dimmir niðrí dölunum,
er druknar sól.
Við höldum inn í heiðra fjalia
höfuðból;
Vlð göngum undir glæstra stjarna
geislaþak,
og hjarta mínu hlýnar við þitt
handartak.
Málið er víðast gott og iítið um
skáldaleyfi. f kvæðinu Reginn smiðar
Sigurði sverð segir höf., er hann
iýsir iðju þessa ógæfusama þjóðhaga,
er smíðaði sverð, hið bitrasta vopn,
tii bróðurvígs.
Og öndótt brenna augun hvöss,
en einurð skortir þó,
sem kitlur erti iljar haús
og aftri hvíld og ró,
sem hoppi björn á heitri rist,
í harðri pynting dansi af list,
svo skapast glott i geði hans
af grettum sársaukans.
Við.vitum ekki æfi karls,
en aðeins lausleg drög,
Fól var Hreiðmar faðir hans
og fjölkunnugur mjög-
Hvergi skarðan kaus hann hlut,
með krók í stafni, bragð í skut;
hann reyrði fasta hverja kló,
en krappan sigldi þó,
Vorblót Völsunga er þróttmikil lýs-
ing á tryltri guðdýrkun vígþyrstra vík-
inga:
Þyrpast að hofum og hörgum
hópar af bióðþyrstum mönnum,
glotta með geispandi tönnum
gráðugir hópar af vörgum.
Blóðið streymir. Vínið freyðir. Tryltar
ástríður loga.
Slept er tjóðri og taumi
af tungu, hugsun og æði.
Lengst dvelur höf. við ástir Sigurð-
ar Fáfnisbana, Brynhildar Buðladóttur
og Ouðrúnar Gjúkadóttur. Er Bryn-
hildur hefir eggjað til vfgs Sigurðar og
minnist liðinna stunda, segir hún:
Þá hófust léttir leikar.
Eg man mig dreymdi um daga,
og dýrleg var sú ganga;
sem ort, en ósögð saga,
eg undi hjá hans vanga.
í hlýju hlíðarfangi
á hljóðum sumarkvöldum
til óttu alein dvöidum.
En — sagan segir eigi,
hvað saman þar við földum,
unz leið að ljósum degi.
Og eg hef margs að minnast.
Er saman sálir blandast,
er söngvaefnið þrotið,
Hvi fá menn ei að andast,
er aiis þeir hafa notið?
Er sköpin blandast skuggum
skáldin kjósa’ að þegja
—það má ei sagan segja.—
Á óskastundum ættu
allir menn að deyja,
sem goðin ella græltu.
Eg hygg, að þeir muni fáir, er eigi
lesa meginhluta »Mansöngva til mið-
alda« með ánægju og í trausti þess,
að þar sé skáldvísir sprottinn úr ís-
lenzkri mold, er nokkurs þroska megi
af vænta. Hitt kynni sumum að virð-
ast, að höf. væri ekki eins vandvirkur
og æskilegt væri. Hefir hann auðsjá-
anlega ekki setið yfir, að hefla kvæði,
er þau voru gerð. Er og vafamál um
einstök kvæði, hvort, þeim væri ekki
betur slept, en slíkt má segja um all-
margt af ljóóum hinna beztu skáida
vorra. Mun og höf. eigi hirða um,
að koma öðruvísi tii dyranna en
hann er klæddur. — Pappír og frá-
gangur allur er í bezta lagi, og bókin
mjög ódýr,
Brynj. Sveinsson.
....—O" -
Á viðavangi.
Mótmælafundur.
Fyrir nokkru hélt deild sú úr
»Sambandi embættismanna og fastra
starfsmanna ríkisins«, sem kennarar
við ríkisskóiana og starfsmenn safn-
anna mynda, fund í Reykjavík, til
þess að mótmæia setningu Páima
Hannessonar í rektorsembættið í
Mentaskólanum. í þessari deild eru
sagðir um 50 meðlimir, en aðeins
20 mættu á fundinum. Mælt er, að
fundurinn hafi verið daufur og
kraftlaus, og að enginn hafi feng-
ist til að gerast máishefjandi, þar
til Árni Pálsson tók það að sér.
Engir aðrir tóku til máls. Tillaga
var borin upp og samþykt með 16
atkvæðum. Var hún svohljóðandi:
»Fundurinn mótmælir eindregið þeirri
ráðstöfun, að sá hefir nú verið settur rekt-
or Mentaskólans, sem óreyndastur og ó-
þektastur er allra umsækjenda, og skorar
á ríkisstjórnina, að veita honum ekki em-
bættið, og firra þannig skólann vandræð-
um.
Eins og fundaráiyktun þessi ber
með sér, er H. P. fundið það eitt
til saka, að hann sé ekki nógu
reyndur og þektur, til þess að fært
þyki, að hann setjist í rektorssæti.
Að öðru leyti eru engar brigður á
það bornar, að P. H. geti leyst
rektorsstarfið vel af hendi, og ekk-
ert sýnist því til fyrir&töðu, að lítt
reyndur og þektur maður geti skip-
að sess sinn með prýði. Og hvaða
vandræðum á að firra skólann, með-
an ekkert er komið í Ijós um það,
að P. H. sé ekki starfinu vaxinn?
Vitanlega er hægt að gera honum
starfið ókleift með ramefldum sam-
tökum aðstandenda skólans. En er
það ætiunin?
Gleði Ihaldsblaðanna.
Fyrir skömmu var Magnús Jóns-
son, settur prófessor í guðfræðis-
deild háskólans,' skipaður í þá stöðu
af kenslumálastjórninni. í sambandi
við þessa skipun hefir hlaupið mik-
il hundakæti í blöð Íhaldsins. En
sú gleði á sér dálitið einkennilegar
og óvenjulegar rætur. Hún er sem
sé ekki sprottin af sannfæringu um
það, að M. J. sé þarna réttur mað-
ur á réttum stað, eða af umhyggju
fyrir guðfræðideild háskólans og
uppfræðslu prestaefna landsins,
heldur byggist þessi kampakæti
blaðanna á því, að Jónasi Porbergs-
syni muni vera stríð í því, að
Magnús Jónsson sé skipaður í þessa
stöðu. Er þetta dágott sýnishorn af
öllu andlegu ástandi blaðamanna
íhaldsins og sálarsmæð þeirra.
Jónas Jónsaon dcmsmálaráðherra
kom heim úr utanlandsför sinni í fyrra-
kvöld,
Réttur XIV., l.og 2. hefti, hefirDegi
verið sendur; eins og áður hefir ver-
ið bent á hér í blaðinu, birtast marg-
ar læsilegar ritgerðir í Rétti.
Stefna ritsins er mönnum kunn, og
geta þeir því varast það, eða aðhylst
eftir eigin tilhneigingu. Alt sem ritið
fjallar um af landsmálum og þjóðfé-
lagsmálum, er yfirleitt mjög svo ein-
hliða og flokksbundið, og auðvitað
rýrir það gildi þess, að ekki er hægt
að líta á það sem óhlutdrægan aðila,
er setur sér fræðslu um málin sem
höfuðmarkmið, í staðinn fyrir að vera
>própaganda«-rit kommúnista, einsog
það nú er. Pað væri því óskandi að
þeir sem lesa það og leita upplýsinga
í því, gerðu það ekki alveg dóm-
greindarlaust.
í 1. heiti þessa árg. eru m. a. Saga
eftir Anatole France, »Jafnaðarstefnan
fyrir daga K. Marx«, ettir Brynjólf Bjarna-
son, »Endurbætur og barátta verkalýðs-
ins«, eítir Einar Olgeirsson; höf. kallar
grein þessasvar til dómsmálaráðherra, en
ekki tekst honum að hrekja neitt hjá
dómsmálaráðherra með henni — og
síóast Ritsjá. — í öðru hefti eru tvær
greinar eftir Sverrir Kristjánsson, »A1-
þjóðasambönd verkalýðsins* og »Bar-
áttan um heimsyfirráðin*, »Litli skóar-
inn«, smásaga eftir Davíð Porvaldsson.
»MoIiére«, eftir Harald Björnsson. Pá
ritar Ólafur Friðriksson um Alþýðufl,
gagnvart Framsóknarfl., og heftið end-
ar raeð svonefndri »Víðsjá« og »Ritsjá«.
------o-----
Prestafélagsriíið 1929.
Tímarit fyrir kristindóms-
og kirkjumál. 11. árg. 172
bls. 5. kr. Ritstj. Sig. Sí-
vertsen.
Þá er 11. árgangur Prestafé-
lagsritsins kominn út, þó seinna
sé að þessu sinni en venjulega. Er
ritið sem áður fjölbreytt og fróð-
legt, enda hafa vinsældir þess
farið óðum vaxandi á síðustu ár-
um. í ritið skrifa að þessu sinni
ritstjórinn síra Sig. próf. Sívert-
sen, síra Sig. Einarsson, síra
K^nútur Arngrímsson, síra Bjami
Jónsson dómkirkjuprestur, bisk-
upinn, síra Jakob Jónsson o. fl.
Skrifar síra Bjarni um 400 ára
minningu Fræða Lúthers, próf.
Sívertsen um kröfur kristindóms-
ins um iðrun og afturhvarf, bisk-
upinn um kirkju Englands á 19du
öld og síra Jakob Jónsson um
»Faðir vor«, sem merki kirkjunn-
ar. Er það grein sem vafalaust
mun vekja athygli margra. Margt
er annað merkra ritgerða.
Þá eru í ritinu 4 sálmalög eftir
vestur-íslenska tónskáldið Björg-
vin Guðmundsson, sem áður er
orðinn þektur hér af laginu við
versið »Nú legg eg augun aftur«.