Dagur - 24.10.1929, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Ámi Jóhanns-
son í Kaupfélagi Eyfirö-
inga.
Afgreiðslan
er hjá Jðni Þ. Þir,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Akureyri, 24. október 1929.
Jarðarför Pórunnar Sigurðardóttur frá Merkigili sem lézt að
heilsuhælinu í Kristnesi laugardaginn 19. þ. m. er ákveðið að
fari fram að Grund þriðjudaginn 29. þ. m. og hefst kl. 12 á. h.
Akureyri, 22. Sept. 1929.
Systkini hinnar látnu.
(Rœða fjármálaráðherrans).
Vor er indælt, eg það veit,
þá ástar kveður raustin;
en ekkert fegra á fold eg leit
en fagurt kvötd á haustin.
Pað er haustdagur. — Fjöllin, sern
halda vörð um þetta hérað, falda
nú hvítu. Tún og grundir eru
klædd haustfölva. Hafið blátt og
blikandi iaugar sandinn við rætur
dalsins. — En fólkið er fult af vor-
hug. — í dag eru ailir glaðir. í
dag hafa uppfyllst vonir — lengi
þráðar vonir. í dag mætast menn
frá báðum bökkum og takast í
hendur uppi yfír miðri torfærunni,
sem í meira en 1000 ár hefur
bannað ferðir manna. í dag er í-
búum þessa héraðs það Ijóst að
þeir geta óhindraðir farið leiðar
sinnar, hversu óimurog magnþrung-
inn sem straumurinn geysar.
Hér blasir nú við okkur þetta
nýja mannvirki,' eintalt að búningi,
en fagurt og traust eins og fjöliin
íslenzku. Og þessi brú, sem er
fyrst og fremst ávöxtur sameinaðra
krafta lands og héraðs, er engu
síðúr ímynd þess vaxandi framtaks,
vaxandi þróttar og vaknandi vor-
hugar, sem í íslenzku þjóðinni býr.
Pað, sem þjóðin hefur afkastað í
endurbótum á samgöngum á sið-
ustu 2 áratugum, er rneira en hún
hafði áður gert á 1000 árum. Pað
má svo segja, að hún hafi bókstaf-
lega hafið sig til flugs, þurkað
burtu torfærurnar og minkað fjar-
lægðirnar. Sem dæmi skal þess
getið, að nú er hægt að renna í
bifreið alla leið frá Reykjavik til
Akureyrar á einum sólarhring, og
að á þeirri leið er engin á óbrúuð,
og þetta er í okkar þúsund fljóta-
og fjallaiandi. Og innan skams
mun Pingeyjarsýsla bætast við. —
Svarfaðardalsá hefir verið örðug
torfæra, og það þekkir enginn,
nema þeir sem reynt hafa, hversu
baráttan milli lífs og dauða hefir
oft verið tvisýn í glímunni ,við
straumþungan og vatnsmegnið. En
sem, betur fer, er því nú lokið hér.
Steinninn og stálið hafa nú tekið
höndum saman, til þess að bægja
hættum og torfærum af vegi manna
og málieysingja,
Pessi brú er að lengd 76 metr.
Breidd miili handriða 2,6 m. Hún er
öll gerð úr járbentri steinsteypu og
hvllir á 4 stöplum. Undir hverjum
stöpli standa 6 staurar úr járnbentri
steypu. Eru þeir reknir í árbotninn
með fallhamri 1200 kílóa þungum.
Standa þessir staurar 5 — 7 metra
djúpt á föstum botni, þeir eru 30 X
30 centimetrar í þvermál. Járnvarðir
ísbrjótar eru framan á stöplunum.
Staurarnir voru steyptir úr bráð-
harðnandi sementi, sem einnig er
mjög sterkt, og voru sumir reknir
niður aðeins fárra daga gamlir. Brú-
in er þrískift. Eru endabrýrnar jafn-
stórar 32,5 metr. langar og hvila hver
á 2 stöplum, en miðhluti brúarinn-
ar erstyztur, 11 metrar og hvílir á
endum endabrúnna, sem ná 4,5
metra inn í miðop brúarinnar. Út-
reikningar brúarinnar eru miðaðir
við það, að hún beri 400 kíló á
fermeter, eða samtals yfir 1000
manns. Brúarsmíðin hófst 7. júlí
undir verkstjórn Sigurðar Björns-
sonar. Hafa jafnaðarlega unnið 23
— 25 menn við bygginguna. Brú-
in var fullsteypt 7, september og
brúargerðinni að fullu lokið um
síðustu manaðamót.
Brúin mun kosta um 45 þús. kr.
Snemma á öldum kemur það
fram, að Svarfdælingar finna til
þess, að dalsáin er þeim örðugur
farartálmi. Um Tjörn í Svarfaöar-
dal í mátdaga Auðunar biskups
rauða frá 1318 er lagt svo fyrir að
»halda brú á læk og árferju*.
í máldaga Péturs biskups Niku-
lássonar frá 1394 stendur ennfrem-
ur um Tjörn:
>Héðan á og af kirkjuhluta að
halda brú á læk og árferju.« Sama
stendur i máldaga Ólafs biskups
Rögnval.dssonar frá 1461. Af þessu
má ráða að einhver eða einhverjir
hafi ánafnað Tjarnarkirkju fjármuni
með þeim skíldaga, er í máldögun-
um greinir. Pessi viðleitni um
bættar samgöngur hefir altaf lifað
hér í dalnum. Eg ætla að það
hafi verið kring um aldamótin síð-
ustu, að Svartdælingar hófu það
umbótastarf, sem að minsta kosti
þá mun hafa verið einsdæmi í
nokkru héraði landsins. Pað var
að fcyggja akfæran veg neöan frá
sjó og inn dalinn, án þess að fá
til þess neitt fjárframlag annað en
það, er þeir lögðu á sig sjálíir. Út
í slikt fyrirtæki leggja ekki aðrir en
þeir, sem hafa óbilandi trú á skap-
andi mætti góðra samgangna, og
jafnframt manndóm til að leggja á
sig þungar byrðar fyrir hugsjónir
sínar. Engan skal því undra, þó
vonirnar um þessa samgöngubót,
sem nú er hér fengin, væru orðnar
margra ára gamlar, og að þegar
þær vonir hafa ræzt, þá séu Svarf-
dælingar glaðir.
Margir þeir menn, sem ekki
þekkja til Svarfaðardals annað en
nafnið eitt, eru þeirrar skoðuar, að
sveitin sé köld og hrjóstug. En
líta ættu þeir yfir dalinn um mið-
sumarsleytið og virða fyrir sér þessa
fögru, brosandi sveit, og stórfeng-
legu fjöll. Hvort myndi þeim ekki
sýnast sveitin byggileg?
En hvað sem um þetta er, þá er
það víst, að Svarfaðardalur hefir
alið fágætt fólk. Fólk sem er hvort-
tveggja í senn: harðir, óvægnir,
fiskisælir sjógarpar og jafnframt
ágætir jarðræktarmenn, sem stefna
ótrauðir að því, að tún nemi við
tún um endilanga sveit.
Mér kemur í hug orðræða Quð-
mundar rika á Möðruvöllum og
Halla Sigmundarsonar, þar sem Halli
tjáir Quðmundi, að hann hafi í
hyggju að ílytja búferlum úr Eyja-
firði til Svarfaðardals. Pá segir Quð-
mundur: »Fieira muntu mæla sann-
ara og snoturlegra. Er þar snæsamt
og liggur á vetrarnauð mikil*. Pá
segir Halli: »Hinn veg verður þó
lengstum í útdölum slíkum, at fleiri
fara þangat at kaupa mat en þaðan
og hingat, og fleiri nærast þar á
penningum en héðan*.
í orðum Halla Sigmundarsonar er
fóiginn meiri sannleikur, en menn
hafa alment gert sér Ijóst, og það
er víst, að þegar akvegurinn, sem
stendur i sambandi við þessa brú,
og nú er nokkuð á veg kominn,
er fullgerður til Akureyrar, þá verður
það öllum ljósara en áður hversu
mikið Svarfaðardalur hefir til síns
ágætis um öflun matfanga. í sam-
göngunum við Akureyri er þessi
brú stór liður, svo að innan skams
verða daglegir bílflutningar á land-
og sjávarvörum úr Svarfaðardal til
Akureyrar. —
Háttvirtu Svarfdælingar og Ar-
skógsstrandarbúar! Ykkur ávarpa
eg sérstaklega, vegna þess að þið
hafið lengst og mest þráð þessa
brú. Njótið hennar vel og lengi.
Látið hana létta ykkur erfiðleikana.
Látið hana verða tíl þess að örfa
framtakið, glæða vonirnar og styrkja
félagslífið og samúðina. Heill sé
hverri hönd, sem vinnur að því að
minka fjarlægðirnar. Heill sé þvf
starfi sem tengir sveit við sveit,
bæ við bæ og hönd við hönd.
Pegar nú að kliptur verður sund-
ur sá þráður, sem skilur austrið frá
vestrinu á þessari brú, þá er það
merki þess, að hún er opnuð til
almennrar umferðar. Og jafnframt
lýsi eg yfir því fyrir hönd atvinnu-
málaráðherra, að eg afhendi Eyja-
fjarðarsýslu Svarfaðardalsárbrú til
afnota og umsjónar og bið hana
heila njóta.
------o-----
Guðmundur Friðjónsson
sextugur.
Skáidið á Sandi verður sextugúr
í dag. — Pað liggur nærri þann
dag að gera sér grein fyrir, hvaða
þýðingu hann hefir haft fyrir ís-
lenzkar bókmentir og andlegt líf í
þau þrjátíu ár, sem hanu hefir starfað
og verið þektur sem rithöfundur—
og þó er það eiginlega of snemt
enn. — Guðmundur Friðjónsson er
enginn öldungur, hvorki sjón né
reynd. — Dómar og skoðanir manna
á honum og bókmentastarfsemi hans
hafa verið harla breytilegir og marg-
víslegir. Fáir ungir höfundar hafa
vakið meiri eftirtekt enn hann gerði
þegar frá öndverðu, fáir hafa fengið
öllu þyngri áfellisdóma, en hann
fékk. En hann lifði og lifir samt
sem áður sem skáld.
Hann hefir jafnan verið nokkuð
sérstakur og einstakur í bókmentum
vorum. — Frumlegur og seinn til
að taka áhrifum frá öðrum, hefir
hannunnið í víngarðinum.og honutn
hefir (ef svo mætti að orði kveða)
tekist að rækta þar dálítinn blett,
sem er hans, merktur honum og
engum öðrum.
Dómarnir um hann eru enn, og
munu alt af verða, margvíslegir,
menn munu seint verða á eitt sáttir
um ýms atriði; en eitt verða menn
nú ásáttir um: Vér vildum ekki hafa
verið án hans. — Próttur hans og
sérkennileiki hefir eggjað til mót«
*
/