Dagur - 23.12.1929, Blaðsíða 3

53. tbl.
DAGUR '
[219
Shanghai: Nanking-stjórninni hefir
veitt betur í baráttunni við upp-
reistarmenn, og er álitið að henni
muni takast að bæla uppreistina
niður.
Rvik: Ríkisstjórnin sendi nýlega
Schrezenmeyer verkfræðing til Aust-
fjarða, til þess að athuga stað fyrir
sildarbræðslustöð. Leist honum
bezt á Vestdalseyri (við Seyðisfjörð)
og þar næst á Svínaskála við Reyð-
arfjörð. Telur hann að Vestdals-
eyri hafi öll hin ákjósanlegustu
skilyrði.
Svissneskur maður var handtek-
inn hér og sendur utan með
»Drotningunnic samkvæmt beiðni
erlendra yfirvalda. Heyrst hefir að
peningar svo tugum þúsunda kr.
skifti hafi fundist á honum.
Innflutningur í nóvember nam
kr. 5.113.267, þar af kr. 2.822.347
til Rvikur.
Síðustu aflasölur togaranna í
Englandi hafa verið 648—1404
sterlingspund fyrir 600 — 1300 kiti.
Rvik 22. des.
Þór strandi í gærkveldi á Sölva-
bakkafjöru við Húnafióa. Bátar og
skip komu á vettvang í dag; var
8 mönnum bjargað úr skipinu um
kl. 4, en 12 eru enn um borð. Góð
von talin um björgun þeirra. Jón
prestur Guðnason var farþegi.
(Fiézt hefir, að búið sé að bjarga
öllum, en skipið sé ónýtt.)
Pýzkur togari strandaði við Hafn-
arbjarg í nótt. Mönnum varð
bjargað.
o
- .i.i
Gríma.
þjóðsögusafn Odds Björnssonar.
i meira en fjórðung aldar hefir
Oddur Björnsson prentsmiðjueig-
andi safnað þjóðsögum, og eins og
nærri má geta er það orðið all á-
litlegt safn.
Árið 1908 gaf hann út all stórt
bindi af safni sínu, var það um
860 bls. að stærð og fjölbreytt að
efni. Hinn góðkunni rithöfundur
og fræðimaður síra Jónas Jónas-
son bjó þetta bindi undir prentun.
— Síðan hefir útgáfa þessa mikla
safns legið niðri þangað til nú í
haust, að Þorsteinn M. Jónsson
bóksali hóf hana á ný. .
Þetta nýja safn, sem nú er
byrjað að ltoma út, nefnist
»Gríma« — er það eins og fyrra
safnið mjög fjölbreytt og birtast
hér margar góðar þjóðsögur og
sögusagnir í fyrsta sinn, og er
bjargað frá glötun. — Sonur síra
Jónasar, Jónas Rafnar læknir,
heldur starfi föður síns áfram og
býr þetta nýja safn undir prent-
un. Er J. R. smekkmaður á ís-
lenzka tungu og safninu því vel
borgið í höndum hans.
Nú eru komin tvö hefti af safn-
inu, um 80 bls. hvort, — alls eiga
að vera 5 slík hefti í hverju bindi.
— Verður ekki annað sagt en að
þau séu góð.
Af hinum einstöku sögum skal
helzt vakin eftirtekt á tilberasög-
unni í fyrsta hefti. Er hún ein-
hver greinilegasta tilberasaga,
sem til er, og verðmæt að því
leyti, að hún lýsir tilberatrúnni á
sérstakan hátt. Þá má og í þessu
hefti nefna »Hamfararsaga Ás-
rúnar finsku«, »Töfrapilsið«,
»Hjónagrasið« o. fl., sem allar
lýsa hver sínum þætti af þjóð-
trúnni. — í síðara heftinu er sér-
stök ástæða til að dvelja við 4
fyrstu sögurnar — og einkum þó
»sögu Þorgeirs Þormóðssonar«, —
er kjarni hennar sennilega frá
þeim öldum, er sjóræningjar
sveimuðu á höfunum, eins og ís-
lenzka þjóðin stundum fékk að
kenna á. Sem eðlilegt var, var ótt-
inn mikill við slíka vágesti, en um
leið settu þeir ímyndunaraflið á
hreyfingu. —
Allar sögurnar í báðum heftun-
um hafa gildi sem þjóðsögur,
jafnvel þótt sumar að líkindum
séu »færðar í stílinn« af Baldvin
Jónatanssyni, af sögum þeim, sem
hann hefir fært í letur.
------o------
F r éttir.
Norðanhríð með ofsaveðri gerði hér
á laugardagsnóttina og stóð yfir langt
fram á laugardaginn. 1 óveðrinu komst
svo mikið ólag á rafþræðina, að ljós-
laust var með öllu í bænum iengst af
þennan dag.
Símasambandslausir eru um 60 síma-
notendur hér í bæ um þessar mundir.
Ástæðan til þess er sú, að jarðsíminn í
Hafnarstræti, rétt norðan við Torfu-
nefslækinn, var höggvinn í sundur af
starfsmönnum vatnsveitunnar, og hljóp
vatn í símann og eyðilagði á 15 metra
lengd. Alveg óvíst talið, hvenær tekst
að bæta úr þessú.
Geysir söng í Nýja Bíó á sunnudag-
inn. Aðsókn var nokkurnveginn sæmi-
leg og hefði mátt betur vera, því þar
var um ágæta skemtun að ræða. Mörg
login varð að endurtaka og ætlaði lófa-
taki áheyrenda seint að linna. — Geysir
ætlar að syngja aftur í Nýja Bíó á
annan í jólúm.
Hxtt komnir. af benzíneitrun voru
tveir menn hér í bæ á laugardaginn, lá
annar þeirra meðvitundarlaus er að var
komið, og hinn mjög máttfarinn. Báðir
voru þó orðnir sæmilega hressir og
vinnufærir næsta morgun.
Jarðarför Sigurlínu Einarsdóttur á
Öldu á að fara fram á þriðja í jólum
(27. þ. m.) að Saurbæ og hefst kl. 12 á
hádegi. Búið var að auglýsa að jarðar-
förin færi fram á laugardagihn var, en
sökum hríðarinnar varð að fresta
henni.
Ólafur Friðriksson og Jack London.
Fyrir nokkru bauð Martins bókaforlag
í K höfn til samkeppni um lýsing á afstöðu
rithöfundarins Jack London til Norðurlanda
og máttu allir Norðurlandabúar taka þátt
í samkeppninni. Þessum spurningum átti
áð svara: Hvað er það hjá jack London,
sem laðar svo mjög að honum hugi
norrænna leienda, og hvað er það í ritum
hans, sem gert hefir nafn hans svo frægt á
Norðurlöndum ? Fyrir bezta svarið var
heitið ókeypis för vestur til Kaliforniu,
fram og aftur.
Á þriðja hundrað svör komu, og voru
danska rithöfundinum Peter Tutein dæmd
fyrstu verðlaun. En auk þessarar ritgerða
taldi dómnefndin ástæðu til að verðlauna
aðra ritgerð, þótt aðeins einum verðlaun-
FIIIDUR
í Framsóknarfélagi Akureyrar kl 8v2 á laugardaginn, milli Jóla
og Nýárs, í »Skjaldborg« — Mætið. Stjórnin.
Sleðileg jól og farsæli ár!
Með pökk fyrir viðskiftin á liðna árinu.
Stefán Jónsson,
klæðskeri.
----------------------------\
3*rá JOandssímanum.
Peir, sem þurfa að brjóta upp götur þar
sem jarðsími liggur, eru vimsamlega beðnir um
að tilkynna mér það áður, svo hægt sé að fyr-
irbyggja að jarðsíminn skemmist af þeim á-
stæðum.
Akureyri 19. des. 1929.
, Sfmastjórinn.
um hefði verið lofað, og reyndist sú ritgerð
að vera eftir Olaf Friðriksson. Farast
dómnefndinni svo orð um ritgerð Ó. Fr.
»Skilningur hans á list Jack London, sem
er vel og gáfulega fram settur, e( ekki
aðeins einkennilegur og sjálfstæður, heldur
einnig eftirtektaverður., — Verðlaun Ó. F.
eru í því falin, að hann fær að velja sér
bækur frá forlaginu.
Bandarikin og fllpingishátíðin. Lögberg
frá 7. nóv. segir, að stjórn Bandaríkjanna
hafi skipað þessa fimm menn til þess að
fara með umboð fyrir hönd þjóðar sinnar
á Alþingishátíðinni 1930: Senator Peter
Norbeck frá Suður-Dakota, Hon. O. B.
Burtness þingmann frá Norður-Dakota, Mr,
O. P. B. Jackobson, forseta járnbrautar-
ráðsins í Minnesota, Hon. Sveinbjörn
Johnson prófessor við háskólann í Chicago,
Mr. Friðrik Fljózdal forseta alþjóðasam-
bands járnbrautarþjóna í Detroit, Mich.—
Tveir hinir síðasttöldu eru fslendingar.
(Eftir nöfnunum að dæma eru hinir þrír
einnig Noröurlandabúar),
Messur um Hýárið. á oamaiárskvöid
verður messað kl. 6 á Akureyri. Á Nýárs-
dag kl. 12 i Lögmannshlíð og kl. 4 á
Akureyri.
»Dagur« kemur ekki út á milli Jóla og
Nýárs.
Arðberandi sauðfjárrækt til
loðskinnaframleiðslu.
Karakul-saudfé.
Eftir Dr. Hellmut Lotz, Ktfsá.
(Framh.).
Með því, sem eg nú hefi ritað
hefi eg lauslega reynt að sýna, að
Karakul-fjárrækt getur haft þýðingu
fyrir landbúnaðinn. En hvað íslandi
sérstaklega viðvíkur, er ekki hægt
að gera neina ákveðna reikningslega
áætlun að svo stöddu; yrði auð-
vitað að líta á allar sérstakar að-
stæður hér, eins og fóður- og
hirðingarkostnað, kjötverðið, mark-
aðsmöguleikana og að endingu
kostnað við að útvega undaneldis-
dýr. En samt sem áður verður
sérhver, sem alvarlega vil! hugsa
málið og meta ástæðurnar, að vera
mér sammála um, að allar líkur séu
til að fjárrækt til loðskinnaframleiðslu,
gæti orðið landbúnaðinum til mik-
illar styrktar og eflingar hér á landi.
Eg vil benda á, að í Pýzkalandi,
Suðvestur-Afríku og flestum öðr-
um löndum, þar sem þessi fjárrækt
er stunduð, er tilkostnaður við fóðr-
un og hirðingu talsvert meiri en
hér gerist, og ekkert af þessum
Iðndum hefir svo stór og góð beiti-
Iðnd fyrir fé mestan hluta árs sem
einmitt ísland. Ennfremur má benda
á það, að þar sem íslenzkir bænd-
ur í þúsund ár hafa vanist fjár-
menzku, þá eru þeír fæddir fjár-
menn í þessa orðs bezta skilningi, þeir
mundu því eiga hægt með að gera
sér hina sérlegu eiginlegleika kara-
kul-fjárins arðberandi og blanda það
með sínu eigin fé á þann hátt, að
það yrði atvinnuvegi þeirra, og um
leið fððurlandinu sem heild, til
gagns. Sem stendur kostar karakul-
hrútur af hreinum stofni frá 1000
til 1500 kr. íPýzkalandi, og karakul-
kynblendingshrútar milli 500 og 800
kr., eftir því hversu mikið karakul-
blóð þeir hafa i sér. Karakulær af
hreinum stofni fást alls ekki til
kaups; eftirspurnin eftir undaneldis-
dýrum er svo mikil í öllum löndum,
að enginn í Pýskalandi selur kara-
kulær af hreinum stofni. — Kyn-
blendingsær kosta 150 — 500 kr. eftir
þvi, hversu mikið karakulblóð þær
hafa.
En þótt engar karakulær séu not-
aðar til undaneldis, er hægt að
koma sér upp góðri hjörð með
tveim hrútum, eins og áður hefir
verið sýnt fram á.
Pað sem þá verður að athuga er
hvaða arðsmöguleikar eru fyrir hendi,
þegar um kynblendingsrækt með