Dagur - 19.06.1930, Blaðsíða 2

130
DAGUE
38. tbl.
BlimHflHfWHmilHB
S Kolafarmur
M*
M*
g? nýkominn.
K Kaupfélag Eyfirðinga.

Laidsmálafundur
d Ökrum i Skagafirði.
(Niðurl.).
Ræðu Steingrims skólastjóra var
ágætlega tekið og miklu betur en
ræðu andmælanda hans, Jóns á
Reynistað, og verður þó ekki ann-
að sagt, en að Jón á Reynistað sé
vel gefinn maður og harðsnúinn i
hinni vonlausu vörn sinni fyrir
öllum málstað íhaldsins.
Auk Steingrims skólastjóra töl-
uðu af Framsóknarmðnnum Gísli
i Eyhiidarholti, Brynleifur Tobias-
son og Jón kennari Norðmann,
en af hálfu íhaldsins, auk Jóns á
Reynistað, síra Lárus Arnórnsson í
Miklabæ. Var hann mættur harla
vel undirbúinn á fundinum, með
skrifaða ræðu, én samt fór það nú
svo, að alþingismanninum var frem-
ur lítill styrkur að liðveizlu klerks-
ins, varð ekki verulegt samræmi i
ræðunni og umræðunum að öðru
leyti. — Jafnaðarmenn voru engir
mættir. Jón á Reynistað deildi all-
hart á fjármálastjórn núverandi
stjórnar og bar fram blákaldar hin-
ar marghröktu blekkingar Magnús-
ar samþingsmanns síns og annara
íhaldsmanna um aukningu ríkis-
skuldanna. — Peir Gísli í Eyhildar-
holti og Brynleifur Tobiasson hröktu
allar röksemdir hans atriði fyrir at-
riði. Varð nú tilrætt um hið al-
ræmda og illræmda enska lán Magn-
úsar Guðmundssonar og veðsetn-
ing tolltekna ríkisins. Lýsti þing-
maðurinn það tilhæfulaus ósann-
indi að tolltekjurnar væru veðsettar,
og vildi bera brigður á, að til væri
nokkur ábyggilegur íslenzkur texti
á skuldabréfunum, sem hann auð-
sjáanlega aldrei hafði séð, var helzt
á honum að skilja, að það sem
birt hefir verið úr þeim teksta væri
fölsuð þýðíng. Brynleifur Tobias-
son lagði þá fram eitt skuldabréfið,
þar sem báðir hinir. löggiltu textar
standa, sá enski og íslenzki, hlið
við hlið, og bað þingmanninn lesa
fyrir fundarmenn. Vildi hann það
ekki og las Brynleifur þá kaflann
um tryggingu skuldarinnar og gekk
skjalið síðan á milli fundarmanna,
sem óskuðu að lesa það. — Úr
þessu tók heldur að gerast ógreið
vörnin fyrir þeim þingmanni og
presti og urðu þeir að gefa upp
hvert vígið á fætur öðru — að síð-
ustu voru ræður þeirra ekki orðnar
annað en haldlausar mótbárur; má
nærri geta að málstaður var ekki
hægur, því fyllilega skal við
það kannast að báðir eru þeir
sjálfsagt vel gefnir menn, og Jón
alþingismaður auk þess þaulvanur
og slyngur í umræðum.
Auðheyrt var það, að Framsókn
var í miklum meirihluta á fundin-
um, og sögðu það kunnugir menn
að slíkt hefði aldrei komið fyrir
áður á fundi í Akrahreppi, hefir sá
hreppur jafnan verið talinn örugg-
asta vigi fhaldsins i Skagafirði.
Auðvitað kom meiri hluti Fram-
sóknar af að Framsóknarmenn sóttu
fundinn betur en andstæðingarnir,
en það sýnir ef til vill bezt af öllu
að hik er komið á marga meðal
bænda, sem af auðtryggni eða
vanafestu hafa fylgt fhaldinu að mál-
um, munu margir þeirra fara að
sjá, að þeir vinna á móti eigin hag
sinum í andstöðu við þann flokk,
sem mest og sigursælast hefir bar-
ist fyrir áhugamálum landbúnaðarins
og andlegum sem verklegum hag
fólksins í sveitunum.
— o
Loðdvrarækt.
íslenzkur maður i Winnipeg hefir sent
blaðinu eftirfarandi ritgerð; þar sem vér
litum svo á, að greinin geti átt talsvert
erindi til almennings, birtum vér hana hér
ásamt bréfinu, sem fylgdi.
845 Somerset Block
Winnipeg Man.,
Mai 8ndi 1930.
Ritstjóri Dags,
Akureyri
ísland.
Heiðraði herra: —
Fyrir skömmu siðan bað eg Christian
D. Lang, ritstjóra »The Northern Fur Trade*
að skrifa stutta grein sem væri viðeigandi
að birta í blöðum íslands til að beina at-
hygli íslendinga, að gildi og möguleikum
loðdýraræktar í landinu og eins hvaðan
mætti fá gagnlegar upplýsingar viðvíkjandi
henni fyrir byrjendur.
Mr. Lang varð góðfúslega við þeirri
beiðni. Blaðið »The Northern Fur Trade«
er eitt aðalmálgagn loðdýraræktarinnar hér
í Kanada, og flytur fréttagreinar og skýrsl-
ur frá öllum löndum, og upplýsingar gagn-
legar fyrir alla sem fást við það starf.
Mr. Lang er Norðmaður að uppruna og
er hann, eins og Norðmenn alment reynast,
hinn vingjarnlegasti f garð fslendinga. Hon-
um mætti skrifa á norsku eftir upplýsingum.
Eg sendi hérmeð grein Mr. Langs og
vona að yður finnist hún þess verð að
birta í blaði yðar nú um hátíðarleitið.
Með vinsemd og virðingu.
J. C. Cristopherson.
Möguleikar fyrir loð-
dýrarœkt á íslandi.
Eftir C. D. Lansr, ritstjóra »The
Northern Fur Trade* Winnipeg,
Manitoba.
Með minningarhátíð sinni um
þúsund ára stofnun þingbundinnar
stjórnar á komandi sumri, hefir ís-
land snúið athygli gjörvalls heimsins
að sér. Synir íslands um víða ver-
öld gleðjast nú yfir frægð feðra
sinna eins og allar þjóðir gera á
sínum tíma. fsland lítur nú aftur í
forntíð sína með ánægju, sem allar
þjóðir sýna þeim hluttekningu í.
Pegar börn þess fara heim aftur
til ættlandsins til að minnast þessa
viðburðar fylgja þeim fulltrúar
margra þjóða, því þó að hér sé
um litla þjóð að ræða, þá hefir hún
samt áunnið sér virðingu og að-
dáun heimsins. Fólk frá íslandi
hefir áunnið sér viðurkenningu í
öllum löndum, þar sem íslendingar
hafa sezt að, og það er því tilhlýði-
legt að þjóðirnar sýni þeim hlut-
tékningu við minningarhátíð þessa
merkis viðburðar i sögu landsins.
Fólk í Kanada veitir þessum við-
burði á íslandi sérstaka eftirtekt af
því að margir af fremstu borgurum
Kanada eru íslenzkir eða af íslenzk-
um þjóðarstofni. Pessir borgarar
hafa tekið markverðan þátt i fram-
förum Kanada, bæði í frumbyggjara-
starfi og á fullkomnari svæðum.
Pað er engin furða í augum
þeirra, sem hafa haft viðkynni við
fólk frá íslandi hér, þó að á þeim
tíma, sem íslendingar eru að minn-
ast stofnunar stjórnar sinnar fyrir
þúsund árum síðan, að þeir séu
nú einnig að líta fram eins og
aftur í tímann. íslendingar eru
ákveðnir i að taka framförum og
þeir eru að leita að nýjum starf-
sviðum til framfara, að nýjum atvinnu-
fyrirtækjum, þar sem þeir geta vonast
eftir að skara fram úr.
Fyrir skömmu síðan báðu nokkrir
islenzkir kunningjar minir mig að
semja stutt ágrip um möguleika
til loðdýraræktar á íslandi. Sem
blaðastjóri og gagnkunnugur þrosk-
un þessarar iðnar i Kanada, gleður
það mig að verða við þessari bón.
Mér er kunnugt um að loðdýrarækt
hefir verið innleidd á fslandi í smá-
um stíl, og eg er viss um að iðnin
gæti orðið að arðvænlegu fyrirtæki
þar, og gæti útbreiðst þar víða.
Gengi loðdýra-búskaparins í Sví-
þjóð, Noregi, og öðrum Norður-
Evrópulöndum er fullkomin sönnun
fyrir því, að hann gæti orðið gagn-
legur viðbætir við atvinnuvegi ís-
lands.
Áður en eg gef ágrip af sögu
loðdýraræktarinnar vildi eg segja að
allar tilraunir til að setja á fót slíkan
iðnað sem atvinnufyrirtæki á íslandi
myndi mæta allri þeirri samvinnu
og hjálp sem Kanada hefir að bjóða.
Kanada er það land heimsins, sem
um margar aldir hefir framleitt hinar
vönduðustu Ioðskinnavörur, og hefir
að bjóða loðdýr af beztu tegund
hvaða þjóð sem er. — En Kanada-
menn myndu með ánægju hjálpa
íslendingum með leiðbeiningum og
öðru, hvaðan svo sem ísiendingum
þóknaðist að fá stofn sinn, ef fs-
lendingar skyldu ákveða að byrja
loðdýrarækt hjá sér.
Loðdýrarœkt — vöxtur og
möguleikar.
Fyrir fjörutíu árum var loðdýra-
ræktin óþekt í heiminum. Fyrir þann
tima voru öll loðskinn tekin af
villidýrum. Loðskinnaverzlunin var
algjörlega komin undir veiðimann-
inum um hundruð ára og veiði-
maðurinn gat aflað nægilegra birgða
af ioðskinnum frá hinum ýmsu
fjarlægu eyðimörkum heimsins. Hátt
verð sem borgað var fyrir skinn
silfui refsins hvatti kanadiskan bónda
nokkurn til að reyna að ala upp
silfurrefi í fangabúri. Áform hans
hepnaðist eftir margra ára tilraunir,
og var þetta byrjunin á loðskinna-
búnaði þeim, sem nú er mikil og
arðsöm iðn og sífelt fer í vöxt í
öllum löndum heimsins, þar sem
tíðarfar og aðrar kringumstæður eru
haganlegar. Silfurrefir, bláir, hvítir,
brúnir og kynblendingsrefir, otur,
bifur, þvottabjörn og margar aðrar
mismunandi tegundir af loðdýrum
eru nú aldar í fangabúrum, og iðn
þessi gefur nú þúsundum manna
nægilegt viðurværi. Pað eru ennþá
ótakmarkaðir möguleikar við Ioð-
dýrabúskapinn fyrir þá, sem búa
í héruðum, þar sem fæða handa
dýrunum er ódýr, og þar sem lofts-
lag er hentugt fyrir framleiðslu á
vönduðum loðskinnum. Pað er Iítil
ástæða til að efast um að á íslandi
eru ágætir möguleikar til að fram-
leiða loðskinn.
Öll skilyrði iðnarinnar eru hér,
hentugt Ioftslag, matarforði, hyggnir
búendur, sem ekki mundi veitast
örðugt að hagnýta sér happasælar
aðferdir, sem þroskast hafa með
reynslunni við loðdýraræktina bæði
í Kanada og í öðrum löndum. Peir
sem nú fást við fjárrækt og fiski-
veiðar á íslandi gætu bætt loðdýra-
raéktinni við núverandi búskapar-
starf sitt með nægilegri vissu um
vænlegan hagnað.
Beztur árangur við Ioðdýrarækt
fæst einungis þegar vandaðasta kyn
af loðdýrum er innleitt í byrjun.
Stundum má hafa hagnað nokkurn
af að ala lakara kyn af dýrum, en
sá hagnaður er jafnan minni og ó-
vissari. Pað borgar sig bezt að sá
bezta fræi. Petta er mjög áriðandi
atriði fyrir byrjendur að muna. Eðli-
lega freistast menn oft til að spara
sér peninga, þegar þeir kaupa fyrsta
stofninn, en þetta er óforsjáll sparn-
aður. Góður og áreiðanlegur stofn
kostar töluvert meira en óvandaðri
stofn, en er vel verður mismunar-
ins á verðinu. Peir, sem ekki hafa
þekkingu á ioðdýrum ættu ekki að
verja peningum sínum til kaupa
néma með leiðbeiningu og ráðlegg-
ingu sérfræðings í þeim efnum. Petta
er auðveldlega fengið í Kanada og
sá sem þetta ritar mundi fúslega