Dagur - 04.12.1930, Blaðsíða 3

64. tbl.
DAGUR
233
•♦ • • •
Verdlækkun.
Allt sem eftir er af: Kvenvetrarkápum,
Karlm. vetrarfrökkum selst með
ÍO TIL 40°lo AFSLÆTTI.
íinnfremur seljum við ca.: 30 sett Karlm.föt með
25 TIL 50°l„ AFSLÆTTI.
Notið tœkifœrið.
Brauns Verzlun.
PÁLL SIGrURGrBlRSSON.
visinda, bókmenta og lista, að mót-
mæla opinberlega slíkum aðförum,
sem brjóta í bága við jafnvel ein-
fö'dustu grundvallarregiur mannlegs
samfélags*.
Aftaka prófessors Karatygins hefir
sérstaklega vakið undrun og gremju
í Þýzkalnndi. Hann var meðai hinna
fremstu af mentamönnum Rússlands,
umbótamaður og hugsjónamaður.
Hann var um tíma í Berlín fyrir
nokkrum árum, og vann þá ósleiti-
lega að því að eyða tortryggni og
vantrausti lærðra manna þýzkra á
núverandi stjórnendum Rússlands.
Hann var ekki kommúnisti sjálfur,
en gerði sér samt miklar vonir um
umbætur undir hinu nýja skipulagi,
vann að því að kynna það utanlands
og vekja samúð með hinum stór-
tæku endurbótatilraunum. Pessi
glæsilega gáfaði og flekklausi maður
vann yfir höfuð allt sem hann gat
fyrir hið nýja Rússland.
Enginn hefði trúað þvf, þeirra
manna sem hlustuðu á hann tala
um framtiðarvonir Rússlands i Ber-
lín fyrir nokkrum árum, að einmitt
hann yrði fáum árum síðar tekinn
af lífi i Rússlandi, að boði yfirvalda
og án rannsóknar. Er eigi að furða
þó að slík fregn hafi vakið óhug
mikinn í Rýzkalandi og komið af
stað alvarlegum mótmælum.
------o------
Ritfregn.
Stanley Melax; Einbúar.
Fjórar sögur. Reykja-
vík 1930.
Sagan af Sigmundi Greipssyni lýsir
sjómanni. Hann er ósiðblendinn, og
lítt við alþýðuskap. Einsetumaður
hefir hanu verið í 30 ár. Ekkert sótt
til annara og heldur ekki látið neitt
af hendi rakna við náunga sinn.
Einn dag kemur hann á fund,
þar sem verið er að ráðstafa þurfa-
lingum og vekur undrun almennings
með því að bjóðast til að taka til
umsjár, 3 munaðarlaus börn, án
endurgjalds.
Pá dettur ofanyfir alla, og sumum
flýgur f hug að kariinn sé orðinn
geggjaður; auðvitað verður hrepps-
nefndin happi feginn og þyggur
boðið. Sigmundur eiur börnin upp,
en á banabeði sínum segir hann
prestinum frá atvikunum sem til
þess lágu að hann tók börnin.
Höf. hafói þarna allgott sögu-
efni, en honum verður minna úr
þvf en efni stóðu til.
Sagan vekur hvorki samúð eða
andúð lesandans, er bragðdauf og
fer inn um annað eyrað en út um
hitt:
Rétllætisgyðjan er öllu heldur æfin-
týri en saga. Hún er óþarflega orð-
mörg, og með nokkrum»losarabrag*.
En boðskapur sá er hún flytur, er
þrátt fyrir búninginn, siðferðilegs
eðlis og getur átt erindi til allra
sem beina vilja huganum að alvöru-
hliðum lifsins.
Skáldið bregður upp mynd af
íslenzku kauptúni, sem fyrir aldar-
fjórðung átti barnakennara sem var
hugsjónamaður. Hann fékk þvi til
leiðar komið að bæjarbúar reistu
Réttlætisgyðjunni líkneski, á fögrum
grasflöt í bænum. Líkneskið átti að
minna þá á að þeir vildu lifa fyrir
einhverja hngsjón. En er tímar fiðu
fór þeim að finnast nálægð líknesk-
isins þvingandi, eins og hugsjón-
in sem það rninnti á vildi undiroka
þá, og þeir ekki væru frjálsir að
þjóna hinu innsta eðli sínu. Pegar
svo erlent miljónafélag sendir er-
indreka sinn á fund bæjarstjórnar
þess erindis, að fá ióð undir þorsk-
hausaverksmiðju; þá fer réttlætisgyðj-
an og þorskhausaverksmiðjan að vega
salt f hugum bæjarmanna, og þegar
oddviti bæjarstjórnar lýsir yfir úr-
skurði fundar þess, er gerði út um
hvort skifta skyldi á Réttlætisgyðj-
unni og þorskhausaverksmiðjunni,
og kveður þannig að orði: »Að
þar sem þeir hafi ekki enn náð því
marki, að teljast réttlátir menn, þá
beri þeim að keypa að því með
meiri einbeittni en áður«. Pá ærist
lýðurinn og hrópar: »Við viljum
það ekki! Burt með líkneskið. Verk-
smiðjan skal koma í staðinn». Og
hann rédst á Hkneskið með grjót-
kasti, bareflum og öllu sem til náð-
ist, molaði það mélinu smærra
og traðkaði bölvandi á rústunum.
Pegar þeir sáu sótsvartann reik
verksmiðjunnar stólpa sig upp í
loftið þar sem líkneskið áður hafði
staöið, voru þeir ánægðir. Peir
höfðu fengið það sem þeir þráðu
og óskuðu. Peir höfðu verzlað með
hugsjónina og fengið þorskhausa-
verksmíðju í staðinn. Hún var við
þeirra hæfi.
Hugmynd höf. er góð og missir
ekki marks, þrátt fyrir gallaðan bún-
ing.
Heimspekingurinn er bezta sagan í
bókinni. Lýsingin á Hjálmari gamla
er góð. Hann hefir alla sína æfi
verið að glíma við ófrjófa og bölsýna
heimspeki, í henni hefir hann stirðn-
að og steingjörfst og aldrei komið
auga á neitt í lífinu nema fallvalt-
leikann og hörmungarnar. Virt á
hans mælikvarða, er lífið fyrirtæki
sem aldrei hefir svartð reksturs-
kostnaði. »AIlt var hégómi og eftfr-
sókn eftir vindi*.
Með þá skoðun að undirstöðu,
flýtur Hjájmar gamli, eftir æfilangt
heimspekigrúsk, að feigðar ósi. En
þá kemur fyrir atvik, honum að ó-
vörum, sem hefir nokkur áhrif á
hann. En þá er það helzti seint,
því hann er þá á banasænginni. En
hann verður þá að minsta kosti
upptekinn af að hugsa um það og
velta gátum lífsins fyrir sér á ný.
Tveir Kirtlar heitir síðasta sagan, hún
er aö flestu leyti fáskrúðug og miss-
ir marks hjá lesandanum, og ætti
höf. að varast að senda slíka frum-
drætti að sögum, fyrir augu almenn-
ings- , f. H. 8.
Nýja lánið. Eins og áður hefir verið frá
skýrt, eru vextir af láni því, sem ríkis-
stjórnin hetir tekið hjá Hambros Bank, 5 V2°/o
og útboðsgengi skuldabréfanna 96V20,o.
Kostnaður við lántökuna er 4%, en þar
af er helmingur, eða 2%, stimpilgjald til
enska ríkisins, sem greiða verður af lán-
um, er fara úr landi. Hin 2°/o eru ómaks-
laun bankans við lántökuna, kostnaður við
útboð, auglýsingar o. fl. Raunverulegir
vextir af láninu eru því rúralega 6%, eða
nákvæmlega reiknað 6.18%.
Jarðskjálftar miklir urðu í Japan nýlega.
Fórust þar 200 manns og 300 hús hrundu.
Skógabræður.
Dauðsföllin eru tíð. Svo ört ber-
ast þær fréttir að, að fytir getur
komið, að maður í bili átti sig ekki
á, hverjir eru farnir og hverjir
dveljast hér enn. Og einatt er
»dimma fetið* fljótt og óvænt
stigið.
Mér kom á óvart, þegar eg frétti
lát Hannesar frá Skógum, þessa
karlmannlega, svipmikla, drengilega
manns. Eg hafði ekkert heyrt um
vanheilsu hans.
Hannes var vei gefinn maður.
Gáfaður og bókhneigður og karl-
menni hið mesta. Hann horfðist ó-
skelfdur f augu við hættur og opinn
dauða. Pað mun hafa komið fyrir
oftar en einu sinni á hans mörgu
sjóferðum, að hann bjargaði heilli
skipshöfn með snarræði og hug-
dirfð. Pví miður brestur mig kunn-
ugleik til þess að skýra frá þeim
atburðum, en eg vildi óska, að ein-
hverjir af félögum Hannesar og
samherjum í stríðinu við Ægi, vildu
skrífa um hann og hreystiverk hans.
Hannes var ósíngjarn maður með
afbrigðum. Mæ t er, að sá sé kom-
inn langt áleiðis á braut þroskans,
sem gleymir sjálfum sér vegna ann-
ara. Tafarlaust myndi Hannes lagt
hafa líf sitt i sölurnar til bjargar
náunga sínum. Og við mörg atvik
mun þess hafa gætt, að hann tók
ekki mikið tillit til sjálfs sín. Eg lít
svo á, að Hannes hafi, fyrir margra
hulta sakir, verið merkilegur maður.
Pað varð stutt á milli þeirra
bræðranna Hannesar og Halldórs.
Mér var kunnugt um, að heilsa Hall-
dórs hafði verið veil undanfarið, en
ekki kom mér til hugar í sumar,
þegar hann var að heyja í námunda
við okkur hjónin, að henn yrði kall-
aður burt löngu áður en snert yrði
á heyfengnum.
Halldór var hinn mætasti maður.
Voru þeir bræður Hannes og hann
mikið líkir, bæði að skapgerð og
útliti. Halldór var vel greindur og
svo grandvar í allri breytni, að til
fyrirmyndar var.
Árin líða. Hrukkúr koma og grá
hár. Jafnaldrar og góðvinir æsku-
áranna hverfa sýnum. Innan stund-
ar kemur röðin að mér og þér, Pað
skiftir því litlu, hvort pyngjan er
þung eða létt, húsgögnin íburðar-
Jólatré,
grenitré og tilbúin lítil tré.
jölatrésskraut,
mikið úrval. Verðið það lægsta
í bænum.
Kaupið meðan úrvalið
er mest.
Gler- og járnvörudeildin.
Áietruð bollapör
margskonar áletranir, nýkomin.
Xaupfélag Eyfirðinga.
Gler- og járnvörudeildin.
SKÍÐI
af ýmsum stærðum, fyrir börn
og fullorðna.
Sleðarnir
sem hvert barn vill eignast,
Nýkomið.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Gler- og járnvörudeildin.
mikil eða fátækleg, fötin eftir nýj-
ustu tízku eða fórn og snjáð. Ann-
að er það, sem máli skiftir. Pað er
að leitast við að gera líf sitt að
fögru listaverki, þar sem vel er
vandað til alls — hugsana, orða,
athafna. Pað eru meðmæli, sem
tekin eru til greina, þegar flutt er
í nýju vistina,
Guðrún Jóhannsdóltir.
frá Ásláksstööuro,
Látin er fyrir nokkru Lilja Stefánsdóttir
húsfreyja að Melgerði í Eyjafirði, eigin-
kona Sigurðar Stefánssonar bónda þar,
Hún dó úr berklaveiki.
Ulvarpsstöðin. Gert var ráð fyrir að
stöðin yrði opnuð um síðustu mánaðamót;
en vegna ófyrirsjáanlegra atvika við próf-
un hennar, var ákveðið að fresta opnun
hennar að minnsta kosti um viku.