Dagur - 05.02.1931, Síða 2

18
DfAGUR
5. tbl.
BflfHiWIWIffflHHfti
Gl.er leir OB postulínsÉllf
Nýkomið mikið úrval af:
Þvottastellum,
Matarstellum,
Áletruðum bollapörum,
Postulíns- bollapör, könnur, diskar,
kökuföt, alt í mjög fjölbreyttu úrvalii
Kaupfélag EyfirfMnga.
Qler-og járnvörudeildin.
Myndastofan
Oránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10—6.
Gaðr. Funch-Rasmussen.
skjóli bjarkanna í skóginum, ástar-
óðinn til náttúrunnar og vorsins,
blindur, sjáandi, bjartsýnn, og sáttur
við örlögin. En kvæðið er svona:
»Þung var þessi ganga,
þrautin nú er unnin,
grýtta leiðin langa
loks á enda runnin.
Dagsins dvína sorgir,
dansa menn og leika,
inn í bjarka borgir
blindur einn eg reika,
Sé eg fjallið fríða
fyrir andans sjónum,
skóg í skjóli hlíða
skreyttan laufakrónum.
Hlæja grund og hóiar
hýr í grænum skrúða.
Qlaðir geislar sólar
glitra í döggvar úða.
Leikur nú í lyndi
lífið blindum manni.
Alt mér veitti yndi
inni í bjarka ranni.
Skógar-skuggar svala,
skærir geisiar ylja,
ljúfar lindir hjala,
ljóð sín fuglar þylja.
Leikur lauf í blænum,
ljóssins drekkur veigar.
Ilm úr grösum grænum
gamall þulur teigar.
Lífsins Iangri þreytu
lækning vorið gefur,
er að hjarta heitu
höndum mig það vefur.
Man eg minnar æfi
margan kaldan vetur,
hér er alt við hæfi,
hvergi leið mér betur.
Allar æfistundir
eiga vil eg heima
viði vænum undir,
vor og sumar dreyma«.
Hjá skáldinu Páli firdal átti vorið siðasta
leikinn.
Maðurlnn. (Úr ræðu K. J.) Við
erum hér saman komin á þessari
stundu til að hnýta blómsveig. Og
þann blómsveig ætlum við ekki að
leggja á neina gröf. Nei, við ætlum
honum einmitt að eiga stað hér í
skólanum. Hann er bundinn úr
blómum minninganna um Pál Jóns-
son Árdal, og við vonum, að þau
blóm megi lengi lifa. Blómsveig
þenna ætlum við í kringum mynd-
ina af honum, sem við ætlum að
afhjupa hér í dag og gefa skólanum.
Aðal kunnleikur minn á Páli er frá
þeim 15 árum, sem við vorum starfs-
félagar við þenna skóla og frá sama
tíma einnig húsfélagar eða nágrann-
ar. Eg á margar minningar og góð-
ar um Pál frá þessum árum, en ég
hefi aðeins stutta stund til að dvelja
við þær hér og verð því að draga
þær nokkuð saman.
Pað má segja um Pál, að það
var gott með honum að vera. Hann
var fróður, ræðinn og skemmtinn.
Hann skorti aldrei umræðuefni, og
hann kryddaði samtalið með smá-
sögum, sem hann kunni ógrynnin
öll af. Hann hafði mjög glöggt
auga fyrir hið skoplega við hluti,
menn og málefni og notaði það
óspart öðrum til gamans, en aldrei
neinum til meins. Og ekki skemmdi,
þegar hann kastaði vísum af munni
fram. Og þær voru stundum ekki
lengi að koma. Og tilefnið þurfti
ekki ætíð að vera mikið. Slíkar vís
ur voru sjaldnast skrifaðar, og sjálf-
ur gleymdi hann þeim oftast fljótt,
enda höfðu þær náð tilgangi sinum
jafnskjótt og þær voru kveðnar,
þeim að vekja hlátur eða þá við-
kvæmni, allt eftir þeirri stefnu sem
umræðurnar beindust í. Oft var
gestkvæmt hjá Páli, mönnum fannst
þangað hvíld og hressingu að sækja,
svo og margskónar fróðleik. En þó
Páll væri gleðimaður og kynni frá
mörgu hlægilegu að segja, var
hann þó ekki síður glöggur á hitt,
sem vakti viðkvæmni og meðaumkv-
un. Hann fann sárt til með þeim,
sem sátu skuggamegin i lífinu, bæði
mönnum og málleysingjum, eins
og sjá má glögg dæmi víða í kvæð-
um hans,
Páll var bjartsýnn og trúði fast-
lega á sigur hins góða. Hann var
tilfinningamaður og viðkvæmur í
lund, eins og skáldum er títt, og
þráði mjög samúð og skilning með-
bræðra sinna. Ekkert mun honum
hafa sviðið jafn sárt og skilnings-
leysið.
f Ijóðum sínum kveður Páll mik-
ið til æskunnar, og í kvæðinu:
»Leiktu kát«, er hann ritaði í vísna-
bók litlu stúlkunnar, finnst mér
hann hafa lagt börnunum heilræð-
in. Peirra hlutverk er fyrst og fremst
að: vekja hlátur, gaman, gleði, að
glæða hjartans bezta yl. En þó er
það ekki nóg. Pau' eiga líka að
græða sár, er svíða og blæða, sjá
ráð við því illa, þerra tár þeirra
sem þrautir mæða og veita lið þjáð-
um og smáðum. Pau eiga að vera
Ijós á végum sinna. Og þar kemur
einmitt fram hið innsta eðli Páls.
Hann þráði einmitt að verða Ijósið,
sem öllum lýsti og alla gæti vermt.
Páll mun í æsku hafa átt marga
drauma og stóra, sem aldrei rætt-
ust að fullu, enda er sá enginn
hugsjónamaður, sem ekki á aðra
drauma en þá, sem geta rætzt.
Páll var starfsins maður og lagði
á margt gjörva hönd, en eins og
þegar er búið að taka fram, varð
aðalstarf hans i lífinu vegagerð —
vegagerð í eiginlegum og óeigin-
legum skilningi. En á meðan hann
lagði þannig vegi fyrir aðra, var
hann alltaf að leggja sína eigin lífs-
braut, og hún varð því sléttari og
breiðari, þvi lengur sem hann vann,
og þvi má segja um Pál, að hann
var alltaf að sigra. Hann var að
sigrast á ójöfnunum á lífsbrautinni
sinni og brúa torfærurnar. Pung
raun varð Páli að missa Ijós augna
sinna, en dásamlega sigraðist hann
einnig á þeirri þraut.
Mér kemur í hug erindi úr Ijóð-
um, er Páll orti eitt sinn eftir vin sinn
látinn, mér finnst hann mundi hafa
viljað taka sér það aftur í munn, þá er
hann kvaddi sjálfur. Hann segir:
>Qott er að lifa
og góðrar að njóta
auðnu, og ástar allra manna.
En fegurst að deyja
með frið í hjarta
sáttur við sjálfan sig og drottinn«.
Pannig kváddi Páll Árdal okkur:
sáttur við alla menn, sjálfan sig og
drottinn.
Á undan og eftir ræðunum sungu
börnin kvæði eftir Pál Árdal. Að
lokum fórust skólastjóra Snorra
Sigfússyni svo orð:
»Um leið og eg nú í þakkarhug
votta minningu Páls J. Árdal virð-
ingu skólans, svipti eg hulunni af
svip kennarans og skáldsins og af-
hendi skólanum að gjöf þessa
mynd. Gefendur eru kennarar skól-
ans, er nú bjóða hinn góða skóla-
mann velkominn í þetta nýja heim-
ili. Mætti mynd Páls Árdals og
minning ávalt verða til þess, að
að minna okkur á þetta erindi hans
og blása í það lífsanda:
Meira fjör ef mannast viljum,
meira táp í hverri þraut.
Meiri vilja, margt að reyna,
meiri festu á sannieiksbraut.
Meiri trú á mátt hins góða,
meiri von og andans bái.
Meiri kærleik, mannúð hreinni.
Meira ljós í hverja sál.
Pá skal þess getið að við kenn-
arar höfum lagt drög til sjóðstofn-
unar við skólann í minningu Páls.
Verður tilgangur hans sá að hjálpa
kaupstaðarbörnunum til að kynnast
náttúrufegurð landsins eftir föngum,
og væntum vér að margur verði til
að styrkja þann sjóð.<
Minningarathöfn þessi fór mjög
vel fram, og var hátíðlegur blær
yfir henni.
»Drottningin« kom hingað á mánu-
dagskvöldið og fór aftur seinni partinn
á þriðjudaginn. Með henni fóru margir
farþegar, þar á meðal báðir fram-
kvæmdastjórar Síldareinkasölunnar á-
leiðis til útianda, í síldarsöluerindum.
Enn fremur fór með skipinu til Reykja-
víkur Ólafur Jónsson framkvæmdastj,
Ræktunarfélags Norðurlands.
B æ k u r.
Örlög nefnast smásögur, sem ný-
lega eru út komnar og prentaðar í
Reykjavík. Höfundurinn er ungur
Pingeyingur, Indriði að nafni Indrióa-
son, sonur skáldsins á Ytra-Fjalli í
Aðaldal.
Sögurnar eru sex talsins. Sú
fyrsta þeirra nefnist »Tóbakspípan<
og segir frá því, er ung kona hljóp
frá bónda sínum, af því að hún
komst að þeirri niðurstöðu, að hann
elskaði pípuna sína meira en kon-
una sína. Samt sá hún sig um
hönd og hvarf til manns síns aftur,
sem þá var búinn að fórna pípunni
hennar vegna. Sagan endar á þessa
leið: . — — »Morguninn eftir lá
hún vakandi í rúmi sinu, eftir að
hann var farinn, — og var að hugsa
um hvert hún ætti að fara til þess
að fá sér reglulega fallega pípu.
Hún átti að vera sem allra líkust
hinni, en með svolítið lengri legg,
og með flatari haus, og svo átti
hún að — — — —«.
Önnur sagan heitir »Örlög«. ís-
lendingur einn í Kaupmannahöfn
kynnist þar íslenzkri stúlku. Pau
fella hugi saman. En svo verða
þau að skilja, því stúlkan hverfur
heim til íslands og gengur þar í
skylduhjónaband. Löngu síðar ber
fundum þeirra saman, gamla elsk-
hugans frá Kaupmannahöfn og
meðbiðils hans, sem þá er orðinn
ekkjumaður. Urðu þeir samskipa.
Kemur það þá í ljós, að hin látna
kona hefir þráð og elskað sinn
forna unnusta fram í andlátið. Hann
stígur þá í kyrþey út yfir öldustokk-
inn og hverfur í djúpið.
Sjötta og síðasta sagan nefnist
»Sigur«. Hún skýrir frá kapphlaupi
ráðsmanns og kaupamanns um að
ná ástum heimasætunnar. Ráðsmað-
urinn ber að lokum sigur úr býtum.
En sá sigur endar með því, að hann
hrindir henni fram á bergbrún, hún
missir jafnvægið og fellur niður
fyrir þverhnípið.
Hinar þrjár sögurnar eru allar
smávægilegar og verður ekki skýrt
frá efni þeirra hér.
í sögum þessum úir og grúir af
þankastrikum og punktaeyðum.
Petta óprýðir bókina. Að öllu sam-
anlögðu eru sögurnar ekki leiðin-
legar, og það getur vel verið að
það togni svo úr höfundinum, að
hann verði dágott söguskáld. Pó
er það ekki verulega líklegt eftir
þessu frumsmíði hans að dæma.
Skýrsla um héraðsskólann á Núpi
í Dýrafirði 1929-1930 hefir Degi
borizt, — Á þessu skólaári voru
29 nemendur í skólanum, 9 í eldri
deild, en 20 í yngri deild. Pær
breytingar höfðu orðið í skólanum,
að síra Sigtryggur Guðlaugsson lét
af rekstri hans og stjórn, sem hann
hafði haft á hendi í 24 ár, en ríkið
og héraðið tók við skólanum samkv.
nýju héraðslögunum. Jafnframt tók
við skólastjórninni Björn Guðmunds-
son frá Næfranesi, sem lengi hefir
verið kennari við skólann. — Um
skólastai fið farast prófdómendum
meðal annars svo orð.
»Frábær ástundun virtist okkur
einkenna nám og skólalíf nemend-
anna. Sambúð kennara og némenda