Dagur - 10.09.1931, Blaðsíða 2

170
44. tbl.
DAGHR
Gúmmískófatnaður._______________
Karlmannaskóhlifar frá kr. 4.50. Kvenskóhlífar af
öllum stærðum. Barna og unglingaskóhllfar. -
Gúmmístígvél.
Reimuð gúmmístfgvél ••
nieð flóka f botninum. AHar stærðir á drengi og
fullorðna. - ÓDYR, HLYR og ENDINGAR-
GÓÐUR skófatnaður i bleytu og snjó.
Kaupfélag Eyfirðinga. SS
Vefnaðarvörudeildin. ••
ðiiiiiiiiMliiiiftÍMÍfiiÍÍ
My ndastof an
Gránufélagsgötu 21 er opin alla
daga frá kl. 10—6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
t fullan hátftíma hélt hann áheyr-
endum sínum dáleiddum með sinni
töfrandi rödd. Og upp aftur og aftur
linnti ekki lófakiappið, fyr en hann
endurtók lagið. Aheyrendurnir, bæði
Pjóðverjar og Bretar, voru sérlega
hrifnir af þýzku söngvunum, sem
sumir voru gamlir og hugðnæmir
alþýðusöngvar og sumir valdir óp-
erusöngvar. í kröftugum og óbreytt-
um orðum sagt, urðu áheyrendur
blátt áfram trylltir (wild).<
— Sig. Skagfield hefir skrifað
grein i Heimskringlu frá 8. júlí þ.
á. og minnist þar á sólósöng sinn
i hátíðarkantðtu Björgvins Guð-
mundssonar. Telur hann að félagi
því (Choral Society), er stóð fyrir
kantötusöngnum og réði bann til
að syngja, hafi farist ómyndarlega
við sig.
26.356.000 kr. Aflinn á sama tfma
var 394.946 þur skippund, en fisk-
birgðir 264.143 skpd.
Alþýðuskáldið Sveinbjörn Björns-
son er Iátinn.
Erling Olafsson
heitir ungur sðngmaður úr Reykja-
vik, sem á morgun ætlar að gefa
Akureyrarbúum kost á að hlýða á
sig. Hann er aðeins tvítugur að aldri,
en hefir þó náð næstum þvi futl-
komnum raddþrúska i skínandi fail-
egum baryton. Hann mun lítið hafa
lært, en sungið hefir hann síðan
hann var um fermingu, Hann er
einn allra vinsælasti sóiisti úr Karla-
kór Reykjavíkur, og á hann vissu-
lega sinn þátt í hróðri þess félags
suður þar.
Pað er því óhætt að hvetja menn
til að hlusta á hann, og ætti að
verða mannmargt hjá honum þetta
eina kveld, er hann lætur hér til
sin heyra.
Söngurinn hefst kl. 9 siðdegis i
Sa iikomuhúsi bæjarins.
Símskeyti*
(Frá FB).
Rvík 8. sept.
Genf: Rikisstjórnin í Ungverja-
iandi hefír leitað ásjár Pjóðabanda-
lagsins um að koma fjármálunum i
gott horf.
Friedrichshaven: Graf Zeppélin
er kominn heim úr Suður-Ameríku-
fluginu.
London: Ping Breta kemur saman
í dag. Bretakonungur hefir boðist
til að láta draga út úr iaunum sín-
um og borófé, svo nemi 50 þús.
sterlingspundum, meðan kreppan
stendur yfir.
Rvik 9. sept.
London: Ping Breta kom saman
i gær. MacDonald fluttí ræðu og
kvað nauðsynlegt að samþykkja
sparnaðar- og tollatillögur stjórnar-
innar, til þess að koma í veg fyrir
fjárhagshrun. — Opinberlega er til-
kynnt, að atvinnuieysingjar i Bret-
landi séu' 2.726.219, éða 701.775
fleiri en á sama tírtia í fyrra. —
Stjórnin hlaut traustsyfirlýsingu i
neðrimálstofunni með 309 atkv.
gegn 250.
Útflutningur frá íslandi i ágúst-
mánuði nemur 6.270.590 kr., en
það sem ai var árinu nam hann
Sveitirnar og úívarpið.
Fyrir nokkrum árum kom út smá-
saga eftir Guðmund skáld á Sandi,
sem hafði fyrirsögnina: »Konan,
sem þögnin drap«. Pað mun ekki
fjærri sanni, að það hafi verið
þögnin, sem verið hefir að drepa
islenzku sveitirnar að undanförnu.
Á meðan sama þögnin rikti allstaðar,
var hægt að una henni, og i henn
gat jafnvel lifað og þróast þjóðleg
menning, að vísu fábreytt og fátæk,
en kjarnmikil eins og háfjallagróð-
urinn. En þegar ólgandi lifið með
nýum straumum menningar — og
ómenningar — var farið að svella
á næstu grösum, þá brast flótti í
lið það, sem um margar aldaraðir
hafði sótt lífsuppeldi sitt i skaut
moldarinnar, og er það ekki sagt
þvi iiði til lasts, því það er einn
æðsti aðall mannsins að þrá alltaf
eitthvað betra og fullkomnara. En
afleiðingin varð sú, að sveitirnar,
þar sem þjóðin hafði háð baráttu
sina f meir en þúsund ár, stóðu
nú hálfauðar. Pessi breyting kom
svo skyndiiega, að þeim, er stýrðu
málefnum þjóðarinnar, vannst ekki
timi til að stöðva fióttann með þvi
að veita hinum nýu menningar-
straumum upp í sveitirnar, en á
því veltur öll þeirra framtíð að það
verði hægt.
Um nokkurt skeið hafa »vötn öll
fallið* til bæjanna og kauptúnanna,
og sá straumur hefir verið svo
þungur, að það tekur langan tlma
að stöðva hann, og það verður
ekki gert betur með öðru, en að
opna alla glugga sveitanna fyrir
hinni nýu menningu, jafnt tækni
vélamenningarinnar sem hugarstefn-
um hinna andlegu hreyfinga.
Pað hefir verið nokkuð að þvi
gert á síðustu tímum, bæði I blöð-
um og tímaritum, að bera saman
menningu og Hfsskilyrði sveita og
kaupstaða, og hafa sumir komist
að þeirri niðurstöðu, að í hinum
íslenzku sveitum eigi þjóðin ekki
lengur neina framtlð. Pótt ýmislegt
satt og rétt hafi fram komið í skrif-
um þessum, þá hefir þó meira borið
á pólitiskum eintrjáningsskap heldur
en samúð og skilningi; þessvegna
verða skrif þau varla tekin alvar-
lega. Pví eins og það er víst, að
islenzk menning á sfnar styrku
stoðir kaupstððunum, svo er hitt
jafnvlst að sveitirnar geta einnig
orðið óðul íslenzkrar menningar, og
það því fremur sem hin lifandi
náttúra býr yfir dýpri og hollari
uppeldisáhrifum en margbýlið i
kaupstððunum.
Fyrir skömmu hefir tekið til starfa
hér á landi sú stofnun, sem öllum
öðfum fremur getur haft alþjóðlegt
menningargildi, sú stofnun er út-
varpið. En það Ilða Iangar stundir,
áður en menningaráhrif þess geta
borist út um byggðir landsins, svo
nokkru nemi, þvi sannleikurinn er
sá, að það er langsamlega mestum
hluta almennings ofurefli að veita
sér viðtökutækin, og það þeim, sem
helzt þyrftu þess með, fátæku ein-
angruðu bændafólki út um byggðir
landsins, sem enn berst þar baráttu
sinni í þögninni, og fátæku verka-
fólki i kaupstöðum og kauptúnum,
sem hvorki hefir tima eða peninga
til að njóta þess fróðleiks, sem þar
er á boðstólum. Pó er aðstaða þess
öllu betri en sveitafóiksins, i fyrsta
lagi af þvi að það á ekki við ein-
angrun að búa, og í öðru lagi
komast þar margir af með að
kaupa sér aðeins gjallarhorn.
Sérstaklega er þetta tilfinnanlegt
á Norður- og Austurlandi, þar sem
ekki er hægt að komast af með
nema dýr tæki. Á Austurlandi verður
" t. d. ekki komist af með ódýrari
tæki en kr. 400 uppsett, og er það
meiri upphæð en allur fjöidinn get-
ur lagt fram. Og ef ekkert verður
gert til að Iétta undir með almenn-
ingi að veita sér tækin, þá verður
útvarpið aðeins fyrir efnaðri hluta
þjóðarinnar. Hinn hlutinn, megin-
þorri alþýðunnar til sjávar og sveita,
verður að fara á mis við menning-
aráhrif útvarpsins, sem bylgjur raf-
magnsins flytja þó jafnt til allra, og
munu allir kannast við að það sé
öðruvisi en ætti að vera.
Eg hygg, að heppilegasta leiðin
til að greiða úr þessum vanda sé
sú að hverfa að því að seija tækin
með afborgunum á fieiriárum. Við
það myndi vinnast tvennt. t fyrsta
lagi það, sem mest er um vert, að
I
ErlingKrogh
’norski sön|varinn al-
kunni, kemur hingað
með Dettifossi Þriðju-
daginn 15. þ. m. Ef
tími vinst til, syngur
hann í Nýja-Bíó sama
kvöldið, og aftur á
miðvikudagskvöld áð-
ur en skipið fer.
Nánar á götuauglýs-
ingum söngdagana.
I
Vandláfar
húsmæður
Jnota eingöngu
heimsfræga
suðusúkkulaði
margfalt fieiri myndu þá njóta
menningaráhrifa útvarpsins, og i
ððru Iagi myndu tekjur þess auk-
ast að stórum mun. Petta eru þau
hðfuðrök, sem mæla með því, að
þessi Ieið verði farin, og þó ókost-
ir séu einhverjir á þessu fyrirkomu-
lagi, þá hygg eg, að þeir muni
vega minna. Frumvarp þessa efnis
lá fyrir slðasta Alþingi en fékk ekki
afgreiðslu, en. kjósendur ættu að
krefjast þess af þingmönnum sfnum,
að þeir leituðu úrlausnar á þessu
máli, sem bæði einstaklingarnir og
ríkið mætti við una.
Pað er hægt að reikna f krónum
ogaurum tekjuhalla á rekstri útvarps-
ins og rikisins, en hitt er aftur á
móti ekki hægt að reikna út, þann
tekjuhalla sem verður á afköstun og
afkomu hins andlega búskapar þjóð-
arinnar við að fara á mis við þá
menningarstrauma, sem hún á þó
yfir að ráða.
31/a 1931.
Hannes J. Magnússon.
Nokkur munur.
»íslendingur« telur nafnbreytingu
íhaldsflokksins hliðstæða þvi, er
Ingimar Jónatansson tók sér ættar-
nafnið Eydal. Á þessu er þó meðal
annars sá munur, að Ingimar greiddi
að Iðgum fulit gjald fyrir ættarnafnið
og hnuplaði þvf ekki frá neinum,
en (haldsmenn stálu »sjálfstæðis»-
heitinu frá öðrum.