Dagur - 10.12.1931, Blaðsíða 1

DAGUR
i'tmur út á hverjnm
degi. Eoster kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júll.
Gjaldkeri: Ámi Jóhanna-
*on f Kaupfélagi Eyfiró-
inga.
Afgreiðslan
*r hjá JM P. Wr,
Norðurgötu 8. Talalmi 118.
Uppsögn, bundin rið ára-
mót, aé komin tii af-
greiðalumanns fyrir 1. dae.
XIV. ár.
Akureyri, 10. desember 1931.
" 57. tbl.
Bjargráðið.
I.
Atvinnu- og viðskiftakreppan
er nú á hvers manns vörum. Að-
steðjandi vandræði af hennar
völdum er tíðasta umræðuefnið
manna á meðal. Verkamenn og
bændur, ejnbættismenn, stjórn-
málamenn og blaðamenn, allir
ræða um kreppuna. Og þó mönn-
um komi saman um fátt, þá eru
þó allir sammála um það, að hún
sé ill og að einhverra ráða þurfi
að leita til þess að draga úr þeim
þjáningum, sem hún veldur. En
þegar leggja skal á ráðin, þá
skilja leiðir.
Stjórnmálaflokkunum íslenzku
kemur ekki saman um það, hvaða
lækningaaðferð eigi að beita við
hið sjúka atvinnu- og viðskiftalíf,
sem er afleiðing af heimskrepp-
unni.
fhaldsmenn telja eina úrræðið
vera í því fólgið, að kaup verka-
manna' þeirra, er að framleiðsl-
unni vinna, falli mikið frá því
sem nú er. Á þann eina hátt geti
tilkostnaður við framleiðsluna
færst niður og atvinnurekendur
haldið áfram rekstri' sínum.
Jafnaðarmenn telja það ráð
hina háskalegustu villu. Kaupið
eigi þvert á móti að hækka, því þá
eflist kaupgeta verkalýðsins ogþað
bjargi við atvinnuvegunum. Ráð
þessara manna við kreppunni fer
því í þá átt að hækka kaup verka-
fólks sem mest, svo að atvinnu-
vegirnir geti rétt sig við.
Framsóknarmenn geta ekki fall-
ist á þetta ráð jafnaðarmanna.
Þeir líta svo á, að hátt kaupgjald
geti ekki verið neitt læknislyf við
lömun atvinnuveganna, sem fram
er komin vegna hríðfallins verðs
á framleiðslunni. Framsóknar-
menn líta svo á, að lækkun kaup-
gjalds sé óumflýjanleg nauðsyn,
en sú lækkun ein út af fyrir sig
megni þó ekki að bægja afleiðing-
um kreppunnar frá atvinnuveg-
unum. Það verði því að leita ann-
ara ráða jafnframt, og bjargráð-
ið felst í gamla heilræðinu: Eyddu
ekki meiru en þú aflar. Sparnað-
ur út á við og inn á við er það
eina, sem að haldi getur komið.
II.
í samræmi við ofangreinda
skoðun Framsóknarmannaábjarg-
ráðum gegn kreppu þeirri, er nú
geysar, hafa innflutningshöftin
verið sett. Stefna sú, sem fram
kemur í þeirri ráðstöfun, er í því
fólgin að koma á hagkvæmum
verzlunarjöfnuði, flytja ekki
meira inn í landið en verðmæti út-
flutningsins nemur og efla um
leið innlenda framleiðslu, sem
eykur vinnuna í landinu.
Við erum svo settir, íslending-
ar, að við komumst ekki hjá því
að sækja allmikið af nauðsynjum
okkar til erlendra þjóða. Enginn
vafi er þó á því, að við getum
sjálfir framleitt margt og mikið
af þeim nauðsynjum, sem við er-
um nú upp á aðrar þjóðir komnir
með. Hitt er þó enn verra að hrúg-
að hefir verið inn í landið allskon-
ar varningi, sem vel er hægt án
að vera algerlega að skaðlausu.
Það er því tvennskonar ágalli á
innflutningi okkar. I fyrsta lagi
flytjum við inn vörur, sem okkur
er kleift og ber að framleiða sjálf-
um, og í öðru lagi kaupum við ó-
grynni af erlendum varningi, sem
okkur er með öllu ónauðsynlegur.
Nú er það öllum vitanlegt, að
til þess að greiða allan innflutn-
inginn höfum við ekkert annað en
innlenda framleiðslu. Þegar sú
framleiðsla er í jafnlágu verði og
nú, ætti öllum að vera það skiljan-
legt, að ekkert vit er í því að
flytja annað inn í landið en það,
sem brýna nauðsyn ber til. Það
má að vísu segja, að alónauðsyn-
legur innflutningur sé óhyggileg-
ur á hvaða tíma sem er, en þó
einkum á krepputímum eins og nú
eru.
Samkvæmt verzlunarskýrslun-
um fyrir árið 1929 hefir innflutn-
ingur til landsins numið alls 77
miljónum króna. Af þeim inn-
flutningi voru ostar fyrir 46 þús.
kr., niðursoðin matvæli fyrir 140
þúsund, egg fyrir 140 þúsund,
feiti fyrir 260 þúsund, mjólkur-
afurðir fyrir 517 þús., garðávext-
ir og aldini fyrir hátt upp í 2
miljónir, innflutningur á efni í
ullarfatnað nam nærri einni milj.
og tilbúinn fatnaður var fluttur
inn fyrir 5l/2 ínilj. króna. Enn-
fremur var innflutningur á skó-
fatnaðí um 2 miljónir og tilbúin
net voru flutt inn fyrir 900 þús.
kr. Það má að vísu segja að þetta
allt séu nauðsynjar, en það eru
nauðsynjar, sem við getum og ætt-
um að miklu eða mestu leyti að
framleiða sjálfir og hætta að
kaupa þær frá útlöndum. Að því
ber okkur að stefna með festu og
einbeittni.
Innfluttum vörum má skifta í
tvo aðalflokka, þeim er lúta að
framleiðslunni er þá skipað í ann-
an flokkinn, en svonefndum
neyzluvörum í hinn. Talið er að í
fyrnefnda flokknum séu um % af
öllum innflutningnum eða nálægt
45 milj. kr. þegar miðað er við
árið 1929. Eftir eru þá rúmar 30
miljónir, sem farið hafa fyrir
neyzluvörur. Um framleiðsluvör-
urnar er það að segja, að þær má
ekki skerða á kostnað framleiðsl-
unnar sjálfrar. En líklega má
komast hjá innflutningi nokkurs
hluta þeirra með því að fram-
leiða þær meira en nú er í land-
inu sjálfu. Má í því efni t. d.
benda á tilbúning neta og annara
veiðarfæra, sem hægt er að búa til
hér á landi, eftir þörfum. En þeg-
ar til neyzluvaranna kemur, er
enginn vafi á að spara má í stór-
um stíl, ef menn vilja, sumpart
með því að hætta að nota það, sem
menn komast vel af án, sumpart
með því að framleiða sjálfir
meira og fleira en nú er gert. Fyr
meir var kornmatur aðalinnflutn-
ingsvara islendinga. Nú er svo
komið, að sú vörutegund er ekki
nema tíundi parturinn af allri
innfluttri neyzluvöru. Þó ekki
væri horfið með öllu að búskapar-
hætti fyrri tíma, mun engum dylj-
ast að leikur einn væri að draga
úr innflutningi á þessum vörum
svo næmi mörgum miljónum og
það án. þess að almenningi væri að
nokkru meini. Til þess þarf aðeins
vilja og samtök.
III.
Það væri of lint að orði kveðið
að segja að andstöðuflokkar
Framsóknarstjórnarinnar hefðu
snúist illa við sparnaðarráðstöf-
unum hennar. Foringjar flokk-
anna hafa umhverfst og ærst yfir
því að takmarka ætti innflutning
á brjóstsykri, karamellum, sykur-
gúmmíi, konfekt, gosdrykkjum,
ilmvötnum, hárvötnum, silkihött-
um, floshöttum, skrautfjöðrum,
flugeldum o. s. frv. Það er eins og
augu þessara manna séu svo hald-
in, að þeir telji líf og velferð þjóð-
arinnar bundið við þessa og því-
líka hluti. Og ekki mælast sparn-
aðarhvatningar til heimilanna
betur fyrir hjá þessum mönnum.
Jónas Jónsson dómsmálaráðherra
drap nokkuð á það í Tímanum
fyrir nokkru, að þörf væri lífs-
venjubreytinga á þessum örðugu
tímum. fhaldsmenn sögðust hafa
skolfið af hlátri, þegar þeir sáu
þá ráðleggingu, að þeir ættu að
fara að spara. Jafnaðarmenn
héldu því fram, að ráðleggingin
hefði eingöngu verið stíluð til
verkamanna og voru hinir reið-
ustu. Var það að vonum, þar sem
þeir staðhæfa að hátt kaupgjald
og aukin eyðsla sé læknisdómur
gegn harðæri. Jafnvel halda sum-
ir þeirra (kommúnistar) því að
mönnum, að það sé dyggð að
svíkjast um að greiða skuldir sín-
ar. Þannig snúast íhaldsmenn og
jafnaðarmenn við því eina bjarg-
ráði gegn kreppunni, sem veru-
legan árangur gæti borið.
IV.
íslendingar verða að taka á móti
kreppunni eins og hugrökkum
mönnum sæmir, en ekki eins og
mannskræfur og hlátursfífl.
í stað þess að láta kreppuna
beygja sig, verða þeir að sigrast
á henni.
Til þess að ná því sigurtakmarki
verður að fara þessar leiðir:
1. fslendingar verða að draga
úr innflutningi erlendra vara svo
tugum miljóna nemi, flytja ekki
inn meira en það, að hin verðlága
framleiðsla nægi til greiðslu inn-
flutningnum. Þess vegna eru regl-
ur um innflutningshöft réttmæt
og sjálfsögð.
2. Allir íslendingar eiga að
leggjast á eitt um eflingu inn-
lendrar framleiðslu á nauðsynja-
vörum, framleiða sjálfir allar þær
nauðsynjar sínar, sem unnt er, og
venja sig á að læra að búa sem
mest að sínu.
3. í stað einhliða streitu til
kauphækkunar eiga fslendingar
að taka höndum saman um það að
skapa sem mesta og jafnasta
vinnu í landinu; sú atvinnuaukn-
ing kemur af sjálfu sér, ef lögð er
rækt við fyrgreint atriði.
Þessu þríþætta bjargráði vilja
Framsóknarmenn beita í barátt-
unni við kreppuna.
Fengjust allir fslendingar til' að
vilja eitt og hið sama í þessum
efnum, þá er sigurinn viss. En til
þess þarf nokkra sjálfsafneitwn
og drenghmd.
V.
Það er til gömul saga um bláfá-
tæk hjón, sem ákváðu að taka