Dagur - 07.01.1932, Síða 1

D AOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
*on í Kaupfél. Eyfirðinga.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
• • •• • • •
XV ár. [
-■#-■# # #~# #-#-
Akureyri, 7. janúar 1932,
Jarðarför Kristjáns Jóhannessonar á Jódísarstöðum fer fram
mánudaginn 11. janúar að Munkaþverá og hefst með húskveðju
á heimili hins látna kl. 11 f. h. nefndan dag.
Aðstandendurnir.
Hér með tilkynnist vinum og vandamönnum að konan mín,
ingibjörg V. Ásbjörnsdóttir, andaðist hér á sjúkrahúsinu l.þ. m.
Jarðarförin fer fram þriðjudaginn 12. þ. m. og hefst kl. 1. e.
h. með húskveðju frá heimili okkar Ránargötu 4.
Gunnar Jónsson.
Kærar þakkir öllum, er heiðruðu minningu Porbjargar Stefáns-
dóttur frá Skógum, styrktu hana í veikindunum og veittu okkur
hjálp og samúð við andlát hennar og útför.
Svanfríður Bjarnadóttir, Ingvi Rafn, fóhann Ó. Haraldsson.
f
allur landslýdur.
fiökk fyrir hið liðna.
S__:____________________f
i.
Árið 1931, sem nú »er liðið í
aldanna skaut«, mun lengi verða
minnisstætt í sögu íslenzku þjóð-
arinnar. Ekki mun þó ársins getið
vegna stórfelldra ytri náttúruvið-
burða. Hvorki hafa eldgos eða ís-
ar angrað landslýðinn, ekki held-
ur neinar drepsóttir eða harðindi
af náttúrunnar völdum, þvert á
móti hefir árið verið eitt hið bezta
frá þessari hlið skoðað. Tíðarfar-
ið hefir verið sérlega gott frá
upphafi ársins til enda. Skepnu-
höld á síðastliðnu vori reyndust
að öllu samanlögðu góð, þrátt fyr-
ir léleg hey eftir óþurkasumarið
1930. Síðastliðið vor var óvenju-
lega þurkasamt framanaf, svo að
til vandræða þótti horfa með gras-
sprettu. Úr þessu rættist þó fram-
ar öllum vonum, því þegar fram í
sótti, brá nokkuð til votviðra víð-
asthvar um landið, og þó að töður
yrðu sumstaðar í rýrara lagi, varð
útheysskapur á flestum stöðum
þeim mun betri. Yfir heyannatím-
ann voru þurkar ágætir og það,
sem mestu skiftir, nýting heyj-
anna ágæta góð. Má því svo að
orði kveða, að niðurstaðan af hey-
öflun í sveitum landsins hafi að
meðaltali verið mjög sæmileg.
Það, sem af er vetrinum, og und-
anfarið haust, hefir verið gæða-
tíð og oftast líkari því að sumar
væri en vetur.
Milt og hagstætt tíðarfar, sam-
fara vel verkuðum og sæmilega
miklum heyfeng, hafa löngum
þótt nægja til þess að kölluð væri
árgæzka til landsins hér á íslandi.
Þegar svo þar við bætist almenn
heilbrigði landsfólksins, hefir
flest þótt leika í lyndi fyrir þjóð-
inni.
Þá hefir árgæzkan til sjávarins
ekki verið síðri á liðna árinu.
Uppgripaafli hefir verið bæði
hvað síld- og þorskveiði snertir,
og vegna hinnar hagstæðu tíðar
gekk fiskverkun allstaðar á land-
inu svo vel, að mestallur sá fiskur,
sem í landinu lá, var fullverkað-
ur og kominn í hús um miðjan
október.
Framleiðsla íslendinga til lands
og sjávar hefir þannig gengið að
óskum á liðna árinu.
II.
Fyr á tímum hefði annað eins
ár og 1931 verið talið veltiár á ís-
landi. Mikil og góð framleiðsla á-
samt almennri heilbrigði voru í
augum manna slík hnoss, að þeg-
ar hvorttveggja þetta var fyrir
hendi, var talið veltiár. Nú er öld-
in orðin önnur. Þrátt fyrir ár-
gæzkuna hefir liðna árið verið eitt
hið þungbærasta, er yfir ísland
hefir komið um langa hríð. Það
gæti virzt sem stór mótsögn væri
hér komin inn í líf þjóðarinnar,
en þetta á sínar eðlilegu rætur í
breyttum háttum í atvinnulífi
þjóðarinnar og breyttum aðstæð-
um á marga lund. Kröfurnar til
lífsgæða og lífsnautna hafa
breytzt og færzt út á ýmsa vegu.
Það, sem áður var kallað lífvæn-
legt og vel viðunandi, er nú dæmt
og léttvægt fundið. Menn sætta
sig ekki lengur við hið fábrotna
og nægjusama líf, er forfeðurnir
lifðu, nema að neyðin knýi þá til
að taka upp slíka hætti.
Það, sem veldur því að liðna ár-
ið hefir verið þungbært íslending-
um, er verzlunarkreppan. Hún
var að sönnu að nokkru gengin í
garð hér á landi árið 1930, en
magnaðist þó ekki alvarlega fyr
en á síðasta ári. Mitt í árgæzk-
unni féllu afurðir landsins gífur-
lega í verði. Kaupmáttur almenn-
ings í viðskiftalöndum vorum hef-
ir þorrið geipilega vegna harðrar
atvinnukreppu, sem að nokkru
leyti á rót sína að rekja til of-
framleiðslu þessara landa, en þó
einkum til úrelts og óhagkvæms
skipulags meðal þjóðanna. Verzl-
unarkreppan hér á landi er því
aðvífandi böl, hún er einn angi af
heimskreppu þeirri, sem nú þjáir
mannkynið.
Það er því ekki ólag eða skortur
á framleiðslu, sem leikið hefir ís-
lenzku þjóðina hart á liðna árinu,
heldur er það sölutregða fram-
leiðslunnar. Sú sölutregða orsakar
verðfall á afurðunum, er gerir at-
vinnuvegunum erfitt fyrir. Nær
þetta jöfnum höndum til landbún-
aðar- og sjávarafurða.
Fyrsta og helzta ráðið, til þess
að halda viðskiftunum við útlönd
á réttum kili, er takmörkun á inn-
flutningi jafnframt fullnægingu
eigin þarfa með hjálp innlendrar
framleiðslu sem allra mest. Á
þessum örðugu tímum þurfa fs-
lendingar að læra það að búa
meira að sínu en áður hefir verið.
Til þess þarf lífsvenjubreytingar
og óskaðlegan sparnað. En óskað-
legur er sá sparnaður, sem á eng-
an hátt spillir líkamlegri eða and-
legri orku mannsins. Það er meira
að segja enginn vafi á því, að
ýmsar lifsvenjubreytingar, sem
mikinn sparnað gætu haft í för
með sér, myndu reynast mörgum
manninum hollar og efla bæði lík-
amlega og andlega dáð og hreysti.
Innflutningshöft þau, er sett
voru á ofanverðu síðasta ári,
stefna að þessu marki. En þau
hefðu mátt koma nokkru fyr.
III.
Ýmsra viðburða úr stjórnmála-
lífinu er að minnast frá síðasta
ári. Má þar fyrst nefna sameining
íhalds og jafnaðarmanna í einn
flokk á vetrarþinginu. Það, sem
sameinaði þessa andstæðinga, var
óttinn við vaxandi fylgi Fram-
sóknarflokksins. Var sem olíu
væri helt í eld, þegar Framsókn-
arflokksþingið var haldið í Rvík
síðla vetrar og fulltrúar mættu
þar úr öllum kjördæmum landsins.
í þeirri andrá birtist hin nafntog-
aða páskagrein Morgunblaðsins
um mennina með »mosann í
skegginu«, Varð grein þessi eitt
hið bezta kosningavopn íhaldsins
gegn sjálfu sér og þokaði sveita-
mönnum enn þéttar saman við
næstu kosningar. Samdráttur
hinna fyrnefndu þingflokka mælt-
ist illa fyrir og varð meðal annars
til þess að Alþingi var rofið og
ágreiningsmálunum á þann veg
skotið undir dóm þjóðarinnar.
Leiddi þessi atburður sem kunn-
ugt er til stjórnlausra æsinga í
herbúðum andstæðinga Fram-
sóknar í Reykjavík. Var hver æs-
ingafundurinn haldinn af öðrum,
þar sem foringjarnir hvöttu jafn-
vel til ofbeldis- og hryðjuverka.
Létu forkólfar æsingamanna svo
um tíma, sem þeir myndu taka
stjórn landsins í sínar hendur með
valdi, setjast umboðslausir að
þingstörfum og gera þannig upp-
reisn gegn gildandi reglum. Þótti
þá mörgum sem þeir menn væru
ekki vel fallnir til að taka að sér
stjórn landsins, sem ekki kynnu
að stjórna sjálfum sér betur en
hér reyndist.
En öll þessi »stóru áform« í-
haldsins og bandamanna þess
köfnuðu skyndilega til mikilla
vonbrigða fyrir íhaldsæskuna i
höfuðstaðnum, sem dreymdi um
mikil æfintýri. En til þess að
leyna ósigrinum og flóttanum frá
»stóru áformunum«, var gripið til
þess ráðs að skella skuldinni á
þann eina utanflokksmann, er
setu hafði átt á þinginu, sem búið
■var að rjúfa.
Kosningar til Alþingis fóru síð-