Dagur - 12.01.1933, Blaðsíða 1

DAOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þ&r,
U ppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
^reiðslumanns fyrir 1. des.
Norðurgötu 3. Talsfmi 112.
XVI. ár. |
Akureyri 12* janúar 1933.
I 2-
tbl.
Hnetaréttarslefnan.
bLjórnmálaílokkar hér á landi
skapast. eins og annarstaðar, eftir
viöhorfi manna til hinna stærri
máleína jpjóóarinnar. Þeir, sem
liafa sömu eða svipaða afstöðu til
þjóðmálanna, skipa sér saman í
flokk.
Á þessum grundvelli hafa mynd-
azt og eru nú starfandi fjórir
stjórnmálaflokkar á landi hér:
Framsóknarflokkurinn, íhalds-
flokkurinn (»sj álfstæðisflokkur«),
Alþýðuflokkurinn og Kommún-
istaflokkurinn.
Framsóknarflokkinn mynda að-
allega bændalýður landsins og
samvinnumenn til sjávar og
sveita. Máttarstoðir íhaldsflokks-
ins eru stórútgerðarmenn og
kaupmenn; honum fylgir og meiri
hlutinn af hinum »æðri« embætt-
islýð landsins. Hinir aðrir tveir
flokkar eru mestmegnis skipaðir
af verkamönnum í kaupstöðum og
sjávarþorpum. Það, sem þessa
flokka hefir einkum greint á
fram að síðustu tímum, eru tvær
ólíkar leiðir að sama marki. Al-
þýðuflokksmenn hafa viljað
stefna að takmarki sínu eftir lög-
legum leiðum, en kommúnistar
eru óþolinmóðir að bíða og pré-
dika uppreist og ofbeldi.
Flokkar geta jafnt og einstakl-
ingar og heilar þjóðir útkljáð
deilumál sín á tvennan hátt. Þeir
geta barizt með vopnum skyn-
samlegra raka á ritvellinum,
mannfundum og í almennum við-
tölum, en það er líka hægt að út-
kljá misklíðarefnin með hnefa-
rétti, handaflinu, bareflum, svo
sem stólfótum, byssum og fleiru.
Fyrrnefnda aðferðin hefir tíðk-
azt á landi hér allt fram undir síð-
ustu tíma. Hún ein hefir þótt hæfa
sæmilega upplýstum og siðuðum
mönnum. Við þurfum að leita
langt aftur í aldir til þeirrar sið-
venju, að vopnin eða hnefaréttur-
inn væri látinn skera úr um það,
sem á milli bar.
Eitt slíkt dæmi má nefna frá 17.
öld. Það er erfðahyllingarfundur-
inn í Kópavogi árið 1662. Á þeim
fundi lagði höfuðsmaður fram
einveldisskrána og krafðist þess,
að landsmenn afsöluðu sér fyrir
hönd sína og niðja sinna öllum
réttindum og fæli konungi fullt
einveldi. Tók þá Brynjólfur bisk-
up til máls og tjáði höfuðsmanni,
að landsmenn væri ófúsir á að
selja af hendi réttindi sín, sem
þeir hefðu haldið frá fornu fari,
en tíenrik Bjelke benti honum þa
a uanska hermenn vopnaóa, sem
stóóu þar umhverfis. Á þenna veg
kugaði hinn danski höfuðsmaður
íslendinga til að afsala sér frelsi
sinu- Þessi kúgunaraðferð Bjelke
höfuðsmanns hefir allajafna síðan
vakið andstyggð í hugum alira
frjálsborinna íslendinga.
Nú er þessi Bjelke-aðferð,
hnefaréttarstefnan, íarin að
skjóta upp kollinum meðal íslend-
inga á nýjan leik. Hlýtur það að
vera mikið áhyggjuefni öllum
sönnum þjóðvinum.
Á þingi 1925 gerði íhaldiö kröfu
um að stofnaður yrði her til að
skera úr vinnudeilum milli at-
vinnurekenda og verkamanna.
Framsóknarflokkurinn taldi þetta
óheppilegt og eyddi málinu. Síðan
hafa kommúnistar borið fram
stefnu sína, sem boðar uppreist og
byltingu og krefst þess, að hnefa-
rétturinn ráði niðurstöðum mála,
en ekki röksemdir. Þeir hafa og
við og við fylgt þessum kenniug-
um sínum fram í verki. Með þessu
framfel'ði sínu styðja þeir mjög
að því, að draumur íhaldsmanna
um ríkisher kunni að rætast. Auð-
sýnilegt er, ef að tiltölulega fá-
mennur hópur ofbeldismanna ætl-
ar sér að vaða uppi og bjóða lög-
um og rétti birginn, þá verður
nauðugur einn kostur að grípa til
örþrifaráða til varnar því, að
þjóðfélagið leysist upp. Því meir
sem hnefaréttarstefnan lætur á
sér bæra, því betri skilyrði fást
fyrir ríkishershugmyndinni.
En það er öðru nær en komm-
únistar séu þeir einu seku um
hnefaréttarstefnuna. ’ Undirrót
spillingarinnar er að finna í í-
haldsflokknum- íhaldsmenn héldu
uppi skrílræði í heila viku vorið
1931. Þeir höfðu ekki þolinmæði
til að bíða eftir löglegum úrslitum
í deilumáli um fárra vikna skeið.
Þess vegna gripu foringjarnir til
»sinna ráða«, eins og þeir orðuðu
það, og ætluðu að brjóta undir sig
ríkisvaldið með ofbeldi hnefarétt-
arins; þeir söfnuðu hundruðum
manna kvöld eftir kvöld að stjórn-
arbústaðnum í þeim tilgangi að
gera fólki ólíft þar. Ætlun þeirra
var að koma á stjórnarskiftum
með uppreist. Þeim tilgangi sínum
til eflingar vitnuðu þeir í löngu
liðna, sögulega atburði um
hermdarverk og manndráp, sem
framin hefðu verið. Þá kváðust
þeir mundu rjúfa milliríkjasamn-
ing, sem segja má upp á löglegaa
Laus jorð.
Höfuðbólið Espihóll í Hrafnagilshreppi, er laust til ábúðar
í næstkomandi fardögum.
íJeir, sem óska eftir að fá ábúð á nefndri jörð, sæki um það
bréflega fyrir lok febrúarmánaðar næstkomandi, til undirritaðs,
sem hefir umboð til að byggja jörðina, og gefur upplýsingar
um leigukjör og annað, er að ábúðinni lýtur.
Kroppi i Hrafnagilshreppi, 4. janúar 1933,
Davíd Jónsson.
hátt eftir einn áratug. Þessar að-
farir íhaldsmanna sýndu það og
sönnuðu, að þeir eru reiðubúnir að
grípa til ofbeldis og lögbrota, láta
hnefaréttinn ráða, ef þeir geta
ekki komið áformum sínum frarn
á löglegan hátt.
Náskyld þessari hnefaréttar-
stefnu íhaldsmanna er kraía
þeirra um það, að lögin séu ekki
látin ná til »heldri mannanna« í
flokki þeirra. Þeir heimta, að toll-
svik, skjalafölsun, atkvæðafölsun,
smyglun, sala á veðsettum fiski,
sjóðþurrð, vaxtataka úr dánarbú-
um, aðstoð við sviksamleg gjald-
þrot, miljóna fjársukk af fé bank-
anna og fleira því líkt sé látið óá-
talið og kallað saklaust, ef framið
er af »heldri mönnum« íhalds-
flokksins. Nærri má geta hvaða
. vérkanir þetta hefir á upphlaups-
gjarna byltingamenn eins og
kommúnistar eru; þess er heldur
ekki langt að minnast að þeir neit-
uðu að svara fyrir rétti, af því að
breitt væri yfir afbrot »höfðingj-
anna« í íhaldsflokknum. Dóms-
málaráðherrann, Magnús Guð-
mundsson, sýnist hafa tekið þessa
afsökun kommúnistanna til
greina, því hann lét sleppa þeim
úr fangelsi, og þeir eru ódæmdir
enn. Er þetta eitt átakanlegasta
dæmi um þá réttarfarslegu spill-
ingu, er grær í Skjóli íhaldsins.
Loks er að minnsta kosti einn
af foringjum Alþýðuflokksins
farinn að tala svo sem handaflið
eigi að ráða niðurstöðum áhuga-
mála hans fremur en rök. Það er
Héðinn Valdimarsson. Af þessu
fyrirbrigði er hægt að draga þá á-
lyktun, að einhver smitun hafi átt
sér stað í Alþýðuflokknum frá
þeirri sýki, er svo mjög hefir bor-
ið á meðal íhaldsmanna og komm-
únista, en hve mikið að þessi sjúk-
dómur hefir gripið um sig í Al-
þýðuflokknum verður ekki vitað
með vissu.
' Framsóknarflokkurinn einn er
frá því bitinn að sækja áhugamál
sín eftir leiðum hnefaréttarstefn-
unnar. Honum einum virðist vera
það ljóst, að hér er um óheilla-
stefnu að ræða, sem geti riðið
þjóðfrelsi voru að fullu, ef veru-
legur hluti þjóðarinnar veitir
henni fylgi sitt. Hann er því eini
flokkurinn, sem víst er um, að í
nútíð og framtíð neytir allrar
orku til þess að kveða þessa
háskalegu stefnu niður. Þess
vegna er það skylda allra þeirra,
sem virða lög og rétt meira en
handalögmál, að fylkja sér undir
merki Framsóknarflokksins.
Regnboginn.
Er friðarboginn hátt við himin
Ijómar
af hiýjum geislum ofinn regns í ský,
þá nálgast jörðu duldir æðri ómar,
sem eiga ei skylt við storm né
þrumugný.
Þú mannleg sál, sem skynjar Ijós
og liti,
ei Ijá þitt eyra heimsins tryllta glaum.
í heigri þögn frá æðra geisla gliti
má greina nið af lifs- hins æðra straum.
En friðarboginn festing himins undir
er fagurt tákn um drottins sáttargjörð,
sem varir aldir, ár og allar stundir,
er andinn þroskast hér á vorri jðrð.
Því æðri máttur stillir Ijóssins strengi
og slær á hörpu i veldi stjörnurans,
sern nær frá hæsta sólar-sigurvengi
að signdri jörð ífegurð regnbogans.
Sigfús Ellasson.
Calvin Coolidge, fyrrverandi forseti
Bandaríkjanna, andaðist 4. þ. m., 61 árs
að aldri. Hoover forseti fyrirskipaði 80
daga landssorg í tilefni af dauða hans.