Dagur - 23.02.1933, Blaðsíða 3

8. tbl.
DAGUR
31
ið hafði fengið dökkgrænni lit en
áður. Eg lá í grasi vaxinni brekku,
beint upp af bænum mínum, hafði
horft á sólina setjast í öllum sín-
um töfraljóma og starði nú á ský-
in, sem enn báru brot af -ljóma
hennar. Himininn var allur ljóm-
andi fagur. Syðst inn til dalsins
var gulur þámi og blági'á skýja-
bönd þvert um himinhvolfið; en
guli liturinn dofnaði smátt og
smátt. Eg hafði ekki augun af
þessu og vaknaði sem af dvala,
þegar vellandi spói flaug fyrir of-
an mig í brekkunni og hvarf upp
aí henni nokkru sunnar, auðsjáan-'
lega mjög grunsamur um atferli
mitt.
Eg stóð upp og horfði yfir. Þá
blasti við bærinn í miðju iðgrænu
túninu, er með grjótgarðinum
fornfálega umhverfis líktist helzt
láglendisteikningu á landabréfi.
Stór viðarmói tók við skammt
sunnan við túngarðinn. Hann
gerði sitt til að veita undirlendinu
viðkunnaixlegan svip. í mónum
lágu nokkrar kindur, sem virtust
hafa tekið sér þarna xxæturstað.
Eg gat ekki fengið af mér að
fara heim og hátta í þessari veð-
urblíðu. Itéði það þvi af að ganga
lengra upp í fjallið og litast um.
í miðju fjallixxu er votlendis-
hjalli. Syðst í honum seytlaði lítil
lind undan kletti. Hún rennur í
mosavöxnum farvegi norður eftir
hjallanum og síðan beint ofan
brekkurnar, uns hún að lokum
breiðir svo úr sér, niðri á engja-
teigi, að hún sekkur þar í ljós-
græna mosavilpu. Suður á hjall-
anum stendur dálítill steinn. Á
hann settist ég og renndi augum '
yfir hljóða sveitina.
Og nú vottaði fyrir bjarrna
miðnætursólarinnai', þar sem hún
nxundi koma fram undan bröttu
fjallsöxlinni vestan við dalinn,
mikið norðar en hún settist. Líða
síðan eldrauð til austurs, strá
undragliti sínu á dalinn og fjöllin,
og ganga að lokum undir, bak við
Þórðarstaðaklettana. Upp á brún-
ina á Tunguöxl var aðeins fárra
mínútna gangur. Lagði ég því
aftur á brattann og kleif beint af
augum. En það stóð heima, að
þegar ég var kominn alla leið, þá
var sólin komin framundan Sel-
landsöxl.
Á jökulhött Herðubreiðar sló
sterkum roða. Af því gat ég ekki
litið. Elfarniður heyrðist neðan úr
dalnum. Eg settist og hugsaði.
Allskonar hugmyndir um Háskóla
íslands vöknuðu og þróuðust i
kollinum á mér. Uppi á Herðu-
breið ætti hann að standa. Þar
nýtur vel birtu allan sólarhring-
inn, um sólstöður. Eg hefi séð aít-
anbjax-ma og árroða renna saman
á tindinum. Og skólinn ætti auð-
vitað að starfa svunarmánuðina.
— En ef til vill yrði Vatnajökull
þægilegra skólasetur, með járn-
braut upp hjarnbreiðurnar!
Eg velti mér þarna hugsandi
aþa nóttina, teygandi fjallalof tið
og óskandi þess, að geta galdrað
þessar hugmyndir fastar inn í ís-
lenzku prófessorana. Og um mið-
morgun reis ég úrillur á fætur og
þaut af stað ofan fjallið.
Niðri í viðarholtinu, á brekku-
brúninni ofan við bæinn, flaug
rjúpa snögglega undan fótum
mér, blakaði vængjunum og hvarf
síðan þegjandi niður í runna
skammt frá. Eg laut niður. í ofur-
lítilli dæld undir kræklóttri fjall-
drapahríslu voru eggin hennar tíu
að tölu, öll módökk á litinn. Eg
gat ekki stillt mig um að taka eitt
eggið og skoða það, áður en ég yf-
irgæfi hreiðrið.
— Blessuð rjúpan, hugsaði ég
urn leið og hljóp af stað niður
bi'ekkuna.
* * *
Fjallasýn! Dagur og björt nótt
urn sumar-sólstöður! Það er að
lifa heilt líf í voi'öld, þar sem létt
er að skilja að það er hreinleiki,
hátign og fegurð ósnortinnar
náttúru, og fátt annað, sem getur
hjálpaðu mönnunum til að verða
góðir: einlægir, elskandi. Lyft
undir eilífðarþrána, sem stefnir á-
valt lengra og lengra. —
Lengra út í ljósið og vorið.
Sigurður Kristinn Harpan.
-----o-----
Bréi landlæknis.
Af því að fslendmgur er sífellt
að japla á því, að Ól. Thors hafi
framkvæmt læknaskiftin á Nýja
Kieppi samkvæmt tillögu landlækn-
is og af þvi að í þéssu felst stór-
feld blekking, skal hér birt bréf
landlæknis, ritað dómsmálaráðuneyt-
inu 17. ágúst sl. sumar. Má af þvi
marka hversu ráðvandlega ísl. fer
með heimildir i þessu máli. Bréfið
er á þessa leið:
»Ura samþykkt Læknafélags ís-
lands viðvikjandi spitalanum á
Kleppi vil eg taka þetta fram:
Pað er rétt, að mikið hefir mátt
setja út á forstöðu hins nýja spítala
á Kleppi, og vísa eg til bréfs mins
til dómsmálaráðherra þar að lútandi
frá 16. nóv, f. á. þar sem eg lagði
til, að yfirlæknirinn væri sem fyrst
leystur frá störfum sinum. Pá til-
lögu tók ráðuneytið ekki til greina.
En við þá rekistefnu, sem í bréfinu
getur, skipti svo um, að siðan mun
alit ganga hneykslanalaust á spital-
anum — og var það raunar meira
en eg bjóst við. Dar má nú heita að
hvert rúm sé jafnan skipað, og virðist
mér öll óánægja vera að sjatna og allt
tara viðunandi eins og fer*). Raunar má
segja að yfirlæknirinn, sem.að visu
er vel skynsamur læknir, hafi ekki
þá fyllstu sérfræðimenntun í þessari
grein læknisfræðinnar, en litt ætla
eg að það þurfi að koma niður á
sjúklingunum, með því að lækninga-
tilraunir við geðveika sjúklinga
munu yfirleitt ekki hafa ýkja-
mikið gildi fyrir þá, og er höfuð-
atriðið að hjúkra þeim með ná-
kvæmni, en á það þarf ekki að
skorta. Um lækningar geðveikra
sjúklinga er ráðandi mjög mikil hjá-
trú hér á landi, og halda menn
• Leturbreytingar gerSar hér í blaðinu,
Ritatj,
jafnvel að þar sé töfralyfjum og
aðferðum beitt, sem venjulegum
læknum sé með öllu ókunnugt um.
Hefir og nokkuð verið alið á þessu
hin síðustu ár og jafnvel af þeim,
sem sízt skyldi. Má heilbrigðisstjórn-
in ekki iáta blekkjast af þvi.
Mér virðist sá friður vera um
Kieppsspítaiann, að almenningi verði
gert valasamt gagn með pví að hleypa
öllu á ný I bál og brand, en sú yrði
valalaust alleiöingin el Helgi læknir Tómas-
son yrði nú settur par inn altur - svo
sem allt er I pottinn búið. Verð eg að
svo sföddu að ráða frá pvi.
Annað mál er þaö — og það
hefir jafnan verið mitt álit — að
hneykslanleg bruðlun sé að hafa tvo yfir-
lækna við jafn litla stofnun og Klepps-
spítalarnir eru. Oera þeir báðir ekki
betur en aó jafnast á við litla spit-
aladeild, sem er fyllilega eins yfir-
læknis meðfæri. Náði slíkt vitanlega
ekki neinni átt, meðan ekki var
hægt að byggja nándar nærri yfir
alla geðveika menn f landinu, sem
sjúkrahúsvistar þurftu, að reisa yfir-
læknisbústað, til viðbótar þeim, sem
fyrir var, í stað þess að gera spít-
alann þeim mun stærri, auk þess
sem reksturinn verður dýrari á
þennah hátt og margskonar erfið-
leikar samfara sundurskiftingunni.
Hygg eg, að sem allra fyrst eigi
að gera Kleppsspitalana að öllu teyti
einn spítala. Og með þvi að lítið
eða ekkert vantar nú á það annað
en að setja þar einn yfirlækni, vil
eg, að jafnframt þvi, sem breyting
verður gerð á læknisskipuninni þar
verði horfið að þvi ráði. Á það
helzt ekki að dragast lengi. Svo
hugsunarlaust og fávislega var unn-
ið, þegar nýi spítalinn á Kleppi
var reistur, að hann var eingöngu
gerður fyrir rólega sjúklinga, sem
vandræðalítið er hægt að hafa á
öörum spitölum eða i heimahúsum,
en enn stendur iólk uppi með óða
sjúklinga, sem engin leið er að fá
fyrir samastað, nema þá með óheyri-
legum kostnaði, jafnvel svo tugum
króna skiptir á dag. Mér hefir dott-
ið í hug, að ef til vill mætti ráða
hér einhverja bót á til bráðabirgða
og með litlum tilkostnaði með þvi
að leggja annan yfirlæknisbústaðinn
niður og nota það pláss, sem þar
sparast, beinlínis eða óbeinlínis til
þess að hýsa óða sjúklinga. Æskt
eg samþykkis ráðuneytisins til þess
að mega fá þetta athugað.
Verði nú settur einn yfirlæknir
yfir allan Kieppsspítalann kemur
þar naumast annar til greina en
prófessor Pórður Sveinsson og ætla
eg bezt fara á, að hann gegndi
þessu starfi fyrst um sinn, enda
væri hpnum þá fenginn sérstaklega
ötutl kandidat til aðstoðar.
Helgi læknir Tómasson hefir ær-
ið að starfa i bænum í sérgrein
sinni, og yirðist ekki vera á það
bætandi. Vandræði eru aðeins að
þvi, að milli hans og ýmsra starf-
andi lækna i bænum annarsvegar
og Kleppsspitalans hinsvegar virðist
engin samvinna geta verið, og hefir
verið kvartað undan því við mig
af mörgum, bæði læknum og öðr-
um, að pó rúm séu til á spitalanum, sé
geðveikum sjúklingum haldið timunum sam-
an hér í bænum, jainvel peim sem enga
batavon sýnast eiga og í svo dýrri vist
að menn sundlar við að nefna þær
uppbæðir, ekki sfzt þegar fátækling
ar eða lítils megandi sveitarféiög
eiga í hlut.
Ef til vill má afsaka þetta að
nokkru meðan nýi spílalinn — en
þar losna helzt rúm — er í hönd-
um núverandi yfirlæknis, að þvf at-
huguðu með hvaða atburðum hann
varð það, en þó einkum því, bversu
mikið hefir mátt að honum finna,
en eg geri ráð fyrir, að viðunandi
samvinna hljóti að takast, ef horfið
verður að því ráði um læknaskipun
á spítalanum, sem eg hefi stungið
hér upp á.t
Alþingisfréttir
Kosningar f fastar nefndir þings-
ins fóru fram á fimmtudaginn var.
Jafnaðarmenn tóku ekki þátt f kosn-
ingunum og eru þvi í engri nefnd.
Nefndirnar eru þannig skipaðar:
Fjdrhagsnefnd:
Ed. Ingvar Pálmason, Jónas Jóns-
son, Jón Porláksson,
Nd. Bernharð Stefánsson, Halldór
Stelánsson, Hannes Jónsson,
Jón A. Jónsson, Ólafur Thörs.
Fjdrveitinganefnd:
Ed. Einar Árnason, Jón Jónsson,
Pall Hermannson, Bjarni Snæ-
björnsson, Halldór Steinsson.
Nd. Björn Kristjánsson, Ingólfur
Bjarnarson, Jónas Porbergsson,
Tryggvi Pórhallsson, Porleifur
Jónsson, Pétur Halldórsson,
Pétur Ottesen.
Samgöngnmdlanefnd:
Ed. Emar Arnason, Páll Hermanns-
son, Halldór Steinsson.
Nd. Hannes Jónsson, Sveinbjörn
Högnason, Sveinn Ólafsson,
Jón A. Jónsson, Jón Óiafsson.
Landbúnaðarnefnd:
Ed. Jón jónsson, Pail Hermanns-
son, Pétur Magnússon.
Nd. Bjarni Asgeirsson, Lárus Helga-
son, Steingrímur Steinþórsson,
Guöbr. ísberg, Pétur Ottesen.
Sjdvarutvegsnefnd:
Ed. Iagvai Palmason, Magn. Torfa-
son, Jakob Möller.
Nd. Bergur Jónsson, Bjarni Ás-
geirsson, Sveinn Ólafsson, Jó-
hann Jóselsson, ÓJafur Thors.
Menntamdlanefnd:
Ed. Einar Arnáson, Jón Jónsson,
Guðrún Lárusdóttir.
Nd. Bernharð Stefánsson, Haildór
Stefánsson, Sveinbjörn Högna-
son, Magnús Jónsson, Pétur
Halldórsson.
Allsherjarnefnd:
Ed. Jónas Jónsson, Magnús Torfa-
son, Pétur Magnússon.
Nd. Bergur Jónsson, Sveinbjörn
Högnason, Steingrímur Stein-
þórsson, Guðbrandur ísberg,
Jóhann Jósefsson.
Iðnaðarnefnd:
Ed. Ingvar Pálmason, Jónas Jóns-
son, Jakob Möller.