Dagur - 24.08.1933, Blaðsíða 1

D AOUR
kemur út é hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júil.
Gjaldkeri: Árni Jóhaniui-
aon I Kaupféi. Eyfirðinga
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þ6r,
Uppsögn, bundin við ára-
mðt, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. dea.
Norðurgötu 3. Talsími 112.
••• • • ••-•i
Akureyri 24. ágúst 1933.
34. tbl.
f.# # # » + •-# > • • •
XVI. ár. t
-•-• § -#-»•-• • • • ■• • •
Verða innflutningshöftin
afnumin?
Á næstu þingum er það sýniiegt,
að fhaldsmenn og jafnaðarmenn
mynda til samans meiri hlutann á
Alþingi.
Pó að samkomulagið milli þess-
ara tveggja flokka sé allt annað en
gott, þá lítur þó út fyrir, að þeir
geti komið sér saman um eitt, en
það er að afnema með öllu höft
þau, sem nú hafa hátt á annað ár
verið á innflutningi á miður þörfum
eða alls óþörfum erlendum varningi.
Pað eru þvi allar líkur til að
fiokkarnir neyti aðstöðu sinnar f
sameiningu og opni dyr fyrir bann-
vörunum upp á gátt, þótt það sé
allt annað en hyggilegt eða hollt
ffyrir þjóðarheildina.
Árið 1930 nam innflutningur út-
lendra vara samkv. verzlunarskýrsl-
unum fyrir það ár 72 milj. kr., en
útflutningur sama árs 60 milj., og
var það óvenjuléga mikið. Pessi
mikli halli á verzlunarjöfnuðinum,
um 12 railj. kr., varð til þess, að
hðmlur voru settar á innflutning-
inn sfðla á árinu 1931. Pessi mikli
halli leiddi til þess, að Landsbank-
inn, sem íársbyrjun 1930 átti inni er-
lendis 10 milj. kr., skuldaði f sept-
emberlok næsta ár 8 miljónir kr.
Hagur bankans út á við hafði
þannig versnað á þessum tfma um
18 milj. kr. Innflutningshöftin
gengu f gildi f októbermánuði
1931. Á þvf ári varð verzlunarjöfn-
uðurinn hagstæður að þvf Ieyti, að
þá nam verðmæti útflutningsins
3.4 milj. meira enn innflutningur-
inn. Petta höfðu innflutningshöftin
verkað á þvf ári, þó að of seint
kæmu þau. Cn betur nutu þóhöft-
in sfn á árinu 1932. Á því ári
lækkaði innflutningurinn um nálega
8 milj, kr. frá þvf, er hann var ár-
ið áður, og útflutningurinn nam á
þvf ári nær 10 milj. kr. meira en
innflutningurinn, þrátt fyrir fallandi
verðlag á islenzkum afurðum. Á
þvf sama ári lækkuðu skuldir Lands-
bankans erlendis um rúmlega 2lh
milj' kr. og voru f árslok 1932
komnar niður i 3.7 milj.
Arið 1930 nam innflutningur
þeirra vara, er síðar voru nefndar
bannvörur, 24 milj. kr., en 1932
nam innflutningur þessara vara
5.36 milj. Sparnaðurinn f þessu
falli var þvf, samanborið við árið
1930, allt að 19 milj. kr.
Hver hygginn einstakliugur leit-
ast við að spara sem mest inn-
kaup á erfiðum árum. Að minnsta
kosti lætur hann brýnustu lffsnauð-
synjar sitja fyrir þvf, sém hægt er
að komast af án. Hann reynir að
snfða öll innkaup eftir greiðslugetu
sinni. Sá, er öðruvfsi fer að, leiðir
sjílfan sig út f fjárhagsvandræði
og hlýtur ámæli fyrir. En það sem
hver hygginn einstaklfngur gerir í
þessu efni, það á og þjóðin i heild
sinni að gera. Pess vegna er það
óráð að afnema innflutningshöftin,
ekki sizt þar sem reynslnn talar
jafn skýlaust á nióti þvf og hér
hefir verið bent á.
Allt það, er við kaupum frá út-
löndum, þarf að greiðast með
framleiðslu atvinnuveganna. Hrökkvi
framleiðslan ékki til, myndast
auknar skuldir út á við. Peir menn,
er nú kenna sig við >sjálfstæði«,
hafa verið mjög háværir út af
slfkri skuldasöfnun. Pað er mjög
torskilið, að sömu mennirnir, sem
mest gaspra á móti erlendri skuida-
sðfnun, heimta jafnframt, að opn-
aðar verði allar gáttir fyrir allskon-
ar erlendu glingri og bégóma,
heimta að gerðar séu sérstakar ráð-
stafanir af þingi og stjórnarvöldum
til þess að tryggja þessa skulda-
söfnun, sem þeir segjast vilja berj-
ast á móti.
Pví miður eru margir enn svo
hégómlegir og óþjóðræknir aðvilja
heldur kaupa útlenda iðnaðarfram-
leiðslu en innlenda, þó á engan
hátt sé betri eða ódýrari. Af þvf
leiðir, að með afnámi innflutnings-
haftanna er kippt einni stoðinni
undan þeim vfsi til iðnaðar, sem
myndaður er i landinu sjálfu. Með
algerðu afnámi innflutningshaftanna
er þvf beinlfnis verið að vinna á
móti eflingu innanlands iðnaðar í
stað þess að vernda og hlynna að
þessum nýja og þýðingarmikla at-
vinnuveg'.
Prátt fyrir allt þetta er mikil
hætta á þvf, að >sjálfsfæðismenn«
og jafnaðarmenn á þingi taki
höndum saman um að skera öll
innflutningshöft niður, ef nokkuð
má marka tal þeirra og blaða
þeirra um þetta efni. En það er
eitt ráð tll þess að koma f veg
fyrir þetta óheillaverk. Kjósendurn-
ir eiga að taka til sinna láða og
krefjast þess hispurslaust og f
fullri alvöru, að þingmenn þeirra
láti innflutningshöftin f friði, ella
verði séð um að þeir eigi ekki
setu á þingi lengur en um sinn. —
Pað mundi hrffa.
Hjálpræðisherinn. Adjutant Sara Mc.
Phail frá Reykjavík stjórnar tamkonium á
sunnudag 27. og mánudag 28. ágúst kl.
8'/a siðdegis. — Söngur og hljóðfæraslátt-
ur. — Allir velkomnir.
Nýr lojslapyr.
Morgunblaðið hefur upp raust
sína 8. þ. m. ög syngur lofsðng
yfir einræðisstjórninni á ítalfu. Stend-
ur þessi lofgerð blaðsins í sambandi
við fimmtugsafmæli Mussolini.
Naer undantekningarlaust hefir
verið litið svo á hér á landi allt
fram að siðustu tfmum, að þing-
ræðið væri eitt hið dýrmætasta stjórn-
arfarslegt hnoss, og þvf bæri um-
fram allt að vernda það og varðveita
frá glötun. í annan stað hefir líf
einstaklingsins f augum almennings
átt að vera svo friðheilagt, að það
hefir verið talinn stórglæpur að
blaka bendi við þvf.
En úr herbúðura fhaldsflokksins
á íslandi gengur nú út nýr boð-
skapur, sem kveður við nýjan tón.
Mbl. hælir Mussolini einkum fyrir
það tvennt, að hann hafi »bjargað
þjðð sinni frá< kommúnismanum og
þingræðinu. Petta hvorttveggja.
nefnir blaðið í sömu andrá og kall-
ar »tvðfaldan háska«. Fyrir sjónum
aðalmálgagns íhaldsflokksins er þá
þingræðið orðin háskaleg stefna.
Mun þessi nýi boðskapur Mbl.
koma mörgum nokkuð á óvart, þó
hinsvegar hafi fyr brytt nokkuð
á tilhneigingu i þvf blaði að verja
misþyrmingar og morð valdasjúkra
einvaldsherra úti f löndum.
En Mbl. segir meira en þetta.
Pví farast meðal annars svo orð:
»Hann (Mussolini) sýndi mðnnum
fram á, að þjóðlffið er dýrmætara
en Iff einstaklingsins. Facsisminn
byggir á framtíð þjóðarinnar, en
ekki einstaklingsins, þvf að þjóðin
lifir þó að einstaklingarnir falli frá«.
Pessi nýi boðskapur, að líf ein-
staklingsins sé Iftils virði hjá lffi
þjóðarinnar, á auðsjáanlega að af-
saka allar ofsóknir, allar misþyrm-
ingar, öll hryðjuverk, morð og
blóðsúthellingar svartliða Mussolini
á ítalfu og Htlers f Pýzkalandi.
Öllum þeim mannslífum á auðvitað
að vera fórnað á altari æðri hug-
sjóna að dómi Mbl. Alþýðu manna
hér á landi hefir löngum hryllt við
að beyra fregnir af þessum hryðju
verkum byltingamanna, en Mbl.
segir um Mussolini: »Qæfusöm
er sú þjóð, sem eignast slfkan for-
ingja á vandræðatfmum».
Pegar Mbl. vildi gera Jónasi Jóns-
syni sem mesta svfvirðingu, meðan
hann var við völd, þá likti það hon-
um við Mussolini. Nú telur sama
blað fslenzku þjóðina gæfusaraa, ef
hún eignaðist slfkan foringjal Hvað
veldur þessum miklu sinnaskiftum?
Blað yfirstéttarinnar f Reykja-
vfk er tekið að vegsama hástöfum
útlenda ofbeldis- og einræðisstefnu
fyrir það að hafa brotið niður þing-
ræðið og virða litils líf einstakl-
ingsins.
Af þessu getur ekki orðið dregin
önnur ályktun en sú, að hin ill-
ræmda svartliðastefna sé farin að
grípa um sig i hugum foringja
fhaldsmanna hér á landi.
Og íhugunarvert er það fyrir þá
kjósendur, sem eru andvígir hryðju-
verka- og ofbeldisstefnunni, en hafa
stutt að þvi við sfðustu kosningar
að íhaldsmenn yrðu fjölmennasti
flokkurinn á Alþingi, að það er
einmitt aðalmálgagn þess flokks,
sem kveður upp úr raeð hinn nýja
boðskap um >gæfusama þjóð«, sem
eignist foringja, er ekki lætur sér
fyrir brjósti brénna að drepa ekki
einungis þingræðið, heldur og
stjórnmálaandstæðinga sfna.
Svo heillað er Mbl. af Facsism-
anum, að það lofar hann fyrir það
að byggja ekki á framtfð einstakl-
ingsins. Áður hefir blaðið dýrkað
>framtak einstaklingsins< sem und-
irstððu allra sannra framfara og far-
sældar þjóðarinnar og talið það allra
meina bót. Pað segir sig sjálft, að
þar sem alls ekki er byggt á fram-
tið einstaklingsins, þar er framtak
einstaklingsins f engum metum, þvi
þetta tvennt er óaðskiljanlegt. Mbl.
vinnur þannig tii að troða sfna eigin
fyrri kénningu niður f saurinn, til
þess að geta Iofsungið hina blóði
drifnu svartliðastefnu.
■ o
Reykholtssamþykktin.
Framsóknarmenn f Borgarfirði
héldu fund i Reykholti i fyrra sum-
ar og samþyktu þar ýmiskonar
skorinorðar tillögur. Hafa þær einu
nafni hlotið heitið >Reykholtssam-
þykktin* f Morgunblaðinu.
Nokkru fyrir síðustu kosningar
birti Mbl. samþykkt þessa með
gleiðgosalegum yfirskriftum, fór um
hana mörgum orðum og hlakkaði
yfir því, að í henni fælist ádeila á
Framsóknarflokkinn á Alþingi.
Ennfremur notaði Jón Porláks-
son Reykhottssamþykktina sem
vopn á Framsóknarflokkinn f út-
varpsumræðum um stjórnmál, ér
fram fóru skömmu á undan kosn-
ingunurn, og fleiri fhaldsmenn er
sagt að hafi notað hana sem aðal-
uppistððu i ræðum sínum á fram-
boðsfundunum f suman
Hvað er það þá sem felst f
þessari Reykholtssamþykt, er Mbl.
liðinu hefir orðið svo tfðrætt um
og viljað færa sér f nyt?