Dagur - 24.08.1933, Blaðsíða 2

130
D A'GUR
34. tbl.
lifffffffffffffffffffffftiS
i Pólskkol “
fáum við um næstu mánaðamót. Kosta frá skips-
hlið ekki yfir kr. 36.00 smálestin.
Vissara að panta strax, því mikið er þegar selt.
Kaupfélag Eyfirðinga.
liiiiiiiiiiiiiiiiiliiSiiS
My ndastofan
Oránufélagsgðtu 21 er opin aila
daga frá kl. 10—6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
Það er rétt, að f samþykt'nni er
ádeila á þingflokk Framsóknar fyrir
samneyti við fhaldsflokkinn og
gagnrýning á gjörðum hans í því
sambandi. Peir, sem að samþykkt-
inni standa, iýáa djúpri andúð gegn
málstað fhaldsins og telja það
hættulegt að eiga nokkur mök við
hann. Peir telja það stórum miður
farið, að þingmenn úr Framsóknar-
flokknum hafi farið rtiður ð VÍð til
samstarfs við íhaldsflokkinn og þeir
nefna það pólitíska niðurlægingu. Pað,
sem Mbl. hefir verið að birta og
kynna fyrir landslýðnum af mikilli
kampakæti, er því nær samfeld og
afdráttarlaus ádeila á íhaldsflokkinn
og málstað hans.
Þó er það kátbroslegasta eftir.
Ein af tillögum Reykholtssamþykkt-
arinnar var um rfkiseign á land'.
Úr þessari tillögu Framsóknarmanna
f Borgarfirði reynir Mb). að gera sér
mikinn mat, og telur hana sönnun
fyrir því að Framsóknarmenn séu
kommúnistar. í þessa troðnu Mbl.-
slóð fór svo Jón Porláksson f út-
varpsumræðunum fyrnefndu.
Hervald Björnsson kennari, sem
var einn þeirra, er að Reykholts-
samþykktinni stóðu, hefir svarað
skrifum Mbl. um hana f Tfmanum
5. þ. m. Sá kafli greinar hans, sem
fjallar um þetta sérstaka efni, er á
þessa leið:
>Löngurn hefir það þvælst fyrir
Mbl. að átta sig á mismunandi
stefnum stjórnmálaflokkanna. Hefir
blaðið þvf tekið það ráðið, sem
þvf mun vera hentugast að nefna
einu nafni kommúnisma flest það,
sem andstæðingarnir halda fram.
Tíll. um rfkiseign á. landi telur
blaðið sérstak’ega sönnun þess, að
Framsóknarmenn séu kommúnist-
ar. Jón Porl. fór auðvitað í slóð-
ina f nyafstöðnum útvarpsumræð-
um og varaði bændur við hættunni
á þvf að jarðirnar (?em þeir flestir
eiga Iftið eða ekkert i) yrðu teknar
af þeim.
Kommúnistar sjálfir munu neita
því, að ríkiseign á jðrðum, f núver-
andi þjóðskipulagi, sé kommúnistnii
En úr þvf að Mbl. heldur þessu
jfram, er rétt að benda því á, að
einmitt þessi »kommúnismit mun
talsvert bafa gripið um sig f fhalds-
flokknum og hefir blaðið sjálft reynt
að vinna honum fylgi með grein,
sem það birti 2, sept. f. á.
Par segir svo:
»Pað er skoðun mín, að ef ríkÍS-
Sjóöur eignaðist (allar leturbr. mínai)
bújarðir landsins á þann hátt, sem
hér hefir verið bent á (þ. e. að
bændur gefi rlkinu jarðirnar með
öllum mannvirkjum gegn árlegum
lifeyrisstyrk eftir 60 ára aldur) þá
mundi það verða sveitabúskap sá
styrkur, sem ekki er fyrirfram hæflt
að meta til íjár. . . . Gæti það ef til
vili orðið til þess að við lok 20.
aldatinnar yrðu flestar bújaröir eign
likisins. Pegar svo væri i garðinn
búið, væri full ástæða til að vænta
þess, að á þessu landi gæti lifað
og þróast óháð og frjálshuga bændastétt«.
Hér er mjög eindregið á það bent
f Mbl. að rikiseign á jörðum sé ekki
aðeins ómetanlegt fjárhagsatriði
fyrir bændur landsins, heldur og
stórkostlegt menningarmáh Er það
full rífleg grunnýðgi af Mbl. að
verja fé og tefla fram herskörum
ræðumanna, til þess að hræða fólk-
ið með »kommúnisma«, sem blaðið
sjálft hefir dælt út yfir þjóðina tæpu
ári áður, en það birti Reykholts-
samþykktina.c
Síðan Mbl. fékk ofangreinda á-
drepu og annað það, er henni
fylgdi.og upplýsingar um eiginskoð-
un um rikiseígn á landi, mun það
ekki hafa minnst einu orði á Reyk-
holtssamþykktina og gerir að lík-
indum aldrei framar. Bendir það á
að blaðið muni hafa fengið eitt-
hvert hugboð um, að það hafi
orðið sér til athlægis f þvf máli eins
og öðrum fleiri.
Bifreiö sunnan Sprengisand. um siðustu
helgi kom bifreið niður að Mýri í Bárðar-
dal; var hún úr Reykjavík og hafði farið
þaðan fyrir 6 dögum austur um land, og
síðan norður Sprengisand. Hefir aldrei fyr
verið ekið í bifreið þá leið. Fjórir menn
voru íför þessari: Jón Viðis mælingamað-
ur, Einar Magnússon Menntaskólakennari,
Vaidimar Sveinbjörnsson iimleikakenuarl
og Sigurður Jónsson frá Laug. Eins og að
líkindum lætur gekk ferðin heldur seint,
og hrepptu þeir hrið á öræfunum. Altvel
létu þeir af ferðinni yfir sjálfan Sprengi-
sand. Hingað komu ferðamennirnir i fyrra-
dag og héldu sem leið liggur vestur og
luður.
Alitsgjörð
Einars Arnórssonar, sem forsætis-
ráðherra vfsaði til i svari sfnu til
miðstjórnar Sjálfstæðisflokksins, er
á þessa leið.
Pér hafið, herra forsætisráðherra,
spurt mig álits um það, hve nær
fyrirmæli frumvarps þess til breyt-
inga á stjskr: 9. maf 1920, sem
samþykkt var á síðasta Ajþingi, muni
að lögum koma til framkvæmda, ef
næsta Alþingi, samþykkir það ó-
breytt og konungur staðfestir það
síðan. í frumvarpinu sjálfu segir
ekki um þetta. Almenna reglan um
gildistöku faga, ef ekki segir um
hana í lögunum sjálfum, er i lögum
nr. 11, 1877, og hún er þannig að
lög öðlast gildi (þau koma til fram-
kvæmdar) þann dag er 12 vikur eru
liðnar frá þeim degi, er útkomi
laganna f A'-deild Stjt. er auglýst f
B deild þeirra.
Pessi almenna regla hlýtur einnig
að taka til ákvæða áðurnefnds stjórn-
arskrárfrumvarps, nema sýnt sé, að
sérregia gildi um gildistöku breytinga
á stjórnarskránni.
í 1. mgr. 76. gr. stjskr. 1920
segir að ályktun og breytingar á
stjórnarskipunarlögum hafi gildi
sem stjórnarskipunarlög eftir
að þingið hefir samþykkt hana
sarrkvæmt 76. gr, og konungur
sfaðfest. Petta orðalag 76. gr stjskr.
kynni að gefa tilefni til þess skil-
nings, að ekki þyrfti meira til, að
heimilt væri að beita slfkum ákvæð-
um. En þegar betur er að gætt, þá
mun sjást að sá skilningur er ekki
réltur. í 15 gr stjskr. 1920 segir,
að undirskrift undir lögfgjafar-
mál veiti þeim ?ildi er ráðherra
hefir ritað undir þau með hontim
Og i 22 gr. sömu stjskr. segir, að
staðfesting konungs þurfi til þess,
að nokkur samþykkt A'þingis fái
lagagildi. Bókstaftega tekin og
án tillits til annara ákvæða mætti
skilja ðll þessi fyrirmæli svo, að
aldrei þyrfti neitt meira samkvæmt
stjskr. til þess að heimilt væri að
beifa Iögum en staðfesting kon-
ungs, að undangénginni Iðgmætri
samþykkt Alþingis og með undir-
skrift ráðherra. Ef þetta væri réttur
skilningur, þá hefðu ofannefnd fyrir-
mæli sfjskr. afnumið áðurnefnt á-
kvæði laga nr. 11, 1877, En slfkt
hefir aldrei verið tilætiunin og ekki
heldur verið álitið. Sljskr. 5. jan.
1874 hafði ákvæði f 10. og 61, gr.
er um hérgreint efni sögðu sama
og 15., 22. og 76. gr. stjíkr. 1920.
Nú eru lög nr. 11, 1977 yngri en
stjskr. 1874, og sést best á því, að
við skýringu 10. og 61, gr. stjskr.
1874 bar að undanskilja ákvæði laga
nr. 11/1877. Og virðist þá sömu að-
ferð eiga að hafa við skýringu á sam-
svarandi ákvæðum í 15., 22. og 76.
gr. stjórnarskr. 1920, því að þau
gefa ekkert tilefni til að skýra þau
ððruvisi að þessu Ieyti en tilsvar-
andi fyrirmæli stjskr. 1874. Aður-
nefnd ákvæði stjskr. 1874 og stjskr.
1920 segja það eift hvað löggjaf-
arvaldiO þurfi að gera til þess að
lðgmæt lagasamþykkt geti komist f
kring. Hitt er annað atriði, hvaða
frekari ráðstafanir f ramkvœmda-
valdið verði að gera til þess að
ákvæðum Iaganna megi beita f verki
og framkvæmd, og hvenær sú fram*
kvæmd megi hefjast. Um það seg-
ir, auk almennu reglunnar f 22.
gr. stjskr. um birtingu laga f áður-
nefndum lögum nr. 11, 1877.
í framkvæmdinni hefir verið falið,
að lög nr. 11. 1877 tæki einnig til
breytinga á stjórnarskránni. Stjórn-
arskrárbreytingin 1914 1915 var
staðfest af konungi 19. júnf 1915. í
henni segir ekkert um gildistöku
hennar, Ef um það atriði væri sagt
í 61. gr. stjskr. 1874, þá hefði hún
þegar átt að bafa gengið í gildi.
Pá hefði alft þinghaldið, meðal ann-
ars með 6 konungkjörnum þing-
mönnum, sumarið 1915 — þingið
kom þá saman 7. júlí — verið sam-
felt Btjórnarskrárbrot, sbr. »Ákvæði
um stundarsakir* við stjskrbr. 1915.
En ekki er kunnugt. að nokkrum
hafi komið slfkt f hug, auk heldur
hreyft þvf opinberlega. Útkoma
stjórnskipunarlagabreytingarinnar
1915 f A deild stjt. var fyrst aug-
lýst í B-deild 27. okt. 1915. Pess
var gætt að birta hana ekki fyrr,
svo að örugt væri að hún kæmi
ekki í gildi sem lög til framkvæmd-
ar fyrr en reglulegu þingi væri
slitið.
Samkvæmt framansðgðu virðist
mér, að fyrirmæli laga nr. 11, 1877
taki til ályktana um breytingar á
stjórnarskránni alveg með sama
hætti sem til annara löggjafar-
ályktana.
Reykjavík 5. ágúst 1933.
Virðingarfyllst
sign: Einar Arnórssoii.
------Q----
Lög
um heimildir íil ýmissa ráð-
stafana vegna fjárkreppunnar.
1. gr.
Stjórn Búnaðarbanka íslands
heimilast að veita, eftir þvf sem
nauðsynlegt þykir, greiðslufrest á
afborgunum af lánum úr Ræktunar-
sjóði, Byggingar- og landnámssjóði
og veðdeild bankans um allt að 5
ára tímabil f hverri stofnun.
Oreiðslufrestur þessi getur náð
jafnt til þeirra lána, er þegar hafa
lent f vanskilum, og þeirra, er
hingað tii hefir verið borgað reglu-
lega af, en má aldrei ná yfir meira
en 5 ára bil af hverju einstðku
láni.
2. gr.
A sama hátt og í 1. gr. segir
heimilast stjórn Landsbanda ís-
lands að veita greiðslufrest f 5 ár
á afborgunum af þeim lánum úr
veðdeild bankans, er bændur
eða aðrir sem hafa landbúnað að
aðalatvinnu, eiga að standa skil
á.
3. gr.
Oreiðslufrestur sá, er um ræðir í
1. og 2. gr., hefir engin ábrif á út-
drátt bankavaxtabréfa veðdeildanna
eða jarðræktarbréfa, og skal þvf ár-
lega draga út og innleysa jafnháa
fjárhæð og gert mundi, þó enginn
greiðslufrestur væri veittur. Par,
sem svo stendur á, að öll bréf
veðdeildar flokks eru f eign rfkis-