Dagur - 17.05.1934, Blaðsíða 3

54. tbi
DAGUR
i
151
Nú þegar eru komnar svo
margar umsóknir um héraðsskól-
ann, að útlit er fyrir að vísa
verði nemendum frá.
í Húsmæðraskólanum dvöldu
15 námsmeyjar. Getur skólinn
eigi rúmað fleiri. Var sýning á
handavinnu þeirra að skólalok-
um. Sóttu hana fleiri en áður
hefir verið og þykir þessi sýning
hafa verið prýðilegri en áður. Er
það álit manna, að vinnubrögð-
um í skólanum sé að fara fram.
Námsmeyjarnar stunduðu leik-
fimi, sund og söng í Héraðsskól-
anum. Þykir nemendum Héraðs-
skólans allgóður liðsauki að ná-
grönnum sínum, hinum tilvonandi
búsmæðrum, þegar einhver há-
tíða.höld eru hjá þeim, stiginn
dans, sungnir söngvar, eða annar
gleðskapur á ferðum.
Gmsóknir um Húsmæðraskól-
ann eru nú þegar orðnar meir en
fjórum sinnum fleiri en hann
rúmar næsta vetur.
Jónas Jónsson, frambjóðandi
Framsóknarflokksins í sýslunni
var hér á ferð rétt eftir sumar-
málin. Hélt hann þrjá opinbera
fundi, í Skógum, Laugum, o% á
Húsavík. auk þess á Grenivík, en
af þeiin fundi hefir sá, er þetta
ritar, ekki neinar fregnir.
Fundarboðandi hafði gert mið-
stjórnum hinna flokkanna aðvart
um fundina, en þær virtust ekki
hafa skeytt því neinu, hvort sem
það hefir verið af ótta við Jónas,
áhugaleysi fyrir málstað flokk-
anna, eða einhverju öðru.
íhaldsmanna varð hvergi vart
nema á Húsavík. Þar létu þeir
ljós sitt skína, Einar Guðjohnsen
og Björn Jósepsson læknir. En
seinheppnir þóttu þeir í röksemd-
um, og lét það að líkum, er saman
fór óverjandi málstaður og léleg-
ir ræðumenn. Einar Guðjohnsen
flutti hina margtuggnu blekkinga-
grein úr ísafold, um skuldasöfn-
un Framsóknar og of miklar
framkvæmdir. óskaði hann að
lokum, að Laugaskóli væri kom-
inn fram fyrir bryggjuna á Húsa-
vík!! Það er kunnugra en frá
þurfi að segja, að íhaldsmenn,
bæði á Húsavík og annarsstaðar,
myndu einskis fremur óska, en
þess, að Héraðsskólarnir væru
sokknir í sjó, vegna þess, að fylgi
þeirra flokks byggist á menntun-
arleysi almennings. En alþýða
landsins ber allt annan hug til
þeirra. Fátt af verkum Fram-
sóknarmanna, og þá alveg sér-
staklega Jónasar Jónssonar, hefir
meiri vinsældir hlotið, en einmitt
bygging Héraðsskólanna. ósk
Einars Guðjohnsens mun því
hafa vakið honum fulla andúð
þeirra sem á hlýddu.
Þá varð Einar að viðurkenna
það, að verzlunarstéttin — þ. e.
kaupmennirnir — ekki kaupfé-
lögin — skulduðu erlendis 40 mil-
jónir, eða helming allra skulda
þjóðarinnar. Hinn helmingurinn
eru gamlar eyðsluskuldir íhalds-
ins, frá þess fyrri stjórnartíð,
lán handa bönkunum, vegna ó-
stjórnar íhaldsins, lán til að
stofna Búnaðarbankann og lán
vegna nokkurrá framkvæmda,
sem þjóðin ekki gat beðið eftir.
Fundarboðandi benti á, hvort
ekki hefði verið réttara, að það
fé, sem bankarnir hafa tapað á
bröskurunum á Húsavík, hefði
gengið til hafnarbóta þar, held-
ur en að Laugaskóli væri kom-
inn fram fyrir bryggjuna þar.
Var því ekki mótmælt.
Björn Jósepsson læknir átaldi
bændur fyrir of dýr íbúðarhús.
Sjálfur býr hann í 75 þús. kr.
húsi. Einnig átaldi hann Kreppu-
lénasjóð, sem allir vita þó, að
fyrst og fremst ber fingraför í-
haldsins og Bændaflokksmann-
anna sem nú eru. Hélt hann á lög-
um Ivreppulánasjóðs í hendinni
og vitnaði til þeirra, en sagði þó
vextina af lánunum 1% hærri en
þeir eru og í lögunum stendur.
Varð hann að biðja afsökunar á
því á eftir.
Bændaflokksmanna varð ein-
ungis vart tveggja, þeirra bræðra
Jóns Þorbergssonar á Laxamýri
og Hallgríms1 á Halldórsstöðum.
Var Hallgrímur á fundinum á
Laugum, en Jón á Húsavík. Jón
hóf mál sitt með því að undrast
yfir, að sér skyldi vera sýnd svo
mikil kurteisi, að ætla sér jafnan
ræðutíma og hinum flokkunum.
Er undrun hans skiljanleg, þegar
fréttist af fundum Bændaflokks-
forkólfanna á Suðurlandi, þar
sem þeir taka mest allan fundar-
tímann handa sjálfum sér og
ganga lengra í því heldur en Jón
Þorláksson gerði, áður en Fram-
sóknarflokkurinn innleiddi jafn-
rétti á pólitískum fundum og
kenndi öðrum flokkum mannasiði
í þeim efnum. Hefir Jón ottast,
að hann yrði látinn gjalda smekk-
leysis og yfirgangs Tryggva Þór-
hallssonar.
Annars voru ræður Jóns fullar
af mótsögnum. Kvaðst hann vera
á móti stéttaflokkum og hrópaði
um frið, bræðralag og samheldni.
Þó gerðist hann málsvari þess
flokks, sem fyrst og fremst á að
vera stéttarflokkur, og hefir þann
einn tilgang að auka ófrið í land-
inu og styðja að nýrri Sturlunga-
öld. Allir fundu, að Hallgrímur
bróðir hans talaði sárnauðugur,
enda er hann heiðarlegur og
greindur maður, sem vill yfirleitt
vel. Sagt hefir verið að hann eigi
að bjóða sig fram fyrir sprengi-
liða hér, en yfirleitt trúir því
enginn, að nokkur bóndi, og þá
sízt Hallgrímur, fáist til að vega
þannig aftan að sjálfum sér og
stétt sinni.
Þrátt fyrir loforð Einars 01-
geirssonar mætti enginn fyrir
hönd kommúnista á fundunum. Á
fundinum á Laugum talaði einn
piltur úr Laxárdal fyrir þeirra
málstað, sem þó ekki er flokks-
maður, og afneituðu honum
flokksbundnir kommúnistar, sem
á fundinum voru, og töldu að sér
kæmi hann ekkert við. Má vera
að það sé vegna þess að hann
er - sanngjarnari, greindari og
meira hugsandi heldur en ræðu-
menn kommúnista yfirleitt. Er
lítilmannleg aðferð þeirra komm-
únista, sem ganga á milli barna
og unglinga til þess að »agitera«,
en þora ekki að koma fram
á opinberum fundum, eins og
dæmi eru til hér í sýslu. Annars
er hnignun Kommúnistaflokksins
augljós hér eins og annarstaðar.
Á fundinum á Húsavík töluðu
nokkrir kommúnistar við lítinn
orðstír. Komu þar fram bæði
»tækifærissinnar« og »réttlínu-
•menn« til hláturs fyrir. almenn-
ing. Einnig lýstu þeir því yfir, að'
þeir kæmu ekki fram fyrir hönd
flokksins. Er sízt að undra þótt
menn fýsi ekki að gefa þeim
stjórnmálaflokki atkvæði sitt,
sem er eins áhugalaus um málstað
sinn og kommúnistar hafa verið
við þessi fundahöld. Þó ræður
hitt mestu, að menn í þessu hér-
aði trúa ekki á niðurrifsstefnu
kommúnista og langar ekki til að
leggja í rústir þær umbætur, sem
orðið hafa á síðustu árum. Þeir
trúa ekki heldur á hið sótsvarta
íhald og afkvisti þess, Bænda-
flokkinn — . sem sökkva vill
Laugaskóla í sjó, sem býr í hús-
um, sem kosta marga tugi þús-
unda, á meðan bændur og verka-
menn eiga tæpast þak yfir höfuð-
ið; sem lætur bankana gefa
bröskurum úr sínum flokki upp
hundruð þúsunda, en vill ekki
verja einni krónu fyrir bændur
og vei’kamenn; sem heldur vernd-
arhendi yfir fölsurum og fjár-
dráttarmönnum úr eigin flokki,
en hefir hegningarhúsin 'handa
u mkomuleysingj unum.
Frambjóðandi jafnaðarmanna,
Sigurjón Friðjónsson, mætti á
fundunum á Laugum og Húsavík.
Sigurjón er greindur og gætinn
maður, en gjalda mun hann þess,
er hann hugðist fyrir nokkrum
árum bræða saman íhald og jafn-
aðarmenn. Mun engum hafa hug-
kvæmzt slík sambræðsla öðrum en
honum, og er af öllum talin ó-
möguleg. óttast menn, að Sigur-
jón hallist um of að stefnu Jóns
Þorlákssonar, sem hér er talin
fjandsamleg öllum umbótaflokk-
um. Á fundinum á Húsavík kvaðst
Sigurjón ekki vilja afsaka gerðir
Jóns Baldvinssonar á Alþingi í
fyrra, er hann felldi skattauka-
frumvarp Ásg. Ásg. Þótti sú yf-
irlýsing honum til hróss.
Þrátt fyrir galla Sigurjóns
munu jafnaðarmenn greiða hon-
um atkvæði óskiptir, því vonlaust
er um þingmennsku hans, en at-
kvæðin koma á uppbótarsæti
flokksins.
Heyrzt hefir, síðan þessir fund-
ir voru haldnir, að ihaldsmenn og
kommúnistar ætli að halda fundi
saman. Verður því að 'vísu ekki
trúað fyrr en á reynir, en fjarri
fer því að það sé ómögulegt, því
ræflaskap og vesalmennsku þeirra
tveggja flokka, ef dæma má eftir
framkomu þeirra á þessum fund-
um, virðast engin takmörk sett.
En vissulega mun þeirra fáu fylg-
ismönnum fækka að mun við það,
ef þeir ekki þorá að mæta and-
stæðingum sínum, en reyna að
fara á bak við þá með fundahöld.
9. maí 1934.
P. H. J.
Bollapör
með áletrunum, svo sem:
»Til hamingju«, »Á fæðingar-
daginn«. »Til mömmu«. »Til
pabba*. »Til ömmuc. »Til afa«
og ennfremur mannanöfn o. fl.
Verð frá 55 au. parið.
Brauns Verzlun.
Páll Sigurgeirsson.
Bækur.
Til Fxreyja. — Ferðasaga ís-
lenzkra skóladrengja vorið 1933.
Rit þetta er einstætt fyrirbrigði
í bókmenntasögu þjóðarinnar að
því lejRi að það er ritað nær allt
af barnungum höfundum, drengj-
um úr 8. bekk A. Austurbæjar-
skólaRvíkur. Því nær allar mynd-
ir, sem í bókinni eru — að undan-
teknum Ijósmyndum af helztu
mönnum Færeyja — eru teknar
eða teiknaðar af drengjunum
sjálfum.
Að efni til er bókin ferðasaga
til Færeyja og heim aftur, en
jafnframt þjóðlífslýsing frá Fær-
eyjum.
Bókin er 6 arkir að stærð og
skiptist í 20 kafla. Formálann rit-
ar fararstjóri og kennari drengj-
Hin konunglega
liðja
í Kaupmannahöfn
tilkynnir háttvirtum almenningi,
að BRAUNS VERZLUN
Páll Sigurgeirsson hefir
AÐALÚTSÖIiU
á Xkureyri, á hinum heimsfrægu
vörum verksmiðjunnar og pantar
hann ennfremur fyrir lysthafend-
ur þá hluti og vörur, sem hann
hefir ekki fyrirliggjandi,
anna, Aðalsteinn Sigmundsson.
Stefán Jónsson kennari ritar eina
greinina. Hinar 18 eru eign
drengjanna. Skipta þeir með sér
verkum og lýsa sínu efninu hver.
Allar eru greinarnar vel ritaðar
af svo ungum höfundum, stíllinn
víðast góður, látlaus og lipur.
Kveðst Aðalsteinn Sigmundsson
ekkert hafa leiðrétt nema ritvill-
ur.
í júlí í sumar er von færeyskra
skólabarna í samskonar kynnisför
til fslands. Ágóðinn af sölu bók-
arinnar gengur til kostnaðar við
móttöku og dvöl ' þessara litlu
frænda okkar. Bókina ættu því
sem flestir að kaupa. Hún er höf-
undunum til sóma og lesendum til
fróðleiks og ánægju.