Dagur - 30.01.1936, Blaðsíða 1

D AGUR
íemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjaldkeri: Árni Jóhanns-
son í Kaupfél. Eyfirðinga.
Gjalddagi fyrir 1. júli.
XVIV. ár
ár. |
Afgreiðslan
er l»já JÓNI Þ. ÞÓR.
Norðurgötu3. Talsími 112
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
Akureyri 30. janúar 1936.
Níræður
samvinnumálaleiðtogi.
Hinn 28. þ. m. var Benedikt Jóns-
son frá Auðnum níræður.
Hann hefir nú um langt skeið átt
heimili á Húsavík og gegnt þar
störfum við Kaupfélag Þingeyinga.
Þrátt fyrir sinn háa aldur er Bene-
dikt iðandi af fjöri og heitur af á-
hugaeldi félagslegra hugsjóna.
Hann hefir nú um 50 ára skeið ver-
ið einn af höfuðleiðtogum Þingey-
inga í samvinnumálum. Áður fyrr
var Benedikt efnalítill smábóndi og
bjó á lítilli Jörð, Auðmun í Laxár-
dal. Ekki er hann skólagenginn,
nema í sjálfs sín skóla, en hann
notaði vel tómstundirnar frá barn-
æsku til bóklesturs og fræðiiðkana,
og á unga aldri hafði hann numið
tungur Norðurlandaþjóða og auk
þess þýzku og ensku af sjálfum sér.
Um 1880 var hann orðinn svo fær í
ensku, að hann hafði á hendi bréfa-
skriftir til Englands, þegar undir-
búningur var hafinn um stofnun
Kaupfélags Þingeyinga. Þessi fá-
tæki einyrkjabóndi komst svo langt
í bóklestri, fræðimennsku og rit-
störfum, að líklega hefir enginn af
stéttarbræðrum hans á síðasta
mannsaldri staðið honum á sporði í
þeim efnum. Og þó lifði hann í af-
skekktri sveit. Einkum vann hann
að því að koma á framfæri til al-
mennings félagslegum hugmyndum,
er hann hafði lesið um í erlendum
ritum. Þrátt fyrir fátækt sína kom
hann upp fjölbreyttu félagsmála-
bókasafni, og jafnframt átti hann
meginþátt í því að koma á fót lestr-
arfélagi samvinnumanna í Þingeyj-
arsýslu, sem síðar sameinaðist hinu
ágæta bókasafni á Húsavík, sem nú
hefir verið byggt yfir vandað hús.
Er það einskonar minnisvarði um
brautryðjendur sámvinnunnar í hér-
aðinu.
I grein um samvinnustarfið I
Þingeyjarsýslu, sem Jónas Jónsson
ritaði árið 1933 í »Samvinnuna«,
farast honum meðal annars svo orð
um Benedikt:
»Benedikt á Auðnum bjó til orðið
kaupfélag. Og hann hefir nú í hálfa
öld verið raunverulega prófessor í
félagsmálaefnuin Þingeyinga. Hann
hefir starfað eins og hinir fornu,
grísku spekingar. Hann hefir ekkl
átt neinn háreistan fyrirlestrarsal,
ekki þegið nein laun fyrir starf sitt,
ekki haft lærisveina, sem undir for-
sjá hans hafa búið sig undir em-
bættispróf og brauðatvinnu. Bene-
dikt hefir fyrst og fremst safnað í
bókasafn sitt og héraðsins hinum
beztu félagsmálaritum, sem fáanleg
hafa verið. Hann hefir lesið þessi
rit, sennilega ekki öll, en miklu meir
en nokkur annar hérlendur maður.
Og hann hefir opnað hug sinn fyrir
æskunni og gefið henni án endur-
gjalds af auði þekkingar sinnar og
hugsjóna. í hálfa öld hefir Benedikt
Jónsson dregið að héraði sínu fé-
lagsvísindi samtíðarinnar og dreift
þeim til allra, sem við máttu taka,
ýmist með viðræðum, eða með þvl
að lána bækurnar til lestrarhneigðu
og fróðleiksfúsu mannanna, sem
hann þekkti í sýslunnk.
Þetta fræðslu- og menningarstarf
Benedikts frá Auðnum, sem hér hef-
ir verið að nokkru lýst, hefir brunn-
ið eins og bjartur viti yfir sam-
vinnumálunum í landi voru í hálfa
öld.
Dagur óskar hinum níræða öld-
ungi, sem enn er ungur í anda, frið-
sæls og hamingjuríks æfikvölds.
Fréttcmtwri útvarpsins á Blönduósi
segir í símskeyti: í hríðinni 14. desem-
ber s. 1. vantaði víða. margt af fénaði
og einnig eitthvað af hrossum, þó mun
flest hafa náðst lifandi, þó fennt hafi,
svo verulegir skaðar urðu ekki að.
Á Eyvindarstöðum í Blöndudal, vant-
aði folald eitt, og var talið víst, að það
hefði fennt. Var leitað eftir hríðina á
þeim stöðum sem það hafði haldið sig
í byrjun hríðarinnar, en árangurslaust.
Hinn 8. þ. m. var ennþá leitað, og
fannst það þá fennt í einum skaflinum,
og var IV2 metra snjólag ofan á þvi.
Polaldið var lifandi og gat gengið
hjálparlaust til bsejar, eða um 2 km.,
en þá var fola]dið búið að lifa 25 daga
í snjó og hefir á þeim tíma enga nær-
ingu fengið. Talið er að hestar geti
ekki lifað nema mjög stutt í fönn, en
þetta dæmi sýnir hið gagnstæða. (FÚ).
KIRKJAN. Messað í Glerárþorpi n.
k. sunnudag (2. febr.) kl. 12 á hádegi
og á Akureyri sama dag kl. 2 e. h.
(Sjómannadagur).
Lilc Helga, Gunnarss0nar frá Fagra-
nesi á Reykjaströnd (sem varð úti í of-
viðrinu mikla 14.—15. des. s. 1.-) fannst
nýlega á milli Fagraness og Sauðár-
króks. Hafði Helgi verið á réttri leið,
cg átti aðeins 2% km. heim til sln.
Nýárskveðja 1936.
Já — kom þú blessud sunnan, sól
og seg: ég hefi engu gleymt.
Allt rætist enn um birtu og blóm,
sem börn í myrkri hefir dreymt.
Mín veslings jaröar villtu börn,
þó víki Ijósió yktair frá,
/;oð rennur aftur, ungt og héitt .
og eilífnýtt, sem lífsins þrá.
En hversu lengi Ijóma skal
miit líknarblys á heift og kvöl?
Hve oft skal auga sólar sjá
þá sömu eymd og villuböl?
Hve lengi hin milda móðir jörð
að metta allt og blessa allt,
en börnin frávillt greiöa gjald
í grimmd og villu — þúsundfallt?
Hve lengi snilld, er guð þeitn gaf,
i grimmdar þágu noiuð skal?
Hve lengi blóði blandaö haf
og blessuð mold því saurguö af?
Hve lengi strítt, hve lengi ætt? —
Ö, litlu, heimsku jaröarbörn,
þiö brjótið ykkar beztu gull
og brenniö eigið lán og vörn.
Æ, hættiö, hættið Ijótum leik;
öll likn er þreytt, öll von er mædd.
Sjálf náttúran, sem ykkur ól,
um endalokin mannlífs hrædd.
Mitt blys er enn jafn bjart sem fyrr,
öll blessun stærri en ykkar þörf.
Þiö börn, sem æðiö, breytiö leik
og brekafýsn í göfug störf.
í ykkar tryllta ærslahóp
tuargt undrabarniö leiö og beið
þcss dags, er jöröu flytti frið
og felldi lás aö blindri neyð.
Enn gef ég Ijós — enn gefur lif
mér geisla vonar fram á stig
aö rætist draumur allra og alls,
þá eilif blessun guðs, um þig.
Hulda.
Kvermadcild Slysavarnafélags íslands
á Akureyri efnir til skemmtunar
sunnudaginn 2. febr. n. k., sjómanna-
daginn. Seld verða merki þann dag og
fjölbreytt kvöldskemmtun verður um
kvöldið. Styðjið gott málefni með því
að kaupa merkin og sækja kvöld-
slcemmtunina.
Nýlega er kominn út í Reykjavík
bæklingur um bílstjóraverkfallið. Höf-
undur er Sveinbjörn Guðlaugsson, for-
maður bifreiðadeildar »Dagsbrúnar«,
l 5. tbl.
NÝJA-BÍÓ
Föstudags- laugardags- og
sunnudagskvöld kl. 9.
Regina
Þýzk tal- og hljómmynd
í 10 þáttum,
Aðalhlutverkin ieika:
Louise Ullrich, Adolf WohibiUck
oo Olga Tscbechowa.
Mynd þessi segir áhrifaríka
og einkennilega sögu um
ungan verkfræðing úr þýzk-
um smábæ, sem unnið hefir
sér fé og frama i Ameríku
og kemur heim í kynnisför.
Har lendir hann í ástaræfin-
týrum, sem mjög áhrifarík
verða fyrir hann og fleiri og
segir myndin frá því, með
snilldarlegum leik aðalper-
sónanna. Leikur hinn glæsi-
legi Adolf Wohlbriick verk-
fræðinginn, Louise Ullrich
ástmey hans og Olga Tsche-
chowa íláráða heimskonu.
Úr dagbók Skiðastaða.
»Upp til fjalla, upp til fjalla, á
mig kallar vorsins blær«. — Svo
kvað eitt góðskáldið okkar. f dag er
ekki vorblær í lofti. Ástand og út-
lit hjá okkur Norðlendingum er nú
allt á annan veg, og hefir að von-
um sett óhug í marga. Hvað er það
þá, sem dregur fólkið í dag hingað
upp á hálendið? Eru það viðtökurn-
ar, sem von er á hjá Snorra Sigfús-
syni Skíðastaðabónda, sem dvaldi
hér í nótt ásamt nokkrum hóp ung-
menna. Er það- svalur fjallablærinn
og fannbreiðurnar, sem vekja fjalla-
þrána? Eða eru það áhyggjur og
tilbreytingarleysi daglega lífsins,
sem nú á að reka á flótta?
Hvað sem um þetta er, þá er það
víst, að fleira kallar menn til fjall-
anna en vorblærinn einn. ÞvT það er
óvenjulega fjölmennt hér nú. Og
það er vel farið. En því miður eru
þó fleiri þeir sem heiina sitja og
mun hvorki skorta tíma né tæki til
að draga skíði á fætur sér og nota
þá ágætu aðstöðu sem nú er, og hef-
ir verið í vetur til að iðka þá
skemmtilegu og hollu hreyfingu, er
skíðagangan veitir.
Það er dásamlega fallegt hér upp
,til fjallanna í dag. Þau eru í við-
hafnarfötum vetrarins, sem ofin eru
(Franth. á 4. síöu),