Dagur - 30.01.1936, Blaðsíða 2

18
DAGUR
5. fbl.

Framkvœmdasljórar Sölusambands
isl. fiskframleiðeiicla liafa játað í
opinberri skýrsln að hafa greitt í-
twlskum fiskkaupmanni 330 þús.
kr. til þess að hætta að kaupa ís-
lenzkan fisk.
jónas Jónsson alþingismaður hef-
ir í vetur ritað greinar í Framsókn-
arblöðin í Reykjavík, sem vakið
hafa mikla eftirtekt. Fjalla greinar
þessar um fisksölumálin og sögu
þeirra undanfarin ár. Hefir J. J. í
greinum þessum meðal annars vikið
að hinu svokallaða Gismondimáli.
Meginatriði þess eru á þá leið, að
framkvæm'darstjórar Sölusambands
ísl. fiskframleiðenda ákváðu árið
1933 að greiða ítölskum fiskkaup-
manni, Gismondi að nafni, 330 þús.
kr. gegn því, að hann hætti að
kaupa íslenzkan fisk, svo að öll
verzlun með þá vöru gæti farið í
gegnum hendur viðskiptafirma
Kveldúlfs, er nefnist »Bjarnason &
Marabotti«. Afhjúpanir þessa
hneykslismáls fóru svo í taugarnar
á Kveldúlfsmönnum, að Ólafur
Thors sagði sig frá störfum í utan-
ríkismálanefnd.
Loks hafa framkvæmdastjórar
Sölusambandsins birt opinbera
skýrslu um mál þetta, þar sem þeir
játa að hafa greitt Gismondi þess-
um um 330 þús. kr. Segja þeir, að
þriðjungur þeirrar upphæðar hafl
farið í leigu á frystihúsum Gis-
mondi, sem voru þó aldrei notuð,
annar þriðjungur til umboðsmanna
hans á Italiu, og það sem eftir var
senr greiðsla upp í skrifstofukostn-
að hans.
Þessi skýrsla á að vera vörn fyr-
ir framkvæindastjórana og þótt þeir
játi greiðsluna til Gismondi, vilja
þeir ekki kalla hana mútur, þvert á
móti halda þeir því fram, að þeir
hafi á þenna hátt verið að gera
gróðavænlega verzlun fyrir hönd
ísl. fiskframleiðenda og jafnframt
auka líkurnar fyrir meiri fisksölu til
Italíu.
En ekki hefir það komið í ljós,
að þessi samningur við Gismondi
liafi aukið fisksöluna til ítalíu eða á
nokkurn hátt bætt hag ísl. fiskfram-
leiðenda. Fisksalan til Italíu hefir
farið minnkandi en ekki vaxandi
síðan. T. d. var fisksala þessi árið,
sem samningurinn var gerður,
19975 tonn, en árið 1934 aðeins
16726 tonn.
Svo eru þeir nefndir manna á
meðal njósnararnir, sem gengið
hafa erinda erlendra veiðiþjófa á
hinn auðvirðilegasta og ódrengiíeg-
asta hátt.
Starf þessara ógæfusömu ætt-
jarðarsvikara er tvíþætt. Þeir hafa
með dulmálsskeytum upplýst stjórn-
endur erlendra veiðiskipa um at-
hafnir varðskipanna, svo að hægt
væri að varast þau, og þeir hafa
leiðbeint erlendu þjófunum um
fengsælustu fiskimið innan land-
helginnar.
Það hefir lengi legið sterkur
grunur á því, að íslenzkir menn
legðust svo lágt að leika þennan ó-
fagra leik. Hermann Jónasson
dómsmálaráðherra tók mál þetta
föstum tökum og fól Jónatan Hall-
varðssyni Iögreglufulltrúa rannsókn
á því. Sú rannsókn er ekki enn til
lykta leidd, og veit enginn hvað
Þeim, sem skýrsluna gefa, þykir
auðvitað ekki fýsilegt að skýra frá
því, að ástæðan til Gisinondisamn-
ingsins hafi verið sú, að þessi fisk-
kaupmaður hafi verið í harðvítugrl
samkeppni við umboðsmenn Kveld-
úlfs á Italíu, þá »Bjarnason & Ma-
rabotti« í Genúa, að umboðsmönn-
um Kveldúlfs hafi verið sú sam-
keppni óhæg, og þess vegna hafi
Kveldúlfur þurft að losa sig við
þennan keppinaut. Það er nú vitað,
að Kveldúlfur og bandainenn hans
þoldu ekki samkeppnina við Gis-
mondi um íslenzkan fisk, að hann
gat boðið hærra verð en þeir, og að
það var til þess að kaupa hann út
úr samkeppniinú að honum voru
greidd 15 þús. ensk pund eða, um
330 þús. kr., sem er sama og 33
ráðherralaun. En þegar þetta er
ljóst orðið, þá liggur og hitt í aug-
um uppi, að samningur fram-
kvæmdastjóra Samb. ísl. fiskfram-
leiðenda við Gismondi árið 1933,
sem reynt hefir verið að halda
leyndum, var ekkert annað en mútu-
samningur til hagræðis fyrir Kveld-
úlf og bandamenn hans.
þetta landráðamál kann að vera
víðtækt, en alltaf upplýstist um
fleiri og fleiri, sem við það eru riðn-
ir, bæði sem njósnarar og veiðiþjóf-
ar. Þannig hefir það sannazt að
málaflutningsmanni Sigurðar Krist-
inssonar 40 kr. í ómakslaun, og var
það eina uppskeran af áfrýjun
þeirra. .
En þessari hrakfallasögu ílialds-
ritstjóranna er ekki Iokið með þess-
um ósigri þeirra.
Jónas Jónsson alþingismaður
hafði verið leiddur sem vitni í máli
þessu og vann hann eið að fram-
burði sínum, sem var í fullu sam-
ræmi við vottorð Sigurðar Kristins-
sonar. Ritstjórar Mbl. tóku að
dylgja um það, að J. J. hefði svarið
rangan eið, væri meinsærismaður.
Þeir vöruðu sig ekki á því, að J. J.
brá út af venjunni og höfðaði mál
gegn ritstjórum Mbl., þeim Valtý
Stefánssyni og Jóni Kjartanssyni.
Er nú dómur fallinn fyrir nokkru í
minnsta kosti fjórir brezkir togarar
með íslenzkum skipstjórum hafa
veitt í landhelgi.
En öruggt er að dómsmálaráð-
herra og rannsóknardómariim
sleppa þessu andstyggilega máli
ekki úr höndum sér, fyrr en skorið
er fyrir meinið að fullu.
Allur almenningur dæmir að von-
um verknað njósnaranna hart. Jafn-
vel íhaldsblöðin þora ekki annað en
taka undir þann dóm. En þó er
sýnilegt, að þau vilja leiða athygl-
ina sem lengst frá kjarna málsins.
Refsilöggjöf okkar var mjög á-
fátt í sambandi við jafn óheyrilegt
afbrot og hér um ræðir. Ef til vill
hefir löggjafann naumast grunað,
að annað eins og þetta gæti komið
fyrir. Löggjafanum er vorkunn, þó
hann gerði ekki ráð fyrir svo megnri
siðspillingu, sem nú er í ljós komið
að þróast í liði Morgunblaðsins.
Hermann Jónasson hefir nú ráð-
ið bót á þessari vöntun í löggjöfina.
Hann hefir gefið út bráðabirgðalög,
sem leggja þungar refsingar við
þeim afbrotum, er hér um ræðir.
Mun öll þjóðin verða honum þakk-
lát fyrir þá röggsemi, nema njósn-
ararnir sjálfir og nánustu aðstand-
endur þeirra við Morgunblaðið.
Það hefir nú þegar komið í ljós,
að Morgunblaðinu og Akureyrardilk
þess er meira en lítið í nöp við
bráðabirgðalög þessi. Hreyta bæðl
þessi íhaldsmálgögn ónotum að
dómsmálaráðherra fyrir hin nýju
lög, sem fyrirskipa strangt eftirlit
þessu máli. Voru öll hin tilstefndu
ummæli dæmd dauð og ómerk, eri
hvor ritstjóranna dæmdur í 300 kr.
sekt til ríkissjóðs. Jafnframt voru
þeir dæindir til að greiða 100 kr.
í málskostnað.
Til vara, ef sektin yrði ekki
greidd, var hvor þeirra dæmdur í
15 daga fangelsi.
Ennfremur höfðaði J. J. annað
meiðyrðamál gegn ritstjóra Vísis
fyrir sömu sakir og fékk hann svip-
aða útreið fyrir dómstólnum og
flokksbræður hans við Morgunbl.
Er þetta makleg og að líkindum
holl ráðning til handa ritstjórum í-
haldsblaðanna fyrir róg þeirra og
ærumeiðingar um stjórnmálaand-
stæðinga sína.
r
1
Landráðamennirnir.
dæmdar.
Menn minnast þess, að sumarið
1934 bar Morgunblaðið það upp á
Sigurð Kristinsson forstjóra, að
hann hefði gefið falsvottorð. Út af
þessum sóðalega áburði, höfðaði
Sigurður mál gegn ritstjórum blaðs-
ins og krafðist þess, að þeir væru
dæmdir í sektir og ummælin dæmd
dauð og ómerk.
Undirréttardómurinn féll á þá
leið, að ritstjórar Morgunblaðsins
voru dæmdir í 150 kr. sekt hvor og.
skyldu auk þess greiða 150 kr. I
málskostnað. Ummælin voru dæmd
dauð og ómerk.
Ritstjórar Morgunbl, báru sig
borginmannlega yfir þessum úrslit-
um og lýstu því yfir rnjög gleið-
gosalega, að þeir áfrýjuðu málinu
til Hæstaréttar. En þegar málið var
tekið fyrir í Hæstarétti, voru kapp-
arnir það dignaðir, að enginn mætti
fyrir þeirra hönd í réttinum, en það
þýðir sama og að áfrýjandi óski
ekki eftir því að málinu sé haldið
áfram og að standa skuli við und-
irréttardóminn.
Á þenna hátt játuðu ritstjórar í-
haldsins sig gjörsigraða í þessu
máli.
En ofan á þessar raunir þeirra
bættist þaðj að þeir urðu að greiða
Xýkoiiiini)
FARMUR af íyrsta flokks pólskum
Verð meðan á uppskipun stendur kr. 40.00 pr. tonn
Kaupfélag Eyfirðfnga.