Dagur - 06.02.1936, Blaðsíða 3

6. tbl.
DAGUE
23
„Presturino ... lilut-
dræg’ur við fræðsluna".
(Sjá Malakía 2. 7.—9.)
Síra, Benjamín í Saurbæ sendi
okkur, Sjónarhæðarmönnum, pistil
eigi lítinn í »Degi«. Var það óþarfi,
að deila á fleiri en mig, því að einn
ber ég ábyrgð á grein minni, en það
gæti þó leitt til þess, að þau
höggvaskipti ættu sér stað, að hann
fengi að kernba um fleiri en eina
kúluna á eftir. Hvað um það, hann
geldur þó ríflega vöxtu af því, er
jeg lagði inn til hans um daginn. Ei
það þakka vert og góðra gjalda.
Eg þakka síra Benjamín fyrir
það, að hann tekur það skýrt fram
með því, hvernig hann skilgreinií
guðssonarhugtakið hjá Gyðingum
og Grikkjum, að fæðingarsaga Jesú
er tilbúningur í augum hans, gerð-
ur af Lúkasi til að Grikkir skyldu
trúa, að »Jesús væri guðssonurinn«.
Eg þakka honum fyrir það, að
hann kannast við að jólahaldið er
af heiðnum uppruna.
Eg þakka honum fyrir það, að
hann tekur það skýrt fram, að hug-
myndir þær, sem ég finni mig kall-
aðan til að verja, séu í hans augum
sprottnar af »álíka heiðnum rótunr
eins og jólahaldið«. Sú »hugmynd«,
er ég varði, var sú staðreynd, að
Kristur var annars eðlis en vér,
Guðs sonur í annarri merkingu en
hægt er að kalla nokkurn annan
mann. Þetta kallar þjónn hiiinar
evangelisku lútersku kirkju heiðna
hugmynd- Hann um það.
Þá tel ég þökkunum lokið, og
taka nú gjöldin við.
Bókmenntaskilningur Saurbæjar-
klerksins er ekkert aðalatriði í þess-
ari deilu. Hann notar orðin skáld-
skapur og sannleikur mjög í annarri
merkingu en tíðkast hefir ’með þjóð
vorri. Það er sérvizka, að taka
aldagömul orð og troða í þau nýj-
um merkingum, nema orðin hafi
fyrnzt vegna notkunarleysis. Sktln-
ingur minn eða misskilningur á
sérvizku hans gerir mig hvorki hæf-
ari né óhæfari til að skilja heilaga
ritningu. Hefði ég lesið rit hans og
ræður jafn kappsamlega og ég hefi
lesið ritningúna og þau rit, er að
henni lúta, þá hefði hann varla þurft
að kvarta yfir skilningsleysi mínu.
Síra Benjamín blandar saman
kenningum kirkjunnar og kenning-
um heilagrar ri^ningar. Kirkjukenn-
ingar eru óáreiðanlegar, nema þær
séu í samræmi við kenningar biblí-
unnar. Hann ætti að kunna að
greina þar á milli. Ritningin kennir,
t. d-, guðdóm Krists, holdtekju
hans, íórnardauða, upprisu, himna-
för og endurkomu til að halda dóm,
og auðvitað margt fleira. Kirkjan
játar enn, að hún kenni þetta, en
fjölmargir prestar eru hættir því.
Tekin sem heild, þá kennir almenna
kirkjan allskonar hjátrú og hindur-
vitni, sem finnast ekki í ritningunnl,
t. d- Maríudýrkun og endurfæðingu
í ungbarnaskírn, hreinsunareld og
fermingu, hún tilbiður dýrlinga og
vigir vatn og presta. Ein deild þess-
arar kirkju er »rúmgóða, íslenzka
þjóðkirkjan«. ,Þar er þó að verða
ríkjandi þótti sá, er vill »gera sitt
eigið asklok að allra himni«, og sér
hafi verið á allra vitorði, að mis-
notkunin ætti sér stað og þá auð-
vitað á vitorði ól. Th. líka.
Með fullyrðingu sinni um þetta
efni eru því íhaldsblöðin að bera
það á Ól. Th., að hann hafi farið
með vísvitandi ósannindi á Alþingi.
Annar þingfulltrúi íhaldsins, Jó-
hann Jósefsson úr Vestmannaeyjum,
fór meðal annars svofelldum orðum
um frumvarp J. J.:
»Það þarf mikla oftrú á gagnsemi
njósnarstarfseminnar, ef nokkrum
dettur í hug að nokkur heilvita út-
gerðarmaður fari að eyða tíma í
það að njósna um hvar »Óðinn«
»Þór«, »Fylla« og »Ægir« eru þá
og þá stundina. Eg held að enginn
útgerðarmanna fari að eyða tíma
sínum í svo árangurslítið starf og
ógöfugt. Eg hefi að minnsta kosti
ekki slíka trú á gildi njósna«.
Þessi þingmaður lýsir því þannig
yfir á Alþingi, áð hann hafi enga
trú á því, að þessar njósnir eigi sér
stað og telur þá trú heimsku eina
og þábilju.
En samkvæmt fullyrðingu íhalds-
blaðanna hefir þingmaðurinn vitað
betur og hefir þá talað þvert um
huga sinn.
I þriðja lagi lét íhaldsþingmaður-
ínn Jón Auðunn Jónsson svo um
mælt, þegar rætt var um aukið eftir-
lit með loftskeytanotkun veiðiskipa:
»Hann (J. J.) hélt í upphafi, að
loftskeytin væru mikið notuð í ó-
leyfilegum tilgangi, en ég er sann-
færður um, að liann hefir nú fengið
þær upplýsingar í þessu máli, að
hann veit, að þetta er ekki rétt«.
Þessi þingmaður tekur skarið af,
þar sein hann fullyrðir, að loftskeyt-
in séu sama og ekkert notuð í ó-
leyfilegum tilgangi. íhaldsblöðin
fullyrða aftur á móti að mikil mis-
notkun hafi átt sér stað, þetta hafi
allir vitað og þá Jón Auðunn líka,
og hefir hann þá eins og félagar
hans verið að leika sér að ósann-
indum á Alþingi.
Þetta er dálaglegui vitnisburður,
sem íhaldsblöðin á þenna hátt gefa
þeiin Ólafi Thors, Jóhanni Jósefs-
syni og Jóni Auðunn og raunar öll-
um þingflokki íhaldsins, því hann
barðist allur á móti því, að misnotk-
un loftskeytanna og njósnarastarfið
væri tekið föstum tökum, þrátt fyrir
vissuna um að þessi hneykslis- og
skaðsemdarstarfsemi væri í algleym-
ingi, eftir því sem blöðum íhaldsins
segist frá.
Og eftirtektarvert er það, að fyrr-
nefndir þrír íhaldsþingmenn, sem
mest beittu sér á móti því, að frv.
J J. næði fram að ganga, telja sig
sérstaklega talsmenn sjómannastétt-
arinnar.
Gullfoss kom í morgun og fer eftir
kl. 12 í kvöld áleiðis til Evíkur.
ekki í friði upphafssannindi kristn-
innar né heldur þá, er trúa þeim og
verja þau.
Presturinn segir, að þessi »útgáfa
Lúkasar af fæðingarsögunnk hafi
verið gerð til þess, »að fá hinn
gríska heim til að trúa því, að Jes-
ús væri guðssonurinn«. Páll postull
ritar Grikkjum á þessa leið: »Það
kenndi ég yður fyrst og fremst, sem
ég einnig hefi meðtekið, að Kristur
dó vegna vorra synda samkvæmt
ritningunum, og hann var grafinn,
og að hann er upprisinn á þriðja
degi samkvæmt ritningunum og að
hann birtist ... Hvort senr það því
er ég eða þeir (hinir postularnir),
þá prédikum vér þannig, og ÞANN-
IG HAFIÐ ÞÉR TRONA TEKIЫ.
(I. Kor. 15. 3.—11.).
Hvað er minnzt á fæðingarsöguna
hér? Ekki eitt orð. Hún var sjálf-
sagt rituð löngu eftir það, að Páll
iiafði ritað öll bréf sín'dil grískra
og grískmenntaðra safnaða, og
Lúkas var samstarfsmaður hans og
vissi því vel um kenningar hans.
Kristnir menn, grískir og grfsk-
menntaðir, hafa þá skipt tugutn
þúsunda. Hvaða ástæða var þá til
að fara að spinna upp þennan
þvætting, sem frásögn Lúkasar
væri, sé hún ekki sögulega sönn,
skrásetning atburða, er gerðust
þannig og ekki öðru vísi. Hver sem
vill hafa fyrir því, að lesa Lúk. 1.
kap., 1. til 4- vers, hann getur sjálf-
ur gengið úr skugga um það, að
Lúkas skrifaði ekki fyrir hinn gríska
HEIM, heldur EINN mann, hátt-
settan, sem hann nafngreinir. Þótt
guðspjall hans hafi breiðst síðan út
um heiminn, það er mál, sem kemur
ekki frásögn Lúkasar við né tilgangi
hans.
Presturinn segir: »Jesús hefir
sennilega ekki farið í neitt mann-
greinarálit eða »valið« lærisveina
sína með tilliti til gáfnafars«. Hvers
vegna valdi hann þá? Ritningin
segir: »Hann fór út til fjallsins, til
þess að biðjast fyrir, og var alla
nóttina á bæn til Guðs. Og er dag-
ur kom, kallaði hann til sín læri-
sveina sína og valdi tólf af þeim,
sem hann einnig kallaði postula«.
(Lúk. 6. 12.—13.). Þótt þeir væru
ekki fullkomnir, þá má presturinn
,ekki ganga fram hjá því, að ein-
initt vantrú þeirra og skilningsleysi
gaf Kristi tækifæri til að leiðrétta
þá, kenna þeim meira, ala þá upp.
Eftjr burtför sína gaf hann þeim
Heilagan Anda til að kenna þeim
allt og minna þá á allt, sem hann
hafði sagt þeim. Þá, vegna þriggja
ára náms og fulltingis Heilags
Anda, voru þeir fullkomlega færir
um að flytja heiminum boðskap
Jesú Krists, án þess að »minnka«
hann eða misskilja hann.
Presturinn segir: »Guðssonarhug-
takið var andlegt, en ekki líkamlegt
með Gyðingum«. Ritningin segir:
»Fyrir því leituðust Gyðingarnir
enn frekar við að ráða hann af dög-
um, að hann ekki einungis braut
hvíldardagshelgina, heldur einnig
kallaði Guð föður sinn og gerði
sjálfan sig Guði jafnan«. (Jóh. 5.
Í8.) Frammi fyrir ráði Gyðinga
spurði æðsti presturinn hann: »Ertu
Kristur, sonur hins blessaða? Og
Jesús sagði; Eg er það; og þér
rnunuð sjá manns-soninn sitja til
liægri handar máttarins og koma
í skýjum himins. En æðsti prestur-
inn reif klæði sín og segir: Hvað
þurfum vér nú framar votta við?
Þér hafið heyrt guðlastið; hvað lízt
yður? Og þeir dæmdu hann allir
dauða sekan«. (Mark. 14. 61.—64.)
Þessar frásagnir og margar aðrar
bera það með sér, að Gyðingum var
það fullljóst, að Jesús gerði kröfu
til að vera talinn Guðs-sonur í ann-
arri merkingu en þeirri, er síra
Benjamín segir, að þeir hafi lagt í
það orð. Fyrir það dæmdu þeir
hann til dauða og h'flétu hann.
Prestinum virðist, að »Jesús hafi
talað margt skynsamlegra um trú-
mál heldur en þeir Sjónarhæðar-
menn«. Hvernig dirfist hann, dauð-
legur maðurinn, að bera vizku
Drottins dýrðarinnar saman við
skynsemi manna, hvoft sem þeir eru
á Sjónarhæð eða í Saurbæ?
Prestinum virðist, að »hinn æðsti
skáldskapur komist sannleikanum
næst«. Og sannleika nefnir hann
»hinn hinnzta veruleika tilverunnar:
guð«- En Drottinn Jesús kenndi
vantrúar- og efasemdamönnum
sinna tíma hvernig menn gætu kom-
izt á hina einu leið til Guðs. Hann
sagði: »Ef sá er nokkur, sem vill
gera vilja hans (Guðs), hann mun
komast að raun um, hvort kenning-
in er frá Guði«. (Jóh. 7. 17.). Leið-
in út úr villuþoku vantrúar, efa og
nútíma guðfræði er sú, að vilja
gera Guðs vilja. Þann mann, sem
vill gera Guðs vilja, hvað sem það
kostar, hann fer Guð að fræða, op-
inberar honum son sinn (Gal. 1.
16.), og hann kemur til Krists (Jóh.
6. 45.)- Þannig opinberast það
smælingjum, sem hulið er fróðum
mönnum og spekingum (Matt. 11.
25.).
Síra Benjamín gaf mér það ráð,
»að setjast niður í svo sem hálfan
mánuð og reyna að fá eitthvert vit
út úr því, hvað hugtakið »yfirnátt-
úrlegur« þýðir«. Þetta ráð gef ég
honum aftur, þó með þessum breyt-
ingum: Fyrst, að hann einsetji sér
að gera Guðs vilja, hvað sem það
kann að kosta hann; og þar næst,
að hann, sem Daníel forðum, lítil-
læti sig fyrir Guði (Dan. 10. 12.).
Þá mun Guð leiða hann út úr
myrkri því, er blindar hann nú, og
þá mun honum gefast sú hin and-
lega spektin, er honum, því miður,
hefir ekki gefizt, eins og trúmála-
skrif hans, fyrr og síðar, sanna.
»Krist, kraft Guðs og speki Guðs«
þekkir ekki síra Benjamín enn.
Postulinn segir: »Þar eÖ heimurinn
í speki sinni þekkti ekki Guð i speki
hans, þóknaðisf Guði að gera
Itólpna með hcimsku prédikunarinn-
ar þá, er trúa; með því að bæði
Gyðingar heimta tákn, en Grikkir
leita að speki, en vér prédikum
Krist krossfestan, Gyðingum
hneyksli, en heiðingjum heimsku, en
siálfum hinum kölluðu, bæði Gyð-
inguni og Grikkjum, Krist, kraft
iGuðs og speki Guðs«. (I. Kor. 1.
21,—24.).
Guði sé lof fyrir þennan Krist,
sem hefir kraft til að frelsa syndara
og speki til að fræða þá, er þiggja
vilja kennslu hans.
Sæmundur Q. Jóhannessoru