Dagur - 19.03.1936, Side 3

! 12 tbl.
DAGUR
47
hann hafði rennt augum yfir þá, er
kringum hann sátu, segir hann: Sjá,
hér er móðir mín og bræður mínir!
.Því að hver sem gerir vilja guðs,
sá er bróðir minn og systir og móð-
ir«.
Af siíkum ummælum og fleiri
heyrum vér, hvað Jesús lagði mikið
upp úr þeirri persónulegu ást, sem
alltaf læzt vera að faðma Jesús í
andanum, en notar hann svo eips
og skálkaskjól fyrir allar sínar
syndir. Öll þeirra fátæklega guð-
fræði gengur út á það, eins og í
grallarasálminum segir:
»Fémuni vora frelsa og líf,
friður þinn sé vor allra hlíf;
líkn þá oss mest um munar«.
Jesús á að vera eftir þeirra skoð-
un eins konar vikadrengur hjá
þeim, sem ekkert hefir annað að
gera, en að dútla við að passa fá-
eina »rétttrúaða« menn og þvo þá
upp úr blóði sínu, í hvert sinn og
þeir gera af sér eitthvert skannnar-
strik, eða fremja ómerkilegar synd-
ir.
Sæmundur reynir að verja barna-
skap sinn með því, að skynsamir
menn fyrr á öldum liafi trúað á
þennan hátt. En trúðu menn því
ekki a!lt fram á miðaídir, að jörðin
væri miðpunktur alheimsins, jafnt
hinir skynsömustu menn? Frá þeim
tímum hefir þekking og allur hugs-
unarháttur tekið þeim stakkaskipt-
um, að fádæmum sætir. En það, að
inenn höfðu barnalegar hugmyndir
um margt í fornöld, stafar þó eigi
af því, að þeir væri óskynsamari þá,
lieldur einungis af því, að þeir
höfðu ekki möguleika til að gera sér
jafnréttar hugmyndir um hlutina og
menn hafa nú. Þekkingarforðinn, til
að byggja ályktanirnar á, var svo
langt um minni. Það er eins og
þegar menn ganga upp á fjall til að
öðlast vitt útsýni. Hverjum hækk-
andi stalli í fjallinu má líkja við
þann menningararf, er hver kynslóð
skilar. Þannig vex stöðugt útsýnin,
með því að hver kynsló'ð byggir of-
an á þa’ð sem önnur hefir afrekað.
Og mundi ekki sá verða talinn flón,
eða fáráðlingur, sem í fjallgöngu
hlypi af tindinum niður í dalinn til
að fá útsýni? Einstöku vitmenn,
eins og t. d. Jesús, hafa æfinlega
gnæft upp úr múgnum, með skynj-
un, sem virðist á sínum beztu
augnablikum hafnir yfir rúm og
tíma. En aðferðin til að skilja þá
er ekki að leita skilnings samtímans
á þeim — samtímans, sem misskildi
^þá og deyddi þá. Jesús og allir
miklir spámenn verða því betur
skildir, sem tímar líða.
Hvað guðfræði frumkristninnar er
nú orðin oss fjarlæg, má fljótt
gera sér ljóst, með nokkrum dæm-
um frá Páli. Jafnvel þótt Páll væri
gáfaður maður og stæði styrkum
fótum, bæði í austurlenzkri og hel-
lenskri menningu, verður hann smár
við hliðina á Jesú. Fráleitar ritskýr-
ingaraðferðir þátimans leiddu hann
oft herfilega á villigötur, eins og t.
d. þegar hann segir, að kletturinn,
sem fylgt hafi ísraelsmönnum forð-
um í eyðimörkinni, hafi verið Krist-
ur (I. Kor. 10, 4.), eða þegar hann
lætur ísak fyrirmynda heiðinkristna
menn, en ísmael gyðing kristna,
Hagar gamla sáttmálann, en Söru
þann nýja. Eins gerir hann t. d.
mikið veður úr því í Gal. 3, 16, að
fyrirheitin hafi verið gefin Abra-
ham og afkvæmi hans, en ekki af-
kvæmum. Því sé aðeins átt við einn
og sé það Kristur.
Hver, sem vill nú liafa fyrir því
að fletta upp þeim stað, sem Páll
vitnar í (I. Mós. 12, 7), getur strax
séð, að þar stendur nú einmitt niðj-
um, sem er fleirtöluorð, og því auð-
sætt að Páll veður reyk í þessari út-
skýring sinni. Ástæðan er líka ber-
sýnileg. Hann vitnar jafnan í gríska
þýðingu á biblíunni, svonefnda Sjö-
tíumanna þýðingu, sem var allt
annað en nákvæm. Á þessum stað
er reyndar ekki hægt að segja, að
hún sé skökk, þó að- hún noti hér
eintöluorð, því það orð getur fólgið
í sér fleirtölu. Hinsvegar hefir he-
breski textinn, sem þetta er þýtt úr,
fleirtöluorð, og sker það úr um
merkinguna. Páll hefir eigi haft fyr-
ir því að athuga þetta og misskilur
því blátt áfram grískuna og byggir
á því guðfræðilegar setningar. Má
benda á' ýms dæmi þessu lík. En
hvernig ætli að útkoman verði svo,
þegar menn eins og Sæmundur
koma til skjalanna og byggja sína
guðfræði á Páli, sem þeir hafa held-
ur ekki möguleika til að skiija á
frummálinu? Ætli að æðimargar
vitleysur á borð við þessa geti ekki
slæðst inn og filjóti ekki að slæðast
inn í bókstafstrú þeirra?
Eg geri nú ekki ráð fyrir að
spjalla meira við Sæmund að sinni,
rema hann sýni glögg merki um
einhverjar framfarir og meiri
þroska en enn hefir komið í ljós hjá
honum. En áður en ég skilst við
hann, vil ég í bróðerni benda hon-
um á, að honum er þess þörf, að
leitast við að gera sér í einlægni
Ijóst, hvernig grundvöllinn vantar
undir alla guðfræði hans, bara af
hreinu og skæru þekkingarleysi, og
að honum samir illa trúarhrokinn
og yfirlætið, meðan hann veit ekk-
ert, hvað snýr upp eða niður í þess-
um fræðum. Eg hefi bent honum á
það, að allt upplag hans og hugs-
unarháttur líkist langmest hugsun-
arhætti fræðimannanna og Farise-
anna, þessara bókstafstrúarmanna,
sein fullir voru af hleypidómum,
þóttust öðrum betri og ávallt voru
að ákæra aðra fyrir trúvillu. Jafnvel
Jesú ákærðu þeir fyrir villutrú og
gúðlast, í blindni sinni og hroka.
Þeir héldu, eins og Sæinundur og
skoðanabræður hans, að þeir væru
réttlátari en aðrir, og allir mundu
glatast, nema þeir. En Jesús vítti
þessa menn ákaft fyrir hræsni, og
getur vel verið, að hann hafi ein-
hverntíma sagt við þá, að þeir ættu
djöfulinn að föður, þar sem þeir
vijdu gefa djöflinum mestan hlut-
ann af sköpunarverkinu, eins og
Sæmundur gerir enn þann dag í
dag. Or hópi þessara hræsnara
flúði því Jesús og umgekkst miklu
fremur opinbera syndara og toll-
heimtumenn. Með þeim gerði hann
sér glaða stund og sagði þeim und-
ir eins og þeir fóru að þrá að verða
almennilegir menn, að syndir þeirra
væri þeim fyrirgefnar. Guð var að
hans dómi engin smásál, sem ekki
þoldi aðra en skinheilaga og
smjaðrandi Farisea í kringum sig.
Hann var elskandi faðir, sem
gladdist yfir því, þegar börn hans
fóru að þrá að lifa og starfa að
einhverjum ærlegum hugsjónum.
Eintóma volgurslega guðrækm
hafði hann ekkert með að gera.
Að lokum vil ég benda á það, að
því fer fjarri að ég hafi átt þessa
samræðu við Sæmund G. Johannes-
,son af því, að ég hafi tekið mér
nærri ákærur hans um trúarvillu.
Slík ákæra frá hans hendi þykir
mér allt of spaugileg, til þess að
vera svaraverð. En hinsvegar taldi
ég rétt, að nota árás hans að tilefni,
til að útskýra fyrir almenningi vol-
æði þess hugsunarháttar, sem slík
frumhlaup stafa frá. Ég hefi gerv
mér það að reglu að ráðast eigi á
menn að fyrrabragði fyrir trúar-
skoðanir þeirra, hvað fávíslegar sem
mér hafa fundizt þær, af þeirri ein-
földuástæðu,að ég held að hverjum
manni eigi að vera frjálst að hafa
sínar eigin hugmyndir, eins lengi og
þær skaða ekki aðra. En þegar á
mig er ráðist fyrir trúarskoðanir,
eða þá kirkju, sem ég starfa fyrir,
sé ég enga ástæðu til annars, en að
standa fyrir máli mínu og athuga
málavöxtu. Sérhvert málefni á að
geta grætt á því, að um það sé rætt
frá ýmsum hliðum.
Og mér er þeim mun ljúfara að
andmæla hverskonar þröngsýnu trú-
arofstæki, sem hefir hornin í öllu,
:nema sinni eigin vesöld, að ég er
sannfærður um, að allt þvílíkt ó-
frjálslyndi kemur engu, nema illu til
leiðar. Einungis frjálsmannlegur
hugsunarháttur, sannleiksást og víð-
sýni eru líkleg til að göfga þjóðirn-
ar og efla menning þeirra til meiri
fegurðar, drengskapar og dáða.
Benjamín Kristjánsson.
Svínarækt.
IV.
Hús og hirðing.
Á okkar landi, með svo mjög
breytilegu veðráttu, og oftast kalda,
▼erður svínahúsið að veita full-
komna vörn fyrir vetrarkuldan-
um. Og þar sem ekki er um
því meiri svínarækt að ræða,
verður svínahúsið vafalaust hezt
hyggt úr forti, með punnum sfeypuvegg
upp með útveggjum, innanverðum, svo
svínin nái ekki að rífa niður
torfveggina. Þakið skal einnig
gert úr torfi, 2 — 3 þur lög, vel
víxllögð á viðum — og járnpak
utan ylir, á sérstakri trégrind, sem
fest væri með boltum (eða tré-
klossum) niður í aðalþakviðina.
Sperruris er sjálfsagt á svinahúsi,
loftræslan verður þá auðveldari
og mun betri.
Sá, sem vill koma sér upp
góðum svínakofa, velur hól, eða
annan þurlendan stað, með góð-
um fráhalla, nálægt bæ sínum.
Síðan er hann sér útí um gott
veggjaefni (torf) og sem þurrast.
Jafnframt ristir hann torfið
þakið og kemur því í þurkinn.
Síðan er að ákveða stærð húss-
ins. Skal það vera um 10 metra
á annan veginn, en á hinn eftir
svínafjölda. Sá bóndi, sem hugs-
ar sér að hafa 1—2 gyltur og
minnsta kosti stundum 1 gölt,
þarf minnst 3 — 4 stíur til um-
ráða, en fyrir 4 stíur þarf ca.
6x10 metra grunnmál. Þegar
markað hefir verið fyrir undir-
stöðum, eru vel bundnir og skjól-
góðir veggir hlaðnir ofan á þær,
1,5 metra á hæð til hliðanna og
gaflarnir (10 metra kanturinn)
hlaðnir upp eftir rishæð, undir
glugga, en risið þarf ekki að vera
yfir 1 meter. Hentast mun að
hafa sinn gluggann efst á hvor-
um gafli, þríhyrnda að lögun,
eftir risinu, svo hvergi þurfi að
skera gluggana í skot eða glugga-
tóft. Vel skal halda út af veggj-
unum hringinn i kring, og tyrfa
þá með tvöföldu torflagi, svo vatn
gangi ekki í þá. Rennur séu síð-
an hafðar undir þakskörum, og
60 cm. breitt bretti úr sléttu járni,
undir gluggum, fest á trérenglur,
til að fyrirbyggja aðalvatnsmagn-
ið at þaki og gluggum. Þegar
veggirnir eru orðnir 100 cm. há-
ir hringinn í kring, er hleðsl-
unni frestað og varnar veggirnir,
10—15 cm. á þykkt, steyptír upp
með þeim og gylda torfveggirnir
þá sem uppsláttur að utan verðu.
Að því búnu er hleðslunni hald-
ið áfram upp í 1,5 metra hæð
og nú jafnt innri brún steypu
veggsins. óttist menn missig, sem
vel getur átt sér stað, ef efnið er
ekki vel þurrt eða vel pressað,
skal hafa grjóthleðslu að utan
verðu jafnhátt steypunni að inn-
an. Það mundi lika, ef grjótið
væri fremur stórt, veita ómetan-
lega vörn fyrir svínaróti utan frá,
að sumrinu, og sem annars yrði
að fyrirbyggja með girðingu.
Þakið hvílir út við veggi á stutt-
um stoðum (50 cm. löngum),
sem hafa sæti sitt á steypuveggj-
unum. Eru þær greyptar inn í
torfið og er sjálfsagt að tví—þrí
bera á þær karbólin áður. Með-
fram fóðurgangi, sem liggur und-
ir mæni hússins, eru aðrar stoð-
ir á ská, upp í »dregara« og
sem sperrur hvíla á. Verður fóð-
urgangurinn með því móti miklu
rúmlegri, þar sem flekarnir, sem
skilja að stiu og fóðnrgang, hall-
ast eítir stoðunum. Gólfið i hús-
inu er steypt og sléttað (pússað)
með góðum halla að rennum,
sem taka þvag (og skolvatn) og
má koma þeim fyrir á ýmsa
vegu eftir staðháttum. Ennfrem-
ur er bezt að steypa (á grjót-
púkk) skilrúmin milli stía og út-
ganga í ca. 1 m. hæð frá gólfi.
Trogin séu úr brendum, glerhúð-
uðum leir, slík trog fást tilbúin
frá Höganæs í Noregi, í pörtum,
sem auðvitað á að skeyta saman.
Plássið í húsi fyrir fjórar stíur
(10X0 m.) skiftast þannig: Fóð-
urgangur í miðju, 70 cm. á br.
Trog beggja megin meðfram
honum, ca. 50. cm. hvert, 2 stí-
ur hvoru megin, ca. 3 m. á kant.
Gangur, meðfram hliðarveggjum,
1,15 m. á br. (70 cm.+50 cm. X
Gólfið í hverri stíu er útbúið
þannig: Meðfram skilrúmsveggn-
um milli stíanna, liggur ca. 3—5
í 2+3 m.X2+l.l5 m.X2=l0 m.)