Dagur - 07.05.1936, Side 3

19. tbl.
DAGUR
75
Bíflugnarækt
Eg man nú ekki hvenær það var,
að ég heyrði það í útvarpsfrétt, að
bóndi nokkur í Fnjóskadal hefði
stundað bíflugnarækt með allgóð-
um árangri nokkur undanfarin ár.
En ég man vel, hve þessi frétt
gladdi mig. Eg er einn þeirra bjart-
sýnu manna, sem trúa því, að enn
séu ótal mörg óunnin lönd fjöl-
breyttra lífsskilyrða og nýrra at-
vinnuvega hér á landi. — Síðastlið-
ið sumar sá ég bíflugur í garði hér
á Akureyri. Er mér ókunnugt um,
hvort þær eru víðar hér á landi. —
Eg er því miður enginn sérfræð-
ingur í bíflugnarækt, en þekki þó
dálítið til hennar. Eg þykist viss
um, að allir þeir útlendingar, er bí-
rækt stunda, myndu telja óhugs-
andi að hún sé framkvæmanleg svo
norðarlega. En þeir gleyma því, að
hér á landi höfum við allt að því
tvöfallt sumar vegna birtunnar, og
að hér er sól á lofti nær allan sólar-
hringinn um það leyti, er bíflugurn-
ar starfa bezt. En hvað er þá um
gróðrarríkið? i fjalldölum norðan-
lands og austan með kjarrskóg t
hlíðum, lyng og beitilyng og blóm-
gresi af ýmsu tagi, eru óefað all-
fjölbreytt skilyrði fyrir bírækt. Á
ræktuðu landi er hvitsmárinn — og
einnig rauðsmárinn — langsamlega
bezta hunangsjurtin. Gefur hann
bæði meira og betra hunang en
nokkur jurt önnur. Lyng, sérstak-
lega beitilyng, gefur mikið hunang,
en það þykir ekki verulega gott og
er mest notað til baksturs. Eg býst
við, að íslenzkt bláberja- og aðal-
bláberjalyng gefi meira og betra
luinang heldur en í nágrannalönd-
unum, og sama mun að segja um
ýms fjallablóm.
Mér er því miður eigi kunnugt,
hver reynsla fengin er hér á landi
um arðsemi bíflugnaræktar og
nauðsynleg skilyrði á þeim fáu
stöðum, sem hún hefir verið stund-
uð. Eg ætla hér aðeins að tilfæra
nokkur dæmi þaðan, sem ég hefi
kynnzt bírækt, en það er í Noregi.
ur fyrr, þegar hann var að hamra á
því, að ríkisstjórnin gæti og ætti að
láta rannsaka loftskeytin án löggjaf-
ai eða dómsúrskurðar. Var Ól. Th.
nú orðinn tvísaga um þetta.
Það er vitað, að íhaldið hefir
staðið á blístri af vonzku út af af-
hjúpun togaranjósnaniálsins, þó að
það hafi reynt að halda gremjunni
ínni. En þegar leynivínsalan kemur
til sögunnar og gengið er röggsam-
lega fram í því af lögreglunni, und-
ir forystu Iögreglustjóra og sam-
kvæmt dómsúrskurði hans, að upp-
ræta siðspillinguna, þá brýzt gremja
íhaldsins út, þá springur íhalds-
baðran, og íhaldsmenn grípa leynl-
vínsöluna og rannsókn hennar í
þeim tilgangi að draga athyglina frá
hinu illræmda togaranjósnamáli og
ata þá menn níði, sem röggsamlega
hafa rækt þá skyldu að uppræta
þann illgresisgróður, er íhaldið
hafði sáð til og hlúð að í akri sín-
lim.
Hæsta hámark hunangsframleiðslu
þar í landi er 103 kg. yfir sumarið
hjá einni »bíþjóð« — þ. e. í einu
búri, en þar geta verið 30—40.000
þernur. En svona framleiðsla er að-
eins einstakt dæmi eða afar fátítt.
Meðo/fratnleiðsla í öllu landinu mun
vera utn 15 kg. á hverja bíþjóð.
Hámark á einum degi mun vera um
4 kg. hunangs. En bírækt er mest í
Noregi svo sunnarlega, að þar er
dagur tiltölulega stuttur samanbor-
ið við hér á Iandi.
Bíflugur draga að sér langa vegu,
stundum fulla 5 km. yfir firði og
vötn og farast þá oft þúsundum
saman, er þær snúa heim að kvöldi
með hlaðinn skut og gefast upp á
leiðinni yfir »hafið«.
Barnakennari einn, er ég þekki
til, í Upplöndum í Noregi, er kall-
aður »Bíflugna-kóngurinn« — en
þó ekki »Flugnahöfðinginn«! —
Hann hefir stundað bírækt uni 30
ára skeið og verið þar forgöngu-
maður og brautryðjandi. Hann hef-
ir 50—60 »kúbur« og öll nýtízku-
tæki til hunangsvinnslu. Sum árin
hefir hann selt hunang fyrir 12—
15000 krónur. Verð á hunangi var
áður fyrri kr. 1.00—1.50 fyrir kíló-
ið,. en hefir komizt upp í 6 krónur.
Verð á vaxi var fyrrum 3—4 kr.,
en komst upp í 11 kr. Norskt hun-
ang þykir ilmsætara og bragðbetra
en allt annað hunang, og er það tal-
ið stafa af því, að ilmur og hunang
blómanna verður sterkari og megn-
ari því norðar er dregur. Myndi að
líkindum verða sú hin sama raunin
á hér á landi.
Til fróðleiks og skemmtunar skal
ég að lokum geta þess, að talið er
sannað, að bíflugnastungur læknl
gigt! T. d. batnaði konu »Bíflugna-
kóngsins« algerlega gigt af þeim á-
stæðum. Og maður þar í sveit, sem
var nærri orðinn bæklaður auniingl
af gigt, varð heill heilsu. Virðist
þetta koma illa heim við þær trölla-
sögur, er maður heyrir og les öðru-
hvoru, að fólk hafi dáið af bíflugna-
stungum, enda munu það ýkjur ein-
ar og tilbúningur. A. m. k. telur
»Bíflugna-kóngurinn« norski, það
mjög ósennilegt. — Sonur hans
tveggja ára gamall var einu sinni
stunginn um allan kroppinn af 2—
300 bíflugum. Faðirinn skóf út alla
broddana með beittum hníf, háttaði
drenginn ofan í rúm, og hann sofn-
aði vært og kenndi sér einkis meins
eftir á. — Væri fróðlegt, ef einhver
vildi reyna þess háttar gigtarlækn-
ingar hér á landi!
Helgi Valtýsson.
Guöshjónustwr í Grundarþingapresta-
kalli: Munkaþverá, sunnudaginn 10.
maí, kl. 12 á hád. G'rund, sunnudaginn
17. maí, kl. 12 á hádegi (ferming).
Hlýindi dágóð hafa verið undanfarna
daga um land allt. Nokkur jörð mun
nú allstaðar upp komin í snjóaplássum
og' vonandi að bændur séu sloppnir með
bústofn sinn. Sumstaðar mun þó hurð
skella nærri hælum í þeim efnum.
Þnimuveður með eldingum og hagl-
éli gekk yfir Reykjavík og nágrennl
hennar síðastl. laugardagskvöld. Voru
snjóhöglin 1% sm. í þvermál. 1 þessu
veðri brann loftnet loftskeytastöðvar-
innar sundur, símar slitnuðu og rúður
Frú Petrea Porsteinsdóttir.
Hún fæddist 12. september 1866
að Grund í Þorvaldsdal. Foreldrar
hennar, er þar bjuggu alllengi, voru
hjónin Helga Árnadóttir og Þor-
steinn Þorláksson.
Frú Petrea giftist 8. maí 1890
séra Sigfúsi Jónssyni, og reistu þau
bú að Hvammi í Laxárdal, en þang-
að vígðist séra Sigfús.
Vorið 1900 fluttust þau að Mæli-
felli, og bjuggu þar til ársins 1918,
er séra Sigfús lét af preststörfum,
og . tók við forstöðu Kaupfélags
Skagfirðinga á Sauðárkrók. Var frú
Petrea þá þegar mjög farin að
kenna sjúkleika þess, er þjáði hana
upp frá því, og hélt henni lengst af
rúmfastri til dauðadags, er var 16.
þ. m.
Þau hjón eignuðust sex börn, ei
upp komust: Ingibjörgu, konu Sig-
urðar hreppstjóra Þórðarsonar á
Nautabúi, Jón, starfsmann við
Kaupfélag Skagfirðinga, ' Steindór,
er andaðist rúmlega tvítugur, Ást-
rúnu, konu Árna Gíslasonar bif-
reiðarstjóra á Sauðárkróki, Helgu,
konu séra Sveins Ögmundssonar í
Kálfholti; hún andaðist á s. 1.
sumri, og Pál, bónda á Hvíteyrum
í Skagafirði.
Frú Petrea var ejnkar ástrik og
umhyggjusöm móðir og eiginkona.
Hún var fríð sýnum, vel gefin, glað-
lynd að eðlisfari, ánægjulega smá-
kímin, en frábitin mjög fyrirgangi,
hávaða og utanheimilisumsýslan. En
sínu heimili veitti hún forstöðu með
öruggri festu, kyrrlátri alúð og
traustri hagsýni. Mælifell var á
þeim árum eitt af stærstu heimilum
í Skagafirði. Jörðin allerfið og
fólksfrek í meira lagi, búið stórt og
gestagangur mikill. Sambúð þeirra
hjóna var hin ástúðlegasta, og sam-
hent voru þau mjög um heimilisum-
hyggju og búsforráð. Mun þó bú-
skapurinn og heimilisstjórnin öllu
meira á henni hvílt hafa, á rneðan
heilsan leyfði, þar sem hann hafði
stórt og allerfitt embætti um að
hugsa, og þjónaði því af viður-
kenndri alúð og skyldurækni. Mig
grunar því, að heilsuleysi hennar
hafi átt sinn drjúga þátt í þeirri
breytingu, er á varð högum þeirra
1918, og áður er um getið. Þykir
mér ekki ólíklegt að séra Sigfúsi
hafi ekki virzt fýsilegt að halda bú-
skap áfram eftir að hennar missti
við. —
Allir þeir, sem kynntust þessari
hljóðlátu og góðu konu og nutu
hennar frábæra trygglyndis, minn-
ast hennar með einlægri vinsemd og
hlýju þakklæti, og senda eftirlifandi
ástvinum hennar innilegar samúð-
arkveðjur.
25. apríl 1936.
S. B.
brotnuðu í gluggum. Útvarpsstöðin
varð að hætta starfi um stund.
Togarveiðin hefir mjög brugðizt á
þessari vertíð, og margir togarar hætt-
ir veiðum. Á Eyrarbakka og Stokkseyri
hefir þó vertíðin reynzt betri en í
fyrra, en víðast annarstaðar langtum
lakari.
Hlaupa-afrek Gunnars
Th. Oddson.
Fyrir tveim árum síðan birtist
stutt útvarpsfrétt um hlaupa-afrek,
er sjötugur íslendingur í Norður-
Dakota, Gunnar Th. Oddson, hafði
unnið þá nýskeð. Þessa mun líka
hafa verið getið lauslega í íslenzk-
um blöðum. En í Bandaríkjunum og
Kanada fluttu ensk, norsk og ísl.
blöð símskeyti og langar greinar um
afrek Gunnars og töldu, að það
myndi vera einsdæmi, að sjötugur
maður hlypi 11 enskar mílur eða um
17.5 km. í vondri færð á hálfri ann-
ari klukkustund:
Við Gunnar Þorbergsson Oddson
erum gamlir sveitungar. Eg var
smástrákur og ólst upp á næsta bæ
við hann, þar til hann fór til Kanada
22 ára gamall. Höfum við skrifazt á
um alllangt skeið, og er mér því all-
kunnugt um þessi hlaupaafrek hans
og aðdragandann að þeim. Gunnar
var snemma röskleikapiltur, bráð-
frískur, snarráður og fylginn sér,
eins og hann á ætt til, og göngu- og
hlaupagarpur hinn mesti. Enda voru
háu fjöllín með snarbrattar hlíðarn-
ar í Loðmundarfirði eystra góður
hlaupaskóli fyrir okkur smalana, og
munum við flestir njóta góðs at
þeirri skólagöngu alla æfi.
Eg bað Gunnar að segja mér nátt-
ara frá þessu hlaupaafreki sínu, og
skrifaði hann mér m. a. á þessa leið:
»... Eg flutti til N.-Dakota árið
1925 (frá Manitoba) og bjuggum
við hjónin í eigin kofa á landi ann-
ars manns. Eg hafði þjáðst lengi af
mögnuðu svefnleysi — eins og þér
er kunnugt —, en er ég tók að rétta
við eftir þær hörmungar við hina
löngu hvíld frá erfiðisvinnu, fór
fjörið að aukast á ný, en þá leiddist
mér svo mjög aðgerðaleysið, að ég
fór að heimsækja kunningjana út
um sveitirnar og stundum býsna
langt. Æfðist ég svo við þessi hlaup
á hverjum degi....
Svo var það þann 26. janúar vet-
urinn 1934, að ég var staddur á
pósthúsinu á Hallson-byggð cg
hafði áður fengfð loforð um bílferð
1il þorpsins Cavalier, en það brást,
er til átti að taka. Segir þá einhver
i hópnum, sem staddur var í póst-
hússbúðinni, við mig í spaugi, að ég
væri víst ekki lengi að hlaupa þenn-
an spölinn. Eg tók vel í það og bað
póstmeistarann að gá að tímanum
og rauk svo af stað. Eg man svo vel
að fyrstu mílurnar var ég svo fjör-
mikill, að mig langaði til að taka
dynjandi sprett, en nú hafði ég
hugsað mér að reyna, á hve stuttum
tíma ég gæti komizt þessa 11 mílna
leið frá Hallson til Cavalier. Eg fór
svo inn í fyrsta húsið, sem ég kom
að í Cavalier, og lét síma þaðan til
Hallson, og reyndust þá réttar 90
mínútur frá því að ég fór þaðan...«
Eg vil hér einnig geta annars
lilaupaafreks Gunnars, sem ókunn-
ugt mun hér heima. Getur hann þess
lauslega í æfisögubroti því, er hann
hefir sjálfur tekið saman fyrir
skömmu og gefið út þar vestra. —
Var Gunnar fyrir skömmu kominn
vestur er þetta skeði. Læt ég hann
sjálfan segja frá. Hann var þá að