Dagur - 28.05.1936, Blaðsíða 3

22. tbl.
DAGUR
87
aðeins 33 jarðir í sýslunni eru
komnar yfir 2000 kr. Hafa þó fram-
kvæmdir verið tiltölulega miklar hér.
Um ákvæði 17. gr. Iaganna hefir
staðið mikill styrr, en þar segir svo:
»Við fasteignamat skal meta,
hvað mikið býli hefir aukizt að verð-
mæti fyrir styrk, greiddan býlinu
samkv. II. kafla þessara laga. Skal
sá hluti styrksins færður í sérstakan
dálk i fasteignamatsbók, sem fylgi-
fé býlisins og þó meðtalinn i mats-
verði þess samanlögðu. Telst fylgi-
féð sein vaxtalaust framlag ríkis-
sjóðs til býlisins, og er óheimilt að
selja eða veðsetja þann hluta fast-
cignarinnar, sem matsverði styrks-
ins nemur«. Þá er og svo kveðið á
í þessari grein, að ef býli er selt yfir
fasteignamatsverði, að viðbættu
virðingarverði þeirra mannvirkja, er
unnin hafa verið á jörðinni frá þvl,
er síðasta fasteignamat fór fram,
þá skuli verðhækkuninni skipt hlut-
fallslega eftir verðhæð þeirri, er
seljandi á í eigninni, og því verð-
mæti samanlögðu, sem metið er, að
stafi af styrk samkvæmt lögunum. Á
þá hlutaðeigandi sveitarsjóður að fá
þann hluta verðhækkunarinnar, sem
af styrknum leiðir. Þessi ákvæði
hafa ýmsir viljað túlka á þá leið, að
með þessu eignaðist ríkið smátt og
smátt hluta í öllum jörðum. En þetta
er ekki rétt. Fylgiféð (þ. e. jarð-
ræktarstyrkurinn) er eign býlisins,en
ekki ríkisins, og á að koma eiganda
og ábúanda þess á hverjum tíma að
notum, en má ekki ganga kaupuin
og sölum. Jarðræktarstyrkurinn er
Grein sú um síðasta aðalfund K.
E. A., sem Svafar Guðmundsson
hefir ritað, og birtist í 18. tölubl.
»Framsóknar« þ. á., verður að telj-
ast mjog vafasamur heiður fyrir
hann.
Hóhngeir Þorsteinsson, sem var
fundarstjóri á aðalfundinum og er
héraðskunnur að skýrleik og skarpri
athugunargáfu, tók grein Svafars
til athugunar í síðasta tölubl. Dags
og gaf henni meðal annars þann
vitnisburð, að frásögnin af fundin-
um væri »röng og allmjög villandi«.
Rökstyður H. Þ. þenna vitnisburð
mjög greinilega, svo að ekki er um
að villast ósannsögli Sv. G.
Margir aðalfundarmenn hafa fært
þessa röngu og villandi grein Sv.
G. í tal við mig; þeir hafa allir
undrast fúlmennsku þá, er þeir telja
að fram komi í greininni, og hafa
spurt: »Hvað gengur að Svafari
Guðmundssyni?«
Eg hefi verið að leita að svari við
þessari spurningu. Tvennt er til: Ó-
stjórnleg lygahneigð, eða þá að Sv.
G. er haldinn af sjúku ímyndunar-
afli.
Sé lygahneigð ein undirrótin að
rangri og villandi frásögn Sv. G.,
er því auðvitað engin bót mælandl,
og þá á fúlmennskuámælið fullan
rétt á sér. En það er ekki alveg
víst, að þetta sé með öllu sú rétta
samkvæmt þessu veittur til býlisins,
til þess að betra verði að búa þar,
en ekki til þess að hækka jörðina í
verði. Hefir það .staðið mörgum
bóndanum fyrir þrifum æfilangt, að
hafa keypt jörð sína of dýru verði.
Á með þessum ákvæðum að draga
úr verðhækkun jarðanna, beinlínis
til þess, að búskapur á þeim beri
sig betur. Það er að vísu skiljanlegt,
að ýmsum þeim, sem eiga jarðir og
hugsa til að selja þær, þyki þetta
miður. En tilgangurinn með jarð-
ræktárlögunum er auðvitað sá, að
gera jarðirnar byggilegar og stuðla
að því, að búskapurinn geti blómg-
ast á þeim, hverjir sem á þeim búa.
En ekki að menn geti selt, hvaða
verði sem fáanlegt ér, þær umbætur,
sem þeir hafa gert fyrir ríkisstyrk
og flutt svo þá fjármuni burt úr
sveitinni. Þetta hefir að vísu verið
gert hingað til í stórum stíl, því það
er stórfé, sem á þann hátt hefir
flutzt úr sveitum landsins til kaup-
staðanna. Hér er gerð tilraun til
þess, að halda því fé, sem ríkið
leggur fram til jarðræktar, kyrru i
sveitunum, svo að það haldi áfram
að koma iandbúnaðinum að notum.
Það væri að vísu þörf á því, að
taka ýms fleiri atriði jarðræktarlag-
anna til athugunar, en af því mér er
kunnugt um, að gerðar verða ráð-
stafanir til þess, að allir bændur
geti fengið jarðræktarlögin sjálf og
»sjón er sðgu ríkari«, þá læt ég hér
.staðar numið.
Bernh. Stefánsson.
skýring. Það er hugsanlegt, að
taugakerfi hans sé í því ástandi, að
sjáandi sjái hann ekki og heyrandi
heyri hann ekki hið rétta. Eg hefi
nokkra tilhneigingu til þess að hall-
ast að þessari skýringu á ósann-
indafyrirbrigði Sv. G., því að þá
hefir hann þó nokkra afsökun, en
vel má líka vera, að lygahneigð og
sjúkt ímyndunarafl hafi verið sam-
verkandi í sálarlífi Bændaflokks-
mannsins Svafars Guðmundssonar,
þegar hann ritaði umrædda grein
sína. Er hér ærið rannsóknarefní
fyrir sálfræðinga til athugunar.
I grein Sv. G. slær hann út í
ýmsa sálma, sem snerta mig per-
sónulega, og er ég mér þess þó ekki
meðvitandi, að ég hafi stigið á það
strá, er honum mætti til meins
verða.
Hann staðhæfir, að ég hafi stað-
ið fyrir pólitískri ofsókn gegn Ste-
fáni á Varðgjá í því skyni að fella
hann frá kosningu sem endurskoð-
anda K. E. A., og að þetta hafi mér
tekizt með atbeina fulltrúa Þingeyj-
arsýslu og Akureyrardeild (á að
vera Akureyrardeildar; kann ekki
Svafar móðurmál sitt?). Hólmgeir
Þorsteinsson hefir nú svarað þessu
hvað opinbera framkomu mína á
aðalfundinum snertir, en ég get
bætt því við, að ég lét kosningu
Stefáns og aðrar kosningar á fund-
inum með öllu afskiptalausar, bæði
opinberlega og leynilega,og ekki gat
ég heldur haft bein áhrif á þær
með atkvæði mínu, þar sem ég
hafði ekki atkvæðisrétt á fundinum,
af því ég mætti þar sem stjórnar-
nefndarmaður en ekki sem fulltrúi.
Þessi umrnæli Sv. G. um póli-
tíska ofsókn frá ininni hendi eru þvi
blygðunarlaus lygi. Skora ég hér
með á Sv-. G. að sanna þessi um-
mæli sin með vottorðum, eða heita
minni maður ella.
En hitt er mér ekki grunlaust
um, að Sv. G. hafi með framkomu
sinni á fundinum átt drjúgan þátt í
því að fella flokksbróður sinn, Ste-
fán á Varðgjá, frá kosningu. Eg
gæti meira að segja trúað því, að
jafn greindur maður og Stefán á
Varðgjá legði trúnað á þetta sjálf-
ur.
Þá segir Sv. G.: »Viðhorf Ingl-
mars Eydal til samvinnufélaganna
er einnig nokkuð annað en flestra
annara, því það mun að mestu tak-
markast við það, á hvern hátt sé
hægt að reita félögin sem frekleg-
ast til f!okksþarfa«.
Það er nú svo. Eg hefi nú um
nærfellt 20 ára skeið unnið í stjórn
K. E. A. að máluin þess, fyrst ineð
Hallgrími Kristinssyni, síðan með
Sigurði bróður hans og Ioks með
Vilhjálmi Þór. Samvinna min við
alla þessa framkvæmdastjóra K. E.
A. hefir verið hin ánægjulegasta á
allan hátt, af þvi að viðhorf okkar
til samvinnumálanna hefir verið
mjög á eina lund. Af þessu hlýtur
óhjákvæmilega að leiða, að ef lýs-
ing Sv. G. á viðhorfi mínu til sam-
vinnufélaganna er rétt, þá á það
viðhorf einnig við Hallgrím Krist-
insson, Sigurð Kristinsson og Vil-
hjálm Þór. Eg skal ekki segja,
hvort Sv. G. hefir brjóstheilindi til
að bera þessa mætu níenn sömu
brigzlyrðunum og mig, en ég sé
ekki, að hann eigi annars úrkosta,
ef hann ekki vill heita ómerkur orða
\
sinna. Það getur vel verið, að hann
skirrist ekki við að bera Sigurð
Kristinsson brigzlyrðum, því kunn-
ugt er, að hann hrökklaðist frá
Samb. ísl. samvinnufélaga fyrir ó-
svífna árás, sem blaðsnepill sá, er
Sv. G. er samgróinn, flutti gegn
Sigurði Kristinssyni.
Sv. G. stendur nú heldur illa að
vígi með að bera það á núverandi
framkvæmdastjóra K. E. A., Vil-
hjálm Þór, að viðhorf hans til sam-
vinnufélaganna sé það að »reita fé-
lögin sem freklegast til flokks-
þarfa«, því hann byrjaði ræður sín-
ar á aðalfundi félagsins með ógeðs-
legu snijaðri og skriðdýrshætti I
garð V. Þ., jafnframt sem hann
skirpti úr klauf til mín, sem verið
hefi náinn samstarfsmaður V. Þ. í
samvinnumálum nokkuð á annan
tug ára. Lýsir þetta dável gáfna-
fari og innræti Svafars.
Loks segir Svafar, að það sé
mesta áhyggjuefni Framsóknar-
manna hér um slóðir, hvernig þeir
eigi að Iosna við mig frá blaðinu
Degi. Setjum nú svo, að þessi frá-
sögn Svafars væri rétt, hvernig
stendur þá á því, að þessir »Fram-
sóknarntenn hér um slóðir« hafa
ekki snúið sér til réttra aðila um
þetta mál, þ. e. útgáfustjórnar
blaðsins? Það hafa þeir ekki gert.
i stað þess eiga þeir eftir frásögn
Sv. G. að hafa borið upp kveinstafi
sína við hann um þetta efni. Hér
iýgur Svafar heldur óhöndulega,
því þessu trúir enginn maður.
Eg hefi nú gegnt ritstjórn Dags
um 10 ára skeið og hlotið mörg
hlýleg orð ýmsra Framsóknarmanna
fyrir það starf og að líkindum
meira en ég á skilið. En hvað er uin
Svafar Guðmundsson að segja?
Hann hrökklaðist frá kaupfélag-
inu í Borgarnesi við lítinn heiður.
Hann hrökklaðist frá Samb. ísl.
samvinnufélaga við enn minni orð-
stír. Nú er hann orðinn bankastjóri
á Akureyri. Því er ekki að Ieyna að
ýmsir spá því, að það starf muni
ekki auka veg hans. En vonandí
rætist það ekki.
Ingimar Eydal.
Störf
þingsins.
Alþingi var slitið kl. 5 síðd. 9. þ.
pi. Hafði þingið þá staðið frá 15.
febr. til 9 maí eða samtals 85 daga.
Haldnir voru 166 þingfundir, 71 f
hvorri deild og 24 i sameinuðu
þingi.
Alls voru til meðferðar í þinginu
142 mál, 114 frumvörp, 26 þings-
ályktunartillögur og 2 fyrirspurnir.
Af þessum málum afgreiddi þingið
55 Iög og 10 þingsályktanir. Átta
stjórnarfrumvörp lágu fyrir þinginu,
er öll voru samþykkt auk 47 þing-
mannafrumvarpa.
Af stjórnarfrumvörpunum, sem
fela í sér nýmæli, má einkum nefna
ríkisútgáfu skólabóka.
Af þingmannafrumvörpum, sem
samþykkt *hafa verið, má nefna:
Fræðslulögin nýju, lög um iðju og
iðnað, um Landsmiðju, ríkisfram-
færslu sjúkra manna og örkumla,
um garðyrkjuskóla ríkisins, um
sveitakosningar, um meðferð einka-
mála í héraði, jarðræktarlögin, lög
um varnir gegn því að skipum sé
leiðbeint við ólöglegar fiskiveiðar,
um eftirlit með útlendingum, lög um
stýrimannaskólann í Reykjavík, um
kennslu í vélfræði og breytingar á
lögum um þingskop Alþingis.
Á síðasta fundi sameinaðs þings
fór fram kosning þriggja yfirskoð-
unarmanna landsreikninganna 1935.
Voru kosnir Hannes Jónsson dýra-
læknir, Páll Þorbjarnarson og
Magnús Jónsson prófessor. Þá voru
kosnir endurskoðendur síldarverk-
smiðja ríkisins, Einar Árnason af
Framsóknarflokknum og Hannes
Jónsson frá Hvammstanga fyrir
Sjálfstæðisflokkinn.
Á síðustu fundum sameinaðs
Alþingis voru samþykktar tillögur,
sem miða að stuðningi við sjávarút-
veginn. Þar á meðal var tillaga frá
sjávarútvegsnefndum beggja deilda,
borin fram að tilhlutun stjórnar-
flokkanna, um að heimila ríkis-
stjórninni að auka starfsfé Skulda-
skilasjóðs vélbátaeigenda með allt
að 200 þús. kr. lántöku og ganga I
ábyrgð fyrir láninu.
Tillaga þessi var svohljóðandi:
Hvað gengur að
Svafari Ouðmundssyni?