Dagur - 07.05.1937, Síða 2

76
DAGUR
I
19. tbl.
Hafnarbætur á Dalvík.
Á síðustu árum hefir sjómanna-
stéttinni í Dalvík bætzt álitlegur
hópur ungra dugnaðarmanna, sem
alizt hafa upp þar í þorpinu. Ekki
einasta Dalvíkurbúar, heldur hver
og einn einasti Svarfdælingur ósk-
ar þess af heilum hug, að þessara
vösku sjómanna bíði nægileg
verkefni á æskustöðvunum, svo að
sveitarfélagið í heild megi njóta
krafta þeirra og manndóms. En
eins og málin horfa nú við, blæs
ekki byrlega um þetta. Útgerð
þorpsins þarf hvergi nærri á allri
fólksaukningu þess að halda. En
ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir aukn-
ingu útgerðarinnar eru hafnar-
bætur í Dalvík. Hin upprunalega
höfn hefir tvo megin ókosti. í
fyrsta lagi er skjól ekkert fyrir
brimi. Á hverjum vetri má því
búast við, að timburbryggjur ver-
stöðvarinnar sópist burtu eins og
spilaborg, sem andað er á. Að vor-
og haustlagi er algengur sá sjó-
gangur við bryggjur á Dalvík, að
bátar verða þar hvorki fermdir
eða affermdir. Er ljóst, hver
hnekkir það er útgerðinni og mik-
ill Þrándur í Götu aukningar
hennar. í annan stað er útgrynni
mikið við bryggjur þorpsins. Al-
gengasta stærð á bátum í Dalvík
er 10—14 tonn. Og þeir mega
naumast vera stærri, ,því að þá
verður að sæta sjávarföllum til
þess að þeir fái lagzt að bryggju.
Allir munu sammála um það, að
stærri báta væri hin mesta þörf.
Síldveiðarnar gefa ekki góðanarð,
séu þær stundaðar á svo litlum
bátum. En síldveiði gæti að sjálf-
sögðu verið töluverður þáttur í
útgerð frá Dalvík. Allar endur-
bætur á timburbryggjunum eru
útilokaðar. Enginn getur vænzt,
að eigendur þeirra vilji láta vetr-
arbrimin skola burtu meiri verð-
mætum, en í þeim liggur nú.
Lausn þeirra vandamála, sem nú
steðja að atvinnulífi Dalvíkur, er
aðeins ein: hafnarbætur. Þegar
þær eru fengnar, koma þangað
stórir og vel búnir mótorbátar.
Bátar, sem ekki eru bundnir við
að leita til hafnar á hverjum sól-
arhring með afla sinn, heldur geta
„legið úti“, þegar þörf krefur. Bát-
ar, sem sýna góða rekstrarafkomu
á síldveiðum og verða alhliða
lyftistöng undir atvinnulíf þorps-
ins. Aukin síldveiði og síldarsöltun
á Dalvík leiðir af sér byggingu
síldarverksmiðju. Sjómenn kann-
ast vel við tafirnar og tapið, sem
leiðir af því að neyðast til að sigla
með úrgangssíldina til Siglufjarð-
ar, Dagverðareyrar eða Krossa-
ness. Og það er alveg fullvíst, að
þegar Dalvík hefir fengið höfn og
útgerðin blómgast í skjóli hennar,
þá verður byggð þar síldarverk-
smiðja, sem ynni úr ca. 400—600
málum síldar á sólarhring. Auk
þess ynni hún að sjálfsögðu úr öll-
um fiskbeinum og fiskúrgangi ver-
stöðvarinnar.
Sjómenn og verkamenn á Dal-
vík hafa sýnt að ekki stendur á
þeim til eflingar atvinnulífinu þar.
Á síðasta vetri stofnuðu þeir með
sér samvinnufélag til útgerðar.
Þótti þeim þá að vonum mikið
tjón, að eigi voru lögfést þau
hlunnindi, er fólust í frumvarpi
Framsóknarmanna um samvinnu-
útgerð. Og eigi fengu þeir skilið
andúð þingmanna sósíalista gegn
þessu nauðsynjamáli sjómanna-
stéttarinnar. Gifta þessa nýstofn-
aða útgerðarsamvinufélags í Dal-
vík er algjörlega komin undir
þeirri lausn, sem verður á hafnar-
málum þorpsins. Meðlimir sam-
vinnufélagsins vita vel, hverjar
stefnubreytingar útgerðarmál í
Dalvík þarfnast. Hugir þeirra
stefna til stórra og vel búinna
báta, sem gefi hinum ungu og
efnilegu sjómönnum þorpsins kær-
komið tækifæri til að sýna hug
sinn og dug í fangbrögðunum við
Ægi.
Þá skal vikið að því, á hvaða
stigi hafnarmál Dalvíkur standa
nú, og hversu horfir um lausn
þeirra. Á haustþinginu 1931 fengu
þingmenn Eyfirðinga, þeir Bern-
harð Stefánsson og Einar Árnason,
samþykkt lög um hafnargerð i
Dalvík. Bernharð flutti frumvarp-
ið, og hafði þingið haft það áður
til meðferðar. En vífilengjur
þeirra, er létu sig litlu skipta um
mesta nauðsynjamál Dalvíkur,
töfðu framgang þess. Á næstu ár-
um eftir samþykkt hafnarlaganna
var hafinn undirbúningur nokkur
í héraði. Nálega hver maður í
Svarfaðardalshreppi hefir einlæg-
an áhuga fyrir hafnargerðinni. At-
vinnulíf Dalvíkur stendur og fell-
ui með henni. Sveitabændum er
ljós markaðsaukningin, sem efling
þorpsins hefði í för með sér. Og
allir eru einhuga um þá ósk, að
æsku allrar sveitarinnar bíði ein-
hver verkefni heima fyrir. Þegar
aimennur var orðinn skilningur á
nauðsyn málsins, var næst að at-
huga fjárhagshliðina. Til þess að
gefa mönnum hugmynd um,
hversu lögin gera ráð fyrir að
henni verði borgið, skulu teknar
hér upp tvær fyrstu greinar hafn-
arlaga fyrir Dalvík:
1. gr.
Til hafnargerðar á Dalvík veit-
ast úr ríkissjóði, eftir áætlun, sem
ríkisstjórnin samþykkir, þegar fé
er veitt til þess á fjárlögum, %
kostnaðar, allt að kr. 150000, gegn
því, að frá hafnarsjóði Dalvíkur
komi % kostnaðarins, kr. 150000,
og frá Svarfaðardalshreppi Vs
kostnaðar, kr. 75000.
2. gr.
Ríksstjórninni veitist heimild til
að ábyrgjast, fyrir hönd ríkissjóðs,
allt að 150000 króna lán, er hafn-
arsjóður Dalvíkur kann að fá til
hafnargerðar, gegn ábyrgð sýslu-
nefndar Eyjafjarðarsýslu, enda sé
lánið tekið fyrir milligöngu Lands-
bankans, ef það er tekið erlendis.
Tillag úr ríkissjóði og ábyrgð rík-
isins, er bundin því sk;ilýrði að yf-
irumsjón með verkinu og reikn-
ingshald sé falið manni, sem
síjórnarráðið samþykkir.
í héraði hefir verið hafin fjár-
söfnun, og hafa undirtektir yfir-
leitt reynzt góðar. Þá kom til
kasta Alþingis. Þingmenn Eyfirð-
inga ætluðu engan veginn að láta
staðar numið með samþykkt hafn-
arlaganna. Á þinginu í vetur hafði
íjárveitinganefnd til athugunar á-
ætlun og teikningar af fyrirhug-
aðri hafnargerð í Dalvík. Bernh.
Stefánsson á sæti í nefndinni og
ætlaði hann að fá tillögu um styrk
og ábyrgð vegna hafnargerðar í
Dalvík borna fram af fjárveitinga-
nefnd þá á þinginu. En þegar sýnt
var að fjárlög yrðu ekki afgreidd,
og því ekki heldur samþykkt fjár-
veiting til þessara hluta, tók Bern-
harð þann kostinn í málinu, sem
beztur var: Hann tryggði málinu
fylgi meirihluta fjárveitinganefnd-
ar. — Á fundi nefndarinnar bar
hann fram svohljóðandi tillögu:
„Fjárveitinganefnd mælir með
því, að ríkisstjórnin taki upp á
fjárlagafrumvarpið fyrir árð 1938,
styrk og ábyrgðarheimild til hafn-
argerðar í Dalvík, samkvæmt lög-
um um hafnargerð þar, og áætlun
er fyrir liggur.“
Á þeim fundi var atkvæða-
greiðslu um tillöguna frestað,
samkvæmt beiðni frá Sjálfstæðis-
mönnum, en ákveðið að greiða at-
kvæði um hana á nœsta fundi. Þá
var tillagan samþykkt með at-
kvæðum Framsóknarmannanna
þriggja (Bernh. St., Bj. Bj. og Þ.
Þorl.), jafnaðarmannanna tveggja
og eins Sjálfstæðismanns. Hinir
þrír sýndu hug sinn til málsins
með því að mæta ekki á fundin-
um. Kemur slíkt engum á óvart,
er til þekkir, því að alkunn og
skiljanleg er andúð ýmsra áhrifa-
ríkra Sjálfstæðismanna á Akur-
eyri gegn hafnarbótum á Dalvík
og auknu atvinnulífi þar.
Þessi tillaga er auðvitað engin
samþykkt þingsins. En hún er
bindandi fyrir þá, sem nú greiddu
henni atkvæði. Hún er álit -og vilji
fjárveitinganefndar í þessu máli,
eins og hún er nú skipuð. Og það
má telja fullvíst, að stjórnin taki
tillit til þessarar tillögu og geri
allt sitt bezta í málinu.
Eyfirzku þingmennirnir munu
ekki láta sitt eftir liggja að hrinda
Framsoknarflokkurinn
1 er samkvæmt stefnuskrá
sinni og starfsemi fyrst og
fremst flokkur bænda og
annara framleiðenda til
sveita og sjávar/ og allra
þeirra, sem viðurkenna
gildi og nauðsyn sam-
vinnunnar, en jafnframt er
hann frjálslyndur miðflokk-
ur, er starfar að alhliða
framförum, menningu og
bættum kjörum allra yinn-
andi stétta. — Þetta verða
kjósendur að hafa hugfast
við kjörborðin 20. júní
næstkomandi. I
þessu máli í framkvæmd, fremur
en hingað til. Það þarf sjálfsagt
ekki að gera því skóna, að íhaldið
og varaliðið vinni Eyjafjörð við
næstu kosningar. En ef sú ógæfa
henti eyfirzka kjósendur, að senda
á þing fulltrúa kyrrstöðunnar í ís-
lenzku þjóðlífi, fengi hafnarmál
Dalvíkur hægt andlát. Ekki aðeins
andúð íhaldsmanna á Akureyri
myndi orsaka það, heldur einnig
óþreytandi andróður gegn hags-
munum fólksins í landinu. Hag
reykvískra heildsala ber íhaldið
fyrir brjósti, og varaliðið er auð-
mjúkur þjónn þess og heildsala-
klíkunnar. í Svarfaðardal og Dal-
vík hefir fylgi Framsóknarflokks-
ins verið eindregið. En í þessum
kosningum mun það verða óskipt-
ara en nokkru sinni áður. Kjós-
endur þar vita, að sigur Fram-
sóknarflokksins í næstu kosning-
um þýðir framgang hafnargerðar
í Dalvík. Þessvegna gefa þeir Ein-
ari á Eyrarlandi og Bernharð Stef-
ánssyni atkvæði sín 20. júní n. k.
Svarfdœlingur.
NÆTURVÖRÐUR er í Stjömu Apfr-
teki þessa viku. (Frá n. k. mánud. er
næturvörður í Akureyrar Apóteki.)
Fréttir af aðalfundi K. E. A., sem lauk
síðastl. þriðjudagskvöld, verða að bíða
uæsta blaðs.