Dagur - 02.09.1937, Blaðsíða 2

174
DAGUR
42. tbl.
jslendingur' ver kolíi-
okrið með blekkiai||uiii
„íslendingur", er út kom 27. f.
m., hefir tekið að sér það hlut-
verk að verja kolaokur heildsal-
anna í Reykjavík. Kom það eng-
um á óvart þó að ísl. reynist hús-
bændum sínum dyggðugt hjú. En
málstaður heildsalanna þolir það
ekki, að sannleikurinn komi í ljós.
Það veit ísl., og þess vegna breiðir
blaðið yfir sannleikann og grípur
til blekkinga.
Vörn ísl. fyrir kolasalana er í
tveimur þáttum. Fyrst skýrir blað-
ið frá því, að K.R.O.N. (Kaupfélag
Reykjavíkur og nágrennis) selji
ensk skipakol fyrir 54 kr. smálest,
en H.f. Kol & Salt bjóði þá sömu
kolategund fyrir 52 kr. smálest.
ísl. rennur hér í slóð annarra
blaða heildsalanna, sem hafa verið
að breiða það út, að kolategund sú,
sem K.R.O.N. seldi, væri lítt not-
hæf. Yfir hinu þegir ísl., að kaup-
félagið hefir auglýst, ekki aðeins í
Nýja Dagblaðinu og Alþýðublað-
inu, heldur einnig 1 Morgunblað-
inu, að það selji sömu kolategund-
ir og kolakaupmennirnir fyrir 54
kr. smálestina, og geti því kaup-
endurnir valið um kolategundirn-
ar eftir vild.
Yfir þenna sannleika hoppar ísl.
af ásettu ráði. Hann lætur svo,
sem kaupfélagið hafi aðeins eina
kolategund til sölu og hana vonda.
Blaðið treystir sér ekki að verja
kolaokur heildsalanna, nema með
blekkingum. Það er meira en vafa-
samt að slíkur vopnaburður verði
til ávinnings fyrir þá, sem blaðið
er að verja. Það er hætt við að að-
staða þeirra verði enn verri eftir
en áður.
Síðari þátturinn í vörn ísl. fyrir
hönd heildsalanna fjallar um hina
gífurlegu hækkun á útsöluverði
kolabirgða, er þeir áttu fyrirliggj-
andi, þegar kolin stigu í verði á er-
lendum markaði, og sem þeir gátu
selt án hækkunar.
ísl. segir, að á þetta hefði Dagur
ekki átt að minnast, því að í því
efni hafi kolakaupmenn haft
Kaupfélag Eyfirðinga til fyrir-
myndar, sem hafi „leikið þetta
bragð á þessu sumri“.
Það er rétt, að Kaupfélag Ey-
firðinga hækkaði kolabirgðir sínar
úr 45 kr. smálestina upp í 50 kr.,
þegar kolakaupmenn í Rvík hækk-
uðu sínar birgðir upp í 60 krónur.
En sá þýðingarmikli munur er á
þessari hækkun, að K.E.A. hækk-
aði verðið hójlega í þeim tilgangi
að jafna verðið, þ. e. draga úr háu
verði á þá ókomnum kolum, enda
selur nú K.E.A. kol sín á 53 kr.
smálestina. Auk þess greiðir K.E.
A. uppbætur eftir á, ef útsöluverð
kolanna skyldi reynast of hátt.
Aftur á móti hækkuðu kolakaup-
menn birgðir sínar gíjurlega, ekki
til þess að jafna verðið, heldur til
þess að stinga ágóðanum í sínar
eigin pyngjur.
Vill verjandi kolasalanna „Is-
lendingur“, halda því fram feimn-
KRON selur SÖMU kolalegundir og
heildsalarnir 6-8 kr. ódýrara tonnið
en þeir. — Vill Isfi. beita áhrifuin sínuni
til þess, að kolakaupmennirnir taki sér
K. E. A. til fyrirmyndar?
islaust og kinnroðalaust, að á þess-
um tveimur verzlunaraðferðum sé
enginn munur? Og hverja aðferð-
ina telur hann happadrýgri fyrir
almenning, sem kaupir kolin?
Væntanlega svarar ísl. þessum
spurningum refjalaust, en ekki
með vífilengjum og nýjum blekk-
ingum.
En svo er enn annað: Ef það er
rétt hjá ísl. að kolakaupmenn hafi
tekið sér K.E.A. til fyrirmyndar
um verðhækkun á kolabirgðum
sínum, vilja þeir þá ekki taka sér
félagið til fyrirmyndar í fleiru,
svo sem því að selja kol sín sama
eða svipuðu verði og K.E.A. gerir
og að greiða uppbætur til kaup-
enda, ef þeir skyldu samt sem áð-
ur hagnast á kolasölunni?
Vill ísl. beita áhrifum sínum í
þá átt, að kolakaupmenn hagi sér
á þenna veg?
Svar óskast.
Hver stofnaði varallð
íhaldsins á Alþingi I
kosningunum 1934 ?
Dagur gat þess í síðustu viku,
að íhaldið hefði hjálpað til að
koma á flot móðurskipi „Bænda-
flokksins“ í Vestur-Húnavatns-
sýslu í Alþingiskosningunum 1934.
Án þessarar hjálpar íhaldsins
hefði Hannes Jónsson ekki komizt
á þing, og um leið hefði það verið
útilokað að Bændaflokkurinn á
þingi hefði myndazt undir forystu
Þorsteins Briem.
Þetta hefir sjálfur formaður í-
haldsins, Ólafur Thors, játað í
þingræðu. Hann kvaðst bera „á-
byrgð“ á þingmennsku Hannesar
Jónssonar og þá auðvitað jafn-
framt á Bændaflokknum á þingi.
Á þennan hátt liggja fyrir full-
komnar sannanir fyrir því, að það
var íhaldið, sem stofnaði varalið-
ið á Alþingi 1934. Og það gerði
meira én stofna til þess. Það held-
ur í því líftórunni enn þann dag
í dag með því að koma á flot nýju
móðurskipi í Dölum við síðustu
kosningar, þegar ófært reyndist
að halda lengur ofansjávar móð-
urskipinu í Vestur-Húnavatns-
sýslu frá 1934. Öllum er vitanlegt
að Þorsteinn Briem situr áfram á
þingi aðeins fyrir hjálp íhaldsins
og í skjóli þess, og þá jafnframt
hinn eini uppbótarþingmaður
varaliðsins.
Hitt er og öllum vitanlegt, að
íhaldið nagar sig í handarbökin
eftir á yfir því að hafa veitt vara-
liðinu þessa hjálp í sumar. En það
breytir engu til um það, að það
er íhaldið, sem heldur hinni
vesælu líftóru í Bændaflokknum
á Alþingi, sem að vísu er ekki
annað og hefir ekki verið síðan
1934 en angi út úr íhaldsbúknum,
og hefir lifað og nærzt á honum
eins og sníkjuplanta.
Þessum staðreyndum getur „ís-
lendingur11 ekki haggað við, þp
hann sé að sýna tilburði í þá átt
í smáklausu á föstudaginn var.
Það er og þýðingarlaust fyrir
ísl. að ætla sér að flýja undan
þeim sannindum, að íhaldið kom
Hannesi Jónssyni á þing 1934 með
því að svíkja sinn eiginn fram-
bjóðanda í Vestur-Húnavatnssýslu.
Ólafur Thors hefir játað þetta, og
það hlýtur þó að vera fremur óað-
gengilegt fyrir ísl. að segja for-
mann flokks síns ljúga þessu.
Það er því allt rétt, sem Dagur
sagði um þetta í síðustu viku. Það
var íhaldið, sem stofnaði þing-
flokk varaliðsins 1934, og það var
gert með pólitískum svikum innan
íhaldsflokksins.
Biskupsvígsla ú Hólum. Síðastliðinn
sunnudag fór fram biskupsvígsla á Hól-
um í Hjaltadal. Var síra Friðrik Rafnar
vígður sem vígslubiskup i hinu forna
Hólabiskupsdæmi. Vígsluna framkvæmdi
Jón Helgason biskup að viðstöddum 30
prestum. Við athöfn þessa var viðstatt
600—700 manns.
»Verkamai)uriiiiK
er út kom sl. laugardag, flytur
greinarstúf með yfirskriftinni: „Til
athugunar fyrir „rétttrúaða“ K. E.
A.-menn“. Þessi greinarstúfur end-
ar á þessa leið:
„Eftir að þetta er skrifað hefir
Dagur (19. ágúst) viðurkennt, að
kolasalar, sem hækki gamlar
birgðir í skjóli verðhækkunar á
nýjum kolaförmum, geri það til að
græða svo um muni. „Dagur“ er
þar með ósjálfrátt búinn að viður-
kenna gagnrýni „Vm.“ á þetta at-
hæfi K.E,A.“
Við þetta er það að athuga, að
Degi hefir aldrei dottið í hug sú
vitleysa að viðurkenna ekki gagn-
rýni Vm. Hún á sér áreiðanlega
stað. Hinu hefir Dagur haldið hik-
laust fram, að þessi gagnrýni Vm.
sé svo fjarri því að vera á rökum
reist, að hún sé ekkert annað en
aulalegur, illgirnislegur og á-
stæðulaus samsetningur ritara
Vm.
Að öðru leyti getur svargrein til
„Isl.“ hér í blaðinu jafnframt verið
svar við þessum ómerkilega grein-
arstúf Vm.
Togarirm St. Minver, er varðbálurinn
Hafaldan tók í Þistilfirði þann 12. f. m.,
var dæmdur 27. f. m. í lögreglurétti Ak-
ureyrar fyrir ólöglegar veiðar í landhelgi
í 25 þús. kr. sekt, og afli og veiðarfæri
gert upptækt. Var hvorttveggja metið á
6400.00 kr. Dóminum hefir verið áfrýj-
að.
Skipstjóri togarans neitaði að mæl-
ingar varðbátsins væru réttar. Var því
farið með skipstjórann ásamt siglinga-
fróðum manni, er hann valdi sér til far-
arinnar, austur á Þistilfjörð, og staður-
inn mældur upp að nýju. Við þá athugun
kom í ljós að varðbáturinn hafði haft
algerlega rétt fyrir sér.
Síldveiðin. Um síðustu helgi var verð-
mæti síldaraflans talið 22 millj. og 378
þús. kr. eða rúmum 8 millj. meira cn
alls í fyrra. •
Leikjélag Akureyrar hélt aðalfund
sinn síðastl. sunnudag. í stjórn félagsins
voru kosnir: Vigfús Jónsson málari, for-
maður, Björn Sigmundsson, gjaldkeri
(endurkosinn) Agnar Magnússon, ritari.
Hallgrímur Valdimarsson, sem lengi
hefir gegnt formannsstörfum í félaginu,
og Ingimar Eydal báðust undan endur-
kosningu.
Fimm nýir meðlimir bættust í félagið.
jp*«ISSf*lll*Sf*l*Sf*»S*
| Perlii^iini
Babygarn
iiýkoniið í fallegum liluni.
Kaupfélag Eyfirðinga.
Vefnaðarvörudeild.