Dagur - 26.02.1942, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 26. febrúar 1942.
3
DAGUR
Hjartans þakkir til allra þeirra — nær og fjær — sem
á einn eða annan hátt heiðruðu minningu Árna Kristjáns-
sonar frá Lóni, auðsýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát hans og aðstoðuðu við jarðarförina.
Vandamenn.
Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför Cuö-
rúnar Hallgrímsdóttur frá Neðri Rauðalæk.
Eftir ósk hinnar látnu viljum við flytja síðustu kveðju
hennar til allra þeirra, sem á einn eða annan hátt hafa
glatt hana í lífinu.
Aðstandendur.
Ættingjum og vinum tilkynnist, að Jónas Ólafsson and-
aðist að heimili sínu, Steinkoti, sunnudaginn 22. febr. s.l.
Jarðarförin fer fram að Lögmannshlíð fimmtudaginn 5.
marz n.k. og hefst með kveðjuathöfn að heimili hins látna
kl. 11 árdegis. '
Vandamenn.
Hjartans þakkir til allra þeirra, er sýndu okkur samúð
og vinarhug við jarðarför Ágústu Jónsdóttur, Pálmholti.
Aðstandendur.
Hagnýfir skólar . . . .
Ritstjórn
innlendra og erlendra frétta annast
Haukur Snorrason, heimasími 460.
Eru menn beðnir að snúa sér til
hans með allt það, er varðar al-
mennan fréttaflutning blaðsins. —
Annað aðsent efni sendist til ]ó-
hanns Frímann, ritstj., Hamarsstíg
6, sími 264. — Tii hans skal einnig
senda bækur og rit til umsagnar í
blaðinu.
anlega bætir ekki fyrir sölu á þeirri
vörutegund, sem um er að ræða.
„Friggbónið fína er bæjarins bezta
bón.“ Þessi auglýsing er svipuð út-
varpsauglýsingu skókaupmannsins, í
báðum er dönsk orðaröð, og hún hefir
a. m. k. komið það við skapið í mér,
að heldur skulu gólfin á heimili mínu
verða „óbónuð“ um aldur og æfi, en
þetta „bón“ verði notað þar.“
Útvarp Reykvíkinga.
TVARPIÐ hugsar vel um „bæinn
sinn“. Stundum finnst okkur Norð-
lingum og öðrum, sem ennþá búa „við
eyðilegar, afskekktar strendur“, fjarri
.brosandi veröld“ þeirra Reykvíkinga,
að útvarpið væri sannleikanum sam-
kvæmara, ef það tæki upp þann sið,
að kalla sig „Útvarp Reykvíkinga" i
staðinn fyrir „Útvarp Reykjavík". —
„Ríkisútvarp“ ætti helzt aldrei að
heyrast. Því það er langt frá því, að
„gamlir símastaurar syngi“ hér nyrðra
af ánægju yfir útvarpinu „okkar“, en
slíkt kvað vera algengt í Rvík, „í só!-
skininu" þar, „og verða grænir aftur“.
„Svo mikill er ljóssins undrakraftur,"
segir borgarskáldið reykvíska og svo
heitt skín náðarsól útvarpsins. Síðasti
náðargeislinn frá stórhýsinu við Aust-
urvöll ruddi sér braut gegnum hnaus-
þykkan skýjabakka, sem dregið hafði
upp á morgunhimni Reykvíkinga, cg
byrgði þeim alveg sýn morgunfrétta
x Morgunblaðinu. Og þótt náð út-
varpsins færði þeim ekki Morgunbl.
í rúmið, þá fengu þeir það næstbezta
— morgunfréttir með morgunkaffinu.
Og „nú varð aftur hlýtt og bjart um
bæinn“. Reykvíkingar þurftu ekki að
gera neina lífsvenjubreytingu. Hvað
sem prentaraverkfallinu leið, og
prentun Mbl., þá fengu þeir sínar
morgunfréttir. En sá galli var á gjöf
Njarðar, að allir hinir, sem aldrei fá
Morgunbl., sem búa við „eyðilegu
strendurnar" og í „dimmu dölunum“,
Eg heyrði fjölmargar sögur,
frá þýzkum og frönskum heim-
ildum, um fyrirskipun kommún-
istaflokksins til liðsmanna sinna
um að berjast ekki, og því var
dyggilega fylgt.
Margir franskir fangar sögðu
mér, að þeir hefðu aldrei séð or-
ustu. — Þegar þeim virtizt bar-
dagi í aðsigi, kom skipun um að
hörfa undan.
Það var þetta sífellda undan-
hald, áður en til raunverulegrar
orustu kom, eða a. m. k., áður en
úrslitin voru sýnileg, sem eyði-
lagði vörn Belgíumanna.
Þjóðverjar segja frá því, að í
einni skriðdrekaorustu hafi stór
hópur franskra skriðdreka ráð-
izt að þeim. Þýzki foringinn gaf
skipun um að hörfa undan, því
skriðdrekar hans voru orðnir
skotfæralausir að mestu. Þjóð-
verjar héldu undan og Frakkar
komu í humátt á eftir. Þegar svo
hafði gengið um hríð, sneru
Þjóðverjar snögglega við og
hleyptu af skotum þeim, sem til
voru, eins og þeir væru að búazt
til meiriháttar árásar. Frakkar
sneru óðara við og héldu undan,
þótt Þjóðverjarnir væru þá
orðnir skotíæralausir!
þxirftu að gera þessa lífsvenjubreyt-
ingu, með komu morgunfréttanna. En
útvarpsráðið hugsar vel um þá líka.
Því það „skrúfaði fyrir“ þessa breyt-
ingu strax og Moggi sá dagsins ljós á
ný. Náðargeislinn átti nefnilega aldrei
að ná svona langt. — Við, sem búum
í ,dimmum dölum“ og á „afskekktum
ströndum" getum því tekið upp okkar
fyrri hætti, þar sem við fáum hvorki
Mbl. né morgunútvarp. Því að þeir
sem fá „svoddan hluti“, þeir leggja
bara leið sína „í bæinn“, burtu frá
einangrun»og fásinni, þangað, sem
göturnar óma af bernskuglöðum hlátri
og símastaurarnir syngja af einskærri
gleði. Þangað, sem hlutur þeirra er
gerður betri en annarra landsmanna.
K. Þ. sextíu ára.
Framhald af 2. síðu.
árangri og áttu við mikla neyð
að búa. En um síðir kom hjálp-
in. Á laugardaginn fyrir pálma-
sunnudag kom gufuskip með
hinar umbeðnu vörur inn á
Húsavíkurhöfn. Skipstjóri og
eigandi skipsins var hin nafn-
togaða sjóhetja, Otto Wathne.
Keppinautur K. Þ. hafði tap-
að í þessum leik. En hann hafði
fleiri tromp á hendinni. Hið
veigamesta var útsvarsmálið.
Hugði hann að neyta aðstöðu
sinnar sem áhrifamesti maður í
Húsavíkurhreppi til að þröngva
kosti félagsins með skattgreiðsl-
um. Stóð sú deila um mörg ár,
en lauk með fullum sigri kaup-
félagsins. Hefir aldrei staðið
jafn hörð og löng barátta milli
nokkurs eins kaupmanns og
samvinnufyrirtækis hér á landi
eins og sú, sem Þórður Guð-
johnsen háði við K. Þ. Og lík-
lega hefir Þ. G. borið af öllum
þeim kaupmönnum að vitsmun-
um og dugnaði, sem sett hafa
sér það takmark að ganga af
samvinnufélagsskapnum dauð-
um. Osigur þessa viljasterka og
gáfaða manns í baráttunni við
fátækt kaupfélag á frumbýlings-
árum þess, er allgóð bending um
það, að samvinnufélagsskapur-
Þýzkur skriðdrekasveitarfor-
ingi, sem eg fann í Compiégne-
skógi sagði:
„Frönsku skriðdrekarnir voru
að sumu leyti betri en okkar.
Þeir voru sterkbyggðari, og
stundum kom það fyrir að
Frakkar börðust mjög hraust-
lega, en sjaldan þá nema fáeinar
klukkustundir í einu. Við urð-
um fljótt varir við, að þeir trúðu
ekki á mátt sinn. Þegar við
sannfærðumst um þetta og hög-
uðum okkur samkvæmt því, —
þá þurfti ekki að sökum að
spyrja framar“.
Fyrir nokkrum mánuðum s'ð-
an hefði eg talið þetta venjulegt
nazistagrobb, en nú trúi eg því.
Einn leyndardómurinn enn:
Eftir að þýzku herimir brutust í
gegn á fransk-belgísku landa-
mærunum, frá Manbeuge til
Sedan, þá héldu þeir áfram
þvert yfir Norður-Frakk’and til
sjávar, án þess að hleypa af
skoti, svo að talizt gæti. í Bou-
logne og Calais voru það Bretar,
sem vörðuzt. Franski herinn var
sem kæfður; hann virtist ekki
geta veitt snarpa mótspyrnu
neinsstaðar, eða gert eitt einasta
öflugt gagnáhlaup. Þjóðverjar
inn á Iandi hér er ódrepandi,
hvort sem beitt er gegn honum
vopnum ofsóknar, undirferli eða
áróðurs.
Guðjohnsen varð á Húsavík
um mörg ár eftir þetta að sætta
sig við að horfa upp á vöxt
kaupfélagsins og hnignun sinn-
ar eigin verzlunar. Þung raun
hefir það verið fyrir hinn skap-
ríka mann, en þessu mun hann
þó hafa tekið með karlmennsku.
Kaupfélag Þingeyinga hefir
leyst af hendi þrennskonar mik-
ilvæg hlutverk. I morgunskímu
nýrrar dagrenningar í þjóðlíf-
inu gerðist það fyrsti brautryðj-
andi hinnar, merkilegustu fé-
lagsmálahreyfingar, sem fram
hefir komið í landinu. í annan
stað varð það fyrirmynd fjöl-
margra annara samskonar fé-
lagsstofnana víða um land, og
enn hafa í þessu elzta sam-
vinnufélagi verið spunnir marg-
ir þeir þræðir, sem síðar mynd-
uðu Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga og heildsöluna í
Reykjavík.
Alls þessa ber að minnast nú
á þessum tímamótum í æfi
Kaupfélags Þingeyinga.
Vefrarliúfur,
Peysur, karla og kvenna,
Skíðalegg-
hlífarnar
komnar aftur.
Verzl. Jóns Egils.
Ölversgerði
/ Saurbæjar hreppi er lattsf tU
úbúdar frúfardögvm 1942. Um
úbúð er hœgt að semja viö
llall{|ríin / Samkomugerði.
voru að vísu nær einráðir í loft-
inu. Og satt bezt að segja, veitti
brezki flugherinn ekki þá að-
stoð, sem hann gat og átti að
veita. En jafnvel þetta er engin
skýring á hruni franska hersins.
Af því, sem eg hefi séð, álít eg
að ráða megi, að frásagnirnar
um lofcárásir Þjóðverja á varn-
arstöðvar Frakka, hafi verið
mjög ýktar. Við lásum í blöðum
um hinar stórkostlegu loftárásir
Þjóðverja á hersveitir Banda-
manna á vegunum í Norður-
Frakklandi. En engin merki
slíks er að sjá á vegunum sjálf-
um; að vísu er það rétt, að að-
ferð Þjóðverja var, að hefja vél-
byssuárásir á hersveitirnar á
vegunum fyrst; hrekja þær af
vegunum út í skurðina með-
fram þeim og varpa þá fyrst
sprengjum. Tilgangurinn með
þessu var að halda vegunum
óskemmdum, er Þjóðverjar
þyrftu að nota þá sjálfir síðar.
En jafnvel þetta virðist hafa
verið fágætt; á einstaka stað má
sjá sprengjugígi meðfram veg-
um, eða stöku stað út á engjum
og ökrum, — en slíkt var vart
nægilegt til þess að sigrast á öfl-
ugum her.
Framh. af 1. síðu.
ar og ríkis. En þá skall ófriður-
inn á og truflaði allar frekari
aðgerðir í bili. — En mér þykir
líklegt, að ekki myndi standa á
kvenþjóðinni að fitja upp á
þessari samvinnu að nýju, ef
færi byðist og aðstaða hús-
mæðraskólans í hinni nýju
byggingu væri að fullu tryggð,
eins og þá var ráð fyrir gert.
— Teljið þér að stofnkostn-
aður skólans og rekstur í slíkri
sambyggingu gæti orðið ódýrari
en ella myndi?
— Húsmæðraskólinn þyrfti
að sjálfsögðu að hafa sitt eigið
húsnæði alveg út af fyrir sig í
byggingunni, svo sem eldhús,
vinnustofur o. fl., en kennslu-
stofur til bóklegs náms, sam-
komusalur, lestrar- og bóka-
safnsherbergi, anddyri og margt
Skæðustu loftárásirnar voru
gerðar á Dunkirk, þar sem Bret-
ar héldu Þjóðverjum frá sér í 10
daga.
Það má segja með sanni, að
þótt franskar hersveitir berðust
fádæma hraustlega á stöku stað,
þá var sem allur meginherinn
væri stunginn svefnþorni, strax
og Þjóðverjar brutust í gegn.
Því næst féll herinn í mola, því
nær án bardaga. Franski herinn
var eins og maður, sem hefir
tekið svefnlyf; viljinn til þess að
vaka og berjast var úr sögunni;
jafnvel þótt erki- og erfðafjandi
Frakklands stæði á franskri
grund.
Hið franska þjóðskipulág
hrundi í rúst, hin franska þjóð-
arsál varð máttlaus.
Glæpsamleg vanræksla eða
svikastarfsemi átti sér áreiðan-
lega stað á æðstu stöðum innan
herstjórnarinnar og foringjanna
á vígvellinum. Og meðal hinna
óbreyttu liðsmanna var áróður
kommúnista öllu öðru sterkari.
Og kjörorð hans var: „Berjist
ekki“. Aldrei fyrr í sögunni hef-
ir nokkurt þjóðfélag verið jafn
níðingslega svikið.
(Lausl. þýtt).
fleira gæti orðið að fullum not-
um og öllum að meinfanga-
lausu, þótt það væri sameigin-
legt fyrir alla skólana. Ýmiskon-
ar reksturskostnaður gæti líka
sparast fyrir hvern skóla út af
fyrir sig, þar sem hann yrði
sameiginlegur fyrir þá alla, svo
sem eftirlit hjúkrunarkonu og
skólalæknis, dyravarzla, ræst-
ing og viðhald o. m. fl. — Að
mínum dómi gæti samstarfið og
haft marga aðra kosti. T. d.
teldi eg eðlilegt og æskilegt, að
húsmæðranámið yrði fyrst og
fremst framhaldsmenntun fyr-
ir þær stúlkur, er lokið hefðu
gagnfræðaprófi. Með því móti
mætti spara verulegan hluta
nauðsýnlegs bóklegs náms í
sjálfum húsmæðraskólanum,
enda er æsklegt, að stúlkurnar
séu allþroskaðar og vel und-
irbúnar, þegar þær hefja hús-
mæðranám sitt; gera og lands-
lög svo ráð fyrir, að yngri nem-
endur en 16—18 ára verði
(Framh. á 4. síðu).
Happ-
drættið.
í 1. flokki (dregið 10 marz),
eru þegar stórir vinningar:
1 á kr. 15.000,00
1 á — 2.000,00
10 á — 1.000,00
12 á — 500,00
100 á — 200,00
226 á — 100,00
og aukavinningar:
1 á kr. 5.000,00
4 á — 1.000,00
2 á — 200,00
357 vinningar á kr. 85.000,00.
Itezt er að vcra nieð
frá byrjun.
Nokkuð af Vi miðum, og V2 mið-
um Q/> með sama númeri) er enn
óselt.
Tryggið yður miða í tíma.
Ekki fær sá, er engu hættir.
Bókaverzlun
Þorsteins Thorlacius.