Dagur - 10.09.1942, Síða 2

2
DAGUR
Fimmtudaginn 10. september 1942
Stjórnarliðið er farið
að hræðast $ín eigin
verk
Fyrst eftir að stjórnarskipt-
in urðu í vor og Sjálfstæðis-
flokkurinn myndaði stjórn með
stuðningi Alþýðuflokksins og
kommúnista, lét stjómarliðið
heldur mannalega. Ummæli
stjórnarblaðanna vom að efni
til á þessa leið:
Mikið erum við nú sælir að
vera lausir við óhræsis Fram-
sóknarráðherrana úr ríkis-
stjórninni. Við brottför þeirra
hefir hið pólitíska andrúmsloft
orðið svo makalaust hreint.
Framsóknarmönnum verður að
skiljast það, að við getum ósköp
vel stjórnað án þeirra hjálpar,
og nú er um að gera að láta kné
fylgja kviði og eyðileggja
F ramsóknarf lokkinn, þenna
„þjóðhættulega ofstopaflokk“,
þó að það kosti þrennar kosn-
ingar á þessu ári.
Fram’sóknarmenn aðvömðu
þjóðina og bentu henni á, að
upplausn og öngþveiti væri í
aðsigi í fjármálum og atvinnu-
lífi, er breyta mundi á skömm-
um tíma velmegunar- og gróða-
tímabili í tímabil eymdar og at-
vinnuleysis.
Gegn þessum aðvömnum
hrópuðu stjórnarliðar hásum
rómi: Trúið ekki Framsóknar-
mönnum. Þeir em að reyna að
hræða ykkur til fylgis við sig.
Treystið okkur, við skulum
verja þjóðina áföllum.
Alþingiskosningar fóm fram
5. júlí. Fylgi Framsóknarflokks-
ins óx vemlega. Fylgi Sjáljf-
stæðis- og Alþýðuflokksins
gekk allmjög saman.
Þá brá skugga yfir sælu þess-
ara flokka. Þé var sýnt hvert
stefndi.
Og nú er komið nokkuð ann-
að hljóð í strokk stjórnarliða en
óður var. Fyrir síðustu kosning-
ar sagðist Sjálfstæðisflokkur-
inn vera að vinna stóra póli-
tíska sigra með því „að taka
einn völdin á hættutímum“ og
ryðja Framsóknarflokknum
úr vegi. En Alþýðuflokkurinn
og kommúnistar sögðust vinna
sína sigra með því að brjóta
niður stíflurnar, sem Fram-
sóknarmenn af illu innræti sínu
hefðu hlaðið fyrir dýrtíðarflóð-
ið, til þess að kúga verkamenn-
ina og launalýðinn.
En í stað sigursöngsins fyrir
kosningarnar er nú kominn
eymdaróður. Er nú svo komið,
að stjómarliðar hræðast sín
eigin verk og sína eigin „sigra“.
Þeir era farnir að bera fram
meira og minna óljósar játning-
ar um, að Framsóknarmenn
hafi haft öldungís rétt fyrir sér
í spádómum sínum um upp-
lausn og öngþveiti. „Flestum
kemur saman um, að upplausn
ríki nú í íslenzku þjóðfélagi og
alvarlega horfi á flestum svið-
um“, segir Alþýðublaðið 3. þ.
m. Stjórnarblöðin beinlínis
keppast við að lýsa fjármála-
öngbveitinu, upplausninni og
ringulreiðinpi, er myndast hef-
ir undir merkjum núverandi
ríkisstjórnar og með aðstoð
flokka þeirra, er að henni hafa
staðið. Þau tala um „yfirvofandi
háska, ef ekki er gripið snöggt
og fast í taumana af því opin-
bera“. Þau tala um, „að allur
ávinningur launastéttanna af
kjarabótunum farist í flóðöldu
verðbólgunnar“ og að framund-
an blasi við „atvinnuleysi og
hrun“.
Þannig er lýsing á ástandinu
í blöðum stjórnarflokkanna.
Þau sjá það rétt, að lengur
verður ekkidulizt. Almenningur
sér og skilur hinar hryggilegu
afleiðingar af verkum þessara
flokka. En þau sjá jafnframt,
að flokkar þeirra em komnir í
hættulega aðstöðu vegna sinna
pólitísku „sigra“. Kosningar eru
skammt undan landi. Nú eru
góð ráð dýr, til þess að gylla sig
í augum kjósenda. Og forráða-
menn stjórnarflokkanna þykj-
ast hafa fundið upp snjallræði.
Þeir hugsa sem svo: Upplausnin
og öngþveitið verður ekki leng-
ur dulið fyrir þjóðinni. Nú skul-
um við vera samtaka um að
kenna Framsóknarmönnum um
þetta allt saman. Það er að vísu
erfitt verk og óaðgengilegt að
fá fólkið til að trúa því, að
flokkur, sem er í minnihluta á
Alþingi og hefir þar á ofan eng-
an mann í ríkisstjórn, ráði öllu,
en við, sem erum í meirihluta
og eigum ríkisstjórnina, ráðum
engu, en alltaf eru þó einhverj-
ir nógu heimskir til að trúa
blekkingum og lygi. Þess vegna
skulum við nú beita þessum
vopnum.
Með þessum vopnum leggja
nú stjórnarflokkarnir þrír út í
kosningabardagann.
(Framhald af 1. síðu).
um þeim, sem undir henni eru.
Búizt var við, að þegar kæmi út
undir Klauf yrði að setja gröf-
una í þar til gerðan bát og grafa
með henni sem flotgröfu. Ef
þannig var unnið, var ekki um
annað að ræða en grafa alltaf
undan þeim litla halla, sem er
á mýrunum, svo að alltaf væri
vatn í skurðinum fyrir bátinn.
Ennfremur er þess að geta, að
þegar byrjað var á greftrinum
var eigi fullráðið um skurð-
stæðið utan til; Jódísarstaðir og
Þverá voru þá ekki meðal þeirra
jarða, sem framkvæmdir náðu
til. Þegar byrjað var að grafa
fyrir neðan Munkaþverá var
gerð tilraun með að nota skóflu
þá, sem fylgdi vélinni, sem auka-
skófla, til reynslu, og ætlazt var
til að notuð yrði, þegar vélin
„kæmist á flot“. Þessi litla
reynsla benti eindregið til þess,
að ekki væri álitlegt að grafa
með henni sem flotgröfu.
Pálmi Einarsson ráðunautur
tók þá til nýrrar athugunar
hvort ekki væri h<egt að breyta

SVIPIR SAMTÍÐARMANNA
Duiight D. Eísennouier.
yfirmaður Bandaríkjahers í
Evrópu.
AÐ er útbreidd trú meðal her-
manna, að góður hershöfðjngi
þurfi fremur öðru að hafa „heppnina
með sér“.
Árið 1915 var róstusamt á landa-
mærum Bandaríkjanna og Mexiko.
Pershing hershöfðingi, er síðar stjórn-
aði her Bandaríkjanna ó vesturvíg-
stöðvunum, átti i höggi við hinn al-
ræmda æfintýra- og uppreistarmann
Pancho Vilta. I leiðangri Pershings
var ungur liðsforingi, nýútskrifaður
fró West-Point, frægasta foringja-
skóla landsins. Honum var dag einn
falið að annast lögregluumsjá í smá-
bæ nokkrum á landamærunum. —
Kvöld eitt kom honum frétt um að
blökkumaður í liðinu, heljarmenni
að burðum, hefði fengið æðiskast og
stæðf* öllum ógn af honum. Hinn
ungi liðsforingi brá þegar við og hélt
til herbúðanna. Er hann nálgaðist
dró negrinn upp marghleypu og skaut
fjórum skotum eða fimm á hinn unga
foringja, á mjög stuttu færi. Ekkert
þeirra hæfði. Alla tíð siðan hefir
„Ike“ Eisenhower þótt hafa „heppn-
ina með sér“.
■pÁIR menn eru þó fjær því, að
* hirða um hégiljur en Eisenhower
sjálfur. Engum, sem talar við hann,
dettur í hug, að setja nafn hans í
samband við hindurvitni, ágizkanir
eða oftrú á „guði og lukkunni", því að
fáir eru meiri raunsæismenn, hreinni
og beinni í framkomu né ákveðnari
í framgöngu. Utlit hans er allt þann-
ig, að menn trúa þvi, að þar sé mað-
ur, sem komi til dyranna eins og
hann er klæddur.
TKE“ Eisenhower er fæddur i
"í Texas. Forfeður hans eru af
þýzkum ættum, en fluttust fyrst til
Sviss, og síðar vestur um haf. Faðir
hans var kaupsýslumaður í smábæ
einum. Eisenhower stundaði fyrst
nám við háskólann í Kansas, en inn-
ritaðist síðar á herforingjaskólann i
West-Point og útskrifaðist þaðan ár-
ið 1915. Árið 1917 var hann með
ameríska hernum í Frakklandi og var
þá ofursti að nafnbót. Árið 1935 fór
hann með MacArthur til Filippseyja
og undirbjó með honum varnir eyj-
anna. Þegar Japanir réðust ó Pearl-
Harbor' var hann kallaður heim og
(Framhald á 3. síðu).
Haustrabb.
Lesandi sendir blaðinu eitirfarandi
pistil.
AUSTIÐ er komið til Akureyrar
og reynitrén vagga sér við hvern
glugga eins og dansmeyjar i bleikum,
gegnsæjum kjólum með rauðar rósir
i hárinu. Heysáturnar, handan við
fjörðinn eru horfnar. Þar sjást aðeins
nokkrir gulir reitir til minningar um
blessaðar kaupakonurnar, sem skut-
ust hingað ó böllin á laugardögum.
Við fáum nú nýjar kartöflur, sem
við borðum óflysjaðar og Halldór er
tekinn að ráða menn i sláturhúsið,
hvergi fæst efni í sængurver, og það
er farið að draga mátt úr bölvuðum
flugunum, sem átu frá okkur allan
sykurskammtinn og helminginn af
smjörinu, enda hefir gengið fram af
þeim hve smjörlíkið hækkaði í verði.
Ennþá er allt í blóma með afmælin
og undanþágurnar, en það er mesti
móðurinn farinn úr knattspyrnu-
mönnunum, enda hafa þeir allir feng-
ið verðlaun fyrir að sigra hvor annan
og eru þar að auki margir „kram-
búleraðir" á ólíklegustu stöðum eftir
sumarið. Golfmeistararnir eru orðnir
arðmæðulegir í göngulagi og nota
kylfurnar fyrir göngustafi en lána
krökkunum sínum kúlurnar til að
leika sér að. Laxveiðimennirnir eru
hættir að skríða i grasinu á síðkvöld-
um með vasaljós í annarri hendi og
„súfjutarínu" í hinni ,þessir höfuð
óvinir ánamaðkanna, og þeir segja
nú kunningjum sínum frá veiði sum-
arsins, hversu stórir laxamir voru,
sérstaklega þeir, sem þeir misstu. Það
er nú kominn bridgeglampi í augu
sumra, menn hverfa 4 saman inn um
einar og sömu dyrnar, og leigjandinn
á annarri hæð vaknar upp um miðja
nótt við það að barið er í borðið og
öskrað: „Eg dobla", og á daginn leika
smábörnin sér að „jókerunum" úti í
garðinum, ó meðan faðir þeirra situr
inni og stokkar.
jV/TÉR fannst Akureyri leiðinlegur
" * bær“, sagði Þórbergur, og sama
sagði aðkomumaður við mig um dag-
inn. Það má vera, að þetta sé skoðun
margra, sem dvelja hér skamma
stund, en sá, sem dvelur hér árum
saman, unir hvergi annars staðar. W.
Somerset Maugham lýsir þvi prýði-
lega í sögum sínum, hvernig Suður-
hafseyjar grípa hugi og hjörtu þeirra,
sem dvelja þar langdvölum, þeir lifa
þar í dagdraumum og værukærð og
vilja hvergi fara. Akureyri hefir ein-
hver svipuð áhrif ó íbúa sína, því að
hér er alltaf friðsælt og kyrrt, þrátt
fyrir bilaskrölt og heræfingar. Akur-
eyri er bær dagdraumanna fyrir alla
þá, sem eitthvað eiga til af rómantík,
sérstaklega á haustin, þegar reyniber-
in roðna og Kaldbakurinn speglast í
firðinum, þegar norðrið er dumbrautt
og sunnangola feykir sölnuðu laufi um
göturnar. Eitthvert sænskt skáld yrk-
ir: „Blomande sköna dalar hemför
mit hjartats ro.“ Skáldið hefir þjáðst
að óróleika hjartans í ysi borgarlífs-
ins og leitar á náðir kyrrlátra dala
og grænna grunda, en þess þurfum við
Akureyringar ekki. Við leggjumst
bara í Lystigarðinn, horfum upp í
himininn og hlustum á söng þrast-
anna, eða við göngum inn Aðalstræti
og horfum á gömlu trén og litlu hús-
in, sem standa svo örugg undir brekk-
unni, hlustum á samsöng mávanna
frammi á leirunni, lítum kartöflu-
garðana teygja sig upp undir brekku-
brún og minnumst þess að þar bregzt
aldrei uppskeran, hversu fallvalt sem
allt annað er í þessu lífi.
£>KKUR vantar Ijóð um Akureyri
Wundir fallegu lagi. „Heil og blessuð
Akureyri“ heyrist aldrei sungið, enda
er hvort tveggja leiðinlegt, lag og ljóð.
Nei, það þarf að vera á borð við:
„Ack, Varmeland, du sköna“----------
svo að það streymi ósjálfrátt af vör-
um okkar á fögrum haustkvöldum og
geri okkur að ennþá meiri „Lokal-
patriotum". Davið og Björgvin til
starfa!
A.
Dagana 13.—15. sept. n. k. verður
háð á Akureyri mót áhugamanna um
uppeldismól og andlega menningu.
Þátttakendur munu verða jafnt prest-
ar, kennarar og leikmenn. Mótið
hefst með guðsþjónustu í Akureyrar-
kirkju n. k. sunnudag kl. 2 e. h. og
prédikar þar séra Páll Þorleifsson á
Skinnastað. Væntanlega fjölmenna
bæjarbúar í kirkjuna.
Gjalddagi blaðsins var 1. JÚLÍ.
Framræsia Slaðar*
byggðarmýra
legu aðalskurðsins svo, að „vél-
fast“ væri eftir skurðstæðinu,
sem víðast. Mældi hann skurð-
inn að nýju og er nú gert ráð
fyrir, að af 8 km.vegalengd verði
hægt að grafa um 7 krn. þannig,
að grafan fari eftir skurðstæð-
inu, annað tveggja á skriðbelt-
unum einum eða í timburhler-
um, sem til þess eru gerðir. Hin
nýja skurðlína nær, eins og áður
er sagt, út í gegnum Jódísar-
staðaland. Samkvæmt þessu var
grafan flutt og byrjað að grafa
yzta og lægsta hluta skurðsins.
Við það vinnst, meðal annars, að
vatnið rennur jafnóðum frá, að
verulegu leyti og léttir það mjög
mikið gröftinn. Hins vegar er
vel farið, að búið er að grafa
syðsta hluta skurðsins og vinna
bug á þeim örðugleikum, sem
þar er um að ræða. Ef félagið
lætur byggja flóðgáttina í skurð-
inn i haust, - og eg álít það ætti
það endilega að gera, — er liægt
að veita á, strax næsta vor, —
nota syðsta hluta skurðsins sem
aðfærsluskurð, og það sem búið
verður að grafa út frá, sem af-
fallsskurð. Er það mikilsvert að
geta haft not af verkinu sem
allra fyrst, þótt því sé hvergi
nærri lokið. Aðalskurðurinn
verður varla grafinn á skemmri
tíma en 3 sumrum.
— Getur þú ekki lýst vél þess-
ari nánar fyrir lesendum blaðs-
ins?
Grafan vegur um 8800 kíló.
Aflgjafinn er 2 strokka dieselvél,
sem brennir hráolíu og hefir
reynzt mjög sparneytin. Tveir
menn vinna með vélinni ög er
þá ætlazt til, að áður sé búið að
merkja og stinga fyrir skurði,
svo að ekki þurfi að tefja sig á
því. í sumar hafa þeir Theodór
Kristjánsson á Ytri-Tjörnum og
Eiríkur F.ylands unnið með vél-
inni, en í haust mun Þórhallur
Halldórsson frá Öngulstöðum
taka við af Eiríki.
— Hvað vilt þú svo segja um
þessar framkvæmdir í heild
sinni?
Ég álít, að bændur á Staðar-
byggð megi vera ánægðir með
byrjun þessa verks, þótt það
gangi e. t. v. ekki eins fljótt og
þeir áköfustu þeirra höfðu gert
sér vonir um. Og þrátt fyrir dýr-
tíðina lield eg að það hafi verið
rétt ráðið að byrja á verkinu i
sumar, fyrst félagið gat fengið
skurðgröfu þá, sem notuð er.
Þetta verk hefir verið óunnið
áratug eftir áratug. Það er því
ekkert undarlegt, þótt við ein-
hverja örðugleika sé að etja,
þegar loksins kemur til fram-
kvæmdanna. Það er betra verk
og þarfara að taka höndum sam-
an til þess að sigrast á þeim,
heldur en dreifa kviksögum um
að verkið gangi illa, að vinnu-
brögðin séu léleg o. s. frv. Það
er hér sem oftar, að sá segir
flest af Ólafi kóngi, sem hvorki
hefir heyrt hann né séð.