Dagur - 02.10.1942, Blaðsíða 3

Föstudagur 2. október 1942
DAGUR
3
inu“ og getur lifað iðju- og áhyggjulaus
af arði inneignar sinnar í sparisjóðnum,
— hann er ekki „kapitalisti", — ef hann
aðeins gætir þess, að eignast ekki „fram-
leiðslutæki".
Þetta er nú „sósíalismi" Þjóðviljans.
Stephan G. Stephansson hefir víst ekki
verið vel að sér í þessum „sósíalisma",
þegar hann deildi harðast á þjóðfélag
það, „þar sem iðjulaust fjármagn á féleysi
elzt, eins og fúinn í lifandi trjám."
Hvað meinar annars Þjóðviljinn með
þessari fáránlegu kenningu?
Er hann með þessu að búa hinum ný-
riku miljónerum í flokki sínum mjúka
hvílu í ríkisheimili „öreiganna"?
„Búandkarl" (Tíminn, 86. tbl.)
Hugleiðingar um horfur.
ERKUR Húnvetningur skrifar blað-
inu eftirfarandi pistla m. a.: Mikill
óhugur gagntekur nú alla þá, sem ekki
lifa aðeins fyrir líðandi stund, út af fram-
tið lands og lýðs. Er það nú ekki lengur
„ástandið", sem kennt er við setuliðið,
sem mestum kvíða veldur og ekki heldur
yfirvofandi hernaðaraðgerðir hér á landi,
þótt hvort tveggja sé þjóðarvoði. En lengi
getur vont versnað. Nú hverfur þetta f
skugga hins ægilega innbyrðis ástands
með þjóð vorri. Virðist helzt svo, að sjálf-
stæði þjóðarinnar, menningu hennar og
verðmætum öllum sé búin alger glötun
fyrir aðgerðir illa gefinna og ábyrgðar-
lausra flokksleiðtoga, sem nú um stund
hafa haldið um stýri á þjóðarfleyinu, er
óðfluga berst að feigðarbjarginu. Varla
finnst sá maður í byggð eða borg, sem
ekki viðurkennir, að landið hafi nú um
nokkra mánuði verið, oð sé enn, algerlega
stjórnlaust eða verr en það. Hvernig ætli
slíkt stjórnarfar líti út í smásjá stórveld-
anna? Með slíkum háttum er erlendri i-
hlutun boðið heim. Okkar stjórn mun
vera sú eina ríkisstjórn í heiminum, sem
ekkert hefst að til að stöðva dýrtíðar-
flóðið. Og hún lét sér ekki nægja það eitt
— athafnaleysi til hindrunar verðþensl-
unni — heldur lét það vera sitt-fyrsta verk
að rjúfa þá varnargarða, sem búið var að
byggja. Vonandi ber þjóðin gæfu til að
velja sér þá forustu, sem fær er um að
bjarga því, sem bjargað verður héðan af.
Hér er verðlag allra lífsnauðsynja, nema
mjólkur, líkt og í Reykjavík og er þó út-
lend vara flest nokkuð dýrari en þar.
Kaup og verðlag stiga á víxl. En hvar
lendir? „Hvað á að gera? Það er stóra
spurningin sem enginn getur svarað,"
segir annað aðalblað stjórnarinnar, Mbl.
Er von að vel fari? Framsóknarmenn hafa
margbent á, hvað gera þyrfti og gera
skyldi, en hinir flokkarnir hafa þverskall-
azt i þeirri von að græða á öngþveitinu.
Þeir hafa fórnað gæfu og gcngi þjóðar
sinnar fyrir flokkslegan stundarhagnað.
Fyrst nú, þegar taka að sviðna þeirra eig-
in fjaðrir í því ófriðarbáli, sem þeir hafa
sjálfir kveikt, þykjast þeir vilja bjarga.
En hver eru bjargráðin? Þau sömu, sem
Framsóknarmenn vildu nota til að bjarga
frá voðanum. Nú er það festing kaups og
verðlags, sem verkalýðsflokkarnir hrópa á
til hjálpar (sbr. fundarályktun þeirra ný-
lega). Framsóknarmenn bentu líka á það,
strax í byrjun stríðsins, að landsverzlun
væri skynsamlegasta leiðin til að hafa
vald á innflutningi nauðsynjavara og
verðlagi þeirra. Þá fann það engan hljóm-
grunn hjá verkalýðsflokkunum, og Sjálf-
stæðisflokkurinn með heildsalana í broddi
fylkingar, barðist kröftuglega móti þvi
bjargráði, sem öllum öðrum. Er þetta
þegnskapur? Því verða kjósendurnir að
svara í haust. — Okkur Húnvetningum
þykja litlar vera efndirnar hjá stjórnar-
flokkunum i sjálfstæðismálinu. Sá skrípa-
leikur, sem fram fór á síðasta þingi um
þann helgasta dóm þjóðarinnar, á að
vonum hvarvetna að mæta hörðum áfell-
isdómum allra sannra íslendinga.
S. D.
er öll mín búslóð, eins og:
borð, stólar, rúmföt, rúm-
stæði, eldhúsáhöld, amboð,
klukka, loftvog, saumavél,
taðkvöm og m. fl.
ÞÓRÐUR ÞÓRÐARSON,
Hvarami, Arnarneshreppi.
Kokhrar staðreondlr....
(Framh. af 2. síðu).
nokkrum tíma áður hefðu full-
yrt, að þær stæðu ekki fyrir dyr-
um.
Þó að Framsóknarmenn teldu
rétt að gefa út gerðardómslögin,
þá bentu þeir á, hve miklu örð-
ugra væri orðið um vik en á
aukaþinginu, þar sem verkföll
væru skollin á, og æsingar og
ófriður hafinn um málið.
Málum var nú þannig komið,
að Afþýðufl. hafði dregið ráð-
herra sinn út úr stjórninni, og
Framsóknarmenn og Sjálfstæð-
ismenn fóru einir með stjórn
landsins. Sjálfstæðismenn höfðu
verið króaðir af í dýrtíðarmál-
unum, orðið hræddir og ekki
þorað annað en hefjast handa
um gerðardóm í kaupgjalds- og
verðlagsmálum. Ennfremur
höfðu þeir verið knúðir til ^ð
fallast á skattatillögur Fram-
sóknarmanna, sem þeir áður
íöfðu talið kommúnistiskar, en
Framsóknarmönnum var ljóst,
að stöðvun dýrtíðarinnar með
lögbindingarleiðinni yrðu að
fylgja háir skattar á stríðsgróð-
ann.
Alþýðuflokksmenn gripu nú
það ráð, til þess að skapa sér
betri aðstöðu í kosningunum,
sem í hönd fóru, að bera fram
kjördæmamálið í því formi, sem
frægt er orðið að endemum.
Sjálfstæðismenn reyndust ekki
megnugir' þess að halda áfram
ábyrgu stjórnmálastarfi með
Framsóknarmönnum, og gein
flokkur þeirra því við kjör-
dæmamálinu, sleit stjórnarsam-
vinnu við Framsóknarfl., en tók
að sér að mynda stjórn, sem allir
vissu að gat ekki stjórnað, og
naut stuðnings Alþfl. og komm-
únista. Hinir síðartöldu gerðu
stjórn Ólafs Thors þá svívirð-
ingu að lýsa yfir því, að þeir
styddu íhaldsstjórnina eingöngu
vegna þess, að hún væri bráð-
ónýt. Lýsir þessi hugsunarháttur
vel ábyrgðartilfinningu og inn-
ræti kommúnistaforingjanna.
Framsóknarmenn aðvöruðu
Sjálfstæðismenn og sýndu fram
á, að með þessu háttalagi eyði-
legðist allt, sem áunnizt hefði.
Þessum aðvörunum svöruðu
Sjálfstæðismenn með illyrðum.
Þegar svo þing kom saman í
sumar, lá hverjum manni í aug-
um uppi, að allar þær dýrtíðar-
ráðstafanir, sem gerðar höfðu
verið, voru að engu orðnar á
þriggja mánaða valdaskeiði
Sjálfstæðisflokksins, og verð-
bólgan flæddi yfir landið, stór-
kostlegri en nokkru sinni fyrr.
Framsóknarflokkurinn vakti
þá enn athygli hinna þriggja
stjórnarflokka á því, í hvert ó-
efni væri komið, í þeirri von að
augu forystumanna flokkanna
kynnu ef til vill að ljúkast upp
fyrir voðanum, en þær vonir
reyndust á engum rökum reistar,
því að forystumennirnir svöruðu
samkomulagstilraunum Fram-
sóknarmanna með nýjum hrak-
yrðum.
Afleiðingar forustuleysisins og
úrræðaleysisins í stjórnmálun-
um undanfarna mánuði er nú
að koma þjóðinni í koll fyrir al-
vöru, AHar flóðgáttir dýrtiðar-
innar hafa verið opnaðar. Inn-
lend atvinna er að dragast sam-
an, vegna síhækkandi kaup-
gjalds. — Atvinnufyrirtækin
minnka rekstur sinn. Útgerðar-
menn leigja setuliðinu skip sín
eða selja þau. Bændur minnka
bústofn sinn. Framleiðslan, sem
á að standa undir dýrtíðinni, er
farin að hrynja saman. Verðgildi
sparifjárins fellur hröðum skref-
um. Verkamenn hafa um tvennt
að velja: atvinnuleysi eða vinnu
hjá erlendu setuliði, sem
skammtar þeim kaup og kjör að
eigin geðþótta.
Út í þetta fen niðurlægingar
og eymdar liefir stjórnieysi síð-
ustu mánaða leitt þjóðina. Fram-
sóknarflokkurinn einn hefir haft
djörfung til að taka vandamálin
föstum tökum og gera það, sem
rétt var, þó að það kynni að
baka honum augnabliks óvin-
sældir. Ríkisstjórn Kveldúlfs og
flokkar þeir, er að henni hafa
staðið, hafa aftur á móti ekkert
þorað að gera af ótta við kjós-
endatap, nema að rífa niður all-
ar hömlur gegn taumlausum
kaupgjaldshækkunum og vax-
andi verðbólgu, er endar í hruni
atvinnulífsins og öngþveiti fjár-
hagsmálanna, sem þegar er haf-
ið,
Þó að ástandið sé nú hið
ískyggilegasta, er enn hægt að
hefja viðreisnarstarf og bjarga
því, sem bjargað verður. Þetta
verður að gera ákveðið og hik-
laust við fyrsta tækifæri. Og það
tækifæri rennur upp 18. og 19.
þ. m. Ef þjóðin lætur þá í Ijósi
nógu sterka vanþóknun á Kveld-
úlfsstjórninni og stuðningsflokk-
um hennar, en fylkir sér um
Framsóknarflokkinn, þá er von
um batnandi tíma. En þekki
þjóðin þá ekki sinn vitjunar-
tíma, verður hún sinnar eigin
ógæfusmiður. Þær þjáningar,
sem þjóðin á þá í vændum, hefir
hún kallað yfir sig sjálf og á ekki
betra skilið.
ERLEND TÍÐINDI
Washington, 5. sept.
í dag voru gefnar út tilkynn-
ingar í þinginu um vaxandi
hernaðarstyrk Bandaríkjanna. —
N. k. mánudag verður hleypt af
stokkunum eða lagðir kilir að
150 skipum fyrir flotann, í til-
efni verkalýðsdagsins. Donald
Nelson, formaður framleiðslu-
ráðsins, hefir tilkynnt að flug-
vélaframleiðslan hafi verið 11 %
meiri í júlí en í júní. Þetta stað-
festir það sem Roosevelt hafði
áður sagt, að Bandaríkjamenn
mundu framleiða 42000 hernað-
arflugvélar í ár í stað 40000, eins
og upphaflega var áætlað.
Þá var ennfremur tilkynnt hér
í dag, að 65 ný flutningaskip
hefðu verið tekin til nota í
ágústmánuði. Flest skipanna eru
10 þús. smálestir að stærð, af
„Liberty“gerð.
FJÁRAMARK MITT ER:
Stúfrifað, biti aftan h.
Miðhlutað v.
Gunnar H. Kristjánsson,
Ytri-Brennihóli.
Innilega þökkum við öllum þeim vinum okkar fjœr og ncer,
er glöddu okkur d silfurbrúðkaupsdegi okkar með gföfum, skeyt-
um og lieimsóknum. — Kœrar kveðjur.
Soffía Lilliendahl. Björn Grimsson.
rtKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHJiKHKHKHKHKHKHKHKHKHKK
Skölafataefnin
O J
skólaskórnir
frá
Gefjun og Iðunni.
Verðtilkynning
Frá og með 1. þ. m. eru saumalaun stofunnar
eins og hér segir:
Alfatnaður karla..........................kr. 200,00
Frakki karla, með tilleggi..................— 200,00
Jakki, sérstakur, með tilleggi..............— 119,00
Buxur sérstakar, með tilleggi...............— 46,00
Vesti, sérstakt, með tilleggi...............— 35,00
Kvenkápur og dragtir, án tilleggs . . . .— 95,00
SAUMASTOFA GEFJUNAR
Efl sá iflunur á KAfflNU
síðan vtð fórum að
nota Freyfju-kaffi bæti
Hjónaband. Nýlega voru gefin sanian i
hjónaband af sóknarprestinum hér ung-
trú Lilja Jóhannsdóttir og Gunnar Guð-
mundMon iðnverkamaðuv,