Dagur - 29.10.1942, Blaðsíða 2

2
DAGUR
Fimmtudaginn 29. október 1942
Manntal bæjarins.
Sú nýbreytni hefir verið upp
tekin að þessu sinni um manntal
bæjarins, að borin hafa verið
manntalseyðublöð í húsin og er
ætlast til að húsráðendur útfylli
þau og hafi þau til til afhending-
ar innan 6 daga. Verða þá eyðu-
blöðin sótt aftur. Þetta lag hefir
verið haft í Reykjavík um langt
skeið og þótt gefast vel. Enda er
þar hart tekið á vanrækslum um
framtal og húsráðendur óspart
gerðir ábyrgir fyrir röngu fram-
tali eða trassaskap um útfyllingu.
Er þess að vænta að húsráðendur
hér í bæ bregðist vel við þessu
og útfylli vandlega eyðublöðin
og gæti þess vel að enginn dálk-
ur verði útundan, því mikils er
um vert að upplýsingar allar Séu
sem greinilegastar og skriftin
sem læsilegust. Gæta skal þess að
skrifa öll nöfn þeirra sem heita
fleiri nöfnum en einu, og ekki
gleyma óskírðum börnum eða
fjarverandi fólki. Einnig skal
gæta þess vel að skrifa heimilis-
fang fólks, sem statt kann að vera
í húsunum sem vistmenn um
stundarsakir.
Athygli skal vakin á því að
húsráðendum ber að tilkynna
skrifstofu bæjarins um fólk sem
flytur í húsakynni þeirra 14.
maí eða 1. október, sérstaklega
ef um fólk er að ræða, sem ekki
hefir fyrr átt heimili í bænum.
Önnur blöð bæjarins eru vin-
samlega beðin að endurprenta
þetta.
Sóknarpresturinn.
r
stn

Notið Baby-
Soap áböpnin
Pyrrhusarsigur Sjálfstæðisins.
TDLESSAÐ „Sjólfstæðið" hefir unn-
U ið stórfelldan kosninga„sigur“.
Ja, þvílíkt! Hólf tylft nýrra þing-
manna, þar ó meðal einar fjórar
„steiktar gæsir“, plokkaðar og mat-
reiddar alveg eftir kokkabók Magn-
úsar gæsasmala. Er ekki von, oð
íhaldsmamma sé glöð? „Gæða kon-
an góða grípur fegin við.... Plokkar,
pils upp brýtur, pott ó hlóðir setur,
segir: „Happ þeim hlýtur“.......“ o. s.
frv. — Að vísu skyggir það nokkuð ó
gleðina, að gæsirnar urðu mvm færri
en gert hafði verið róð fyrir í upp-
hafi, þegar hin mikla stórfoglaimöl-
un var hafin í nafni „réttlætisv'.s1'.
Ennfremur það, að bróðurparturinn
af allri uppskeru þeirrar miklu her-
ferðar hefir lent í hít kommúnistanna.
Skítt með það, þótt bóndinn í Fagra-
skógi yrði að sitja heima með sóran
endann, fyrst bíóeigandinn og stór-
gróðamaðurinn úr Reykjavík slapp
inn í þingið sem fulltrúi eyfirskra
bænda, enda var þar hver einn íhalds-
kjósandi í Eyjafirði gerður næstum
jafngóður hverjum tveimui fram-
sóknarbændum.
Sigurhrósið á náðhúsunum.
CJALFSTÆÐISBLÖÐIN berja
stríðsbumbumar og hælast öll
ósköp um yfir úrslitum kosninganna.
Mogginn birtir forystugreinar um
„sigur lýðræðisins“ og í hverju nóð-
húsi hé ró Akureyri mó lesa hugleið-
ingar um sama efni ó hverjum föstu-
degi. Hinu er miklu síður ó lofti hald-
ið, að hinn tryggi íhalds-meirihluti í
Reykjavík, sjólfu „höfuðvigi sjólf-
stæðisstefnunnar ó íslandi", er alger-
lega glataður. Sjólfstæðisflokkurinn
hafði við þingkosningarnar 1937 55%
af öllum greiddum atkvæðum í
Reykjavík. Nú hefir hann aðeins
41%. Ámi frá Múla kemst í blaði
sínu að þeirri niðurstöðu að hans
gamli flokkur hafi tapað nólega 3000
atkvæðum í Rvík ó undanförnum 5
í
13
órum, eða um 30% af fylgi sínu í
bænum, þegar miðað sé við aukiun
kjósendafjölda í bænum ó þessu
tímabili. Og ekki þarf ó aðstoð Árna
að halda til þess að sjó það, að flokk-
uiinn hefii tapaS hvorki meiia né
minna en 1042 atkv. í höfuOstaðnnm
síðan í vetui. Svipuð þessu og litlu
betri er útreiðin í sumum kjördæm-
um öðmm, og allur er flokkurinn <ið-
um að megrast og hröma, þrótt fyrir
allar fóðurbætisgjafir og gæsakró ,ir,
sem reynt er að hygla honum með.
Gömul saga — og ný.
pYRRHUS, einn hinna frægu h»c-
* konunga fornaldarinnar, vann
einu sinni sigur, sem varð honum svo
dýrkeyptur, að honum varð að orði,
þegar hann leit yfir valinn í lok or-
ustunnar „Það er úti um mig, ef eg
vinn fleiri slíka sigra“. Síðan eru slík
leikslok kölluð Pyrrhusarsigrar. —
Nú hefir islenzka íhaldið unnið e'nn
slíkan „sigur", með því að sverjast í
fóstbræðralag við krata og kommin-
ista og framkvæma með þeim
heimskulegar og ranglótar breytingar
ó skipan kosninga i landinu. Þessar
breytingar hljóta allar að verða þvss-
um hrömandi flokki til óhagræðis
síðar, þegar flokksforystan hefir f jll-
komnað það verk, sem nú er hafið
með svo glæsilegum órangri: að fæla
æ stærri hópa borgaranna yfir í her-
búðir byltingamanna og „rauðliða".
— Það er engin furða þótt málgógn
flokksins miklist yfir „sigrinum!“ En
ólíkt virðast þó vitsmunir og dóm-
greind barbaraherkonungsins foma
hafa verið á hærra stigi en tilsvarandi
viðleitni nóttúmnnar í heilabúum
þeirra „herkonunga“, er nú stjóma
sigurhrósi sjólfstæðisblaðanna héi.
Eftirhreytur „íslendings".
OVO virðist þó sem ritstj. „ísl.“ sé
W svo viti borinn, að sigurvíma hans
sé mest utangama, en undir niðri sé
hann ærið úrillur og miður sín. H<ad-
wmm
Eyfirsklr og Þingeyskip bændur vilja
áframhald mæöiveikivarna • , . . .
Kosningaúrslitin.
Talningu atkvæða við alþing-
iskosningarnar 18. og 19. þ. m.
var lokið síðastl. laugardag.
Atkvæðamagn flokkanna hefir
í öllu landinu reynzt sem hér
segir:
vljiýðuflokkurinn 8456 atkv.
l ramsóknarfl. 15868 atkv.
Sósíalistaflokkurinn 11060 atkv.
Sjálfstæðisfl. 23001 atkv.
Þjóðveldismenn 1284 atkv.
Þegar þessar atkvæðatölur eru
bornar saman við atkvæðatölur
ílokkanna í sumar, keniur í ljós,
að Alþýðufl. hefir gengið saman
um nokkuð á 5. hundrað atkv.,
Eramsóknarfl. stendur svo að
segja nákvæmlega í stað, Só-
síalistar hafa grætt nálægt 1600
atkv., og Sjálfstæðisfl. aukið
fylgi sitt um rúmlega 200 atkv.
Tala kjörinna þingmanna er
sem hér segir:
Alþýðufl. 4 (áður 5)
Framsóknarfl. 15 (áður 20).
Sósíalistafl. 4 (áður 2).
Sjálfstæðisfl. 18 (áður 11).
y\.lþýðufl. hefir tapað einu
þingsæti, á Seyðisfirði, en Só-
síalistar unnið eitt þingsæti í
Reykjavík og annað á Siglufirði.
Fullvíst má telja, að tala upp-
bótarþingsæta verði á þessa leið:
Alþýðufl. 3, Sósíalistar 6. Sjálf-
stæðisfl. 2.
Samkvæmt framangreindu
verða þingmannatölur flokk-
anna þessar:
Sjálfstæðisfl. 20 (áður 17).
Framsóknarfl. 15 (áður 20).
Sósíalistafl. 10 (áður 6).
Alþýðufl. 7 (áður 6).
Þjóðveldismenn 0 (áður 0).
„Sigrar“ Sjálfstæðisflokksins.
Eins og kunnugt er kepjnu
J^eir Bjarni Bjarnason og Gunn-
ar Thoroddsen um þingsætið á
Snæfellsnesi í sumar. og bar
Bjarni sigur af hóimi í þeitri
viðureign með 70 atkv. mun. í
haust voru sömu menn í kj'jti,
og sigraði þá Gunnar nieð 36 at-
kv. mun. Ekki er kunnugt um
að verðleikar Bjarna hafi minnk
að á þessu stutta tímabili, sem
leið á milli kosninganna, og þá
ekki heldur að verðleikar Gunn-
ars hafi vaxið. Orsakanna til
þessa sigurs Sjálfstæðisflokksins
iitun því vera að leitx á öðrum
vettvangi. Leikur m;ög orð á
þv/, að rífleg úthlutun síldar-
m’óls á vissum stöðum á Snæ-
fellsnesi skömmu fyiir kosningar
hafi reynzt drjúg „uppfylling í
eyður verðleikanna" hjá fram-
bjóðanda Sjálfstæðisflokksins
þar. En hvað sem um það er, þá
virðist svo sem einhver hluti af
kjósendum á Snæfellsnesi muni
ekki sérlega fastur í rásinni.
Það er nú löngu kunnugt, að
kjöi'dæmabreytingin ásamt hlut-
fallskosningum í tvímennings-
kjördæmum var eingöngu gerð
til höfuðs Framsóknarflokknum.
Árangur þeirrar hei'ferðar er nú
kominn í 1 jós, en varð þó nokkru
minni en til var ætlazt. í fjÖrum
af sex tvímenningskjördæmum
hefir Sjálfstæðisflokkurinn kom-
ið sér upp fjórum minnihluta-
þingmönnum („gæsum"), <
báðum slíkum kjördæmum aust-
an lands, Múlasýslunum, voru
„gæsir“ Magnúsar Jónssonar
skotnar niður. Það skortir því
mikið á, að Sjálfstæðisflokknum
hafi auðnast að ná fullum sigri
í þessu efni, eins og hann og Al-
þýðuflokkurinn ætluðust til, og
það, sem mestu varðar, er, að
allir þessir „sigiar“ Sjálfstæðis-
flokksins hafa ekki verið unnir í
drengilegum leik, heldur með
bolabrögðum ofbeldisins, þar
sem hvert atkvæði Sjálfstæðis-
flokksins er gert allt að því tví-
gilt á móts við hvert atkvæði
Fi'amsóknarflokksins.
Flokkur, sem lætur sér nægja
slíka ,,sigra“, er áreiðanlega á
niðurleið í pólitlsku velsæmi.
Garðar liefir tvo í höggi.
Kosningaúrslitin í Eyjafirði
urðu á þá leið, að kjörinn var
efsti maður á lista Framsóknar-
flokksins, Bernharð Stefánsson,
og efsti maður á lista Sjálfstæð-
isflokksins, Garðar Þorsteinsson.
Atkvæðatala Framsóknarfl. (
jressu kjördæmi var nálega 600
atkv. hærri en atkvæðatala Sjálf-
stæðisflokksins. En til þess að
fullnægja „réttlætinu“ er hærri
talan gerð jafngild þeirri lægri.
Á þessu ,,réttlæti“ flýtur Garðar
inn í þingið, þó að Framsóknar-
flokkurinn hafi 260 atkvæða
hreinan meirihluta, þ. e. 260
atkv. meira en allir hinir flokk-
arnir til samans.
Á svona „réttlætis“-grundvelli
vinnur Sjálfstæðisflokkurinn
„sigra" sína í tvímenningskjör-
dæmunum.
Á þcssum ,,réttlætis“-grund-
velli tekst Garðari Þorsteins-
syni að fella Hólmgeir Þorsteins-
son. En hann gerir meira en að
fella Hólmgeir. Hann hefir tvo
í höggi. Hann fellir líka með-
frambjóðanda sinn, Stefán í
Fagraskógi, frá því að verða 3.
uppbótarþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins. Um leið og Garðar
nær kosningu, er Stefán útilok-
aður frá því að verða uppbótar-
þingmaður. Ef G. Þ. hefði fallið,
hefði Sjálfstæðisflokkurinn feng-
ið 3 uppbótarþingmenn í stað
tveggja. Þar með hefði Stefáni í
Fagraskógi verið tiy'ggt þingsæti.
Niðurstaðan er því þessi:
Kjósendur Garðars Þorsteins-
sonar hafa eflt til þingmennsku
einn af stórburgeisum Reykja-
víkur í stað þess að völ var á
tveimur mætum . innanhéraðs-
bændum, sem báðum er hafnað.
Og geta nú kjósendur G. Þ.
velt fyrir sér þeirri samvizku-
spurningu, hvort heppilegra og
eðlilegra sé fyrir Eyjafjarðar-
kjördæmi að hafa fyrir þingfull-
trúa reykvískan auðmann eða
tvo gáfaða og áhugasama innan-
héraðsbændur.
Blaðið „íslendingur" getur og
bollalagt um þetta sama efni, en
eins og kunnugt er, studdi það
blað af sinni litlu orku að því,
að Garðar næði kosningu sem
minnihluta-þingmaður hér f
Eyjafirði.
Ef til vill færir „ísl.“ og fylgi-
lið hans fram þá afsökun, að það
hafi fundið svo ilmandi peninga-
lykt af G. Þ„ að það hafi ekki
staðizt þann þef,
(Framhald af 1. síðu).
að mæðiveikin var komin inn á
þetta grunaða svæði. Kom hún
upp í sauðfé á Kaupangsbakka,
hér framan við bæinn og í sauð-
fé hér í bænum. Þegar svo var
komið, ákvað Sauðfjársjúkdóma-
nefnd ríkisins, að gera ekki frek-
ari varnarráðstafanir á þessu
svæði, þar eð hún teldi þær þýð-
ingarlausar, en vildi leggja höf-
uðáherzlu á að verja veikinni
inngöngu í innsveitir Eyjafjarð-
ar og utan varnargirðingarinnar
í Glæsibæjarhreppi. Var þess
vegna ekki horfið að því ráði, að
slátra tafarlaust fé á Kaupangs-
bakka og hér í bænum, þar sem
veikin hafði komið upp, eins og
gert var, þar sem veikin kom
upp, á þessu svæði, t. d. á Sig-
ríðarstöðum í Ljósavatnsskarði,
í fyrravetur.
Þessi ákvörðun nefndarinnar
vakti almenna óánægju bænda
og annarra fjáreigenda hér um
slóðir, sem vildu enn halda uppi
vörnum, í von um að hefta
útbreiðslu veikinnar og grípa til
róttækra aðgerða, hvar sem hún
kæmi upp.
Þetta leiddi til þess, að dagana
21. og 22. þ. m. komu fulltrúar
bænda úr vesturhluta Þingeyj-
imýslu, fri mazðiveikinefnd
Eyjáfjarðar og nefnd frá KEA,
saman hér á Akureyri, ásamt
sýslumönnunum Sig. Eggerz og
Júlíusi Havsteen, til þess að
ræða þessi mál.
Gerði fundurinn svofelldar
ályktanir, einróma:
1. Fundurinn lýsir megnri
óánægju yfir þeim aðgerðum
Sauðfjársjúkdómanefndar, að
leggja niður varnir gegn út-
breiðslu mæðiveiki í Þingeyjar-
sýslu, vestan Skjálfandafljóts.
2. Fundurinn skorar því fast-
lega á Sauðfjársjúkdómanefnd:
a) Að hlutast til um, að fé í
Ljósavatnshreppi sé einangrað,
þannig, að það hafi ekki sam-
gang við fé annarra hreppa í
vetur.
b) Að láta fara fram reglu-
bundnar skoðanir í vetur á öllu
sauðfé á svæðinu vestan Skjálf-
andafljóts og vamargirðingum í
Eyjafirði. Komi fram mæðiveiki
í fé á þessu svæði við þessar skoð-
anir, verði það fé einnig tekið í
örugga gæzlu.
c) Að láta slátra tafarlaust
öllu fé á Kaupangsbakka, og öllu
því fé á Akureyri og grennd, er
grunur leikur á, að þaðan hafi
smitast.
d) Náist með þessum aðgerð-
um sæmilegur árangur, treystir
fundurinn Sauðfjársjúkdóma-
nefnd til þess að veita okkur
stuðning til frekari aðgerða í
málinu.
Fundurinn fól þeim Júl.
Havsteen og Valdimar Pálssyni
hreppstjóra á Möðruvöllum að
fara til Reykjavíkur til þess að
framfylgja málinu til hins ítr-
asta við nefndina. Einnig fól
fundurinn sýslumönnunum að
koma tillögum nefndarinnar til
hreppstjóranna í sýlunum og
biðja þá að vera vel á verði, ef
veikin skyldi koma upp í hrepp-
um þeirra og sjá um, að þar
verði tekið til rannsókna án laf-
ar. Einnig að bxrýna fyrir bænd-
um, að varast að hýsa aðkomufé
með heimafé sínu.
Bíða menn nú átekta til þess
að sjá, hversu Sauðfjársjúkdóna-
nefndin bregst við þessum ein-
dregnu áskorunum. Verður eigi
annað séð en að sjálfsagt sé að
reyna hverja leið til þess að
hefta útbreiðslu veikinnar frekar
en orðið er, þar sem þegar er bú-
ið að leggja í mikinn kostnað
vegna vamanna og hver hliðar-
ráðstöfun til þess að tefja fram-
sókn veikinnar því æskileg og
sjálfsögð, ef líkleg er til einhvers
árangurs.