Dagur - 29.10.1942, Blaðsíða 1

DAG1J R
XXV. árg.
Akureyri fimmtudaginn 29. október 1942
58. tbl.
EYFIRZIÍIR OG ÞINGEYSKIR BÆNDUR
VIUA ÁFRAMHALD MÆÐIVEIKIVARNA VESTAN SKJÁLFANDAFLJÓTS.
Sauðfjársjúkdómanefnd hafði samþyhkt
að afnema varnarráðstafanir á svæðinu
vestan fl|ótsins að varnargirðingum í
Glæsibæiarhreppi og Saurbæjarhreppi.
Ályktanir fulltrúafundar á Akureyri.
Kristján konungur X. hættulega veikur
Fregnir frá Danmörku í gær sögðu að Kristján konungur
væri þungt haldinn af völdum byltu, sem hann fékk, er hann
féll af hesti sínum fyrir nokkrum dögum. — Var beðið fyrir
konungi í öllum dönskum kirkjum um helgina.
f fréttum í gærkveldi var sagt, að konungur hefði afhent
syni sínum, Friðrik krónprins, leiðsögn ríkisins um stund-
arsakir.
Urslit kosninganna:
Hið nýkosna þing verður skipað 15 Fram-
sóknarmönnum, 20 sjálfstæðismönnum,
10 kommúnistum og 7 alþýðuf lokksm.
Vikublaðið DAGUR
Ritstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
AfgreiSsla, auglýsingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldsson.
Skrifstofa viS Kaupvangstorg.
Sími 96.
Argangurinn kostar kr. 8,00.
Pientverk Odda Bjömaaonu.
Frá sjóna*-
lióli vinnu-
manns
YERKLÝÐSFLOKKARN-
" IR“ virðast leggja einhliða
rækt við „hagsmunamál“ laun-
þega í bæjunum, og túlka þau
oft með lítilli sanngimi og skiln-
ingi á kjörum og hagsmunum
annars alþýðufólks í landinu, er
vinnur .þó .sízt þýðingarminni
störf fyrir þjóðfélagið en aðrir
launþegar. Virðist því ómaksins
vert fyrir almenning að kynna
sér einnig viðhorf verkafólks í
sveitum, eins og þau em túlkuð
í þessari grein. Gæti sá lestur og
athugun einnig orðið til þess, að
við bæjarbúar litum með meiri
sanngirni og skilningi á málefni
bænda og sveitafólks, svo sem af-
urðaverðið, en okkur er annars
tamast. Því miður er ekki rúm
til að birta grein þessa „unga Ey-
firðings" í heilu lagi hér í blað-
inup að sinni, en aðeins stuttan
kafla úr henni.
G er vinnumaður hjá foreldrum mín-
um og mjólkin, sem þau selja, gerir
tæplega að borga vörumar, sem fást út á
skömmtunarseðlana. Þá er ekki annað
innlegg eftir cn 50 dilkar, sem gerðu i
haust að jafnaði 12Vi kg. kjötþunga, og
ef hvert kg. gerði 6 kr. tii bænda (sem
kjötverðlagsnefnd og ríkisstjórrfm mega
þó einar vita), þá gerir kjðt hvers dilks
75,00 kr. Mör og slátur úr 30 dilkutn fóru
til heimilisþarfa, svo að það er ekki hægt
að rcikna sem innlegg, en úr hinum 20
gerði það um 200 kr. Á hvem dilk leggst
svo sláturlaun og flutningsgjald, svo að
þvi frádregnu gerir gæran fráleitt meira
en kr. 5,00. Kjöt og gæra gerir þá til sam-
ans kr. 80,00, eða 50 dilkamir kr. 4000,00
að viðbættum kr. 200,00 fyrir selt slátur
og mör, eða samtals þannig, að búið er
að afla matarforða til heimilisins, en þess-
ar 5200 kr. þurfa þá að duga til þess að
standast öll önnur útgjöld. Nú byrja ég á
að reikna sjálfum mér kaup, og vil vitan-
lega ekki hafa minna upp en ef ég ynni
i daglaunavinnu i kaupstað, en öllum
fríðindum ætla ég samt að sleppa, svo sem
sumarleyfi og öðrum frídögum, og sunnu-
dagana verð ég að reikna fría, þótt þeir
séu oft eins virkir og aðrir dagar, a. m. k
á haustin og vetuma, en ef ég væri í
vinnu í kaupstað, skilst mér sem ég fengi
helmingi hærra kaup fyrir hvem klukku-
tíma unninn á sunnudag en aðra daga.
Eg veit ekki hvaða tímakaup er borgað nú
með fullri dýrtíðamppbót i bæjarvinnu,
en eftir því scm Ingólfur Jónsson, form.
kjötverðlagsnefndar segir í ,Jsafold“ 30.
sept. 1942 í grein, sem hann nefnir „Dýr-
tiðin og kjötlð", er kaupið á klukkutím-
ann kr. 5,11.
VINNUTÍMI bændafólks mun vera
hér um slóðlr um 11 tímar á sólar-
hring til jafnaðar um árið og meira, ef
sunnudagavinnunni er jafnað niður á
virku dagana og sunnudagamir svo tald-
ir frídagar. Útkoman verður þá þannig,
að 11 tíma vinna með 5,12 kr. kaupi,
gerir kr. 55,32 á dag. Svo reikna ég frá 15
kr. fyrir fæði og húsnasði, en þá á ég að
fá frítt fyrir daginn kr. 4132, og í árinu
reikna ég svo ekki nema 300 daga virka,
en samt verður árskaupið mitt 12396,00
kr. — tólf þúsund þrjú hundmð niutíu og
sex krónur, — en eins og ég gat um áðan,
hefir búið ekki aflögu nema 5200 kr. til
að borga með, svo aS þama kemur strax
fram rekstrarhalli, sem nemur 7196,00 kr.
Framhald á 4. liðu.
glNS og flestum mun kunnugt
var megin varnarlina vest-
urhluta Þingeyjarsýslu og Eyja-
fjarðarsýslu, gegn þingeysku
mæðiveikinni í sauðfé, dregin
við Skjálfandafljót. Skömmu eft-
ir að varnarbaráttan gegn út-
Snjóar loka landleiðinni
til Reykjavikur.
gÍÐASTA hraðferðin til Rvík-
Ur á þessu ári fór héðan á
laugardagsmorguninn var, að
því er Kristján Kristjánsson, for-
stjóri Bifreiðastöðvar Akureyrar,
tjáði blaðinu. Gekk sú ferð
sæmilega vel, en eftir það mátti
telja ófært yfir Öxnadalsheiði.
Þá sendi BSA 2 bíla héðan á
sunnudaginn klukkan 2 e. h. —
Var ætlunin að þessir bílar yrðu
vestan heiðarinnar í vetur og
(Framh. á 4. síðu).
breiðslu veikinnar var hafin
komu fyrir veikindatilfelli í
sauðfé á nokkrum bæjum, vest-
an fljötsins. Var þegar hafizt
handa og öllu fé á þessum bæj-
um slátrað í fyrravetur, í þeirri
von, að með því móti mætti tak-
ast að uppræta sýkinguna vestan
varnarlínunnar við Skjálfanda-
fljót. Óttuðust bændur hér í
Eyjafirði þó mjög, að veikin
væri komin vestur yfir, þrátt fyr-
ir þessar ráðstafanir, og var því
ráðist í það á s.l. vori, að koma
upp varnargirðingum hér í sýsl-
unni til þess að hefta útbreiðslu
veikinnar. Girðingar þessar voru
settar upp í Hrafnagilshreppi,
frá Eyjafjarðará í Kerlingarfjall
og í Glæsibæjarhreppi, frá sjó
upp í fjall. Hið grunaða svæði
nær því yfir vesturhluta Þingeyj-
arsýslu, Öngulstaðahrepp og
mestan hluta Hrafnagilshrepps
í Eyjafjarðarsýslu ásamt Akur-
eyri og nágrenni.
Nú í sumar hefir komið í ljós
(Framh. á 2. síðu).
Talning í Suður-Þingeyjar-
sýslu og Norður-Múlasýslu fór
fram s.l. laugardaíg. Urðu úrslit
þessi:
S.-Þingeyjarsýsla:
Kjörinn var Jónas Jónsson (F.),
Verðhækkún á rafmagni
í vændum.
gÆJARSTJÓRNIN kom sam
an á fund s.l. þriðjudag. Fyr-
ir fundinum lá meðal annars til-
laga til 1. umræðu, frá Rafveitu-
nefnd, um verulega hækkun á
gjaldskrá Rafveitu Akureyrar.
Samkvæmt tillögunni á rafmagn
til suðu og ljósa að hækka um
1 % fyrir hver 4 stig, sem vísital
an fer fram yfir 100. Mun því
láta nærri að þessi taxti hækki
um 37%, ef samþykki bæ|ar-
stjórnarinnar fæst. Þá mun verð
á rafmagni til hitunar framvegis
eiga að miðast við núgildandi
kolaverð, eða 170 kr„ í stað 80
kr., en við það kolaverð er taxt
inn nú miðaður. Mun þetta raf
magn því hækka um ca. 100c7i
frá því sem verðið var í vor, en
þá hækkaði það litið eitt. Sú
hækkun falli nú úr gildi.
Rafveitunefnd var sammála
um tillöguna og rökstuddi hana
með auknum reksturskostnaði
Rafveitunnar og nauðsyn þess.
að afskrifa mannvirki hennai
meðan svo árar sem nú og enn-
fremur vegna þess, að fyrirsjáan
legt er, að nýju vélasamstæðurn-
ar,' sem nú eru í pöntun í USA,
verða svo dýrar, að Rafveitan
getúr aldrei borið sig með þvi
verði sem ni'i er á rafmagni. Er
því enn ríkari nauðsyn en ella á
því, að afskrifa stöðina sem
mest eins fljótt og auðið er.
Málið mun koma til 2. umr.
á næsta fundi bacjarstjórnnr.
hlaut 1157 atkvæði, Júlíus Hav-
steen (S.) fékk 298, Kristinn
Andrésson (K.) 336 og Oddur
Sigurjónsson (A.) 79 atkv.
í sumar var J. J. kjörinn með
1180 atkv., J. Havst. fékk 348,
Kr. Andr. 279 og Oddur Sigurj.
79.
Norður-Múlasýsla:
Kjörnir voru Páll Hermanns-
son qg Páll Zophoníasson af B-
lista, Framsóknarfl., með 769 at-
kv., C-listi, Kommúnistafl., fékk
68 atkv. og D-listi, Sjálfstæðisfl.,
358. Landlisti Alþýðufl. fékk 14
atkv. Norð-Mýlingar höfnuðu
,,gæsinnil“
í sumar voru kosnir þeir Páll
Herm. og Páll Zoph. Þá fengu
þeir 752 atkv., Sjálfstæðisfl. 322,
Kommúnistar 53 og Allþýðufl.
48.
Hefir þá verið greint frá úr-
iiltum í öllum kjördæmum.
Telja má víst, að Sjálfstæðis-
flokkurinn fái 2 uppbótarþing-
(Framh. á 4. síðu).
Vinna er hafin við stór-
byggingu fyrir póst og
síma hér í bænum.
J7YRIR skömmu er vinna hafin
við stórbyggingu þá, er póst-
og símamálastjórnin hyggst að
reisa við Hafnarstræti hér í bæn-
um. Er verið að grafa fvrir
grunninum og mun ætlunin að
steypa kjallarann, a. m. k., á
þessu ári, ef tíð leyfir.
Hús þetta mun verða 4 hæðir
og kjallari, byggt úr járnbentri
steinsteypu; stærð 18,84x12,5
metrar, á aðalhúsinu; útbygging
verður austur úr húsinu, 1 t,4x
11,7 m„ 2 hæðir,
SÍLDARMJÖLSMÁLIÐ:
RÍKISVERKSMIÐJURNAR TILKYNHA
AÐ ÞÆR AFGREIÐIADEINS 60!íi AF
PÖNTUNUM, - SAMKVÆMT FYRIR-
MÆLUM RÍKISST JÓRN ARINN AR
Eftir margra vikna þóf hefir KEA loksins fengið ákveðið svar
n'kisverksmiðjanna um það, hve mikið síldarmjöl verksmiðjum-
ar ætli að afgreiða til félagsins. Svar þetta barst félaginu 4 dögum
eftir kosningar, eða 23. þ. m., í símskeyti og er svohljóðandi:
„Samkvæmt fyrirmælum atvinnumálaráðuneytisins get-
um vér fyrst um sinn þar til öðmvísi kann að verða á-
kveðið aðeins afgreitt 60 procent af síldarmjölspöntun
yðar.“
Þessi boð koma hingað, eftir
að félaginu hafði verið neitað um
4000 sekki mjöls, en fengið á-
kveðið loforð fyrir 3000 sk., og
afhending á þessum 3000 sk.
hafði verið stöðvuð, skv. fyrir-
mælum ríkisstjórnarinnar, eins
og áður hefir verið frá skýrt hér
1 blaðinu,
Samkvæmt þessu á KEA að fá
60% af 3000 sekkjum, en seldi
bændum á s. 1. ári hátt á fimmta
þúsund sekki. Með því mjöli,
sem KEA hefir tekizt að útvega
sér hjá öðrum verksmiðjum mun
það hafa til -umráða á þessum
vetri um það bil helming þess
(Framh. á 4, slðu),