Dagur - 27.01.1944, Page 1

..K—-'
ANNÁLL
DAGS
- ■ .%===■
Nokkrir lesendur hafa haft orð
á því, að óheppilegt sé að þætt-
inum „Sögn og saga“ og fram-
haldssögunni sé þannig niður-
raðað í blaðinu, að ekki sé
mögulegt að klippa annað úr án
þess að skerða hitt. Til þess að
bæta úr þessu hefir „Sögn og
sögu“ nú venið ætlað rúm á 2.
síðu, en ritdómum er þar voru
fyrir á 5. síðu. Framhaldssagan
er enn á 6. síðu. Vonar blaðið að
þessi breyting þyki til bóta.
★
Úr Bárðardal.
19. jan. 1944.
Hér er það almanna álit, að
þegar árið 1943 kvaddi, þá hafi
gengið úr garði eitt hið versta og
óhagstæðasta ár, sem komið hefir
um langa tíð. Framan af var það
gjaffrekt og gjóstugt, vorið snjó-
sælt og kalt, sumarið sólarlítið og
haustið bauð snjóunum heim 24.
september, svo að eftir það litu
kýr naumast út fyrir fjósdyr.
Afleiðingamar urðu þær, að í
vor voru fymingar bænda mjög
litlar og heyskapur minni en í
meðallagi. Þó höfðu allir hirt
hey sín þegar haustsnjóarnir
komu. Almennt minnkuðu
menn bú sín í haust og sumar
mjög til muna. Vom fremur litl-
ar fóðurbirgðir þess valdandi og
einnig það, að vígabrandur
mæðiveikinnar vofir yfir byggð-
inni og spáir sauðfénu feigðar,
og fellir það að jörð.
Það sem af er þessum vetri
hefir verið jarðsælt og heyeyðsla
því lítil í sauðfé og hesta og er
það nokkur uppbót á undan-
gengin missiri.
★
Á ámnum 1920—40 byggðu
flestir bændur steinhús á jörð-
um sínum og auk þess vom reist
fimm nýbýli, en á sama tíma
fóm þrjú heiðabýli í eyði. Enn-
fremur sléttuðu þeir túnin og
stækkuðu úr 307 dagsláttum í
416 og juku töðufallið úr 2375
hstum í 4344 hesta.
Peningshús og hlöður vom
reistar á mörgum bæjum og
flestar úr steinsteypu og járn'
þaktar gamlar hlöður og hús.
. .Rafstöðvar byggðar á 9 bæj-
um af 27 til ljósa, suðu og hit-
unar. Sími lagður á því nær alla
bæi hreppsins, bæði landsími og
þó aðallega einkasími.
★
Eftir öll þessi átök í framfara-
átt, áttu margir bændur við
miklar skuldir að stríða, þegar
styrjöldin brauzt út.
Nú mun svo komið, að þeir
hafa borgað hvern skudaðann
eyri og margir hafa þegar safnað
sér nokkmm vara- og fram-
kvæmdasjóðum til þess að geta
hafið ný átök, þegar blóðþefur-
inn rýkur úr loftinu, átök til
meiri vaxtar og vellíðunar ásamt
með móður mold.
J. B.
XXVII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 27. janúar 1944.
ÞJÓÐFUNDUR UM SKILNAÐARMÁLIÐ
TILLAGA RÍKISSTJÓRA
Ríkisstjórinn, Sveinn Bjömsson, hefir í bréfi til forseta samein-
aðs Alþingis, dags. 21. þ. m. gjört það að tillögu sinni, að sérstakur
þjóðfundur verði kvaddur til að ræða og gera ákvarðanir í skilnað-
armálinu. Segir í bréfi ríkisstjórans svo m. a.:
Tillaga til þingsályktunar um
niðurfelling dansk-íslenzkra
sambandslagasamningsins m. m.
og frumvarp til stjórnskipunar
laga um stjórnarskrá lýðveldisins
íslands hefir nú hvorttveggja
verið falið sérstökum nefndum
innan Alþingis til athugunar.
Ég tel mér því skylt, að vekja
athygli á því, hvort ekki muni
heppilegt að nefndir þessar at-
hugi jafnframt, hvort tiltækilegt
þyki, að Alþingi það, sem nú sit-
ur, geri ráðstafanir til þess, að
kvatt verði til sérstaks þjóðfund-
ar um málið. Mætti þetta verða
með öðrum hvorum þeirra hátta,
er nú skal nefna.
1. Að Alþingi feli slíkum
þjóðfundi meðferð og afgreiðslu
mála þessara, án þess að Alþingi
geri áður samþykktir sínar um
þau.
2. Alþingi geri samþykktir
sínar nú og skjóti þeim síðan til
slíks þjóðfundar til fullnaðar-
meðferðar og samþykktar með
eða án breytinga á samþykktum
Alþingis.
Alþingi það, sem nú situr,
mundi þá setja lög um slíkan
þjóðfund, fulltrúatölu hans,
kosningar fulltrúa, samkomu-
Stjórnmálasamband
milli Rússlands og
íslands
Fréttatilkynning frá utanríkis'
málaráðuneytinu.
Rvík 21. jan. 1944.
Síðan 1942 hafa staðið yfir
samningar milli stjórnar Sovét-
ríkjanna og ríkisstjórnar íslands.
Hafa nú orðið þeir samningar
að stjórnmálasamband milli
ríkjanna verður nú tekið upp að
nýju, en það hafði legið niðri
um stund.
Ríkisstjórn Sovétríkjanna hef-
ir óskað eftir og fengið viður-
kenningu fyrir Alexei Nicolay-
witch Krassilnikov sem sendi-
herra í Reykjavík.
Á sama hátt hefir ríkisstjórn
íslands óskað eftir og fengið
viðurkenningu fyrir Pétur Bene-
diktsson sem sendiherra í
Moskva.
Samkvæmt þessu hefir Pétur
Benediktsson núverandi sendi-
herra í London, í ríkisráði í dag
verið skipaður sendiherra ís-
lands 1 Moskva,
tíma, samkomustað o. s. frv.
Geri eg ráð fyrir því, að fulltrú-
ar yrðu kosnir með nokkrum
öðrum hætti en Alþingismenn
eru kosnir nú. M. a. yrði ekki
um hlutfallskosningar að ræða,
uppbótarsæti o. fk, sem er bein-
línis miðað við skiptingu manna
í stjórnmálaflokka, eins og nú
er, og eðlilegt hefir þótt, er um
venjuleg löggjafarmál er að
ræða. Enn gæti komið til mála
að nokkrir menn sætu fundinn
sem sjálfkjörnir vegna stöðu
sinnar, svo sem dómarar hæsta-
réttar, ráðherrar og lagaprófes-
sorar háskólans.
Þessi uppástunga frá ríkis-
stjóra mun af mörgum verða tal-
in óvenjuleg, meðal annars
vegna þess. að hún kemur fram
sem persónuleg uppástunga, án
samráðs við ráðuneytið eða á
ábyrgð þess eða nokkurs einstaks
ráðherra.
Eg mun leiða nokkur rök að
henni, án þess að telja annað en
meginástæður hennar.
Hún sprettur ekki af þvi að í
mínum augum sé nokkur vafi
um rétt Alþingis til þess að gera
hverjar þær samþykktir um þessi
mál, sem Alþingi eða meiri hluti
þess ákveður.
Hins vegar hefir þeinr Alþing-
ismönnum, sem um málið hafa
fjallað fyrr og síðar og samið
(Framhald á 7. síðu).
Jarðýtan þarf að
hreinsa göturnar og
fyrirbyggja hálkuna
Vegagerð ríkisins hefir jarð-
ýtu og veghefil hér fyrir norðan
á þessum vetri. Er gert ráð fyrir
að ýtan haldi opnum vegum hér
um héraðið ef snjóar loka leið-
um. Ruddi hún veginn til Dal-
víkur fyrir skemmstu. Er mikil
bót að þessu. — Þá mun einnig
svo ráð fyrir gert að ýtan hreinsi
götur í bænum ef þörf krefur.
Hefði ýtan þurft að vera meira á
ferð í hlákunni um daginn.
Hefði með því móti mátt forða
rnörgum götum frá hálkunni
háskalegu, sem plágað hefir bæj-
arbúa að undanförnu. Væri ósk-
andi, að þeir er stjórna þessum
málum væru vel á verði og létu
ýtuna hreinsa göturnar jafnan er
hlánar til þess að fyrirbyggja svo
sem verða má hálkuna og ófærð-
ina, sem af henni leiðir,
FLOGIÐ I GEGNUM LOFTVARNASKOTHRÍÐ.
Fljúgandi virki í árásarleiðangri til Þýzkalands, fljúga í jje&num loftvarna-
skothríð Þjóðverja yfir hernumdu löndunum. „Virkirí' fljúga í skipulegum
fylkingum, þrátt fyrir skothríðina og árásir orrustufluévéla.
Framræslufélag í Glæsibæjarhreppi
Ráðgerir að hefja stórframkvæmdir undir eins
og tímarnir leyfa
Hinn 16. þ. m. var stofnað
Framræslufélag Glæsibæjar-
hrepps. Stofnendur eru 30 ábú-
endur og eigendur jarða á fé-
lagssvæðinu, sem nær yfir Krækl-
ingahlíð, að Hörgá og fremri
hluta Þelamerkur.
Tilgangur félagsins er að ann
ast sameiginlega framræslu á
jörðum félagsmanna til tún- og
beitiræktar.
Meira en 20 ár eru síðan fyrst
var talað um framræslufram
kvæmdir í hreppnum og fyrir 15
árum mældi Pálmi Einarsson,
ráðunautur Búnaðarfél. íslands,
fyrir skurðakerfi á 18 jörðum í
Kræklingahlíð og gerði upp-
drætti af þeim. Á þessum upp-
dráttum verða framkvæmdir fé-
lagsins byggðar, en Búnaðarfélag
íslands lætur gera mælingar á
fleiri jörðum í hreppnum eins
fljótt og auðið er. I.and það, sem
kemur til að njóta framræslunar,
samkv. þegar gerðum mæling-
um, er 280 ha. að stærð og er
áætlaður kostnaður á ha. samtals
um 500 kr.
Mikill áhugi er rneðal bænda
í hreppnum fyrir aukinni rækt-
un ,en til þess að nokkuð geti
orðið úr stórum framkvæmdum
þarf að hefja framræsluna. Það
er fyrst nú, sem svo stórvirk tæki
hafa flutzt hingað, að mögulegt
hefir þótt að ráðast í þetta. Fé-
lagið mun hafa loforð fyrir
skurðgröfu frá Vevkfærasjóði,
þegar gröfurnar, sem nú vinna á
Staðarbyggðarmýrum og Svarf-
aðardal, hafa lokið verkinu þar.
Talið er að framræslan í Glæsi-
bæjarhreppi muni taka 3 sumur
með 1 skurðgröfu og fram-
kvæmdir munu væntanlega geta
hafizt sumarið 1945.
StjórnFramræslufélagsins skipa
þessir menn: Kristján Sigurðs-
>on, Dagverðareyri, Þorleifur
Rósantsson, Hamri og Jón Ant-
onsson, Samtúni.
Innbrot og skemmdir
á hermannaskálum
Herstjórnin aðvarar
skemmdarverkamennina
Hér í blaðinu birtist í dag til-
kynning frá amerísku herstjórn-
inni hér á landi, þar sem kvart-
að er yfir því, að brotist hafi ver-
ið inn í herbúðir hér nærlendis
að undanförnu, skálarnir hafi
verið skemmdir og ýmsir hlutir
háfðir á brott. Tilkynnir her-
stjórnin, að skálum hafi nú ver-
ið lokað vandlega á ný og væntir
þess að íslendingar virði eftir-
leiðis þessar hernaðarstöðvar og
láti þær afskiptalausar.
Allmikil brögð munu hafa
(Framhald á 7. síðu).