Dagur - 29.06.1944, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 29. júní 1944
DAGUR
5
ÞÓRÐUR JÓNSSON á ÞóroddsstöSum:
Siar við opnu bréfi
Sýslunefndarmanns Grímseyjarhrepps
j 23. tbl. Dags, 8. júní sl., sendir I
sýslunefndarmaður Gríms-
eyjarhrepps okkur Ólafsfirð-
ingum kveðju sína í opnu bréfi.
Af gefnu tilefni segist hann
vilja setja þœr leikreglur, að við
— það er hann og við Ólafsfirð-
ingar — ræðum málið sjálft, og
ekki „hugarfar hvers annars og
innræti“. Þó ræðir hann all-
mjög hugarfar okkar, og skal
síðar komið að því.
Hann skýrir frá því, að árið
1940 hafi lögreglustjóri f. h.
hreppsnefndar sótt um, að
sýslunefnd samþykkti hækkun
á bryggjugjöldum í Ólafsfirði,
og skyldi sú hækkun leggjast í
sjóð, er verja ætti til styrktar
hafnarbótum í Ólafsfirði. Þessu
guldu allir sýslunefndarmenn
jákvæði, nema hann einn. Hann
var hjartanlega því samþykkur
að safnað væri í sjóð, en því
jafn hjartanlega mótfallinn, að
honum væri varið til að verja
bryggjuna fyrir aðburði, eða
annara bættra skilyrða við
hana. Það má telja furðulegt,
þegar sýslunefndarmaður er
mótfallinn tekjuöflun til varnar
þegar gerðu mannvirki, er telja
má lífsnauðsyn heilu byggðar-
lagi.
Svo segir sýslunefndarmaður-
inn, að hann hafi beitt sér gegn
ábyrgð og heimild til lántöku,
meðfram af því, að áætlun og
greinargerð frá okkur um það,
hvemig við hyggðumst standa
undir kostnaðinum, hafi hvergi
fyrirfundizt. Mér dettur í hug,
að sýslunefndarmaðurinn hafi
hvergi fundið hana, af því að
ekki lá fyrir nein beiðni um, að
sýslunefnd samþykkti tekjuöfl-
unarleið í því skyni. En í hafn-
arlögum fyrir Ólafsfjörð em
nefndir nokkrir liðir til tekjuöfl-
unar fyrir hafnarsjóð, en sýslu-
nefndarmaðurinn hefir ef til vill
ekki lesið hafnarlögin. Ef svo
hefði verið, að hreppsnefnd og
hafnarnefnd Ólafsfjarðar hefði
yfirsézt um að láta uppi um það,
hvernig ætti að afla hafnarsjóði
tekna, þá finnst mér að vænta
hefði mátt þeirrar föðurlegu
umhyggju sýslunefndar, að hún
hefði látið hreppsnefnd vita um
þá vöntun, svo að hægt hefði
verið að reyna að bæta úr því.
--------Nei, í stað þess synj-
aði sýslunefnd hreppsnefnd um
að fresta afgreiðslu málsins um
tvo daga, svo að hún gæti kom-
ið fram með frekari rök í mál-
mu.
Síðan fer sýslunefndarmaður-
inn að tala um grynnsli f jarðar-
ins, og að þegar hafrót sé kom-
ið, þá muni ekki alltaf verða
greið leið inn á höfnina. Þetta
vita Ólafsfirðingar að komið
getur fyrir, en þeir vita einnig,
að svo er víðar á landinu t. d. í
Vestmannaeyjum; þar er sagt,
að bátar og skip komist ekki inn
á höfnina, þegar stór vonzka er
í sjó, og er þaðan þó rekin.stór
útgerð, sem engum dettur í hug
að leggja niður. Þeir vita einnig,
að ef bátar em staddir hér úti
fyrir og stórsjór er kominn, þá
er þeim opin leið inn á Eyja-
f jörð, og þangað munu þeir leita
fremur en að tefla á tæpasta
vað með að leita hafnar í Ólafs-
firði.
þÁ BYRJAR sýslunefndar-
maðurinn að lýsa hugmynd-
um okkar um, hvernig straumar
séu á Ólafsfirði og hvemig við
álítum, að þeir muni breytast
við hafnargerðina. Hvaðan hef
ir Kristján Eggertsson þessar
hugmyndir okkar? Eg hygg, að
eg hafi haft aðstöðu til að kynn-
ast hugmyndum eins margra
Ólafsfirðinga um þetta mál eins
og bréfritarinn, og hefi eg aldrei
orðið var við þessar hugmyndir,
og dettur mér því í hug, að hann
hafi dreymt þetta þessa einu
nótt, er hann telur sig hafa gist
í Ólafsfirði. Annars virðist sýslu-
nefndarmaðurinn líta allmjög á
sig sem mann með verkfræðilega
þekkingu, og væri svo, að hann
sé verkfræðilegur ráðunautur
sýslunefndar, þá væri ekki frá-
leitt að vænta þess, að sýslu-
nefnd léti hann ekki dvelja hér
til athugunar meir en eina nótt,
þótt eg verði að viðurkenna, að
það mun ekki auka á álit Ólafs-
firðinga á verkfræðilegri þekk-
ingu hans, að hann heldur því
fram, að það sé bót fyrir höfn,
ef vatnsfall rennur í gegnum
hana.
Þá segir sýslunefndarmaður-
mn:
„Þið munuð tæpast búast við
því, að stærri skip geri sér tíð-
förult inn á þessa höfn. Og stór-
Útgerð er með öllu útilokuð
Staðurinn hefir engin vaxtar-
skilyrði þrátt fyrir höfnina"
Þama er um svo ósvífnar stað-
hæfingar að ræða, að það gegn-
ir furðu, að þær skuli settar
fram af manni, sem aðeins hefir
dvalið eina nótt á staðnum.
Þessi ummæli em það langt fyr-
ir neðan allt velsæmi, að eg
virði þau ekki þess að ræða þau
við hann, enda veit eg, að marg-
ir þekkja Ólafsfjörð það mikið,
að þeir vita, að hann á mikil
vaxtarskilyrði, ef hann fær
höfn.
gÝSLUNEFNDARMAÐUR-
INN gefur landslagslýsingu
af Ólafsfirði, þannig: „Brött
klettafjöll standa að firðinum
báðum megin. Úr þeim hrynur
meira og minna á ári hverju á
fjörur niður“. Eftir að hafa gef-
ið þessa lýsingu á landslagi og
afleiðingum þess, stingur hann
upp á því, að útgerðin úr Ólafs-
fjarðarkauptúni verði flutt að
Kleifum, sem eru — eins og
hann sjálfsagt veit — spölkom
út með firðinum að vestan. Það
mætti því láta sér detta í hug,
að hann styngi upp á þessu til
að koma útgerðinni sem fyrst
fyrir kattarnef, svo að hún eftir
nokkur ár yrði urðuð undir
framhmni klettafjallannna að
vestan. En svo mun þó ekki
vera, því að hann veit, að vestan
fjarðarins eru fjöllin ekki það
brött, að árlega hrynji mikið
grjót í sjó fram. Nei, það er ó-
hætt að flytja byggðina vestur
fyrir fjörðinn vegna grjóthruns
úr fjöllunum, og skal eg þó ekk-
ert dæma um það, hvort byggð-
in væri betur komin en þar, sem
hún nú er.
Ekki get eg ráðlagt hafskip-
um — sem hann mun kalla svo
— að halda óhikað að bryggju
á Kleifum.------------Væri nú
svo sem hann segir, að hafskip
geti lagzt það nærri landi að
kasta megi steini í land, þá
skilst mér, að ef byggja á þar
hafnargarð, þá komi fljótt fram
á það mikið dýpi, að ókleift sé
vegna dýrleika að hafa hann
það langan, að hann myndi það,
er kalla má höfn.
Hann telur, að hafnargarður
að Kleifum ætti að koma þar
utan Við „Á“, og er það í sam-
ræmi við hugmynd hans um, að
nauðsyn sé, að ár renni í gegn
um hafnir.
Læt eg svo staðar numið að
þessu sinni og sendi sýslunefnd-
armanninum kveðju mína.
Ólafsfirði 22. júní 1944.
Menntaskólinn á Akureyri:
STUDENTSPROF 1944
Máladeild.
Baldur Jónsson (Ak.) I. 6,61
Bjarni Benediktss. (N.-Múl.) I. 6.87
Einar Eiríksson (Ef.) I. 6.96
Einar H. Eiríksson (ísaf.) I. 6.22
Finnbogi Jónasson (Ak.) I. 6.58
Geir S. Björnsson (Ak.) II. 5.52
Gestur Magnússon (Dal.) I. 6,95
Guðl. Þorvaldss. (Gullbr.) I. 7.36
Guðm. Benediktsson (Hafnf.) I. 7.14
Guðmundur Ólafsson (Barð.) I. 6.89
Guðmundur Skaftason (Ef.) I. 6.09
Guðni Guðmundsson (Rvík) I. 6.50
Gunnar Finnbogason (Mýr.) II. 5.80
Gunnar Jörgensen (Sigluf.) II. 5.72
Gunnar G. Steindórss. (Ak.) II. 4.50
Inger Schiöth (Sigluf.) I. 6.81
Jón Friðriksson (Rvík) II. 5.91
Júlíus Daníelsson (Ef.) I. 6.55
Magnús T. Ólafsson (Barð.) I. 7.14
Margrét Björgvinsdóttir (Ak.) I. 6.28
Páll S. Árdal (Sigluf.) I. 7.40
Runólfur Þórarinsson (N.-ís.) I. 6.50
Rögnvaldur Finnbogas. (Ak.) I. 6.06
Sigfús. Kr. Gunnlaugss. (Ef.) I. 6.80
Soffía Þ. Magnúsdóttir (Dal.) I. 6.82
Stefán H. Einarsson (Ak.) I. 6.19
Víkingur H. Arnórsson (Ef.) I. 6.83
Þorv. G. Kristjánss. (V.-ís.) I. 6.69
UTANSKÓLA:
Hafst. Bjargmundss. (Rvík) I. 7.37
Karl Jónasson (Rvík) I. 6.42
Stærðfræðideild.
Arnkell Benediktss. (Húnav.) I. 6.82
Ármann Jónsson (Húnav.) II. 4.77
Árni Halldórsson (N.-Múl.) II. 5.38
Eggert Steinsen (Ak.) I. 6.51
Erlingur Guðmundsson (Ak.) I. 7.11
Gunnar Björnsson (N.-Þing.) I. 6.88
Guttormur Þormar (S.-Þing.) I. 7.27
Jón Þorsteinsson (Ak.) I. 6.61
Ólafur Júlíusson (Ak.) II. 5.17
Óttar ísfeld Karlss. (N.-ís.) I. 6.08
Ragnar Emilsson (Hafn.) II. 4.52
Sigurður Jónsson (N.-Múl.) I. 6.97
Sverrir Markússon (Dal.) II. 5.79
Valdemar Jónsson (N.-Múl.) I. 6.21
UTANSKÓLA:
Einar B. Sigurðss. (S.-Múl.) III. 4.38
Til þess að standast próf þarf III.
einkunn 4.25, til II. einkunnar þarf
4.50, til I. einkunnar 6.00, til ágætis-
einkunnar 7.50.
Stjómskipaðir prófdómendur voru
þeir Björn Bjarnason, cand. marg. í
Reykjavík, Brynjólfur Stefánsson,
forstjóri í Reykjavík, Friðrik Magn-
ússon, lögmaður, Jónas Rafnar yfir-
læknir í Kristnesi, séra Guðbrandur
Bjömsson, prófastur í Hofsósi, Stein-
grímur Jónsson, fyrrv. sýslumaður,
Steinn Steinsen, bæjarstjóri.
ÚR BYGGÐUM ' BORGAR- \
FJARÐAR.
Ritger&asaín Kristleiís Þor-
steinssonar að Stóra-Kroppi.
Þóröur Kristleifsson bjó til
prentunar. Ísaíoldarprentsmiðja,
Rvík 1944.
þETTA ER MIKIL BÓK að
vöxtum, 334 bls. í stóru
broti, enda er þarna safnað sam-
an öllum ritgerðum Kristleifs,
er birzt hafa eftir hann um ýmis
efni á undanförnum árum á víð
og dreif í blöðum, tímaritum og
bókum, — öðrum en Héraðs-
sögu Borgarfjarðar, — en auk
þess flytur bókin mjög mikið af
nýju efni, er hvergi hefir áður
birzt á prenti. Sumt af því er
meðal lengstu þátta bókarinnar,
svo sem: Geitland, Bernsku-
minningar, Kalmannstungu-
þáttur, Olbogabörn, Vinnuþörf
og vinnukapp o. fl. í efnisyfirlit-
inu er efni bókarinnar skipt í
þessa meginflokka: Ritgerðir
um ýmis efni, Dulrænar sagnir,
Minningar, en það eru ritgerðir
FRÁ BÓKAMARKAÐINUM
um einstaka menn, og loks
Kennimenn og alþýða, og eru í
þeim kafla þættir af Gilsbakka-
og Lundarprestum, frásagnir um
kirkjurækni og helgihald, borg-
firzka jólasiði og fleira þ. u. 1.
Fjöldi mynda af einstökum
mönnum og borgfirzkri náttúru-
fegurð prýðir bókina, og er út-
gáfan öll hin veglegasta. Hefir
sonur höfundarins, Þórður söng-
kennari að Laugarvatni, séð um
hana af hinni mestu prýði. Má
t. d. geta þess, að við skjótan yf-
irlestur virðist mér prófarka-
lestur stórum betri en tíðast er
hér á landi á þessari öld hraðans
hroðvirkninnar í ýmsum grein-
um.
Kristleifur að Stóra-Kroppi er
löngu þjóðkunnur orðinn fyrir
ritstörf sín og fræðimennsku,
einkum þó síðan Héraðssaga
Borgarfjarðar kotn, út, en til
þess ritverks lagði hann, svo
sem kunnugt er, miklu drýgri
skerf en nokkur annar einstakur
maður. Hann er manna sann-
fróðastur og gjörhugalastur um
þær geysilegu og gagngerðu
breytingar, sem orðið hafa í ís-
lenzku þjóðlífi á hans löngu æfi
— hann er nú háaldraður orð-
inn — en einkum þó á þeim
slóðum, þar sem hann er kunn-
ugastur, en það er í Borgarf jarð-
arhéraði. Kristleifur fylgir
ávallt þeirri reglu að segja satt
og ýkjulaust frá, án þess þó „að
draga fjöður yfir svo margt, að
allt, sem vogað er að segja, sé
slétt og bragðlaust“, eins og
hann kemst sjálfur að orði á
einum stað í Héraðssögunni.
Stíll Kristleifs er rólegur og lát-
laus, en þó yfirbragðsmikill og
ramíslenzkur, og hið sama er að
segja um málfar hans allt að
öðru leyti. Hitt kemur svo siður
þessu máli við — en er þó hug-
stætt öllum þeim, sem þekkja
hann persónulega — að þessi
borgfirzki bændaöldungur er
einnig að öðru leyti óvenjulegur
maður, drengur og höfðingi. —
Bók hans er skemmtilegur og
ágætur minnisvarði um íslenzka
alþýðumenningu, þar sem hún
rís hæst.
• J■ Fr.
ÁRSRIT Garðyrkjufélags ís-
lands 1944 er komið út undir
ritstjórn Ingólfs Davíðssonar.
Af efni ritsins er hið bezta að
segja. Klemenz Kristjánsson rit-
ar um kartöfluafbrigði o. fl.,
Jónas læknir Kristjánsson um
garðrækt og manneldi, Bjarni
F. Finnbogason um trágarða,
Gunnlaugur Kristmundsson um
melgrasið, Arnaldur Þór um
riddarastjörnu, Ingólfur Davíðs-
son um grasbletti og limgerði,
gúrkukvilla, fræ og spírun o .fl.
— Margt fleira er í ritinu girni-
legt til fróðleiks.
OLÍUKÁPUR á kr. 49.00.
OLÍUFÖT
(buxur og treyjur).
Kaupfélag Eyfirðinga
Járn- og glervörudeild.
>••••••••••••<
Gluggatjaldagormar,
Gluggahengsli,
Penslar,
Múrbretti.
Kaupfélag Eyfirðinga
Járn- og glervörudeild.