Dagur - 06.09.1945, Side 2

2
DA6UR
Fimmtudaginn 6. septmber 1945
Samanburður á afstöðu Framsóknar-
manna og kommúnista til nazismans.
Niðurlag..
Skopparakringlan snýst.
Þegar vináttan var undir lok
liðin milli Sovétríkjanna og naz-
ista, eftir að Þjpðverjar rufu vin-
áttusamninginn og réðust á
Rússa, tók hin pólitíska skopp-
arakringla^ommúnista að snú-
ast með hraða. Áður höfðu
kommúnistar verið margmálugir
um ,,kúgun“ Breta, og að þeir
væru „sterkasti óvinurinn“, sem
íslendingar ættu. Ennfremur að
hið brezka hervald væri fjand-
samlegt íslenzku þjóðinni", það
hefði „beinlínis sýnt sig í verki“,
og þess vegna hlytu íslendingar
að dæma það „á sama hátt og
danska og norska þjóðin lítur á
þýzka herinn þar“. Þá staðhæfðu
kommúnistar, að landvarnar-
vinna íslenzkra verkamanna í
þágu Bandamanna væri „glæp-
samleg", enda hefði íslenzka rík-
isstjórnin rekið verkamenn til
vinnu hjá innrásarhernum.
Á þessa leið var tónninn í
„Þjóðviljanum" alla þá tíð, er
Bandamenn börðust fyrir frelsi
og lýðræði móti kúgunarstefnu
nazista, án þátttöku Rússa. En
eftir að nazistar rufu griðasátt-
málann og neyddu Rússa í stríð
við sig, mælti Þjóðviljinn á þessa
leið 19. maí 1942: „Þeir, sem
hamast nú gegn landvarnarvinn-
unni á Islandi, eru að vinna í
þágu Quislings og Hitlers.“
Þarna höfum við skýra og ó-
tvíræða yfirlýsingu frá kommún-
istum sjálfum um afstöðu þeirra
til utanríkismálanna: Það var
glæpsamlegt að inna af höndum
landvarnarvinnu, meðan Rússar
tóku ekki þátt í stríðinu. En þeg-
ar Rússar voru komnir í stríðið,
var það þjónusta við landráða-
menn og nazista að vera á móti
landvarnarvinnu á íslandi.
„Þjóðviljinn" fór eftirfarandi
orðum um nazista í jólagrein
1942:
„Þesir böðlar mannkynsins
fara fram úr öllu því, sem veröld-
in hefir áður séð af grimmd. Öll
veröldin mótmælir. Allt hið sið-
aða mannkyn lýsir hatfi sínu og1
fyrirlitningu á þessum níðing-
um. En á íslandi er þagað. Þegar
Sósíalistaflokkurinn,
eini flokkurinn, sem allt-
hefir haft ákveðna stefnu
í utanríkismálum íslend-
inga -
sýnir fram á, hver nauðsyn ís-
lendingum sé á því, að skera upp
úr um með hvorum samúð
þeirra sé í frelsisstríðinu gegn
fasismanum, þá eru slík úrþvætti
héí- á íslandi, sem beint eða ó-
beint taka upp hanzkann fyrir
Hitler."
Sjálfir höfðu kommúnistar áð-
ur kallað það landráð, ef íslend-
ingar vildu ekki gera viðskipta-
samning við þessa „böðla mann-
kynsins" og „níðinga", og hellt
skömmum og svívirðingum yfir
þá, er sýna vildu þeim stríðsaðil-
anum samúð, er barðist gegn fas-
ismanum. Það þarf mikil brjóst-
heilindi, eða öllu heldur ó-
skammfeilna bíræfni, til þess að
storka þjóðinni með skrurai um„
að Sósíalistaflokkurfnn sé eini
flokkurinn, sem alltaf hafi haft
ákveðna stefnu í utanríkismál-
um, eins og kommúnistar gerðu
* tilgreindum unrmælum „Þjóð-
viljans."
Þegar sýnt þótti að Banda-
mönnum tækist að sigra í stríð-
inu, sýndu kommúnistar skrið-
dýsreðli sitt með því að smjaðra
fyrir Bandamönnum og flaðra
upp um þá. í september 1940
sagði „Þjóðviljinn“: „Þegar ís-
land væri orðinn einn liður í
hervarnakerfi Bandaríkjanna,
myndi um leið sjálfstæði þess og
frelsi vera glatað unr langan
tíma. En í janúar 1944 talaði
sama málgagn um „fórnir ís-
lands í baráttu þjóðanna fyrir
lífinu og frelsinu, fórnir, sem eru
þungar á vogarskál réttlætisins."
En það voru einmitt þessar fórn-
ir, sem kommúnistar börðust
áður mest á móti og töldu þá
hina mestu svívirðu og and-
styggð. En þá voru Rússar held-
ur ekki orðnir aðilar í stríðinu.
Sem dæmi um fórnarvilja
kommúnista lögðu * þeir til,
nokkru síðar en þeir heimtuðu,
að íslendingar hættu að styðja
Breta í baráttu þeirra við kaf-
báta Þjóðverja með því að flytja
til þeirra fisk, að íslendingar
tækju upp siglingar til Rússlands
í staðinn fyrir að sigla skipum
^sínum til Bretlands, því að sigl-
ingaleiðin til Rússlands væri á-
hættulítil. Kommúnistar vildu,
að vinir nazista nytu góðs af
framleiðslu íslendinga, en að
lagt yrði siglingabann á óvini
nazista.
Hin „ákveðna stefna“ komm-
únista í utanríkismálum, sem
stæra sig af, endaði svo með því,
að þeir vildu, að íslendingar
færu í stríð við Þjóðverja 1. marz
síðastl. vetur. En þegar komnr-
únistar fundu megna andúð allr-
ar þjóðarinnar gegn þessum vilja
þeirra og komust að raun um, að
hann hafði engan hljómgrunn í
landinu, þorðu þeir ekki annað
en leggja niður skottið, én létu
„Þjóðviljann" jafnframt lrrópa,
að það væri „vísvitandi lygi,“ að
þeir hefðu lagt til, að íslending-
ar segðu möndulveldunum stríð
á hendur. Þrátt fyrir þetta sann-
ar „Þjóðv." á þá sökina, þar sem
hann segir: „Þeir (það er sósíal-
istar) vildu láta viðurkenna, að
þjóðin sé raunverulega í stríði,
og hafi háð það og vilji heyja það
með hverjum þeim tækjum, sem
hún ræður yfir.“
Hér þarf ekki frekar vitna við.
Auðvitað hlaut kommúnistum,
eins og öllum öðrum, að vera
ljóst, að stríðsyfirlýsing af hálfu
íslendinga var með öllu þýðing-
arlaus fyrir gang og úrslit stríðs-
ins og gat því ekki orðið til ann-
ars en aðhláturs, en var hinsveg-
ar stórhættuleg íslendingum,
ekki sízt þeim, sem í Þýzkalandi
voru. En kommúnistar tóku ekki
tillit til þess. Þeim vár nóg að
vita að þetta var vilji valdhafa
Rússa, og þeim vilja varð að
hlýða, hve mikla bölvun sem það
leiddi af sér fyrir íslendinga.
Að leikslokum.
Stríðinu um frelsi og sjálfstæði
þjóðanna er nú lokið með sigri
lýðræðisaflanna en ósigri nazism-
ans. Þó að íslendingar gerðust
ekki stríðsaðili, áttu þeir sinn
þátt í sigrinum með ýmiskonar
stuðningi við Bandamenn, svo
sem hervarnarsáttmálanum, frið-
samlegri sambúð og samstarfi við
setuliðið hér og flutningi á fram-
leiðslu okkar til Bretlands, og
það án þess að brjóta hlutleysis-
stefnu okkar. Fyrir þetta upp-
sker íslenzka þjóðin nú að leiks-
lokum virðingu og þökk Breta
og Bandaríkjamanna og annara
lýðræðisþjóða, sem m. a. kom
frarn við stofnun lýðveldis á ís-
landi. Það getur þvf ekki orkað
tvímælis, að við fórum rétta leið
í utanríkismálum á stríðsárunum
undir forustu leiðtoga Fram-
sóknarflokksins og annarra
góðra manna.
En hvar værum við nú stadd-
ir, ef fylgt hefði verið ráðum for-
ingja kommúnista, þessum línu-
Hinn 14. ágúst sl. varð Karl
Ágúst Sigurðsson bóndi á Drafla-
stöðum í Fnjóskadal bráðkvadd-
ur, var hann þá staddur að Víði-
völlum í sömu sveit á búnaðar-
félagsfundi, hafði hann beðið
um orðið, og er hann stóð upp
sagði hann aðeins, að hann
mundi ekki geta sagt neitt.og var
þegar örendur.
Karl var albróðir Sigurðar
búnaðarmálastjóra og þeirra
mannvænlegu systkina, voru það
5 bræður og 3 systur, eru bræð-
urnir allir dánir,. Ingimar bú-
fræðingur varð úti á fjallgarð-
inum milli Hjaltadals og Hörg-
árdals á bezta aldri er hann hafði
nýlega lokið námi. Ein systranna
er dáin, Guðrún, kona Kristjáns
Sigurðssonar á Halldórsstöðum í
Kinn, Tvær systranna eru á lífi
Jóninna, sem í nrörg ár hefir
veitt forstöðu Hótel Goðafoss á
Akureyri og Karítas, kona Karls
Arngrímsso'nar bónda frá Veisu 'í
Fnjóskadal. Tveir af þeim bræðr-
urn, Þórður og Jóhann, dóu á
unglingsaldri.
Foreldrar Karls og þeirra syst-
kina voru merkishjónin Sigurð-
ur Jónsson og Helga Sigurðar-
dóttir, var Sigurður hygginn og
gætinn búmaður og Helga ann-
áluð fyrir dugnað í allri bú-
stjórn. Þau fluttu frá Þúfu í
Hálshreppi að Draflastöðum, er
Karl var á níunda ári, var jörðin
þá mjög illa hýst og jarðabætur
engar. Þau hjón byrjuðu .fljót-
lega á því að bæta jörðina, en
fyrst komst skriður á það, er þeir
Sigurður og Karl, sem voru elztir
þeiiæa bræðra, komust á lfegg, en
Sigurður hvarf fljótt til náms og
síðan til opinberra starfa, sem
kunnugt er, og lenti því aðal-
framkvæmdirnar á herðum
Karls, því áð faðir hans féll frá
1897. Það atvikaðist því þannig,
að Karl fór aldrei að heiman um
lengri tíma til að afla sér skóla-
menntunar sem bræður hans,
honum fannst hann ekki geta
farið frá búskapnum, jarða- og
húsabótunum og ekki sízt skepn-
unurtii sem hann alla tíð annaðist
dönsurum Moskvavaldsins, sem
selt hafa-því sál sína og sannfær-
ingu? Þeir kröfðust þess, að þjóð-
in léti Bandamönnum ekki ann-
að í té en fjandskap og illindi,
meðan þeir trúðu á vinfengi
Hitlers við Stalin. Ef ráði komm-
únista hefði verið fylgt, hlaut af-
leiðingin að verða fyrirlitning
þeirra þjóða, sem við eigum
mest saman við að sælda í fram-
tíðinni og eigum mikið undir að
séu okkur vinveittar. Lengi hefði
ísleúzka þjóðin orið að vinna sig
upp úr þeirri fyrirlitningu, sem
henni var búin með framkomu
kommúnista.
Og mikil fyrirmunun má það
vera, ef margir trúa foringjum
kommúnista fyrir málefnum
þjóðarinnar og einstaklina henn-
ar, eftir þá reynslu, sem af þeim
er fengin á undanförnum stríðs-
árum, enda óttast þeir sýnilega
þá reynslu og vilja því breiða
yfir hana með alls konar brögð-
um og loddaraskap.
af mikilli alúð, sérstaklega hafði
hann yndi af góðum reiðhestum.
Karl var því sjálfmenntaður í
skólalífsins, að öðru leyti en því,
•að foreldrar hans höfðu heimilis-
kennara á vetrum, er börnin
voru að alast upp og var það
nokkur nýbreytni þar í sveit á
þeim árum.
Karl Sigurðsson var fæddur 13.
ágúst 1873 og var því einum degi
meir en 72 ára er hann lézt. —
Hann gifti sig á sumardaginn
fyrsta 1901, Jónasínu Dómhildi
Jóhannsdóttur frá Víðivöllum,
ágætri konu og honum samhent,
var hjónaband þeirra hið
ánægjulegasta, en varð því mið-_
ur skammvinnra en vonir stóðu
til, því að Jónasína lézt eftir 19
ára sambúð. Var það mikið áfall
fyrir Karl, en þá sýndi hann livað
mestan dugnað, er hann þurfti
að vera börnum sínum bæði fað-
ir og móðir, því að sum voru í
æsku er móðir þeirra féll frá, eri
allt fór vel með hjálp dætra hans,
sem þá stóðu dyggilega við hlið
föður síns. Þau hjón eiga nú níu
börn á lífi. Eru þau þetta: Krist-
ín, gift Jóni Hall húsgagnameist-
ara á Akureyri, Jóhann, heildsali
í -Reykjavík, giftur Unni Ólafs-
dóttur, Ingibjörg, veitingakona
á Selfossi, Helga, gift Gunnlaugi
Ketilssyni bónda í Samtúni, Ingi-
maría, gift Gunnari Björnssyni í
Hveragerði, Karl, giftur Lilju
Hallgrímsdóttur bónda í
Klaufnabrekku, Sigurður bóndi
á Draflastöðum, giftur Kristínu
Jónsdóttur, Gunnlaugur verka-
maður á Svalbarðseyri, giftur
Ragnheiði Eiðsdóttur og yngstur
þeirra systkina er Steingrímur,
ógiftur, hefir verið við nám i
Ameríku, en er nýkominn til
landsins úr þeirri för.
Draflastaðir eru nú prýðileg
jörð, með stórt, véltækt tún og
allstórar nýræktir. Landrými
mikið og vel fallið til ræktunar,
gætu þar verið fleiri býli. Vissi
eg að Karl heitinn óskaði einskis
frekar en að niðjar sínir héldu
þar áfram ræktunarstörfum sem
hann hafði að unnið um langt
skeið með svo góðum árangri.
Ýms trúnaðarstörf voru Karli
falin, er þar fyrst að nefna, að
hann var í mörg ár deildarstjóri
fyrir sveitunga sína í Kaupfélagi
Svalbarðseyrar, voru oft haldnir
þar fundir félagsins.
í. hreppsnefnd var hann í
nokkur ár og í sóknarnefnd
Draflastaðasóknar og fjárhalds-
maður kirkjunnar, sem var
byggð upp að nýju í hans tíð og
átti. hann mestan þátt í að konra
því verki í framkvæmd, enda lét
hann sér mjög annt um kirkju
staðarlns.
Karl Sigurðsson var fríður
maður sýnum, einarður og djarf-
mæltur, glaðlyndur og gestrisinn
í bezta lagi ,enda þótti honurn
vænst um heimsóknir vina sinna
og kunningja, sem voru .margir.
Hann lifði eftir hinu forna heil-
ræði, „að glaður og reifur skyldi
gumi hver, unz sinn bíður
bana.“ Karl var jarðsettur að
Draflastöðum 23. ágúst sl. að við-
stöddu miklu fjölmenni, sem
sýndi að hann átti marga, sem
vildu kveðja hann í síðasta sinn
í þessu lífi.
Ræður fluttu prestarnir Björn
O. Björnsson og Helgi Sveinsson,
þá.flutti Páll G. Jónsson, Garði,
kveðjuorð.
Kæra þökk fyrir góða viðkynn-
ingu, ' forni félagi og frændi. í
guðs friði.
Jóhannes Bjarnason.
Tilboð óskast í
ARIEL-mótorhjól,
sem nýtt.
Upplýsingar á B. S. A.
Neðri hæð
í húsinu LAXAGATA 4, Ak-
ureyri, er til sölu og laus til
íbúðar 1. okt n.k.
Semja ber við
SIGFÚS GRÍMSSON
Laxagötu 4.
Fundizt hefir skinnjakki
við þjóðveginn með fram
Ljósavatni. Eigandi gefi sig
fram við
KRISTINN SIGURGEIRSSON
Arnstapa, Ljósavatnshrepp.
Vetrarstúlku
vantar mig, hálfan eða allan
daginn.
GERDA TULINIUS,
sími 37.
Vetrarstúlku
vantar mig, hálfan eða allan
daginn. — Sérherbergi.
ELSE SNORRASON,
sími 460.
Nokkur minningarorð