Dagur - 22.08.1946, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 22. ágúst 1946
DAGUR
IRSKI BÓNDINN OG HEIMSSTYRJ-
írski meðalbóndinn hefiir naut-
gripi til slátrunar á búi sínu, auk
þess mjólkurkýr, sviín, geitur, ali-
fugla og sauðfé (þar sem landið
er hæst). Sauðfé þrífst þó ekki
á láglendinu eða í dölunum.
Grasið þar er of hátt fyrir féð;
það fær fótaveiki af því áð ganga
á hinum raka jarðvegi. Hestar,
múlasnar og asnar eru notaðir
við jarðyrkjuna, svo og vél'arnar,
sem nú ryðja sér æ meira til
rúms.
Þreskivélar og mjólkur-
vinnsluvélar ganga fyrir raf-
magni. Rafmagnsknúðir blásarar
eru notaðir til þess að sprauta
ávaxtatré, kornakra og berja-
runna, með efni, senr drepur
skaðleg skordýr. Vélar þessar eru
oft sameiginleg eign margra
bænda, en stundum eru þær rík-
iseign og eru fluttar til eftir því
sem þörf er fyrir þær, en bændur
greiða hæfilega leigu.
Byggðin og jarðyrkjan.
írsku bændabýlin eru í þyrp-
ingunr; venjulega allt að 40 býli
á einum ferkílómetra. Stundum
eru 5—6 bændur í félagi um
kaup á sláttuvél, þreskivél og
kornsláttuvél og skiptast á um
not vélanna.
Flestir bændur rækta sykurróf-
ur og einnig tóbak. írar flytja
ekki inn sykur, því að framleiðsl-
an lieinra fyrir nægir þjóðinni.
Sykurrófan er auðveldlega rækt-
uð og þarfnast ekki nrikillar um-
önnunar eða áburðar. Til henn-
ar er venjulega sáð í ágúst, þegar
Irveiti og hafraakarar lrafa verið
slegnir, og uppskeran fer fram í
desenrber, þegar nrenn hafa fátt
fyrir stafni á bænum. Úr rófun-
um er unninn mjög fínn, hvítur
sykur, senr er að flestra dómi
nriklu betri en reyrsykurinn, senr
áður var fluttur-til landsins.
Tóbaksræktin er einnig auð-
veíd. Tóbaksjurtin vex vel í
hinni írsku nrold. Það eru lög í
landinu, að allir þeir, senr fram-
leiða vindlinga, verða að nota
innlent tóbak til franrleiðslunn-
ar, eigi nrinna en 75%. Ofur-
litlu af tyrknesku og amerísku
tóbaki er venjulega blandað sam-
an við, til þess að bæta bragðið.
Ávextirnir eru tíndir af trján-
unr nreð höndununr. Það er
vandasönr vinna og þarfnast
mikils vinnuafls og aðgæzlu.
Mikið er í húfi að samvizkusam-
lega sé unnið, því að eitt ejrli,
senr brákast í meðförununr, get-
ur spillt lreilum kassa. ■
Oft er vandi á ferðum að fá
nógu margar hendur til þessara
starfa. Börnin í bæjum og borg-
um fá sérstök leyfi úr skólum til
þess að h jálpa til við ávaxtatínsl-
una, annars eru skólaleyfi í borg-
ununr aðeins einn mánuður,
ágúst.
Búskapurinn og vinnuaflið.
. Af þessu er auðséð, að írski
þóndinn þarf meira vinnuafl á
bæ sínum en íslenzki bóndinn.
OLDIN SIÐARI
Eftir James Connolly, M. A.
Síðari grein
Jafnvel þótt kýr séu mjólkaðar
með rafmagnsvélunr og mörg
önnur störf á bænunr séu fram-
kvænrd nreð vélum, verður írski
bóndinn eigi að síður að lrafa allt
að 30 nrenn í vinnu þegar upp-
skeran stendur senr lræst, og
lrann verður að hafa 4—5 nrenn
vinnandi allt árið unr kring.
Þetta nrundi reynast erfitt fyrir
íslenzka bóndann, eins og kaujr-
gjaldi er nú háttað, en írski
bóndinn þarf ekki að greiða slíkt
kaupgjald. Hann kemst af með
20 sinnum lægra kaupgjald en
hér gildir.
Ríkisstjórnin hefir ákveðið
kaupgjald kaupamanna 24 skild-
inga á viku ,eða unr 30 krónur
íslenzkar. Þetta mun líklega
þykja ótrúlega lágt á íslandi, en
þess er að gæta, að framboð
vinnuafls í írlandi er nægilegt,
dýrtíð er engin og mörgunr írum
veitist erfitt að fá örugga atvinnu
heinra fyrir allt árið. Þúsundir
írskra verkanranna leita til Eng-
lands árlega í atvinnuleit.
ið héfir ekki hækkað og allir
hafa hafa nóg fyrir sig að leggja.
Irar eru nú ánægðir og sanr-
þykkja það flestir, að þessi
stefna ríkisstjórnarinnar á stríðs-
árununr hafi verið skynsanrleg.
Þannig hefir írska bóndanum
safnast fé á stríðsárunum. Þeir
eru allir í góðum álnunr nú,
nrargir lrafa byggt upjr bæi sína,
eignast bifreiðir o. s. frv.
Lífið á bænum.
/
Hið daglega líf á írskunr
bóndabæ er nrjög keimlíkt því
senr er í Danmprku, en Danir
eru lrættulegustu keppinautar
fra unr sölu landbúnaðarafurða
á erlendum markaði.
írski búskapurinn er aftur á
móti fjölbreyttari en búskapur
íslenzka bóndans, því að
lrann ræktar tóbak og tónrata og
flest þar í íjrilli, hefir stór
hænsnabú, heggur við í útihús
sín og jafnvel lrúsgögn. Hann
franrleiðir lrunang í stórunr stíl.
Þar er varningur, senr hægt væri
að selja Islendingum, því að það
þolir vel geymslu. Kjötið selur
hann til Englands eða megin-
landsins — svíankjöt, kindakjöt,
nautakjöt, gæsir, endur, kjúkl-
inga og kanínur. Gnægð fiskjar
er við strendur landsins. írar
veiða nægilega mikið til eigin
nota og selja það senr fram yfir
er til Englands.
Lokaorð.
Eg hefi í fáunr dráttunr reynt
að sýna hvernig írski bóndinn lif-
ir og starfar nú í dag. Margt er
þar ólíkt því, sem gerizt á ís-
landi, en margt er einnig líkt. ír-
ar og Islendingar eiga nrargt sam-
eiginíegt. Þjóðirnar eru á nrarg-
an hátt líkar. Það væri happa-
sælt fyrir báðar, að vita meira
hvor unr aðra heldur en verið
hefir til þessa. Ef þessi grein
hefir miðað í þá átt, er tilgangi
mínum náð.
NYJA BÍÓ
Fimnuudagskvöld kl. 9:
Voði á
ferðum
Amerísk kvikmynd gerð eftir
skáldsögu MARGARET
GARPENTER.
Leikstjóri: Jaques Tourneur.
Aðalhlutverkin leika:
Hedy Lamarr
George Brent
Paul Lukas
Til sölu
3 haust- og vetrarbærar kýr.
Auk þess nokkrar kvígur á
fyrsta og öðru ári.
Aðalbóli, S.-Þing.
Þrándur Indriðason.
Símstöð Grenjaðarstað.
Verðlagið.
írski verkamaðurinn, sem fær
24 skildinga kaup á viku hjá
bóndanum, kemst vel af með það
kaup, sérstaklega úti um sveitir
því að það er ódýrt að lifa í land-
inu. Framfærslukostnaður í ír-
landi nú er ekki nema 1/5 hluti
J^ess sem er á íslandi. Verðlag á
fjölmörgum vörutegundum er J
hið sama og var fyrir stríð, og
sumt jalnvel ennþá ódýrara. Svo
er til dæmis um flutninga 02;
fargjöld. Ríkið starfrækir allar
járnbrautir landsins, skijr og
f 1 ugsamgöngur. Menn geta ferð-
ast 250 kílómetra í járnbrautar-
lest fyrir 30 krónur og sömu
vegalengd í langferðabíl fyrir 26
krónur.
Dýrtíð er engin. Ástæðan er
sú, að árið 1941 mælti ríkið svo
fyrir, að kaujrgjald skyldi ekki j
hækka. Þetta tókst ríkisstjprn- |
inni að fmmkvæma m. a. af J
þéirri ástæðu, að verkalýðsfélög
eru ekki sterklega skipulögð í ír-1
landi. Valdamesti flokkuriAn er
íhaldsflokkurinn, undir leiðsögn
Mr. De Valera. Bændur styðja
stjórn hans, því að flestir bænd-
urnir eru kajntalistar í hjarta
sínu, en bændastéttin er fjöl-
mennasta stétt landsins.
Verkamenn í sveit eru dreifðir
um allt landið og í milli þeirra
er aðeins lauslegt samband.
— Verkamannaflokkurinn er
minnsti flokkurinn í þinginu.
Það varð því ekki mikil and-
spyrna gegn þeirri ákvörðun rík-
isstjórnarinnar að halda kaup-
gjaldinu niðri á stríðsárunum,
og útkotnan nú er sú, að verðlag-

kJ
0
©
SILKISOKKAR
rtýkom n i r
Kaupfélag Eyfirðinga
V ef naðarvörudeild.