Dagur - 17.10.1946, Blaðsíða 3

Finmtudagur 17. okióber 1946
DAGUR
$.ödd að norðan
Sézt hefur skeið að sunnan og austan
sigla með hold úr danskri moldu, —
vilhallir sveinar velta beinum
vestur og norður um bleika storðu.
Valin er höfn í „djúpum dali“.
Drangar gnæfa og stara þangað.
— Haldin er leifin hluti af skáldi.
Hana skal jarða í Bakka-garði.
Sæludalur í Dranga skjóli
dynur glaður og fagnar sýni:
Laufvindur blæs urn lægð og ása, .
ljómar áin og breytir rórni.
Lækir skoppa og hrósa happi,
heiður er hvarmur Bröttuskeiðar.
Sólblæjum skarta hraun og hólar,
— harpan knúin af Gljúfrabúa.
Fífil-hjalli og hamra-sylla
horfast í augu — tárum lauguð:
„Okkar rnold honum á að tjalda,
áður sem brosti, við þessu láði“.
Dalaþjóð fagnar vin af vagni,
veg honum greiðir að kór og leiði.
— Þriðja kynslóð, er þráði og trúði,
þjóðmæring blíðan að heimti um síðir.
„Allt skal til reiðu“, ættþjóð tjáði,
„ástgoða vorum að liinzta spori:
Sæmd og friður í sveitar næði,
sængin þekka í fífilbrekku". —
Bændahöndum var blessuð sending
borin í kór við altars-ljóra.
Tendraður hyr á helgu skari, —
hjörtun brunnu, en þögn á munnum.
Gengið var frá, — og Guði fengin
geymsla hins mæta í vígðu sæti,
— hugað til móts, þar hópur sveitar
heiðraði þjónustu dáðan Jónas.
„Vel er orðið“, kvað víf og halur.
„Valið er rétt um athvarf þetta. —
Frændinn kaldi úr framandi moldu
fær nú gisting í dalnum kæra“.
Sent er og lesið frá Seltjarnarnesi:
— Sjá, hér er vald og laga-galdur.
Vér skulum ráða, vor skal hróður.
— Varð hér misgrip, og lá við slysi.
Jónas skal lagður að lögum sögðuni,
lyng þar sem grær á rústum þinga.
Leg hann fái við Öxaráar
örlaga-gil hjá Drekkingarhyli.
— Vér höfum náð í annan áður, —
eirðarlaust var hann niður keyrður
okkar að vild, þar að ’honum halda
Almanna- og Hrafna-veggir svalir.
Unað hefur hann eftir vonum,
einn — í nálægð við þingheim seirini.
Glatt verður nú á aftni og óttu,
Einar og Jónris er hringla beinum.
— Sendið oss strangann suður hingað, -
sjást skulu efndir Þingvallanefndar.
Dirfizt ei hnekkja dyggum störfum,
Dómsmála-Finnur er vill og kynnir.
Hæfir sízt, að einn sveita-prestur
syngi snilling að efsta þingi.
Ekki hlýðir að afdala-lýður
ausi moldum að slíku holdi.
Lög hafa tog, — og lýða hugur
lítið djarfur þann streng að slíta.
Óöld í landi, allt á sundi,
ástríðu-svað um hélga staði.
— Vel getur þú frá Dranga um dalinn
daglega séð, — þótt kippt sé héðan.
— Mér er fró, ef þín moldar-þróin
missir ei torfu, er „náinn kyssir“.
|ö<HKHKHKHKHKHKHKHHHKBKHKHKHKHKBKHKHKHKHKHKBKHKH>tKKHK bæta Irimskipti Þjóðverja eru
„kóketterí við nazismann".
Hvað sem við gerum og hvar
sem við gerum það, erum við
Úr erlendum blöðum

Khkhkhkwhkhkhkhkh;
Hinn rússneski hljómur
Ritstjórnargrein í Manchester Guardian
Mikil ræðuhöld um utanríkis-
mál eru heyrð víða um heim.
Smuts marskálkur svarar Henry
Wallace; Molotov svarar Byrnes.
í Öryggisráðinu í New York
þruma þeir Gromyko og aftaní-
ossi hans, Manuilsky, ádeilur á
liendur Grikkjum og Bretum. Á
rneðan þessu fer fram, er svo að
sjá, sem Molotov og Vishynsky
þyki hverjum degi illa varið á
friðarráðstefnunni, nema þeir fái
að lesa upp langhunda um „vest-
ræna heimsveldisstefnu“, þótt í
augum flestta annarra sé margur
dagurinn lagður lágt með slíkum
ræðuhöldunr. Allar þessar lang-
dregnu ræður og heiftarlegu deil-
ur snúast um eitt mál: samskipti
hins austræna og vestræna heims,
samband sovét-heimsins og hins
vesturlenzka. En aðferðirnar eru
ólíkar. Við, Vesturlandabúar, er-
um óákveðnir, en við búum ekki
Mf
K. V.
mmmrn
alástæðan til hinna hörmulegu
vinnubragða á friðan'áðstefn-
unni. Eða hvaða tilgangi þjónaði
herra Molotov þar, þegar hann
dró inn í umræðurnar í stjórn-
málanefndinni ítölsku, nýlendu-
málastefnu Breta og stefnu
Chamberlain-stjórnarinnar hér á
árunum?
I öðru lagi verður þess nú vart,
og er mikilsverðara, að þessi
áróðursherferð hefir nú tekið á
sig hótunarblæ. Bretum og
Bandaríkjamönnum er nú ekki
lengur ámælt, S£m vinum, er hafi
villzt út af sannleiksbrautinni,
heldur eru þeir ávarpaðir sem
fjandmenn. Fyrir Parfsarráð-
stefnuna var það tízka rneðal
Sovét-ræðumanna, að tala um
þessi mál í sorgmæddunt tón,
frekar en af reiði. Vestrænir
stjórnmálamenn voru þá „að
O
horfin, en óeiningin talin óvé-
fengjanleg staðreynd. Áhugi
okkar fyrir frjálsri verzlun í Ev-
rópu er ævinlega „reykský til
þess að hylja viðskiptalega yfir-
gangsstefnu". Óskir okkar um að
reyna að rjúfa samstarf hinna
yfir neinum fjandskap. Það má þriggja stóruy Nú er sorgmæðan
ekki aðeins benda á skiptar skoð-
anir í milli Breta og Frakka, til
dæmis, heldur á marga og mis-
lita flokka og stjórnmálamenn í
hverju landi, sem hafa mismun-
andi skoðanir á því, hvað eigi að
gera. Mr. Wallace er auðheyri-
lega ekki sammála Mr. Byrnes.
Mr. Zilliacus (róttækur, brezkur
Verkamannaflokksþingmaður) er
ennþá auðheyrilega á annarri
skoðun en Mr. Bevin. Yfirleitt
munu hvorki ríkisstjórnir eða
þjóðir hinna vestrænu landa hafa
myndað sér ákveðna skoðun um
það, hvort líta beri á Rússland
sem vin eða óvin. Engar slíkar
efasemdir, né heldur skoðana-
mismunur, ásækja Sovét-blokk-
ina. Molotov fær ekki orð í eyra
hjá kollegum sínum í Politburo,
og rússnesku leppríkin Júgóslaf-
ía , Búlgaría, og svo auðvitað
Ukraina og Hvíta-Rússland,*tala !
einum rómi. Hljómsveitin er í
beztu æfingu. Manuilsky í New
York og herra Kardelj í París
fylgja nákvæmlega sveiflunum á
sprota hljómsveitarstjórans, með
leikni, sem aðeins ávinnst með
langvinnri æfingu.
Óg hvað er það, sem þeir segja
okkur? í fyrsta lagi, Rússland
rekur hatramt áróðursstríð gegn
hinum vestrænu löndum. Þessi
ófriður er rekinn á mörgum víg-
stöðvum. Nefna má rússnesku
blöðin og útvarpið á mörgum
bylgjulengdum, sem hafa það
daglega starf, að telja rússnesku
þjóðinni trú um, að Bretland og
Bandaríkin séu fjandsamleeg
Sovét-Rússlandi. Þessi rógburður
er síðan auðvitað endurtekinn
fyrir hlustendur erlendis, á
mörgum tungumálum, og sovét-
stjórnin virðist ákveðin í því, að
nota í þessu augnamiði hverja
einustu alþjóðaráðstefnu og
stofnun, jafnvel sjálft bandalag
Sameinuðu þjóðanna. Þessi
starfsaðferð hefir þegar komizt
nálægt því marki, að gera Örygg-
isráðið að skopstofnun og er að-
alltaf „afturhaldssamir heints-
veldissinnar" eða hreinir beinir
fasistar. Meðan þessi hríð gengur
yfir, er rnjög erfitt að tala um
það af hógværð og stillingu,
hvernig fara eigi að því að eyða
tortryggni Rússa. Það er jafnvel
engan veginn vandalaust, að gera
sér l jóst, að þeir Molotov og
Vyshinsky tali af skynsemi, þá
sjaldan það kemur fyrir. Flestir
okkar viðurkenna, að hvað sem
líður þeirn mistökum, er gerð
voru í Potsdam, þá hafi Molotot
rétt fyrir - sér, er hann segir, að
nú sé of seint að breyta pólsk-
þýzku landamærunum. Við get-
um ekki flutt milljónir Pólverja
og Þjóðverja aftur á bak og
áfram, eins og við værum að
spila lúdó. En hvernig á að sjá
jafnvel ágæta röksemdafærslu í
réttu ljósi, þegar hana ber í hinn
stöðuga bakka rógmælgi, senr
þenur sig fyrir augurn okkar, alla
leið frá Stettin til Trieste? Það er
þessi bakgrunnur fjandsanrlegs
áróðurs, lævíslegur, breytilegur
en stöðugur, sem er óhugnanleg-
astur. Og lrvaða nrálalok önnur
en jressi eru hugsanleg: Á meðan
við í vestrinu, erunr að deila og
ræða um það, hvernig beri að
jafna metin, hafa Rússar þegar
ákveðið, að vinátta við Vestur-
veldin sé hvorki æskileg né
möguleg.
(Lausl. þýtt).
‘1
Snilldarverk eftir sextuga konu:
ÉG VITJA ÞÍN ÆSKA
Minningar
eftir
Ólínu
Jónasdóttur
Þetta er bók um vonir og veruleika, eins og slíkt gerðist
með ungri. stúlku fyrir um það bil hdlfri öld, því að hér
rekur Ólína Jónasdóttir bernsku- og ceskuminningar sinar.
Hun lýsir sérstœðum einstaklingum, hversu þeir lifðu og
dóu, og daglegu lífi í norðlenzkri sveit. Frásögnin er öll lát-
laus, létt og sönn, þvi er bók þessi lifandi heimild um is- j;
lenzka menningarsögu. Ólína er löngu kunn af lausavísum
sínum. Hér birtast fjölmargar þeirra. Þœr eru gœddar beztu
kostum islenzks alþýðukveðskaþar, liprar og Ijósar, fágaðar
og gagnyrtar.
Má því hver lesandi vænta sér
nokkurs, hvort sem hann leitar
listar eða fróðleiks.
1 |"«¥|
Notið Floru og Gul a bandio!