Dagur - 31.10.1946, Page 1

r
„Islenzku togararnir
horfnir44
Hvað veldur því? spyr
brezkt blað.
Brezka blaðið FISHING
NEWS birti hinn 5. þ. m.
greinarstúf, sem nefnist „ís-
lenzku togararnir liorfnir". —
Segir blaðið m. a. svo:
,,1‘að vekur mikla undr-
un stjórnarvaldanna hér,
að íslenzkir útgerðarmenn
eru hættir að láta skip sín
landa fiski í Fleetwood.
Allt fram á síðustu tíma
hafa að meðaltali 15 íslenzk
skip landað fiski í viku
hverri, en síðustu þrjár vik-
ur hafa aðeins fjórir ís-
lenzkir togarar komið til
Fleetwood og matarbirgðir
landsins hafa minnkað að
sama skapi.
Hvers vegna skip þessi
hafa hætt fiskflutningnum
til Fleetwood er spuming,
sem allir hér, þar með talið
Fiskimálaráðuneytið í Lon-
don, vildu gjaman fá svar
við, en hingað til hefir eng-
in ástæða verið látin uppi
af íslenzkum útgerðar-
mönnum.
Ylftirleitt er þó álitið hér,
að íslenzkir útgerðarmenn
hafi gert samning við Rússa
um að selja þeim mikið
magn af frosnum fiski og
þessi samningur færi þeim
meira í aðra hönd, en fisk-
í flutningur til Fleetwood.
I Onnur ástæða sé sú, að ís-
lenzkir útgerðarmenn séu
andvígir 10% tollinum,
sem brezka stjómin hefir
lagt á innfluttan fisk.
En íslenzku útgerðar-
mennimir'em þögulir um
þetta allt og á meðan em
stöðvaðir mikilvægir mat-
vælaflutningar hingað til
landsins þegar við þurfum
matvælanna mjög með. Því
að tapið er aðeins bætt að
nokkmm hluta af togara-
flotanum í Fleetwood, sem
nú telur 100 skip.
Hvað segir utanríkismála-
ráðuneytið íslenzka um þenn-
an fréttaflutning? Hefir
Ministry of Fisheries í Lon-
don enga hugmynd um hvers
vegna íslenzk skip sigla ekki
; | lengur með fisk tilTIretlands?
;! U pplýsingaþj ónusta íslenzka
utanríkisráðuneytisins hefir
stundum látið til sín taka mál,
sem em léttvægari en þetta.
; ^#»##»###**#**w*»w»»**#***»wj
Slys við höfnina
Það hörmulega slys varð um
borð í e.s. Banan, er lá hér við
bryggju sl. mánudagsmorgun, að
verkamaður héðan úr bænum,
Steinþór Sigurjónsson, er var að
vinna við skipið, féll niður í eina
lestina og slasaðist mikið. —
Ókunnugt er með hverjum hætti
slysið bar að, því að ekki var ver-
ið að vinna við lest þá, er hann
féll í, og enginn áhorfandi var að
slysinu. Maðurinn var fluttur í
sjúkrahúsið og liggur hann þar,
þungt haldinn.
DAGUR
XXIX. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 31. október 1946
50. tbl.
Útgjöld ríkissjóðs hala sjöfaldazl síðan árið 1939
Hafin fjársöfnun til að reisa Jónasi
Hallgrímssyni minnisvarða í Öxnadal
Hraun í Öxnadal.
Ljósmynd: E. Sigurgeirsson.
Tuttugu og fjórir ættingjar
Jónasar Hallgrímssonar skálds,
iiafa sent ríkisstjórninni mót-
mæli út af þeirri meðferð, er
jarðneskar leifar skáldsins hafa
hlotið, eftir að þær voru fluttar
til íslands. Krefjast þeir þess, að
kistan verði flutt norður að
Bakka til jarðsetningar.
Mótmæli þessi hafa verið send
alþingismanni Akureyrar til fyr-
irgreiðslu.
1 mótmælaskjalinu segir:
„Við undirritaðir ættingjar
Jónasar Hallgrímssonar skálds,
leyfum okkur hérmeð að mót-
mæla þeirri meðferð, sem bein
skáldsins hafa hlotið, eftir að þau
höfðu verið flutt til íslands. Þyk-
ii okkur mjög miður og móðg-
andi fyrir ættingja skáldsins og
sveitunga, að minningarathöfnin
að Bakka s’kyldi látin fara fram
án opinberrar tilkynningar, sem
gera mætti þeim og öðrum, er
varp til héraðsbúa og þjóðarinn- meistari, Snon i Sigfússon, skóla- þess óskuðu, fært að vera við-
ar um málið. Þar segir: (stjóri, Þorsteinn M. Jónsson, ’ staddir.
„Allir þeir, sem um Öxnadal skólastjóri, Bernharð Stefánsson, Enn höfum við enga tilkynn-
fara, minnast Jónasar Hallgríms- alþingismaður, síra Sigurður
sonar. Ljóð hans hafa gefið nátt- Stefánsson, Möðruvöllum, Frið-
úru dalsins nýjan svip. Hólar, rik J. Rafnar, vígslubiskup,
fjöll og drangar eru í augum veg- Steindór Steindórsson, mennta-
Kunnir Eyfirðingar gefa út ávarp til
héraðsbúa og þjóðarinnar
Samtök eru hafin hér í hérað-
inu um að reisa Jórtasi Halígríms
syni minnisvarða á æskustöðvum
hans í Öxnadal. Hafa ýmsir
anum á Akureyri, Kaupfélagi Ey
firðinga, Akureyri, og hjá blöð-
unum á Akureyri.
Undir ávarpið rita þessir menn:
Ættingjar Jónasar
Hallarímssonar mót-
mæla meðferðinni á
iarðneskum leifum
skáldsins
kunnir Eýfirðingar gefið út á- Sigurður Guðmundsson, skóla-
Sumir útgjaldaliðir fjár-
laganna hafa tvöfaldazt í
tíð núv. ríkisstjórnar
40 milljón króna greiðslu-
halli á hæsta fjárlagafrum-
varpi í sögu landsins
stjóri, Brynjólfur Svei.nsson,
hreppstjóri, Efstalandskoti, Jón-
(Framhald á 8. síðu).
farandans minnismerki um „lista skólakennari, Bi'ynjólfur Sveins-
skáldið góða“. Þannig reisti hann son, menntaskólakennari, Jó-
sér sjálfur minnisvarða á æsku- hann Frímann, skólastjóri, síra
stöðvunum og hjá þjóðinni allri, Benjamín Kristjánsson, Lauga-
en eftir er hlutur þeirra, sem ; landi, Haukur Snorrason, rit-
heiðra vilja minningu hans þar
heima í dalnum.
Nokkrir menn hafa bundizt
samtökum um sjóðstofnun til
þess að koma upp minnismerki j
um Jónas Hallgrímsson heima á j
æskustöðvunum. Eðlilegt má
telja, að Eyfirðingar hafi for-
göngu í málinu, en margir aðrir
landsmenn munu vilja leggja
fram nokkum skerf. Nauðsyn-
legt er, að þátttaka í sjóðstofnun-
inni verði almenn, svo að veg-
legur minnisvarði geti risíð upp
hið allra fýrsta.
Þeir, sem undir þetta ávarp
rita, beina þeirri áskorun til Ey-
firðinga sérstaklega, svo og til
annarra landsmanna, er ljá vilja
þessu málefni lið, að þeir leggi
hér hönd að og láti ríflega fé af
hendi rakna í þessu skyni og
sýni með því íninningu skáldsins
verðskuldaða virðingu."
Söfnunarlistar munu látnir
fara um sveitirnar, og auk þess
munu þeir liggja frammi á eftir-
töldum stöðum: Búnaðarbank-
ingu heyrt um fyrirhugaða jarð-
setningu á beinum Jónasar Hall-
grínrssonar, og leyfum við okkur
því hérmeð að skora á ríkisvaldið
að flýtja þau nú þegar að Bakka
í Öxnadal og láta jarða þau í
kirkjugarðinum.“
Eftir því sem bezt verður vit-
að, hefir greftrun beinanna enn-
þá ekki farið fram, og nrun kista
skáldsins geymd í Þingvalla-
‘kirkju.
Mennfaskólinn seffur sl. sunnudag
Hornsteinn heimavistarhúss lagður innan skamms
Menntaskólinn á Akureyrí var formlega settur sl. sunnudag í há-
tíðasal skólans, en kennsla er hafin fyrir nokkm. Skólameistarinn,
Sigurður Guðmundsson, flutti ýtarlega skýrslu um hag skólans,
kennara- og starfsm’annasbipti og síðan ávarpaði hann nemendur
með snjallri ræðu. Ræddi hann einkum um vaxandi virðingarleysi
æskumanna fyrir eignarréttinum og hættur þær, er slíku hugarfari
eru samfara.
Nokkrar breytingar eru á
kennaraliði skólans. Sigurður L.
Pálsson dvelur við Oxford há-
skóla, á vegum British Council,
en í hans stað kennir Ottó Jóns-
son M. A. Þá hefir Guðmundur
Arnlaugsson horfið úr kennara-
liði skólans, þar sem hann er ráð-
inn kennari við Menntaskólann
í Reykjavík. Stærðfræðikennari í
vetur er Björn Bjarnason cand.
mag. Þá eru Friðrik Þorvarðsson
og’Steingrímur Sigurðsson, sem
báðir kenndu við skólann sl. vet
ur, við nám erlendis nú, Friðrik
í Edinborg, en Steingrímur í
Nottingham. — í stað þeirra
(Fnuahald á 8. nðu).
Fjárlagafi'umvarp fyrir
árið 1947 var fyrir skömmu
lagt fram á Alþingi. Til
þessa hafa blöðin fátt sagt
um frumvarpið. Er mönn-
um því ekki eins ljóst og
æskilegt væri, hvernig hún
lítur út, myndin af fjár-
mála- og stjórnmálaástand-
inu, sem ríkt hefir hér að
undanförnu og endurspegl-
ast í þessu fjárlagafrum-
varpi.
Rekstursútgjöld ríkisins eru
áætluð 146 millj. króna, eða 20
millj. króna, en greiðsluhalli á
um yfirstandandi árs, reksturs-
hallinn er áætlaður nærri 10
millj. æróna, en greiðsluhalli á
f járlögunum 22 millj., en sá halli
er raunverulega miklu meiri, eða
a. m. k. 40 milljónir, með því að
frumvarpinu er alls staðar
reiknað með vísitölu 290, í stað
302, sem hún nú er, og enginn
eyrir er þar áætlaður til dýrtlíðar-
ráðstafana og er þó varið 10
millj. kr. til þeirra í fjárlögum
yfirstandandi árs.
Greinargerð f j ánná: laráðherra.
í greinargerð sinni fyrir þessu
dæmalausa fjárlagafrumvarpi
segir fjármálaráðherrann, Pétur
Magnússon, að hann telji sér
ekki fært að teygja tekjuliði rík-
issjóðs svo hátt, að þeir geti mætt
útgjöldunum og ástæðuna til
þess, hvernig komið er, telur ráð-
herrann hina gálauslegu laga-
setningar síðasta þings, en þá
voru afgreidd margvísleg lög, án
þess að þingmenn gerðu sér yfir-
leitt grein fyrir því, hvort fjár-
hagur ríkisins þyldi útgjöldin
eða ekki. Er þarna felldur þung-
ur dómur um fjármálastefnu síð-
asta Alþingis og getur nú enginn
ilokað augunum lengur fyrir af-
leiðingum hennar, sem þó munu
hvergi nærri komnar allar í Ijós
énnþá. Því að allar ráðstafanir
þings og stjórnar hafa hnigið að
því, að auka verðbólguna í land-
inu og peningaflóðið, en ekkert
hefir verið gert til þess að draga
úr verðbólgunni og binda kaup-
máttinn í landinu. Afleiðingar
þessa ráðslags eru þegar orðnar
þær, að atvinnuvegunum heldur
(Framhald á 5. síðu).