Dagur - 09.07.1947, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 9. júlí 1Q47
Mbl. vill ekki bændur
á þing
Þórður Arnaldsson
Aukakosning til Alþingis á að
fara t'ram í Vestu r-Skaftaíel Is-
sýslu næstkomandi sunnudag
vegna brottfarar fyrrverandi
þingmanns þess kjördæmis, Gísla
Sveinssonar, til Noregs, þar sem
hann er orðinn sendiherra.
Baráttan urn þingsætið er á
milli frambjóðanda Framsóknar-
flokksins, Jóns Gíslasonar bónda
í Norðurhjáleigu í Álftaveri, og
frambjóðanda Sjálfstæðisflokks-
ins, eða öllu heldur kaupmanna-
valdsins í Reykjavík, Jóns Kjart-
anssonar, ritstjóra Morgunblaðs-
ins.
Mbl., er út kom 2. þ. m., er í
öngum sínum út af því, hvað
Framsóknarflokkurinn hafi fáa
bændur á þingi. Blaðið finnur
liárt til þess, að í flokknum séu
þrír forstjórar samvinnufélaga
þingfulltrúar, og jafnvel gangi
Framsóknarflokkurinn svo langt
í óskammfeilninni, að gróður,
húsaeigandi sé einn af þing-
mönnum flokksins í stað þess, að
þar ætti að vera bóndi í hverju
sæti, þegar Framsóknarflokkúr-
inn á hlut að máli.
Þessi viðkvæmi áhugi Mbl.
fyrir því, að bændum fjölgi á
Alþingi, væri allrar virðingar
verður, ef hugur fylgdi máli og
af heilindum væri mælt.
Jón Gíslason í Norðurhjáleigu
er vel metinn bóndi, eindreginn
samvinnumaður, prýðilega
greindur og fylginn sér og mikill
framkvæmdamaður. En þegar
þessi bóndi býður sig fram í
bændakjördæmi fyrir Framsókn-
arflokkinn, bregður svo kynlega
við, að Mbl. rnælir ákaft á móti
lionum, og koma þar vel fram
heilindi blaðsins í málfærslunni.
Mbl. læst vera hlynnt fjölgun
bænda á þingi, en þegar ágætur
bóndi er í kjöri í V.-Skaftafells-
sýslu, snýst blaðið öndvert gegn
honum. Allt hefir blaðið á horn-
um sér út af framboði hans, m.
a. það, að fimm samvinnubænd-
ur í héraðinu hafi rnælt með
kosningu hans í Tímanum og
kennir í brjósti um þá fyrir að
leggja á sig slíkt „erfiði". Það
ínundi þó ekki vera samvinnu-
maðurinn Jón Gíslason, sem
Mbl. er þyrnir í augum?
Mbl. mælir eindregið með
kosningu Jóns Kjartanssonar rit-
stjóra síns. Ólafur Thors telur
hann nær ómissandi á þingi, af
því að hann sé , alveg einstaklega
glöggur og dómbær á menn og
málefni og það, hversu haga beri
baráttunni". Þess vegna mundi
hann verða til „gagns og gleði“
á Alþingi.
Gott dæmi um glöggskyggni
og dómgreind Jóns Kjartansson-
ar er það, þegar'hann haustið
1944 var stuðningsmaður þess í
trássi við Gísla SveinsSon, að
Sjálfstæðisflokkurinn legði út í
ævintýrið með kommúnistum,
sem Gísli Sveinsson gaf nafnið
„kollsteypan" og hafði þær af-
leiðingar, að dýrtíð og verðbólga
færðist svo í aukana, að nú þurfa
íslendingar tvöfalt heimsmark-
aðsverð fyrir afurðir sínar, ef
þeir eiga að geta haldið fram-
leiðslu sinni áfrani, eftir því sem
Bjarni Benediktsson utanríkis-
málaráðherra hefir vottað í út-
varpsræðu fyrir nokkru.
„Þetta er að kunna vel til
vígs“, ntun Ólafur Thors segja.
Þetta er að hafa glöggskyggni og
dómgreind til að „haga barátt-
unni“ á réttan hátt!
Ef Mbl. segði hug sinn allan
yrði það á þessa leið:.
Enga Framsóknar- og sam-
Nú eru 45 ár liðin, síðan gagn-
ifræðaskólahúsið á Möðruvöllum
í Hörgárdal varð eldinum að
bráð og skólahaldið á þeint stað
þar með úr sögumni.
Fyrir nokkru varð það að
samkomulagi meðal nokkurra
nemenda Möðrtivallaskóllan að
stofna til Möðruvellingamóts á
þessu vori. Var mótið síðan aug-
lýst í maímánuði sl. í íjórum
blöðum, Morgunblaðinu, Tím-
anum, Degi og íslendingi, og
skyldi það haldast á Akureyri og
Möðrtivöllum 1. júlí þ. á. '
Þriðjudagurinn 1. júlí rann
upp fagur, hlýr og bjartur, og
hélzt svo allan þann dag. Kl.
10 f. h. voru nær 30 nemend-
ur Möðruvallaskóla mættir í
Menntaskólanum, er Sigurð-
ur Guðmundsson skólameistari
hafði góðfúslega gengist fyrir
að lánaður yrði til samkomu
þessarar.
Ingimar Eydal setti þá mótið
með ræðu, lýsti m. a. tildrögum,
undirbúningi þess og tilhögun,
gat þess að 226 nemendur hefðu
lokið prófi við Möðruvallaskól-
ann þau 22 ár, er hanm starfaði
þar, en af þeirn væru nú á lífi
hér á landi um 80. Auk þess
jhefðu horfið frá skólanum á
annað hundrað nemendur próf-
lausir.
Síðan hék Sigurður Guð-
mundsson skólameistari ræðu
ium Möðruvallaskóla og þýðingu
hans fyrir þjóðlífið.
Tveir heiðursgestir voru á
mótinu, þeir Sigurður Guð-
mundsson skólameistari og Val-
týr Stefánsson ritstjóri.
Eftir hádegi var haldið til
Möðruvalla i bifreiðum. Var
þar gengið í kirkju, og flutti
séra Sigurðu rStefánsson snilldar-
fallega ræðu úr prédikunarstóli
og söngflokkur söng þrjá sálma.
Eftir messu reikuðu Möðru-
vellingiar um staðinn og rifjuðu
upp gamlar og hugljúfar endur-
minningar frá veru sinni þar.
Síðan söfnuðust þeir aftur í
kirkjuna, og flutti Einar Árna-
son á Eyrarlandi ueðu þar, en
Steingrímur Arason flutti kvæði,
er hann hafði ort í tilefni dags-
ins.
Að þessu loknu buðu prests-
hjónin á Möðruvöllum gestun-
um til veglegrar kaffidrykkju,
og rómuðu allir viðtökur þeirra.
Síðan kvöddu menn Möðru-
DAGUR
vinnumenn á þing, heldur trúa
þjóna kaupmannavaldsins í
Reykjavík.
Umhyggja Mbl. fyrir fjölgun
bænda á þingi er aðeins látalæti.
Þetta innræti blaðsins kemur
skýrt í ljós í afstöðu þess til auka-
kosningarinnar í Vestur-Skafta-
fellssýslu.
Ólíklegt.er, að bændur þar í
kjördæminu geri það til „gagns
og gleði“ fyrir f atipmannavaldið
í Reykjavík að kjósa þjón þess,
Jón Kjartansson.
Þeir munu kjósa innanhéraðs-
bóndann og samvinnumanninn
Jón Gíslason.
velli, surnir líkfega í síðasta sinn,
og liéldu til Akureyrar. Var þá
ifyrst fengist við myndatökur og
rabbað saman. Ákveðið var að
geifa Menntaskólanum allstóra
mynd af mótinu, og Hallgrími
Einarssyni inyndasmið falið að
annast það verk.
Sigurður skólameistari bauð
öllum mótsgestum til kvöldverð-
ar og auk þess nokkrum bæjar-
búum. Var þar veitt af mikilli
rausn og prýði. Voru menn glað-
ir og kátir í kvöldboðinu, marg-
ar ræður haldnar og nokkuð
sungið. Sigurður Jónsson skáld á
Amarvatni flutti þar nýort
kvæði..
Hinir gömlu Möðruvellingar
léku við hivern sinn fingur. Fjör-
ið og gieðin skein út úr hverju
andliti. Sá elzti þeirra var á ní-
ræðisaldri, hinir yngstu um hálf-
sjötugir. Skólameistari kallaði þá
í ræðu „gömlu Möðruvellihgana
ungu“.
Hófi þessu var slitið laust eftir
kl. 12. Kvöddust menn þá með
miklum hlýleik og innilegu
þakklæti til skólameistara og frú-
ar hans, sem áttu sinn mikla þátt
í að gera daginn ánægjulegan og
eftirminnileg. Höfðu margir við
orð að þessum degi gleymdu þeir
ekki, það sem eftir væri ævinnar.
Fyrsta Möðruvellingamót var
háð á 20 ára afmæli Möðruvalla-
skólans árið 1900. Annað á 50
ára afmæli skólans 1930. Þetta er
því þriðja Möðruvellingamótið
og að líkindum hið síðasta, því
að nú tekur nemendafylkingin
mjög að þynnast, og innan
skanuns verða nemendur skólans
alliir horfnir af sjónarsviði mann-
lífsins. Þetta síðasta mót þeirra
var því kveðjustund.
Á fyrsta Möðruvellingamótinu
var samþykkt með öllum atkvæð-
um tillaga þess eínis, að fundar-
menn hétu því að stuðla til þess
af alefli, að skólinn yrði gerður
svo fullkominn, sem frekast væri
iföng á, námstíminn lengdur um
eitt ár, konur látnar hafa jafnan
aðgang að skólanum sem karlar,
og skólinn settur í samband við
lærða skólann.
Nú er þessi draumur Möðru-
velWnga frá síðustu aldamótum
orðinn að veruleika í enn fyllra
mæli, en þeir luigsuðu sér.
Menntaskólinn á Akureyri cr
sonur Möðruvallaskólans.
Hann var einn af þeim, sent
fórst í flugslysinu mikla í Hest-
fjalli þann 29. maí s. 1.
Fæddtir var hann í Hvammi í
Arnarneshreppi Jrann 13. jan.
1924, sonur hjónanna Þórhildar
Guðvarðardóttur og Arnalds
Guttormssonar frá Ósi. Barn að
aldri missti hann rnóður sína og
fór þá til föðursystur sinnar
Margrétar Guttormsdóttúr* frá
Ósi og manns hennar, Axels
Björnssonar á Ásláksstöðum, og
ó!st upp hjá þeim til tvítugsald-
urs. Fór hann þá í bændaskólann
á Hvanneyri. Að loknu námi þar
kcypti hann býlið Þrúðvang við
Akureyri og byrjaði þar búskap
með systrum sínum, seldi það þó
aftur, en átti þar heima síðan.
Þórður sál. var hinn mesti
manndóms- og drengskaparmað-
ur, ágætlega duglegur og hygg-
inn. Gáfur hans, geðsmunir og
öl 1 franrkoma voru á þann veg,
að hann ávann sér álit og traust
hvar senr liann fór. Þegar á
barasaldri kom það glöggt í ljós
hve einbeittur og ákveðinn hann
var í Jm', sem ,'ann tók sér fyrir
hendur. í barnaskólanum fékk
hann tilsögn í bókbandi. Hélt
hann því svo áfrarn ttm skeið í
tómstundum sínum, án frekari
tilsagnar, nreð ágætunr árangri,
og varð kennari í þeirri grein í
tvo ivetur við barnaskólann í
sinni sveit. Rækti hann það starf
með fölskvalausri trúmennsku
og kostgæfni og náði góðum ár-
angri. Hann var virtur og vel lið-
inn af drengjunum, sem hann
kenndi, þó sjálfur væri lrann
næstum barn «ð aldri.
Þórður sál. fór óvenjulega
snemma að luigsa utn lrin al-
mennu mál og nrynda sér um
þau ákveðnar skoðanir. Var
hann þegar á farmingaraldri bú-
inn að taka ákveðna afstöðu til
stjórnmála og ótrúlega fróður
um þau, enda var hann gæddur
glöggum skilningi og traustu
minni. Skipaði hann sér þá þeg-
ar í fylkingu Framsóknarmanna
í sinni sveit. Eftir að lrann flutti
til Akureyrar gerðist liann með-
limur í Félagi ungra Framsókn-
armanna hér í bænum og reynd-
ist þar hinn áhugasamasti og öt-
ulasti starfftnaður. Var hann á
síðasta aðalfundi félagsins kos-
inn varaformaður þess.
Það verður ekki skrifað langt
mál um störf og afrek tvítugs
rnanns. En þau gefa samt sem áð-
ur vonir um, hvers vænta má, ef
heilsa og líf er framundan. Vér
vitum að vísu aldrei með öruggri
vissu hvernig ungir nienn muni
skila lífshlutverki sínu. Þar
bregzt stundum til beggja vona.
En góðar gáfur, traust skapgerð,
stilling og hófsemi, eru þó þær
guðs gjafir, sem vér, skammsýnir
menn, leyfum oss að tengja við
glæsilegar og góðar vonir um
dáðríkt og athafnasamt líf. Hin
óskiljaniegu örlög hafa nú slitið
þennan vonaþráð, fellt hinn
glæsta hlyn, sem var að hefja
greinar sínar i ijóma nýs dags,
lokið lífi ungs og ötuls manns.
Þetta er gömul saga, en þó alitaf
iný. Saga, sem vér mennirnir
skiljum aldrei til fulls og vitum
ekki hvers vegna gerist. Hann er
horfinn af sviði lífsins Jressi
vaski, drengilegi sveinn aðeins
23 ára gamall. Það svíður í þeim
sárum er svo sorgþrungnir at-
burðir vaida.
En lífið á sína læknisdóma eins
og þatt bitru vopn er veita hin
djúpu sár. Hver minning, sem
um liann . geymist, er geisli í
rökkri Jreirrar sorgar, er hið
skyndilega fráfall olii öllum, er
þekktu hann bezt. Þær eru líf-
grösin, sem ástvinir og samferða-
menn ieggja við undina rniklu,
svalalind þeim sálargróðri, er,vér
niennirnir ræktum aftur, sjálf-
rátt og ósjálfrátt, á þeirri auðn,
sem dauðinn skilur eftir á för
sinni hér á jöfð. Með þær í huga
og trú á það, að hið góða og
drengilega sé ódauðlegt, mun
takast að semja sættir við þau
máttarvöld, sem svo skyndilega
og óvænt heimtuðu lians unga
og vonaríka líf.
<9
Árna Björnsson.
Þarna sjáið þið!
Sigfús Sigurhjartarson komrn-
únistaþingmaður flutti á þingi I
vetur tillögu um það, að kaup-
félögunum yrði tryggð réttiát
hlutdeiid í innflutningnum, en
þar hafa þau að undanförnu ver-
ið misrétti beitt. Þarna sjáið þið,
segir Þjóðviljinn, að við komm-
únistar erum vinir kaupfélag-
anna.
En -þessa tillögti flutti Sigfús
ekki fyrr en kommúnistar voru
komnir úr ríkisstjórninni. AUan
þann tíma, er þeir áttu fuiltrúa
í henni, studdu Jreir að viðgangi
og vexti heildsalanna á kostnað
samvinnufélaganna.
Þegar Sigfús flutti tillögu sína,
vissi hannMíki, að búið var að
semja milli stjóraarflokkanina
um ákvæði í fjárhagsráðslögun-
tim um þetta efni, sem tryggði
samvinnufélögunum svipuð rétt-
indi og fólust í tillögu hans. Hún
var því ekkert annað en eitt af
yfirboðum kommúnista, sem
þeir hafa svo mjög tainið sér til
þess að sýnast.
Þjóðviljiinn ætti að fræða les-
endur sína um það, hvernig
veltuskatturinn þeirra sællar
minningar lék Kron og önnur
kaupfélög. Þá illræmdu tekju-
öflunarleið eina voru kommún-
istar fúsir til að tekin væri upp á
síðasta þingi.
Kommúnistabroddarnir mega
(Framh. á 7. síðu).
MÖÐRUVELLINGAMÓT
„Gömlu Möðruvellingarnir ungua koma saman
d Akureyri