Dagur - 26.04.1950, Blaðsíða 2

Ð AGUR
Miðvikudáginn 26. apríl 1949
Er slöðvunarleiðin úrræði?
- Ósmekkleg blaðamennska.
28. marz sl. birti Alþýðumað-
urinn sem ritstjórnargrein ósanna
og ósanngjarna árás á Framsókn-
ar£lokkinn. Aðalefni þeirrar
greinar átti að vei'a það að sýna
fram á, að Framsóknarfl. hafi
aldrei ætlað að efna stefnuskrá
sýna, sem hann barðist fyrir í
kosningunum. Þessari grein svar-
aði Dagur og skoráði á Alþm. að
lýsa úrræðum Alþfl. Ekki svarað'i
blað'ið Degi, heldur ákveðnum
manni, enda þótt greinin væri
hjá járnsmiðum og prenturum.
Síðan gerð „samræming kaup-
gjalds" víðs vegar um landið, sem
í framkvæmd var raunar um 20%
grunnkaupshækkun. Kommún-
istar fengu að halda áfram kaup-
hækkunarstefnunm til þess að
lama atvinnuvegina. Sjálfstæðisfl.
fékk næði handa heildsölum .og
stríðsgróðamönnum til að raka að
sér stórfé á kostnað alþjóðar. Og
Alþfl. fékk almannatryggingar og
launalög. AlþýSuflokkurinn getur
aldrei hreinsað sig af því, að hann
taglhnýtingur íhaldsins og
ritstjórnargrein. En vegna þess að var
kommúnista í „nýsköpunar-
valdið
greinin á að vera eins konar
greinargerð Alþm. um úrræði Al-
þfl. í dýrtíðar- og atvinnumál-
um, er ekki úr vegi að athuga
nokkuð úrræðin, ásamt nokkrum
órökstuddum fullyrðingum grein
arinnar.
AÖ hagræða sannleikanum.
í greininni segir, að Framsókn
arfl. hafi komið þeirri skipan á,
að verðlag landbúnaðarvara og
kaupgjald væru tveir stríðandi
faktorar í vísitölukerfinu, þ. e.,
að hann hafi slitið sambandið
milli kaupgjalds og verðlags. Það
rétta í málinu er, að’ allir þing-
menn Alþýðufl., Sjálfstæðisfl. og
Framsóknarfl. samþykktu sam-
þykkt um þetta efni í neðri deild
Alþingis á sínum tíma. Á móti
voru tveir kommúnistar og Héð-
i-nn Valdimarsson. Hins vegar datt
engum manni í hug, að hægt væri
að tengja þetta alveg saman,
hvorki hér á landis né annars
staðar. Svíar, þar sem social-
demokratar ríkja, hækkuðu t. d.
landbúnaðarafurðir 25% meira en
kaupgjald. Þeir hafa ekki tengt
saman varðlag landb.afurða og
kaupgj'ald og hafa þó haldið dýr-
tíðinni mjög í skefjum. Um 300
býli hafa lagzt í auðn hér á landi
síðan 1942. Það sýnir bezt, hvílík
sældarkjör bændur hafa átt við
að búa um verðlag afurða sinna.
Þá segir, að við stjórnarmynd-
unartilraunir 1944 hafi Fram-
sóknarfl. ekki verið við mælandi,
vegna gengdarlausra krafa um
hækkað ,verð landbúnaðarafurða.
Framsóknarflokkurinn taldi þá,
eins og jafnan áður, að óverjandi
væri þátttaka í stjórn, nema tek-
in væri upp barátta gegn Ört vax-
andi dýrtíð. Framsóknarmenn
unnu að því á Búnaðarþingi að
bændur féllu frá réttmætum
verðhækkunum á framleiðslu-
vörum sínum, sem nam 9.4%,
gegn því að aðrar stéttir gerðu
slíkt hið sarna. Það voru nú kröf-
urnar um hækkað verð, sem Al-
þýðum. talar um.
Alþýðuflokkurinn var mcð.
Það hefur verið rökstutt hér í
blaðinu, að hin ört vaxandi dýrtíð
eftirstríðsáranna stafaði af „ný-
sköpunarstefnunni“. Er þetta í
samræmi við álit hagfræðinga,
sem télja fjárfestinguna hafa ver-
ið allt of mikla á of stuttum tíma.
Nýsköpunarstjórnin sýndi enga
viðleitni til að stöðva verðbólg-
una, heldur sló á framrétta hönd
bænda. Fyrst var hækkað kaup
historíunni", sem hefir
dýrtíð eftirstríðsáranna.
Játning.
Alþm. vill sérstaklega þakka
Alþfl. allt sem betur fór, en Sjálf-
stæðisfl. qg kommúnistum það
lakara. Segir blaðið orðrétt „að
takmörk séu fyrir -því hverju
mikill minnihluti á Alþingi fái á-
orkað, þótt vel gerðir menn skipi
hann.“ En í grein blaðsins
„Sviknir í tryggðum“, þar sem
deilt er á Framsóknarfl. fyrir að
framkvæma ekki stöfnu sína, er
ekki minnzt á það, að Framsókn
arfl. hafi mikinn minnihluta á Al-
þingi. Þtegar iHa-fer vantar meiii-
hlutann. Én þegar betur fer, ræð-
ur - minnihlutinn, „pínulitli"
flókkurinn, öilu.
Stöðvunarleiðin.
..Það skal játað, að hún stefndi í
rétta átt á sínum tíma og var gull
hjáþví sem' á’ð'ur'vaf. En hún var
aðeins áfangi, sem hélt atvinnu-
vegunum gangandi um hríð. Það
sem einkenndi hana var aukning
á skuldum ríkissjóðs, vegna nið-
urgreiðsla, sem sífellt voru vax-
andi, án þess að tilsvarandi heil-
brigð fjáröflun ætti sér stað. Á
árinu 1949 mun ríkissjóður hafa
gi-eitt til dýrtíðarráðstafana um
70 millj. kr. En vegna vaxandi
verðþenslu þyrfti á þessu ári, til
að tryggja rekstur bátaflotans
með ríkisframlagi, að greiða um
150 millj. kr. Þetta sýnir, að
styrkjaleiðin er ekki lengur fær.
Eða með hverjum venjulegum
skattaleiðum myndi ríkissjóðui'
afla tekna til þessa? Undanfarin
þrjú ár hefir greiðsluhalli fjár-
laga numið 175 millj. kr. Hve
lengi er hægt að nota styrkjaleið-
ina með þessu lagi?
Þegar þessar staðreyndii' eru
athugaðar er augljóst, að stöðvun
arleiðin er ekkert úrræði nú. Að
vísu mætti láta seðladeild Lands-
bankans gefa út fleiri seðla til að
mæta halla ríkissjóðs, en það
myndi leiða til upplausnar pen-
ingakerfisins.
Varastefna Alþýðuflokksins.
Þá kemur að lokum svarið um,
hver séu úrræði Alþýðuflokksins
nú. Eftir kosningai'iiar í haust
lagði Framsóknarflokkurinn of-
urkapp á að ná samkomulagi við
Aþlýðuflokkinn. Á þeim tíma var
það stefna Alþýðuflokksins að
vera utan stjórnar og gagnrýna.
Stefnan var engin áhrif á stjórn
ríkisins. Alþýðuflokkurinn neit-
aði því að svara tilmælum Sjálf-
stæðisflokksins um, hver væru
skilyrði hans til setu í samstjórn
lýðræðisflokkanna. Alþm. svarar
ekki þeirri spurningu Dags, hve-
nær íslenzkir kapítalistar hafi
fært stærri fórn en með lögfest-
ingu stóreignaskattsins. Telur
blaðið þann skatt lítils virði, af
því að hann verði aldrei greidd-
ur! Ákvæði laganna um greiðslu
skattsins eru þannig: Skattur
mnan 2 þús. kr. skal greiddur
mnan sex mán. frá tilkynningu
um skatthæð. Sé skatturinn hærri
er gjaldanda heimilt að greiða allt
að 90% með skuldabréfum, sem
ríkisstjórn ákveður form og texta
á. Andvirði bréfanna greiðast
með jöfnum afborgunum á ekki
lengri tíma en 20 árum. Ársvextir
eru 4%. Til ti'yggingar greiðslu
fær ríkissjÓður veðrétt í hinum
skattlögðu eignum, miðað við
matsverð eignanna til þessa
skatts.
Aðalstefnan er þjóðnýting.
Um þjóðnýtingu hefur margt
verið rætt og ritað á seinni tím
um. Því meiri kynni, sem al
menningur fær af afskiptum rík-
isvaldsins í ýmsum myndum, því
minni trú hafa menn á henni. Því
meiri ríkisrekstur því minni
möguleikar eru á því, að lýðræð
isþjóðskipulagi verið haldið uþpi.
Annars virðist nú svo fjarlægt,
að Alþýðufl. geti komið hér
pjóðnýtingu, að enginn tekur slíkt
sem úrræði í fjárhags- og at
vinnumálum íslands nú. Það er
varla mikils að vænta af Alþýðu-
fl„ ef leiðirnar, sem nú eiga að
bjarga fjárhags- og atvinnumál-
um þjóðarinnar eru: Stöðvunar-
leiðin — að vera utan stjórnar
þjóðnýting.
í niðurlagi greinarinnar spyr
blaðið að vísu ákveðinn mann hér
í bænum, hvers vegna Framsókn-
arflokkurin hafi ekkert lið viljað
veita Alþýðufl. til að gera
ýmsar hliðarráðstafanir. Það vær
eklci úr vegi að inna blaðið eftir
því við hvaða tækifæri það hafi
verið. Var það við stjórnar-
myndun í haust eða vetur? Svo
væri einnig fróðlegt að fá slíkt
rökstutt nánar.

sl.,
Þrmna úr heiðskíru
Io£ti“
Alþýðúmanninum,' 18. apríl
er vikið að mér nokkrum
spurningum.
Eg vil þakka blaðinu þá eftir
tekt og þann heiður, sem það sýn
ir mér sérstaklega umfram aðra
Þar sem „Dagur“ hefur leyft
mér að líta á grein, sem birtist
blaðinu í dag, læt eg nægja að
lýsa undrun minni yfir háttsemi
Alþýðumannsins.
Með þökk.fyrir birtinguna.
Akureyri, 24. apríl 1950.
Tómas Árnason.
Gróandi jörð:
Aukning landbáiiaðarlramleiðsli!
er lífsnaiíðsyn fyrir þjóðina
Eftir Jón H. Þorbergsson á Laxamýri
KJÖTIÐ, sem til þessa hefur verið útflutningsvara, er nú
líka farið að vanta. 1948 er fyrsta árið, sem ekkert kjöt var
flutt út, eða ekkert af kjötframleiðslu þess árs En af fram-
leið,slu ársins 1947 voru flutt út 932 tonn af kindakjöti, en það
ár var á sláturhúsunum fargað 72 þús. sauðfjár fieira en árið
1948. Sauðfjáreign landsmanna hefur fækkað á síðari árum
vegna fjölgunar nautgripa og svo vegna fjárpestanna. En tala
sláturfjár er breytilcg frá ári til árs, eftir því hve vel heyjast.
Árið 1948 var fargað á sláturhúsum 300CC9 kindum, en
heimaslátrað fé áætlað 95 þúsundir (skýrsla Landsbankans).
Cegjum að fargað hafi verið 400 þús. fjár. En það er nálægt
því að vera 3 kindur á hvern íbúa landsins. Auk þess er svo
allt gripakjöt, sem er raunar ekkert smáræði. Svo að segja má
að kjötneyzlan sé ekki lítil í landinu enn sem komið er. En
sýnilegt er að framundan er kjötþurrð í landinu, eins og horfir.
Eggjaframleiðsla hér í landi er mjög lííil samanborið við
það, sem er hjá öðrum þjóðum, og allt ber að sama brunni:
Þjóðin er að lenda í stórvandræöum fyrir allt of litla garð-
yrkjú, fyrir allt of lítinn landbúnað. En svo er það ekki nóg
að ætla landbúnaðinum að framleiða nóg til innanlandsþarfa
— sem er hans sjálfsagða hlutverk — heldur verður hann að
eflast og vaxa til þess að flytja meira og meira vörumagn á
erlendan markað, til þess að flytja sem mestan erlendan gjald-
eyri inn í landið. Yfirleitt er vaxand ieftirspurn erlendis eftir
landbúnaðarvörum, vegna hinnar ört vaxandi stórborga. Sér
í langi er það dilkakjöt, sem yrði mjög eftirspurt. Má segja að
dilkaframleiðslan sé rnjög hagkvæm hér í landi, þar sem af-
réttariöndin eru látin fita j>á.
Landhúnaðurinn verður að sjálfsögðu að geta flutt út vörur
til verðmætis á móti því, sem hann þarf af erlendum vörum
til framleiðslunnar — verkfæri, fóðurbætir og áburður — og
á móti öllu því, sem landbúnaðarheimilin þurfa til sín af er-
lendum vörum. En sannleikurinn er sá, að þetta er ekkert
stórkostlegt. Kcr er að vísu ekki hægt að upplýsa hver inn-
flutningsþörf landbúnaðarins er að krónutali. En ekki er það
langt frá lagi a ðinnflutningur á fóðurbæti og áburði nemi nú
um 20 millj. króna á ári — eða svipað og kjötstyrkurinn, sem
ríkissjóður greiddi 1948. Hann nam yfir 31 millj. króna. —
Véíar, áhöld og bílar nema töluverðu o. s. frv. — En fyrir allt
þetta og meira á landbúnaðurinn að framleiða á erlendan
markað, til þess að afla sér og landinu gjaldeyris. — Útflutn-
ingsvara landbúnaðarins 1948 — aðallega gærur fyrir 16 millj.
króna — nam alls um 23 millj. króna. Hér er aðeins vikið að
stórum þætti landbúnaðarins og þeim, sem ekkert er talað um.
En útflutningur landbúnaðarafurða er ein sjálfsögð leið hon-
um til sjálfstæðis og vaxtar ,til styrktar hinum aðalatvinnu-
vegi þjóðarinnar og til eflingar fjárhag landsins.
FIRMAKEPPNIN
Fyrsta umferð Fii-makeppni Bridgefélags Akureyrai' var spiluð sl.
sunnudag. Átta stigahæstu firmun taka þátt í úrslitakeppninni, sem
fram fer næstk .sunnudag ásamt þeim átta, er stigahæst verða í ann-
ari'i umferð. Úrslit I. umferðar urðu þau, að þessi firmu komust í
úrslit:
1. Smjörlíkisgei'ð KEA ( Jón Þorsteinsson 54V2 stig
2. Efnagerð Akureyrar (R. Skjóldal 54 stig
3. Flugfélag íslands (F. Hjaltalín) 52% stig
4. Byggginavöruverzlun Ak. (Jón Olafss.) 51V2 stig
5. Hótel KEA (Halldó rHelgas.) 51 stig
6. Brauns verzlun (Jóh. Snorrason) 5014 stig
7. Kaffibætisg. Freyja (Árni' Sigurðss.) 48 stig
8. Sápuverksm. Sjöfn (Sam. Jóhannss.) 47 stig
Þessi átta firmu féllu úr keppninni:
9. Verzlun Eyjafjörður (Mikael Jónss.) 42% stig
lð.-ll. Bifröst (Jóh. Gauti) 42 stig
10.-11. Nýja-Kompaníið (Hjörtur Gíslas.) 4 stig
12.-13. Hafnarbúðin (Árni Ingimundars.) 38% stig
12.-13. Férðaskrifstofan (S. Reykjalín) 38% stig
14. B. S. A. (J. Sólnes) 37 stig
15. Öl- og gosdrykkir (Jónas Stefánss.) 36 stig
16. Elecktro & Co. (Jóh. Þorkelss.) 34% stig