Dagur - 26.07.1950, Blaðsíða 1

Forustugreinin:
Gjaldeyrisöflun og
gj aldeyrisey ðsla.
XXXIII. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 26. júlí 1950
33. tbí.
Héraðsháííð Framsóknarmanna
!íkisstjómin felur stjórn Laxárvirkjunar að hefja
verður að Hrafnagili næstkom-
andi sunnudag
Steingrímur Steinþórsson forsætisráðherra
flytur aðalræðuna á mótinu
Hin árlega liéraðshátíð Fram-
sóknarmanna á Akureyri og í
Eyjafjarðarsýslu verður haldin
að Hrafnagiii næstk. sunnudag
og liefst kl. 3 e. h. Ef veður verð-
ur gott fara hátíðahöldin fram
úti, á reit Framsóknarfélaganna
í Hrafnagilslandi, en annars í hin-
um rúmgóðu húsakynnum fé-
laganna þar á staðnum.
Dagskráin.
Bernharð Stefánsson alþm.
stjórnar mótinu. Aðalræðuna á
héraðshátíðinni flytur Stein-
grímur Steinþórsson forsætis-
ráðherra. Aðrir ræðumenn verða:
Þorsteinn M. Jónsson skólastjóri
og Árni Bjömsson kennari. — Á
milli ræðnanna syngur tvöfaldur
kvartett úr Geysi. Lúðrasveit
Akureyrar leikur undir stjórn
Jakobs Tryggvasonar. Síðan verð
ui' dansað. Hljómsveit Skjaldar
Hlíðar leikur fyrir dansinum.
Veitingar verða framreiddar all-
an daginn. Hátíðamerki verða
seld á hátiðasvæðinu. Nánar aug-
lýst um fyrirkomulag ferða úr
bænum, með götuauglýsingum og
í útvarpi. — Framsóknarfélögin
vænta þess, að flokksmenn úr bæ
og héraði fjölmenni til hátíðar-
innar. Dagskráin er fjölbreytt og
aðstaða til þess að skemmta sér
að Hrafnagili hin bezta. Sækið
því héraðshátíðina að Hrafnagili
á sunnudaginn!
Óþurrkatíðin veldur
bændum miklum
erfiðleikum
Hin langvarandi óþurrkatíð
hér norðanlands veldur bændum
miklum erfiðleikum. Víða hér í
Eyjafirði og í Þingeyjarsýslum
eru mikil hey úti, og verkun á
þeim heyjum, sem náðst hafa hef-
ur víða verið léleg. Bregði ekki
til betra veðui's bráðlega, ei-u
mikil vandræði fyi'irsjáanleg í
möi'gum sveitum.
3359 mál til Krossaness
í gær höfðu Ki'ossanesverk-
smiðju box-izt 3359 mál síldar. —
Landanir síðan fyrra þi'iðjudag
eru þessar: Otur 26 mál, Stjarn-
an 899 mál, Eldey 217 mál, Narfi
308 mál, Sædís 383 mál, Marz 267
mál, Snæfell 683 mál, Kristján 40
mál (í gær). Svalbakur landaði
326 tonnum af karfa á mánudag-
inn. Bræðslu á öllum karfa og
síld verður lokið í kvöld.
Ágæt reknefaveiði Norðmanna
fyrir Norðurandi
Fá allt að fjórar tunnnr í net
Þessa síðustu daga hafa norsk
rekneíaskip aflað ágætlega hér
fyrir Norðurlandi, einkum á
Skagagrunni. Hafa skipin fengið
allt að 4 tunnur í net, sem er
sérlega góð veiði. Norðmennirnir
munu hafa 40—50 net hvert skip.
Aðains öi'fáir íslenzkir bátar
stunda rekn^taveiðar, aðallega
frá Siglufirði.
Norska eftiilitsskipið Andanes
mun hafa orðið vart við mikla
síld á 100 mílna svæði á mið-
veiðisvæðinu nú að undanförnu,
með bergmálsdýptarmælum. —
Virðist því vei-a allveruleg síld-
argengd hér við land, enda þótt
veiði íslenzka hei'pinótaflotans
hafi vei’ið treg til þessa. Minna
má á, að Norðmenn töldu síldar-
vertíðina í fyrra eina þá beztu í
mörg ár hér við land. Fengu rek-
netaskip þeirra þá góðan afla.
„Geysir“ efnir til
skemmtunar í Vagla-
skógi um verzlunar-
mannahelgina
Karlakórinn Geysir efnir til
fjölbreyttrar skemmtunar í Vagla
skógi um verzlunarmannahelg-
ina. Laugai'daginn 5. ágúst verð-
ur dansleikur á palli í skóginum.
Sunnudaginn 6. ágúst hefst
skemmtunin kl. 3. Þar verða
sýndir gamanþættir á sérstöku
leiksviði, sungnar gamanvísur,
kórsöngui', tvísöngur o. fl. Um
ltvöldið verður dansað.
Vísitalan 112 stig
- pldir til ára-
c
móta
Vísitalan Jyrir júlímánuð var
109 stig að sögn kauplagsnefndar.
Var þá tekið tillit til lögboðinnar
lækkunar húsaleigu, sem vafa-
samt er að komin sé til fram-
kvæmda enn sem komið er.
Hefði samkvæmt þessu ekki
átt að gi'eiða uppbót á laun fram
yfir það, sem var í júní, þrátt fyr-
ir miklar verðhækkanir á ýmsum
varningi. Vegna þessa ákvað rík-
isstjórnin með bráðabirgðalögum
að kaup skuli greitt með vísitölu
112 og gildir hún til áramóta. —
Samtök 1 launamanna telja rétta
vísitölu vei-a 117 stig, og hafa
boðað uppsögn kaupsamninga af
þessum ástæðum. Það er illt
ástand, að launamenn skuli ekki
geta treyst því, að framfærslu-
vísitala sé rétt útreiknuð og allur
hx'áskinnaleikur með vísitöluna
er til ills eins. Allt það rifrildi,
sem staðið hefur um það, hvort
vísitala sé rétt eða ekki á undan-
förnum árum, hefur oi'ðið þjóð-
inni til tjóns og hefui' vissulega
toi’veldað lausn dýrtíðarvanda-
málsins. Vii'ðist enn sækja í sama
farið.
Bæjarráð ræðir
kartöflugeymslu
bæjarmanna
Á fundi bæjari'áðs 20. þ. m. var
rætt um fyrirsjáanleg vandræði
á kai'töflugeymslu í haust. Var
bæjai'vei-kfræðingi falið að at-
huga hvort tiltækilegt væri að
útbúa kjallara nýju brunastöðv-
arinnar sem kartöflugeymslu á
komandi vetri.
Ferð á Vatnahjalla
um helgina
Ferðafélag Akui-eyrar er nú að
láta vinna með jai'ðýtu á Vatna-
hjallavegi. Næsta laugardag
verður farin þangað vinnuferð.
Þeir, sem vilja taka þátt í ferð-
inni, ei'U vinsamlega beðnir að
gefa sig fram við formann félags-
ins, Bjöi'n Þói'ðai'son, eða Her-
bert Tryggvason, Gefjun, eigi
síðar en á föstudaginn.
Um fyi-stu helgina í ágúst er
ákveðin skemmtifei'ð í Hvanna-
lindir. Farmiðar þangað verða
seldir hjá Þorsteini Þorsteinssyni
á miðvikudaginn, 2. ágúst.
vi rk jy sia rf ra mkvæmdir
Ákveðið að undirrita samninga um kaup á vélum
og húnaði frá amerískum fyrirtækjum
Atvinnumálaráðuneytið hefur með bréfi, dags. 17. þ. m., tilkynnt
stjórn Laxárvirkjunarinnar, að liún hafi ákveðið að láta fram-
kvæma virkjun Laxár í samvinnu við bæjarstjórn Akureyrar á
grundvelli samnings þess um sameiginlegar framkvæmdir, sem
gerður var milli bæjarins og ríkisstjómarinnar 12. þ. m.
Jafnframt hefur ráðuneytið
falið stjórn Laxái'vii'kjunarinnar
að hafa framkvæmdirnar með
höndum og henni veitt umboð til
þess að gera hvers konar samn-
inga, til þess að framkvæma
vei’kið.
Segir svo í bréfi ráðuneytisins
um þetta efni:
„Vill ráðuneytið hér með fela
stjói'n Laxárvirkjunai'innai’ að
hafa með höndum framkvæmdir
við virkjunina. Er stjóminni
jafnframt veitt umboð til að gei’a
hvers konar samninga um fram-
kvæmdir: Kaupsamninga um
nauðsynlegt landrými (eða
ákvörðun um eignamám, ef svo
ber undir), vei'ksamninga um
byggingai'framkvæmdir, samn-
inga um kaup á öllum vélum og
tækjum til vii'kjunarinnar o. s.
frv.
Ennfremur veitist stjóminni
umboð til að gera ráðstafanir til
öflunar nauðsynlegs lánsfjár, þ. á.
m. til ákvarðana um útgáfu hvers
konar skuldabréfa, og yfirleitt til
hvers konar ráðstafana, er leitt
geti til þess, að fyrirhugaðar
virkjunarframkvæmdir verði
hafnar og þeim lokið svo fljótt
sem föng eru á. Heimild Laxár-
virkjunarstjómarinnar til ráð-
stafana, sem varða beinlínis fjár-
hag ríkissjóðs, svo sem lántökur,
er þó bundin því skilyrði, að sam
þykki fjármálaráðuneytisins
komi til.
Umboð þetta tekur til hvers
konar ákvarðana Laxárvirkjun-
arstjórnarinnar,. sem hún sam-
þykkir einróma. Ef ágréiningur
verður í stjórninni um slíkar
ákvarðanir, er 12. gr. í sameign-
arsamningi 12. júlí 1950 tekur til,
skal málið lagt fyrir ríkisstjórn-
ina til úrskurðar.
Sign.: Hermann Jónasson.11
Fyrsti fundur nýju
stjórnarinnar.
Hinn 12. júlí sl. hélt hin nýja
stjórn Laxárvirkjunarinnarfyrsta
fund sinn. Af hálfu bæjarstjórn-
arinnar eiga sæti í henni: Dr.
Kristinn Guðmundsson, Steindór
Steindórsson og Steinn Steinsen.
En skipaðir af ríkisstjórninni:
Jakob Frímannsson og Indriði
Helgason. Á fundi þessum mættu
Eiríkur Briem, rafveitustjóir rík-
isins, og Sigurður Thoroddsen,
verkfræðingur.
Á fundi þessum varð samkomu-
lag um að Rafmagnsveitur ríkis-
ins taki að sér framkvæmda-
stjórn við að koma upp hinni fyr-
irhuguðu 11500 ha. virkjun í
Laxá, í samráði við stjórn Lax-
árvirkjunarinnar.
Lántaka vegna virkjunarinnar.
Samþykkt var að óska heim-
ildar ríkisstjórnarinnar til nauð-
synlegrar lántöku vegna virkj-
unarinnai'. Hefur atvinnumála-
ráðuneytið veitt þá heimild, sbr.
bréf þess 17. þ.' m., sem fyrr get-
ur. Þá var samþykkt að heimila
formanni stjórnar virkjunarinn-
ar að undirrita samninga um
kaup á aðalvélum og rafbúnaði
hinnar nýju virkjunar við firm-
un James Leffel & Co. og
Westinghouse International Elec
tri Co., í Bandaríkjunum.
Tilboð í byggingaframkvæmdir.
Rætt var um tilboð í bygginga-
framkvæmdir, sem borizt hafa og
greinargerð frá Sigurði Thorodd-
sen verkfr. um tilboðin. Á grund-
velli þeirrar greinargerðar sam-
þykkti stjórnin að fela formanni
og framkvæmdastjóra að ræða
við Stoð h.f. um ýmis atriði, svo
að hægt verði að ákveða, hvort
semja skuli við félagið um verk-
ið, þ. á. m., hvaða verkfræðinga
félagið hefur til að annast verkið,
hvaða vinnuvélar það hefur til
umráða og hvort félagið fallist á
að taka aðeins 10—15 menn í
vinnu utan orkuveitusvæðisins og
að Akureyringar sitji fyrir vinnu,
eftir því sem unnt er, sömuleiðis
bifreiðir héðan.
Milljón kr. frá Akureyri.
Rætt var og um innlenda fjár-
söfnun og samþykkt að fara fram
á að Akureyri leggi fram allt að
1 millj. kr. á yfirstandandi ári.
Þá var og samþykkt að leita
samninga við Sigurð Thoroddsen
verkfræðing um að hann verði
ráðunautur við byggingafram-
kvæmdir nývirkjunannnar.