Dagur - 10.09.1952, Side 2

2
D A G U K
Miðvikudaginn 10. scpt. 1952
Dagskrárraál landbúnaðarins:
K 0 F A
Nýtt efni til notkunar við votheysgerð
Með hverju árinu sem líður er
vaxandi áhugi fyrir votheysgerð.
Undanfarin hallæri hafa mjög ýtt
undir áhuga bænda á votheys-
gerð. Ymiss konar votheys-
geymslur hafa verið byggðar
víða um sveitir og áreiðanlega
verður meira verkað í vothey á
þessu sumri en áður hefur verið
gert.
Þótt votheysgerðin sé mjög
þýðingarmikil heyverkunarað-
ferð, er hún ekki jafn einföld í
framkvæmd eins og t. d. þurr-
heysverkun, og þótt tíðarfarið
hafi að jafnaði ekki mikil áhrif á
verkun votheysins, þá er verkun
þess oft og tíðum mjög misjöfn og
efnatap oft engu minna en í
hrökktu þurrheyi.
Hér á landi má segja, að ein-
ungis ein aðferð sé notuð við vot-
heysgerð, en aðferðin er sú, að
setja nýslegið heyið í votheys-
hlöðurnar án nokkurrar tilsetn-
ingar af efnum, er flýta fyrir
gerðinni í heyinu eða tryggja
sams konar verkun.
Fyrir stríð var nokkur áhugi
fyrir A. I. V. votheysgerð og var
þessi aðferð notuð á einstöku
stöðum. Aðferð þessi byggist á
því, að saman við heyið er sett
þynnt blanda af breninsteinssýru
og saltsýru, sem hefur þau áhrif
að heyfrumurnar drepast á mjög
skömmum tima og hagstætt
sýrustig myndast í heyinu eða
um pH 4. Aðferð þessi er notuð
.mjög mikið víða um heim, eink-
um þó á Norðurlöndum og er tal-
in einhver tryggasta og bezta að-
ferð sem enn er þekkt, til að
verka með nýslegið gras. Okost-
ur þessarar A. I. V.-aðferðar er
hins vegar sá, að sýran sjálf er
alldýr, og auk þess er töluvert
umstang við það að koma henni í
heyið. Verð sýrunnar er það
mikið, að ekki hefur komið til
mála að flytja hana hingað til
lands, m. a. af því, að umbúðir
um hana eru mjög dýrar. Á með-
an verðlag á A. I. V.-sýrunni er
eins hátt og verið hefur, þá er A.
I. V.-votheysverkun að kalla úti-
lokuð hér á landi.
■—o—
Fyrir um það bil 10 árum síð-
an kom á markað i Þýzkalandi
efni, sem fékk verzlunarheitið
KOFA, fundið upp af prófessor
G. Peeiffer við háskólann í Bonn.
Efni þetta samanstendur af kalcí-
umsalti maurasýrimnar (kalci-
umformiat) og örlitlu magni af
natríumnítrati.
Efni þetta' á að koma í stað A.
I. V.-sýru við votheysverkun og
reynsla sú, sem þegar er fengin,
bendir í þá átt, að verkanir Kofa
standi ekki langt að baki sýru-
verkun.
Kofa var fyrst reynt í Svxþjóð
1950, og þá aðeins hjá 5 bændum,
en 1951 voru um 100.000 tonn
verkuð með Kofa, eða heymagn,
sem svarar til ca. 250.000 hestum.
í Danmörk hefur áhugi fyrir
Kofa aukizt mjög mikið og þús-
undir bænda nota nú Kofa í stað
sýru.
í búnaðarblöðum hefur mikið
verið rætt um Kofa, bæði í Sví-
þjóð, og þó einkum í Danmörk.
Þeir, sem halda mest með A. I.
V.-votheysgerð, telja að Kofa
muni ekki vera eins gott og sýru-
vei-kun.
Það sem Kofa er talið til gildis
fram yfir sýrunotkun er m. a.: ,
1. Það er mjög auðvelt í flutn-
ingum og flytz í 25 eða 50 kg.
bréfpokum. Sýruna vei-ður hins
vegar að flytja í glei-flöskum eða
stálkútum.
2. Kofa geymist ágætlega og
rennui1 ekki saman, og við notk-
un þess er ekki þörf á neinurn
sérstökum hlífðarfötum.
3. Kofa inniheldur kalk, og er
talið að auðgi fóðrið af kalkefn-
um, og í tilfellum af kalkskorti, t.
d. hjá kúm, geti Kofa-verkað
vothey verið mjög gagnlegt.
4. Kofa er mjög auðvelt í notk-
un og dreifing þess saxjian við
heyið tekur mjög' stuttan tíma.
Því má dreifa með hendi yfir
heyið í votheyshlöðunni líkt og
salti.
5. Efnistap Kofa-verkaðs heys
er mjög lítið eftir þeim efna-
greiningum og athugunum, sem
gerðar hafa verið.
Eins og áður er getið saman-
stendur Kofa af kalcíumfoi-miat
natríumnítrati. Verkanir þessara
salta byggjast á því, natríum-
nitratið sundurliðast og saltpét-
urssýra myndast, en síðar sýrist
hún og myndar sýringa og fleiri
köfnunarefnissambönd. Þessi
efnabreyting auðveldar mjög
starfsemi mjólkursýrugeilanna,
sem valda hinni réttu gerð í vot-
heyinu og með mjólkursýrugerð-
inni minnkar hættan á smjör-
sýrugerð og annarri skaðlegri
gerjun í votheyinu.
Kalcíumfoi-miatið liðast einnig
í sundur í heyinu og maurasýran
verður frjáls og stuðlar að eðli-
legi-i gei-ð. Kalkið vei’ður fi-jálst,
en síðar sameinast það mjólkur-
sýrunni.
Sé allt með felldu eiga þessar, :
efnabreytingar að raða mégtú um!
gei'junirla í votheyinu, þannig, að
efnatap verður mjög lítið og
sýrustig heysins verður fljótt
mjög næi'ri því sem krafa er gerð
til, svo að votheyið geti geynxzt
óskert í votheyshlöðunum mán-
uðum og jafnvel árum saman.
—o—
Síðastliðinn vetur kom eg að
máli við forstöðumann KEA á
Akureyri og spurðist fyrir um
það, hvort þeir mundu ekki vilja
útvega Kofa hingað til lands og
reyna það. Þessari málaleitun var
tekið mjög vel, eins og vænta
mátti, og sendi KEA þegar í stað
pöntun til Þýzkalands, og nú
fyrir nokkru síðan komu 500 kg.
af Kofa hingað til Akureyrar og
vei'ður það í-eynt í haust, bæði
hér í Tili-aunastöðinni og hjá
nokkrum bændum í Eyjafirði.
Verðið á Kofa er kr. 6.00 pr. kg.
og verður því ekki talið, að það
sé dýrt. Og sé það rétt, að efnatap
í votheyi vei'ði ekki meira en 5—
10% með notkun þess, er lítill efi
á að hagur mundi vei-a af notk-
un þess.
Samkvæmt leiðai'vísum um
notkun Kofa er talið að 150
grömm nægi í 100 kg. af venju-
legu gi'asi, grænfóðri, kálblöðum
o. fl. því líku fóðri. Reiknað er
með í leiðarvísum að 25 kg. pok-
inn nægi í 16.000 kg .af grasi, og
samsvari það 22 rúmmetrum í
votheyshlöðu, en það ætti að
jafngilda 40—45 þui'i'heyshestum
og yrði þá kostnaður á heyhest
ekki meiri en um kr. 3.60. Vinn-
an við dreifinguna er ái-eiðanlega
ekki mikil, og því má ætla, að
með þessu verði kosti Kofa,
komið í hvei'n heyhest í votheys-
hlöðu, ekki yfir 5 krónur.
Reynslan verður nú að skei-a
úr um það, hvort hér er á ferð-
inni nýjung, sem ei'indi á til ís-
lenzkra bænda, en það er skylda
þeirra stofnana, sem vinna fyrir
bændastéttina, að athuga og
í-eyna þær nýjungar, sein ætla
má að kunni að hafa hagnýtá
þýðingu fyrir landbúnaðinn í nú-
tíð og framtíð.
A. J.
STUTTII MÁLI
„BERLINGSKE TIDENDE“
segir íiýlega eftirfaiandi sögu:
— Nánustu vinir og vanda-
menn Winstons Churchill,
forsætisráðherra Breta, hafa
um alllangt skeið að undan-
förnu haft miklar og vaxandi
áhyggjur af sálarástandi þessa
stórmennis, og ekki að
ástæðulausu, að því er vix'tist
á ytraborðinu. Hafa þeir oft
stungið samán nefjum sín á
milli um þessi „sjiikdómsehi-
kenni“, sem gert hafa vart við
sig í sálarástandi ♦ gamla
mannsins, en hins vegar hafa
þeir ekki viljað hafa á þeim
orð við óviðkomandi, fremur
en unx mjög alvarlegan leynd-
ardóm væri að ræða, sem sízt
af öllu mætti verða uppskátt
um eða komast í færi blaðanna
og þar með í hámæli. — Þeir
höfðu líka gildar ástæður til
þess að vera kvíðnir, því að
.ekki virtist n'okkur vafi leika
á því, að eitthvað mcira en lít-
ið bogið væi'i við hegðun og
hugarástand hinnar öldnu
kempu: — Oft og mörgum
sinnum höfðu menn séð
Churchill æða fram og aftur
um trjágarðinn á sveitasetri
sínu, Chartwell, og tala stöð-
ugt við sjálfan sig með hinum
kynlegustu tilburðum.
En til allrar hamingju fékkst
þó fljótlega gild skýring á öllu
saman, svo að nú þurfa að-
standendur Churchills ekki að
gera sér frekari grillur út af
þessu: — Það kom nefnilega á
daginn, að gamli maðurinn
hefur eignazt stálþráðar-upp-
tökutækLí „vasaútgáfu“. Þeg-
ar hann, svo sém óft ber við,
gengur um garðinn sinn, talar
hann „við sjálfan sig“ í hljóð-
ncmann, sem er komið fyrir í
hnappagatinu á jakkanum
hans, og á þennan hátt les
liann fyrir ræður sínar, bækur
og bréf. — Churchill hefur
sjálfur gefið þær upplýsingar,
að hann hafi fengið þetta hug-
vitsamlega smátæki frá Am-
eríku.
SVO VIRÐIST, sem nú sé
aðeins cftir herzlumunurinn,
að ráðið verði niðurlögum
eins skæðasta vágests, er
herjað hefur mannkynið í líki
skæðra sjúkdóma nú um lang-
an aldur, og e. t. v. frá upp-
hafi sögunnar, en það er
berklaveikin, sem nú hefur
um nokkurt skeið gengið und-
ir því nafni, en áður gekk
undir ýmsum nöfnum, meðan
menn kunnu á henni lítil sem
engin deili. — Hver stórsigur-
inn á fætur öðrum er nú unn-
imi í viðureigninni við „hvíta
dauðann“. — Hér skulu aðeins
tvær nýjustu fregnirnar rakt-
ar að nokkru.
NÝTT LYF, sem nefnt hef
ur verið marsilid, hefur reynzt
mjög vel í baráttmmi gegn
berklaveikinni ,en bandarískir
læknar hafa einnig komizt að
raun um, að það er sömuleiðis
mjög kvalastillandi og græð-
andi yfirleitt. Lyf þetta hefur
verið notað gegn ýmsum teg-
undtim berklaveiki, en einnig
hefur vcrið sýnt fram á ,að
]xað hefur ýinsa græðandi eig
inleika og getur, þegar sér
staklega stendur á, komið
stað deyfilyfa, ekki sízt gegn
alls konar þrautum og kvölum
í beinum og liðamótum. —
Niðurstöður rannsókna, scm
einkum hafa verið fram-
kvæmdar í deildunx þeim, er
fjalla um skcmindir á þcssum
(Framhald á 7. síðu).
Nýft! Nýtf!
Amerískt Gaberdine
♦
úr ull og rayon, tilvalið í karlmannaskyrtur, kvenkjóla,
baimafatnað kápur og fleira. Tólf litir. Bi'eidd 1.15 m.
Verð frá kr. 35.00 metrinn.
VERZLUN B. LAXDAL

Hafsteinn Björnsson
heldur skyggnilýsingarfund
laugardaginn 13. og sunnudaginn 14. þ. m. í
Skjaldborg, kl. 9 e. h. — Aðgöngumiðar verða
seldir í Bókaverzl. Eddu h.f. og við inngang-
inn, ef eitthvað verður óselt.
Gúmmí st ígvél
létt, lipur og sferk
Nr. 26-40
Skódeild KEA.

Auglýsing
lilkynning
frá Félagsmálaráðuneyfinú - «- - -
Þar sem þegar liefir verið ráðið í allar þær stöður á
Keflavíkurflugvelli, sem auglýstar voru’lausal' 'tíl' tím-
sóknar í apríl óg júlí sl., og fjöldi óafgreiddra'ixtvinnu-
umsókna liggur’ fyrir, vill ráðuneytið hér’ méð’tilkýnna
hlutaðeigendum, að frá deginum í dag að telja, tekur
ráðuneytið ekki við frekari umsóknum um störf á Kefla-
víkurflugvelli, og gildir sú ákvörðun þar til annað kann
að verða auglýst.
Þeim, sem þegar hafa lagt inn umsókn um vinnu á
flugvellinum og unnt verður að veita vinnu síðar, verð-
ur tilkynnt það jafnharðan, og er því tilgangslaust að
leita til ráðuneytisins með fyi’irspurnir um það efni.
Félagsmálaráðuneytið,
6. september 1952.
Samkvæmt ákvæðum 34. og 35. gr. reglugevðar Ríkis-
útvarpsins, hef ég í dag mælt svo fyrir við alla innheimtu-
menn, að þeini sé að 8 dögum liðnunt frá birtingu þess-
arar auglýsingar, heimilt og skylt að taka viðtæki þeirra
manna, er eigi greiða afnotagjöld sín af útvarpi, úr notk-
un og setja þau undir innsigli.
Athygli skal vakin á því, að viðtæki verða því aðeins
tekin undan innsigli, að útvarpsnotandi hafi greitt af-
notagjald sitt að fullu auk innsiglunargjalds, er nemur
10% af afnotagjaldinu.
Þetta tilkynnist öllum, sem hlut eiga að máli.
Skrifstofu Ríkisútvarpsins, 10. sept. 1952.
r
Ufvarpsstjórinn.