Dagur - 19.11.1952, Blaðsíða 8

8
Daguk
Miðvikudagmn 19. nóv. 1952
Þingeyingar vilja fá aukna raforku
frá Laxárvirkjuninni
Aðalfundur Bændafélags Þingeyinga
benti á nauðsyn aukins sparnaðar í
ríkisrekstri, skoraði á vegamálastjórn-
ina að stuðla að eðlilegum samgöngum
Eyfirðinga og Þingeyinga
Aðalfundur Bændafélags Þing-
evinga var haldinn að Fosshóli
hinn 9. þ. m. og voru þar tekin til
umræðu ýmis lands- og héraðs-
mál og gerðar ályktanir. Jón Sig-
urðsson í Yztafelli, formaður
félagsins, setti fundinn, en fund-
arstjóri var Baldur Baldvinsson
á Ófeigsstöðum. Hér á eftir verð-
ur getið ályktana þeirra, er fund-
urinn samþykkti.
Rafmagnsmál.
Þar sem Þingeyjarsýsla leggur
til þá miklu orku, sem beizluð er
með Laxárvirkjuninni og með
því, að nú virðist vel séð fyrir
raforkuþörf nærliggjandi kaup-
staða, með orkuveitu þaðan, gerir
aðalfundur Bændafélags Þingey-
inga þær ákveðnu kröfur til raf-
orkumálastjómar ríkisins, að
gerðar verði ráðstafanir til þess,
að raftaugar verði lagðar, svo
fljótt, sem verða má, um allar
sveitir Þingeyjarsýslu, þar sem
fært er talið vegna hagræðisogað
verulegur skriður komist á fram-
kvæmdir, þegar á næsta sumri.
Jafnframt lýsir fundurinn yfir
því, að hann telur eðlilegt, að
Þingeyingar fái sæti í stjóm Lax-
árvirkjunarinnar.
Byggðasafn.
Aðalfundur Bændafélags Þing-
eyinga þakkar Byggðasafnsnefnd
fyrír mikil og góð störf og felur
henni að starfa áfram með stjóm
Bændafélagsin. Fundurinn telur
mjög eðlilegt, að jafnframt göml-
um munum, sé safnað fornum
myndum og merkilegum, gömlum
skjölum, sem orðið gæti vísir að
héraðssk j alasafni.
Stjómmál.
Aðalfundur Bændafélags Þing-
eyinga telur að fjárhagur ríkis-
ins sé í miklum voða strax og er-
lendri aðstoð sleppir. Hann lýsir
mikilli óánægju yfir úrræðaleysi
þings og stjórnar í spamaði á
hinum gífurlega skrifstofu- og
stjórnarkostnaði ríkisins, sem
með ofurþunga tolla og skatta
leggst á alla framleiðslu í land-
inu.
Fundurinn telur, að allir þing-
flokkar séu sekir um ófremdar-
ástand það, er nú ríkir og er or-
sök síhækkandi rekstrarkostnað-
ar ríkisins.
Lítur fundurinn svo á, að ekki
verði bætt úr stjórnmálaöng-
þveitinu, nema með nýrri tjóm-
arskrá, þar sem ákveðin séu, m.
a., einmenningskjördæmi og af-
nám uppbótarþingsæta, þar sem
þingmenn yrðu óháðari stjóm-
málaflokkunum, en nú er.
Fjármál og spamaður.
Aðalfundur Bænlafélags Þing-
eyinga lýsir undrun sinni yfir
fjárlagaræðu Eysteins Jónssonar
og þeirri kenningu ríkistjómar-
innar, að hvergi sé hægt að spara
á ríkisrekstri. Fundurinn telur,
að á flestum liðum megi spara og
bendir hér á nokkur meiri háttar
atriði:
a) Með því að minnka kröfur
til skriffinnsku og skýrslugerðar,
en auka kröfur til afkasta og
starfa opinberra starfsmanna.
b) Starfstími allra skóla sé
styttur um 1—2 mánuði og laun
kennará lækkuð í samræmi við
það.
c) Fundurinn lítur svo á, að
tryggingalöggjöfin hafi verið sett
og miðuð við allt annað greiðslu-
þol þegnanna en nú er og verði
því að færast til samræmis við
núverandi greiðslugetu þjóðar-
innar.
d) Fundurinn telur að íslend-
ingar berist of mikið á í utanríkis
málum og komast megi af með
stórum fámennari og færri sendi-
nefndir og sendiráð.
Menningarmál.
Aðalfundur Bændafélags Þing-
eyinga, haldinn að Fosshóli 9.
nóv. 1952, lýsir fylgi s ínu, , í
grundvallaratriðum, við tillögu
Páls H. Jónssonar „um sjálfsvörn
gegn samkomuspjöllum í sveitum
og réttmætar kröfur dreifbýlisins
á hendur löggjafarvaldi, ríkis-
stjórn og öðrum aðilum“, er hann
hefur sent menntamálaráðherra,
íþróttafulltrúa, stjórn U. M. F. í.
og Héraðssambandi Þingeyinga
og til birtingar í blöðum og sem
hann hefur lýst á fimdinum.
Væntir fundurinn þess, að
framangreindir aðilar hafi sam-
vinnu um úrbætur í þessu vanda-
máli og treystir því, að baki þeim
standi sveitafólkið einhuga
Vegamál.
Fundurinn skorar enn á vega-
málastjómina, að byggja hið
fyrsta veg frá Fnjóskárbrú í
Hálshreppi, um Dalsmynni, á
Svalbarðsstrandarveg, svo að eðli
legt samband geti haldiztyfirvet-
urinn, milli byggðanna austan og
vestan Vaðlaheiðar
Málvöndun.
Fundurinn telur, að meðferð
Menntaskólanemendur
telja herverndina nauðsyn
Menntaskólanemendur héldu
nýlega umræðufund um hervarn-
armálin og gerðu þar eftirfarandi
ályktun: „Fundur haldinn í mál-
fundafélaginu Huginn, M. A.; 15.
nóv. 1952 telur, að af öryggis-
ástæðum verði ekki umflúið að
veita bandarískum her bæki-
stöðvar hér á landi. Þó með því
skilyrði, að samskipti herliðsins
við íslendinga verði ströngum
takmörkunum háð.“
- Vígsla skírnarfontsins
(Framhald af 1. síðu).
nafnið Þorvaldur. Er barn það,
sem vígði þannig skírnarfontinn,
sonur hjónanna frú Þórgunnar
Ingimundardóttur og Friðriks
Þorvaldssonar menntaskólakenn-
ara og hélt frú Þórgunnur barn-
inu undir skírn, en vígslubiskup-
inn skírði. Oll athöfnin í kirkj-
unni var hátíðleg og eftirminni-
eg og hefur kirkjunni og bænum
bætzt fagurt listaverk, sem hér
eftir mun tengjast sögu bæjarins
og lifa í vitund fólksins um
ókomnar aldir
Rafmagnslaust.
Nokkra truflun hafði það í för
með sér við athöfnina, að raf-
magnslaust var mestan hluta
tímans, og þagnaði þá orgel
kirkjunnar og hátalarakerfi, auk
Kantötukór Akureyrar á 20 ára
afntaeli um þessar mundir. Var
kórinn stofnaður 23. október 1932.
Stofnandi kórsins var Björgvin tón-
skáld Guðmundsson, sem þá var ný-
lega fluttur til bæjarips frá Vestur-
heimi. Hefur Björgvin stjórnað
kórnum allt frá fyrstu tíð, og hefur
starf kórsins jafnan verið tengt
nafni lians.
Um þessar mundir var enginn
blandaður kór starfandi á landi
hér, og var tilgangur kórsins að
kynna kantötur og önnur stærri
tónverk fyrir blandaða kóra. Fyrsta
viðfangsefni kórsins var Alþingis-
hátíðarkantata Björgvins Guð-
mundssonar, og mun mörgum bæj-
armönnum enn í fersku minni
glæsilegur flutningur þessa tilkomu-
Blaðið Dagur
Dagur kemur næst út næstk.
laugardag, 22. nóvember. Aug-
lýsingar, sem birtast eiga í því
blaði, verða að hafa borizt af-
greiðslunni, Hafnarstr. 88, sími
1166, fyrir kl. 2 e. h. á föstu-
daginn.
ríkisútvarpsins á íslenzku máli,
sé mjög ábótavant.
Skorar fundurinn á Utvarps-
ráð, að gera ráðstafanir til þess,
að íslenzkri tungu sé ekki mis-
boðið í útvarpinu og þær auglýs-
ingar og tilkynningar ekki birtar,
sem að orðfæri og hugsun eru til
athlægis almenningi.
- „Greinargerð"
(Framhald af 1. síðu).
lausum skuldum. Bankastjórinn
fer þarna úr einum öfgunum í
aðrar. Enginn hefur vænzt þess,
að hann reki bankaútibú sitt með
þeim hætti, en er bankastjórinn
þarna að lýsa ástandinu í útibú-
um kollega sirina? Væri það
„botnlausar skuldir“ ef útibúið
hér hagaði lánastarfsemi sinni til
dæmis í samræmi við starfrækslu
Útvegsbankans í Seyðisfirði eða
ísafirði?
Meiri samanburður.
Því er haldið fram í „greinar-
gerð“ bankastjórans, að ekki sé
umtalsverðara að útibúið hér eigi
inni nokkrar millj. í aðalbankan-
um í Reykjavík, en að KEA hafi
átt inni hjá SÍS 1,9 millj. um sl.
áramót. Nýstárlegt má það kall-
ast að gera 'þannig samanburð á
bankastofnun annars vegar og
verzlunar- og atvinnufyrirtæki
hins vegar og viðskiptum þess
við aðalviðskiptamann sinn, sem
hefur með höndum aðalvöruinn-
kaup og aðagjaldeyrisvörusölu
fyrir félagið. Slíkar innstæður
geta myndast um áramót, einkum
í sambandi við afsetningu gjald-
eyrisvara, enda lánar kaupfél.
viðskiptamönnum sínum jafnan
fé út á þessar vörur löngu fyrir-
fram.
En fyrst Svavar Guðmunds-
son fór að gera samanburð á
starfrækslu þessara stofnana
þess sem ljós slokknuðu. Fór
vígsla skírnarfontsins fram við
kertaljós.
mikla verks undir stjórn tónskálds-
ins. — Kórinn hefur síðan kynnt
önnur stærri verk Björgvins, og
auk þess verk eftir erlenda meistara,
svo sem Handel og Wagner. En
aðaláherzlan hefur þó verið lögð á
islenzka músík.
Kórinn hefur haldið um 60 sjálf-
stæða hljómleika hér á landi, og
auk þess hefur hann sungið mjög
oft á mannamótum við ýmis tæki-
færi. Hann hefur farið þrjár meiri-
háttar söngfarir, tvær til Reykja-
víkur, árin 1937 og 1946, og til
Norðurlanda 1951, þar sem hann
hlaut ágæta viðurkenningu.
Söngstjóri í 36 ár.
Björgvin Guðmundsson hefur á
þessum tímamótum í sögu kórsins
verið söngtjóri í 36 ár, og hann
sagði, er blaðið átti tal við hann í
gær af þessu tilefni, að hann gæti
ekki neitað því, að hann væri far-
inn að þreytast á þessu starfi, ]>ví að
óneitanlega ætti túlkun hljómlistar
æðioft miklu tómlæti almennings
að mæta. Kvaðst Björgvin ekki bú-
ast við því, að hann héldi áfram
söngstjórastörfum miklu lengur. En
hann lét í ljós þá von, að starfsemi
blandaðs kórs hér í bæ yrð’i jafnan
haldið áfram, og að bæjarbúar
sýndu, að þeir kynnu að meta slíka
menningarstarfsemi. Það gtttu þeir
m. a. gert með því að sækja afmælis-
hljómleika Kantötukórsins, sem
haldnir verða í Nýja Bíó næstk.
sunnudag. Þar kynnir kórinn ýmis
verkefni úr söngskrám liðinna ára,
m. a. úr Alþingishátíðarkantötunni,
og auk þess nokkur ný lög eftir
tónskáld hér á Akureyri.
r
Utvegsbankans
hefði hann átt að halda lengur
áfram. Það blasir til dæmis við
augum nú, að á sama tíma og
útibú hans hafnar lánbeiðnum
manna og fyrirtækja til margs
konar framkvæmda, er SÍS að
ljúka hér við einhverjar þýð-
ingarmestu og stærstu at-
vinnuframkvæmdir, sem gerð-
ar hafa verið ó Norðurlandi og
margra milljóna fjárfestingu í
hinni nýju Gefjuni. f stað þess
að SÍS hafi dregið fé héðan,
eins og bankastj. gefur í skyn,
hefur það flutt hingað milljónir
til atvinnuframkvæmda.
Á sama tíma og Svavar Guð-
mundsson sveitist við það við
þriðja mann að hafna lánbeiðn-
um marum greiðir KEA og SÍS
um 20 millj. króna á ári í laun til
starfsmanna og verkamanna hér í
bæ og nágrenni og festa fjár-
magn það, sem þau hafa yfir að
ráða að öðru leyti, í atvinnufram-
kvæmdum í eigin nafni eða félags
manna, sem þau styðja til fram-
kvæmda. í stað þess að viður-
kenna hina geysilegu þýðingu
þessarar starfsemi fyrir alla af-
komu þessa byggðarlags, leggst
þessi bankastarfsmaður svo lágt,
að reyna í grein sinni að gera
kaupfélagið hér tortryggilegt með
óhróðurssögum um afsagða víxla
í þess nafni. Er þetta vægast sagt
furðulegur söguburður úr munni
manns í slíkri ábyrgðarstöðu,
sem jafnframt reynir að þakka
sér stuðning við stofnun eins
þýðingai-mesta atvinnufyrirtækis
KEA. Hið sanna í þeim málum
öllum mun vera, að síðan þessi
bankastjói’i tók hér við völdum,
hafa samvinnufélögin aldrei sótt
neinn stuðning til þeirrar stofn-
unar, sem hann veitir forstöðu,
hins vegar hafa þau oft orðið að
þola árásir frá hans hendi í blöð-
um hér og á mannfundum og er
það enn einn þáttur þessa banka-
starfsmanns í uppbyggingu heil-
brigðs atvinnulífs hér.
Þegar Svavar „náði“ 400 þús. kr.
af Akureyringum.
Reikningar útibús Útvegsbank-
ans hér eru gleggsta sönnun um
viðhorf þessa bankastjóra til at-
vinnulífs bæjarins. Þær töíur
hefur hann sjálfur skapað með
fjármálastefnu sinni. En ef menn
þurfa fleiri vitna við um viðhorf
hans frá fyrstu tíð, er gagnlegt að
rifja upp ummæli, sem hann við-
hafði í afmælishófi ,sem hann hélt
í Siglufirði fyrir nokkrum árum,
í tilefni af 10 ára starfsrækslu
útibús Útvegsbankans þar. Þar
lýsti hann því yfir, skv. frásögn
blaðsins Siglfirðings frá þeim
tíma, að stofnun þessa útibús í
Siglufirði hafi orðið möguleg árið
1938 vegna þess að sér hefði tek-
izt „að ná inn 400.000.00 kr. á Ak-
ureyri, sem undirstaða gæti orðið
að stofnun útibús“. Þegar krepp-
an lék atvinnulífið hér harðast,
tókst þessum bankastj. að ,,ná“
400 þús. kr. — sem 'ættu að jafn-
gilda a. m. k. 4 millj. í dag — til
þess að stofna útibú í öðru
byggðarlagi, þótt hér fengist ekki
lán til neinna meiri háttar fram-
kvæmda. Fjármagn virðist ekki
hafa komið frá Siglufirði og ekki
frá aðalbankanum í Reykjavík.
Það var dregið út úr atvinnulíf-
inu hér, alveg eins og haldið er
áfram að draga það út úr at-
vinnulífinu í dag og senda til
Reykjavíkur. Það er e. t. v. hag-
kvæmt fyrir aðalbankann og
önnur útibú, að hafa slíka stefnu
ríkjandi hér því að hún gefur
þeim meira lánsfé og svigrúm. En
það er til tjóns og niðurdreps fyr-
ir atvinnulíf þessa byggðarlags og
efnahagsafkomu alla. Og það er
mergurinn málsins.
20 ára afmæiis Kantöfukórs
Ákureyrar verður minnzt með
hijómleikum á sunnudaginn