Dagur - 01.04.1953, Page 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 1. apríl 1953
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
AfgreiSsla, auglýiingar, innheimta: _
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa f Hafnarstrcti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlf.

Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Upplausnin í Alþýðuflokknum
ÞEIR, sem gerðu sér nokkrar vonir um að stjórn-
arskiptin í Alþýðullokknum í vetur mundu boða
nokkra stefnubreytingu, eru sífellt að verða fyrir
vonbrigðum. Undirrót byltingarinnar í flokknum
var óánægja með hina íhaldssömu stefnu þeirra
manna, sem lengi höfðu setið þar undir stýri. í-
haldsstefna þeirra kom gleggst í ljós í stjórnartið
Stefáns Jóhanns Stefánssonar. í þeirri stjórn var ná-
in sajnvinna með Alþýðuflokksforkólfunum og f-
haldinu. Ýmis þau málefni, sem Framsóknarmenn
lögðu áherzlu á að styðja á þeim árum, strönduðu
á Alþýðuflokknum, sem skipaði sér íhaldsmegin, er
til átaka kom um slík málefni. Má þar til dæmis
nefna ýmsar lagfæringar í verzlunarmálunum. Megn
óánægja var með þessa framkomu forkólfanna meðal
óbreyttra kjósenda um land allt, og kom það glöggt
í ljós í kosningunum liaustið 1949. Þá gekk fylgi af
Alþýðuflokknum, svo að um munaði. Hinum yngri
mönnum flokksins þótti á flokksþinginu í vetur
heldur qglæsilegt að ganga til kosninga nú í sumar
með óbreytta stefnu og undir leiðsögu gömlu ihalds-
bandamannanna. Kom í ljós á flokksþinginu, að
þeir liöfðu liaft með sér samtök um að setja nýtt
andlit á flokkinn, og þóttu þetta nokkur tíðindi, er
það spurðist út um landið. Til að byrja með virtist
ýmsum, að með þessum aðgerðum væri Alþýðuflokk-
urinn líklegur til þess áð bæta hag sinn í kosning-
unum. ýlin nýja flokksstjórn mundi vera fráhverf
ihaldi og í þess stað liugsa til þess að endurvekja
hið gamla samstarf við Framsóknarmenn, sem vel
dugði þjóðinni og flokknum á fyrri tíð. En málið
var ekki svona einfalt. Það kom sem sé brátt í ljós,
að hinir gömlu flokksforingjar ætluðu sér engan
veginn að gefast upp við svo búið. Hin gamla stefna
þeirra, að ástunda sem mestan fjandskap við Fram-
sóknarmenn, átti sér enn þá áhangendur í ýmsum
trúnaðarstöðum flokksins. Og í dag fara fram mjög
liörð átök í flokknum á milli íhaldsaflanna og hinna
frjálslyndari afla. Flokkurinn gengur augsýnilega
meira og minna klofinn til kosninganna, og enginn
veit, hvor stefna verður ofan á, að kosningunum
loknum. Þannig hefur byltingartilraunin í Alþýðu-
flokknum raunar þegar mistekizt að því leyti, að
slíkur flokkur er algerlega vanmáttugur að veita
forustu þeim fjölda kjósenda, sem aðhyllist frjáls-
lynda sósíalistiska stefnu. Líklegast er, að flokkurinn
gjald afhroð í kosningunum, i stað þess að hann
auki fylgi sitt, sem nokkuð var á orði á fyrstu dögum
byltingarinnar.
*
VAXANDI styrkur Framsóknarflokksns og aukinn
skilningur almennings á nauðsyn þess, að efla liér á
landi hið þriðja afl stjórnmálanna, sem stendur öfl-
ugt og sterkt í milli sósíalistisku öfganna og aftur-
lialdsns, á nú ekki aðeins að mæta fjandskap þeirra
Alþýðuflokksforkólfa, sem lengst og dyggilegast hafa
teymt Alþýðuflokkinn út á braut íhaldssamstarfsins,
heldur verður og í vaxandi mæli vart við afbrýði lijá
sumum foringjum þess hóps, sem stóð að byltingunni
í miðstjórn Alþýðuflokksins í vetur. Þannig verða
þeir óbeint til þess að efla ihaldsöflin í flokknum,
með því að láta öfund í garð Framsóknarflokksins
blinda augu sín. Þessi liafa til dæmis orðið örlög
flokksforingja hér uyrðra, sem þó munu hafa stutt
byltinguna í árdögum liennar. Þannig er það nú
helzta iðja málgagns flokksins hér í bænum að birta
óhróður um Framsóknarflokkinn
og ala á tortryggni og fjandskap til
samvinnufélaganna. í þessuni skrif-
um hefur öfund og afbrýði vegna
vaxandi gengis Framsóknarflokks-
ins gjörsamlega yfirskyggt skynsam-
lega stjórnmálastefnu í þessu mál-
gagni. Þjóðsögur, fornsögur og ljóð
eru nú á hraðbergi til þess að ó-
frægja Framsóknarmenn, svo að
segja í hverju blaði, og er meiri á-
herzla lögð á þessi fræði nú um
sinn en nokkuð annað. Enda þótt
þessi skrif, sum hver, séu svo langt
sótt, torskilin og forneskjuleg, að
þau fari fyrir ofan garð og neðan
hjá fjölda manns, skilst tilgangur-
inn samt, en hann er sá, að skapa
sem flcstar torfærur á eðlilegu
samstarfi frjálslyndra jafnaðar-
manna og samvinnumanna um hin
mest aðkallandi umbótamál í þjóð-
félaginu. Þessi skrif liljóta að vekja
þá hugsun hjó óbreyttum kjósend-
um, að þetti foringjalið muni, ef
tækifæri gefst, hverfa fremur að
samstarfi við íhaldið en hin frjáls-
lyndu öfl þjóðfélagsins. Þannig
stuðla þau beinlínis að vaxandi
upplausn í Alþýðuflokknum. Frjáls-
lyndir kjósendur vilja nú umfram
allt minnka áhrif íhaldsins á stjórn
landsins. Til þess er ekki nema ein
leið fær lengur: að efla þriðja aflið
í stjórnmálunum, gera Framsóknar-
flokkinn að öflugasta stjórnmála-
flokki landsins, svo öflugan, að hin
lýðræðislega uppbygging geti hald-
ið áfram, livað sem líður svipting-
um öfgamanna til vinstri og hægri.
-r

FOKDREIFAR
Enn um páskahaldið og
Akureyrarvikuna.
Séra Stefán Snævarr skrifar
blaðinu á þessa leið:
„Herra ritstjóra!
Eg þakka þér kærlega fyrir
það, að þú birtir bréf mitt frá 16.
þ. m. í blaði þínu, og eins þakka
eg þær athugasemdir, sem þú eða
blað þitt gerir við það. Eins og að
líkum lætur, er eg þeim ekki
sammála öllum, en leiði þær þó
hjá mér að mestu að þessu sinni,
því að eg hef enga löngun til að
hefja deilur við þig eða aðra, ef
unnt er hjá því að komast. En eg
finn ástæðu til að árétta nokkuð
betur það atriði, sem var í raun
og sannleika aðaltilefni þess, að
eg ritaði þér hið fyrra bréf mitt,
þótt eg gerði ekki nema að drepa
aðeins á það í niðurlagi bréfsins.
— Eg vil taka bað strax fram, að
eg var ekkert sérlega hneykslað-
ur, þegar eg reit bréf mitt, af
fyrirætlunum „Ferðamálafélags-
ins“. Eg get verið þér sammála
um það, að boð og bönn, þótt góð
séu, réttlætanleg og nauðsyn-
leg, geti verið tvíeggjuð sverð. Eg
mér sýnist ,að ekki sé varlegt að
treysta á að svo verði ætíð. Að
sjálfsögðu liggur ekki nein áætl-
uri frá félaginu fyrir um að svo
skuli það ætíð vera, að byggt
verði að miklu leyti á skíðasnjó
sem aðalaðdráttarafli fyrir ferða-
menn í þessari viku. En eg vil að-
eins vara við því í tíma. — Það er
sjálfsagt að nota þessa möguleika
eins og hægt er, en ekki má ein
göngu treysta á snjó og skíða-
færi, sem háð er veðurfarinu
hverju sinni. Byggja verður á
einhverju því, sem teljast má ár-
visst, að því er framast verður
séð. I þeim efnum verður Akur
eyri að neyta sérstöðu sinnar.
Leita verður alls þess, er Akur-
eyri hefur að bjóða öðrum bæjum
fremur. Það kann að vera nokkuð
margt, og fleira en ljóst liggur
fyrir við fljóta yfirsýn. Eg vil
strax benda á eitt, en það er
Matthíasarkirkjan. Hana hafið þið
alltaf hjá ykkur, hvernig sem
viðrar og hvernig sem allt veltur.
Það er trúa mín, að í sambandi
við hana megi hefja fjölþætta
starfsemi, sem líkleg væri til að
vera árvisst aðdráttarafl fyrir
ferðamenn. Eg hef að vísu ekki
trúað þér fyrir því, að eg Romig ýkja oft í þá kirkju, en þar
vil heldur messa yfir 20 manns,
sem koma af frjálsum vilja, held-
ur en 200, sem neyddir eru til að
koma. En — það er dálítið annað,
hvort menn erus neyddir til að
koma í kirkju „með boði og
banni“ — eða þeir eru bókstaf-
lega hvattir, og eg vil segja ginnt-
ir, til að forða sér sem lengst frá
kirkjum sínum á helgum dögum.
„En nóg um það að sinni,“ eins og
þar stendur. En þar fyrir er þó
full ástæða til að ræða þetta mál:
helgidagahald þjóðkirkjunnar, —
og er eg til þess reiðubúinn, hve-
nær sem er. En slíta skulum við
það úr tengslum við „Ferðamála-
félag Akureyrar“, þótt eg ræddi
hvort tveggja í fyrra bréfi mínu.
MÉR ÞÆTTI mjög miður, ef
einhver skildi orð mín í bréfinu
þannig, að eg hafi horn í síðu Ak-
ureyrar eða „Ferðamálafélags-
ins“. Eg myndi áreiðanlega fagna
því og óska þess, að hagur Akur-
eyrar, íbúa hennar og félagsins,
blómgaðist og blessaðist, og —
það var ef til vill þess vegna, að
eg kvaddi mér hljóðs. — Nú skul-
um við sleppa öllum hnippingum
um nöfn á vikum og félögum og
snúa okkur beint að málinu, eins
og það liggur fyrir.
„Ferðamálafélaginu" hefur
fundizt sú leið öruggust til að ná
áfanga á stefnumáli sínu að efna
til skíða- og skemmtiviku um
páskana. En það gæti svo að segja
hvert þorp og bær á landinu gert,
þó því aðeins, að skaparanum
þóknaðist að gefa þar skíðafæri
og skíðasnjó um það leytið. En
hef eg þó nokkrar yndislegar
stundir átt: hlýtt á ágætan söng
og orgelsslátt, — heyrt góð og
fróðleg erindi o. s frv. Eg held, að
Akureyri búi það vel að. söng-
kröftum og hljómlistarmönnum
og öðrum hæfileikamönnum, að
þar hafi hún sérstöðu fram yfir
alla aðra bæi á landinu utan höf
uðborgarinnar sjálfrar. Þessa sér-
stöðu á hún að nota til hins ýtr-
asta. Gerið Matthíasarkirkjuna
ykkar að menningarmiðstöð
þannig, að hún dragi ferðamenn
til ykkar, — og ekki aðeins til
ykkar, heldur laði hún og leiði
ferðamenn og ykkur sjálf að þv
fullkomnunartakmarki, sem okk-
ur öllum ber að keppa að.
Þetta vildi eg sagt hafa.
Þetta er vinsamleg bending, er eg
vona að tekin verði til greina.
EG STÓÐST ekki þá freistingu
að gera „góðlátlegt grín að blöð-
um o. fl.“, sem kölluðu kyrru vik-
una páskaviku. En það var aðeins
„góðlátlegt", eins og blað þitt
orðaði það, en ekki af neinum ill-
hug eða rætni.
Svo að lokum þetta: Það liggur
ekki ljóst fyrir, að skemmtiatriði
„sæluvikunnar" séu „innan lög
legra takmarkana og í eðlilegri
samvinnu við kirkjuleg yfir
völd“. En mín vegna má það bíða
annars tíma að fá úr því skorið.
Eg þakka þér svo allt gott frá
liðnum árum og óska þér og Ak
ureyri og „Ferðamálafélaginu
allrar Guðs blessunar. — Stefán
Snævarr.“
I
VALD. V. SNÆVARR:
Þegar þysinn hljóðnar.
Þegar þysinn hljóðnar.
.Moldiri hverfur aftur til jarðarinnar,
þar sem hún áður var, og andinn til
Guðs, sem gaf hann. Pred. 12, 7.
„H v e r m a ð ur h e f i r l i k am a o g
sál,“ segir i Helgakveri. Þessu mótmœla efnis-
t
■3
■r
t
f
t
I
f
!
t
1
t
t
t
!
t
f
t
f
I
|
I
í
hyggjumennirnir. Þeir segja, að það sem vér
köllum s á l, sé aðeiris árangurinn af liffœra-
starfi likamans, enda sé öllu lokið, er likaminn
deyi. Ástvinunurn getum vér aðeins fylgt að
grafarbarminurn, en lengra ekki. Þar rneð sé allt
úti. Ekkert eftir, engin von um framliald lifsins.
— Við sérhverja gröf mœtast þœr sennilega:
efnishyggjan o g kr istn a l i f s s lt o ð-
u n i n, að visu i misjafnlega ákveðnum mynd-
urn. Hinir róltcekari arrnar þeirra þykjast vissir
i sinni sök. Vissa efnishyggjunnar virðist þó
rnörgum algert vonleysi og algerð uþpgjöf, en
yfir vissu kristnu lifsskoðundrinnar er mikil
birta: Ijómi upprisutrúarinnar. Um ~
örlög alls holds eru báðar samrnála að miklu ^
leyti. — „M o l din hv er f ur aftur t i l @
jarðarinna r,“ segja báðar, enda er það &
áþreifanleg staðreynd. Um sálina og framlið
hennar eru þcer hins vegar algerlega ósammála. r
„H v e r rnað ur h e f ir l i k arn a o g s á l,“
og „an dinn f er t i l G u ð s,“ segir kristna
trúin. En andsvar efnishyggjunnar er þetta:
„Ei s á l e r t il n é s ce iuli f. V ér s o f n-
u m o g v ö k n u m e i aftu r.“ Deyjum út.
Hverfum eiliflega. — Þessar meginstefnur skipta
með sér liði. Einn flokkurinn hyllir efnishyggj-
una, annar liristnu lífsskoðunina, meðan hinn
þriðji tvistigur órór og óákveðinn, án þess að
liynna sér málin til hlitar. Hann getur máske í
aðhyllzt rök efnishyggjunnar m e ð h e i l a n- f
u m á góðu dögunum, en hjart'að mótmcclir
ákaft, þegar sortnar i álinn og harmaskurirnar y
taka að hrynja. Það sccttir sig ekki við svart- £
ncctti „vonarsnauðrar vizku".. Það biður um ^
Ijós og karleika. — Hve gott var þá, að liotna i
atida að gröf Jesú! Henni var lokað á föstu-
dagskveld. Steinninn innsiglaður. Verðir seltir
til að gceta herinar. En — þrátt fyrir allar var- X
úðarreglurnar var gröfin opin óg ióm.á þásk'a- ±
dagstnorgni! Kr istur v ar u p þr i s i n n! — J-
Drottinn var sannarlega uþþris- f
i n n ! — Og eins og liann reis upp, eigum vér ^
öll upp að risa og lifa. „Eg 'Ufi', og "þer munið
íifa.“ Þú átt eftir að hitta heitt tregaða vini %
þína, sem þú hefir misst. „Sjá,'ljós 'er pár yfir.“ %
— Tak nú sálmabókina þína og gakk í Guðshús ^
i morgunljóma upþrisudagsins. Ség þig i flokk
með „hifini lifandi kirkju Drottins". Syng af ^
fögnuði hjartans:
Y S j á, gr ö f i n h e f ir l á t i ð l au s t !
* til lifsins aftur herfang sitt,
& oggráturstiýstigleðiraust.
Ó, Guð, egprisanafniðþitt! %
(Sálmab. nr. 182, 1.) |j
J. *
Barnlausir húsameistarar
í kvennaþætti danska Ekstrablaðsins var nú fyrir
skemmstu varpað fram þessari spurningu: Eru allir
danskir húsameistarar barnlausir? í greininni er
deilt hart á danska húsameistarastétt fyrir að taka
ýmist ekkert eða allt of lítið tillit til barnanna á
heimilinu í teikningunni af nýja húsinu. Segir blað-
ið, að óefað séu til í Danmörk margir ungir húsa-
meistarar, sem skilji hvernig eigi að teikna íbúð
fyrir ung hjón, sem væntanlega eigi fyrir höndum
að eiga börn, en þessir ungu menn fái bara ekki að
ráða hinum miklu byggingaframkvæmdum í borg-
um og bæjum, sem njóta opinberrar fyrirgreiðslu og
lúta opinberu eftirliti. Síðan eru taldir upp margir
gallar hinna nýju húsa. Það er ekki aðeins það, að
of sjaldan sé gert ráð fyrir því að börn eigi að alast
upp í húsinu og þau þurfa von bráðar eigin her-
bergi, heldur ekki síður — og það er aðalefni þess-
arar dönsku ádeilu — er innrétting húsanna, þann-
ig, að þar eru stórfelldar hættur við hvert fótmál
fyrir óvita börn auk óþægindanna, sem slík inn-
rétting skapar við barnagæzluna alveg að óþörfu.
Síðan er deilt á fyrirkomulag stiga, handriða, glugga
og glerdyra, bent á að baðherbergi sé iðulega þannig
komið fyrir, að börnin þurfi að hlaupa um kaldan
gang til að komast í baðherbergið. stundum jafnvel
• (Framhald á 7. síðu).