Dagur - 06.06.1953, Qupperneq 4

4
DAGUR
Laugardaginn 6. júní 1953
Stefnan ein bindur
FYRIR FRAMSÓKNARMENN er það á vissan
hátt ánægjulegt að lesa blöð andstæðinganna um
þessar mundir. Þótt þar sé nú kappsamlega biðlað
til kjósendanna, er þó oft og tíðum biðlað öllu
meira til Framsóknarflokksins og hann beðinn um
fulltingi til stjórnarsamstarfs að kosningum loknum.
í seinustu blöðum Mbl. lieíur helzta uppistaðan i
stjórnmálagreinum blaðsins verið á þessa leið: Fram-
sóknarflokkurinn er að undirbúa flatsæng með kröt-
unum. Þess vegna býður hann ekki fram á Isafirði
og Seyðisfirði, en Aljiýðuflokkurinn ekki fram í fjór-
um kjördæmum. Sjálfstæðisflokkurinn vill fyrir sitt
leyti hins vegar gera sitt bezta til þess, að núverandi
stjórnarsamstarf geti haldizt áfram, og því verða
kjósendur að reyna að liafa þau áhrif á Framsóknar-
flokkinn, að hann hætti við það skaðlega ráðabrugg
að taka upp samstarf við jafnaðarmenn.
í Alþýðublaðinu er hins vegar tónninn þessi:
Framsóknarflokkurinn er í stjórn með Sjálfstæðis-
flokknum og sýnir ekki á sér neitt fararsnið. Að
vísu liefur flokksþing hans lýst yfir því, að rjúfa beri
stjórnarsamvinnuna að kosningum loknum. Þetta er
þó aðeins gert til málamynda. Alþýðuflokkurinn víll
hins vegar fyrir sitt leyti gera sitt bezta til þess, að
samstarf geti tekizt við Framsóknarflokkinn, og kjós-
endur verða því að haga afstöðu sinni þannig, að
Framsóknarflokkurinn verði afhuga samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn, en taki upp samstarf við Alþýðu-
flokkinn.
ÞANNIG er nú biðlað til Framsóknarflokksins frá
báðum hliðum og samvinna við liann talin lieppi-
legasta lausnin á stjórnarsamstarfi eftir kosningar,
þar sem ljóst er, að enginn einn flokkur kemst ná-
lægt því að fá hreinan meirihluta, og þingræðisstjórn
verður því ekki mynduð, nema með samstarfi tveggja
eða fleiri flokka.
Framsóknarflokkurinn má vissulega vel una þvi
trausti, að þa?inig er frá báðum hliðum sótt eftir
samstarfi við hann. Það er augljós viðurkenning
á þeirri staðreynd, að án þátttöku Framsóknar-
flohksins verður ekki mynduð starflucf þingrœðis-
stjórn á nccsta kjörtimabili, og þess vegna hefur
hann aðstöðu til að ráða miklu um það, hvernig
stefna ncestu stjórnar verður.
Hitt er svo vitanlega jafnmikið fleipur hjá Morg-
unblaðinu og Alþýðublaðinu, að Framsóknarflokk-
urinn sé búinn að binda sig til samstarfs við einn
eða annan flokk eftir kosningarnar. Það bindur
Framsóknarflokkinn ekki neitt til samstarfs við Sjálf-
stæðisflokkinn eftir kosningarnar, þótt liann standi
að stjórn með honum til loka Jjcss kjörtímabils, sem
nú er að ljúka. Það bindur Framsóknarflokkinn vit-
anlega ekki heldur neitt til samstarfs við Alþýðu-
flokkinn, þótt flokksfélög hans í tveimur kaupstöð-
um, Jrar sem fylgi hans var innan við 100 atkvæði
í seinustu kosningum, liafi ekki talið nauðsynlegt
að hafa sérstaka frambjóðendur í kjöri. Á sama hátt
bindur það vitanlega ekki neitt lieldur Alþýðuflokk-
inn, þótt liann bjóði ekki fram í þeim fjórum kjör-
dæmum, þar sem hann liafði minnst íylgi síðast.
Það er ekki annað en heilaspuni óttasleginna manna
að telja Jietta merki um eitthvert bandalag þessara
flokka, enda má hverjum einum vera ljóst, að væri
að ræða um raunverulega kosningasamvinnu þeirra,
hefði hún verið bundin við landið allt og miðast að
því að ná þannig meirihluta.
Hinar gagnkvœrnu ásakanir
Morgunblaðsins og Alþýðublaðs-
ins sanna það bezt, að Framsókn-
arflokkurinn er óbundinn af öll-
um samningum við aðra flokka
eftir kosningarnar, og allt brigzl
i jwi sambandi er þvi út i blá-
inn. Frarnsóknarflokkurinn verð-
ur þá ekki bundinn af öðru en
stefnu sinni. Hann mun þá, eins
og endra?tccr, láta málefnin ráða
þvi, hvaða samstarf hann velur.
Hann mun miða afstöðu sina til
samstarfs við aðra flokka við það
eitt, hvernig hann getur komið
fram sem fleslum stefnumálum
sínum og tryggt sem bezt heil-
brigða og þjóðholla stjórnar-
stefnu.
Fylgismenn I'ramsóknarflokksins
geta gengið til kosninganna í ör-
uggri vissu um jjað, að Framsóknar-
flokkurinn er ekki öðrum böndum
bundinn í framtíðinni en þeim, að
reyna að koma franr sem mestu af
stefnumálum sínum. í Jreirri vissu
er þeim óhætt að berjast fyrir sigri
flokksins og tryggja honum þannig
sem bezta aðstöðu til Jress að koma
hinum sameiginlegu stefnumálum
fram.
FOKDREIFAR
Þar fannst enginn hæfur.
Nýlega skipaði menntamálaráð-
herra nefnd skólamanna til þess að
athuga námsefni og kennslubækur
í barna-, gagnfræða- og menntaskól-
um og til Jress að gera álitsgerð um,
hvort unnt sé að stytta skólatím-
ann. Allt eru þetta mikilvæg við-
fangsefni og merkileg og í sjálfu
sér fagnaðarefni, að þessi málefni
eru tekin á dagskrá með þessum
hætti. En það vakti athygli manna,
að Jrað fór í þetta sinn eins og oftast
áður, Jregar ráðherra skipar nefnd.
Úti á landsbyggðinni fannst enginn
hæfur í nefndina! Eintómir Reyk-
víkingar voru valdir. Nú mun mega
til sanns vegar færa, að sjónarmið
manna úti um landið um þessi efni
séu ef til vill eitthvað önnur en
borgarbúanna, og Jrví hefði ekki
verið nema eðlilegt, að einhver hæf-
ur skólamaður utan af landi hefði
verið valinn. En því var ekki að
heilsa. Þetta er gamla sagan. Svona
er yfirleitt hugsað og starfað af op-
inberum aðilum.
Skorturinn á verkafólki syðra —
atvinnuleysi nyrðra. -
Það er liaft fyrir satt, að fyrir at-
beina símamálastjórnarinnar hafi
mannaráðningar til Keflavíkurflug-
vallar verið stöðvaðar um sinn. Var
Jrví haldið fram, að símamálastjórn-
in teldi vafasamt að hægt yrði að
koma fyrirhuguðum símaleiðslum
um landið vegna manneklu. Ein-
hverjar svipaðar áhyggjur munu
hafa Jjjáð fleiri aðila þar syðra. Að
sjálfsögu ber að sjá til þess, að
varnarliðsvinnan torveldi ekki eðli-
legan atvinnurekstur í landinu, en
mér og fleirum er spurn: Hvar liafa
þær birzt, auglýsingar símamála-
stjórnarinnar eða vegamálastjórnar-
innar, Jaar sem óskað er eftir mönn-
um í vinnu? Þær hafa áreiðanlega
ekki birzt sér nyrðra. Það má telja
alveg vafalaust, að víða um Norður-
og Austurland er liægt að fá menn
í vinnu, og á þessum stöðum er
talað um atvinnuleysi en ekki
manneklu. Það er til dæmis vitað,
að mikil ásókn hefur verið eftir að
komast í vinnu við brúargerðir og
aðrar opinberar framkvæmdir, og
hafa Jjar miklu færri komizt að en
vildu.
Ef valdamenn þar syðra hafa á-
hyggjur af að opinber mannvirki
komist' ekki upp vegna skorts á
verkamönnum, mættu Jjeir stynja
Jrví upp við fleiri en stjórnarvöldin.
Þeir gætu látið Jress getið opinber-
lega og kallað á fólk til vinnu. Það
kynni að fara, svo, að þeir fengi
fleiri beiðnir utan af landi en þeir
nú búast við.
Vandamál skólaæsktmnar.
Atvinunmálin yfir sumartímann
eru orðin vaxandi vandamál fyrir
skólaæskuna. í gamla daga bjargaði
síldin iillu og áreiðanlegt er, að
margur fátækur námsmaður á síld-
inni það að þakka, að hanp komst í
gegnurn skóla. Nú eru menn eigin-
lega hættir að líta vonaraugum til
síldarinnar. En ekkert hefur komið
í staðinn, sem eins vel lientar æsk-
unni og síldarvinnan. Skólapiltar
um land allt eiga undir högg að
sækja að fá eitthvað að gera. Það
er. hörmulegt ástand, að í okkar
stóra og lítt numda landi, skuli Jiað
geta lient yfir hásumarið, að æsku-
menn, sem nenna að vinna, fái
hvergi lífvænlegt Iiandtak að gera.
En Jietta vandamál Jijáir nú mörg
heimili, bæði í Jjtssum baé og öðr-
um kaupstöðum. Það er ekki aðeins
fjármálahliðin, sem veldur áhyggj-
um, heldur eigi síður uppeldislega
hliðin. Hæfileg störf fyrir alla ung-
linga, sem vilja vinna, er kanske
eins mikils virði fyrir þroskann og
skólasetan sjálf.
- Eyjafjarðarsýsla
(Framhald af 1. síðu).
fulltrúi höfuðborgarvaldsins og
á allar sínar rætur þar. Þess
vegna er mjög líklegt að Eyfirð-
ingar óski ekki eftir því að hann
erfi þingsæti Stefáns í Fagraskógi
heldur leyfi þeir honum fúslega
að hverfa heim til Reykjavíkur
að störfum þar með þá vitneskju,
að fólk hér um slóðir kýs að eiga
sína eigin fulltrúa á löggjafar-
þingi þjóðarinnar.
Varamenn þeirra Bernharðs og
Tómasar á Alþingi, ef báðir yrðu
kjörnir, mundu verða þeir Garð-
ar Halldórsson oddviti á Rifkels-
stöðum, og Jón Jónsson bóndi á
Böggvisstöðum, báðir héraðs-
kunnir bændur og ágætlega hæfir
til þess að vera fulltrúar þessar-
ar byggðar.
EYFIRÐINGAR! Vinnum að
alefli að kosningu tveggja ágætra
innanhéraðsmanna. Tveir sam-
vinnumenn úr héraðinu á þing á
að vera kjörorð þessara daga!
Til sölu
notað karlmannareiðhjól.
Afgr. vísar á.
/wm, /f/trýya
Kaffi - Te - Grasate
Það er sagt um okkur íslendinga, að við séum mikið
kaffifólk, það er að segja, að við kunnum þá list að
laga gott kaffi, drekkum mikið kaffi og að okkur þyki
sopinn góður.
Eg minnist i Jsessu sambandi Englendings nokkurs,
sem eitt sinn kom á lieimili foreldra minna og drakk
þar sjö bolla af kaffi, livern á eftir öðrum. Hann sagði
„Já, takk fyrir", í hvert skipti, sem honum var boðið
meira í bollann, og eg man J>að, að þetta vakti undrun
mína, og eg taldi bollana. Englendingnum nægði Jjað
ekki, að drekka kaffið, hann varð einnig að fá að koma
fram í eldhúsið og sjá Jjað með eigin augum, hvernig
farið væri að því að framleiða þennan guðadrykk.
Maður þessi hafði farið víða um heim, en hvergi hafði
liann fengið annað eins kaffi og á íslandi.
Förum við illa með kaffið?
Á síðari árum hef eg oft og tíðum verið að velta Jjví
fyrir mér, livort ekki sé illa farið með kaffið með Jjví
að „hella upp á" eins og við gerum. Sjóðandi vatnið
rennur í gegnum kaffið, og síðan er korginum fleygt,
Það fer ekki hjá því, að manni detti þetta í liug, sér-
staklega eftir að kaffið er orðið jafn dýrt og raun ber
nú vitni um. Þjóðir þær, sem hafa stranga kaffiskömmt-
un, eins og til dæmis Danir, segjast ekki hafa efni á
því að nota kaffið á þennan hátt. Eg minnist gömlu
konunnar, sem eg bjó hjá í Kaupmannahöfn fyrir
nokkrum árum. Hún leyfði mér stundum að laga mér
kaffisopa í eldhúsinu hjá sér, Jjcgar löngunin I sopann
gerði vart við sig. Hún bað mig ævjnlega ,aó gefa sér
korginn, Jjegar eg væri búin að nota liann! Henni
fannst kaffið aðeins vera hálfnotað........
Bæði J>ar í landi og víða annars s’fáðáí' tíðkást það
mjög, að sjóða kaffið. Suðap er látin korna upp, og
síðan er kaffinu Iiellt í gegnuni pokann. Á þann liátt
segjast margir fá meira kaffibragð úr minna magni
a£ kaffi, en kaffið er [>á venjulega malað miklu gróf-
ara en við eigum að venjast. ....
Gott te — gamalt te.
Gott te er góður drykkur, og all.ur ggld.urjnp við
að laga það er sá, að hita ketilinn,-.setja eíðan ttm það
bil eina teskeið af telaufum fyrir iiver'ri'’íhá’nn ’óg éina
að auki (fyrir ketilinn, eins og Englendingár segja, en
J>eir eru meistarar í tegerð), og hella síðan sjóðandi
vatni á. Ef vatnið sýður ekki, þegar }>ví er hellt á lauf-
in, verður teið vont. Oft vill verða afgangur i tekatl-
inum, sem flestir fleygja, er að uppþvottinum kemur.
En }>að er einmitt J>etta gamla te, sem liægt er að
nota, m. a. til J>ess að fægja spegla og annað gler.
Eg sá fyrir nokkrum árum hjá konu einni í Húsa-
vík mikið af blómum, sem öll voru svo þróttmikil, að
ég spurði hana, hvað hún gerði fyrir blómin sín. „Eg
gef J>eim stundum afgang úr tekatlinum," sagði liún.
Þegar teið er jafn dýrt og nú á dögum, þá er gott
að geta notað afgangana líka.
Ódýrasti og hollasti drykkurinn.
Allir vita J>að, að hvorki te né kaffi er talið til liollra
drykkja. Samt er svo um flesta, að þeir vilja ekki vera
án þessara drykkja. Það ætti heldur ekki beinlínis að
skaða neinn, að drekka J>á, ef liófs er gætt. En J>að er
líka hægt að gera annan drykk, ágætlega góðan, og
ódýrari en flesta aðra drykki og heilnæman með af-
brigðum. Það er grasate. Hér á eg ekki við te af fjalla-
grösum, sem J>ó er einnig ágætt, heldur te a£ fjórum
íslenzkum jurtum, sem allir þekkja og alls staðar má
finna, }>ar sem einhver gróður er á annað borð. Þessar
jurtir eru: Vallhumall, blóðberg, ljónslöpp og rjúpna-
lauf (blöð lioltasóleyjarinnar). Hinar tvær fyrrnefndu
eru fremur sætar, en rjúpnalaufið er aftur á móti
rammt. Auðvelt er að blanda J>essum tegundum saman
eftir smekk hvers og eins. Grösin verður að J>vo sér-
staklega vel, og gott er að gera það í gatasigti. Síðan
er teið lagað á sama hátt og venjulegt te. Gott er að
liafa kandíssykur með J>essum drykk. Eg lief þekkt
húsmæður, sem tíndu }>essar jurtir að sumrinu, notuðu
í te og J>urrkuðu J>ær jafnframt, settu í grisjupoka og
hengdu upp í kjallaranum hjá sér. Á þanu liátt er hægt
að bera frarn grasate, J>ótt komið sé frani á vetur.