Dagur - 26.05.1954, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 26. maí 1954
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa f Hafnarstræti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júli.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Vorpróf í flokksskóla Sjálfstæðis-
manna
ÞESSI ÁRSTÍÐ er tími prófanna í skólum
landsins og er landspróf einna mest um talað. Þar
lætur ríkisvaldið prófa þekkingu ungmenna á
ýmsum sviðum og mæla minni þeirra og vitsmuni.
mennings, samvinnufélögin, og
öfgafyllstu og rótarlegustu skrif,
sem lengi hafa sést um utanríkis-
mál, utan herbúða kommúnista.
Víst er, að fólkið í landinu telur
þessar aðfarir Heimdellinga á
Keflavíkurflugvelli neðan við
allar hellur, enda vekja þær grun
um tilhneigingar til þess að spilla
því að viðunanlegt ástand skapizt
í sambúð Bandaríkjamanna og
íslendinga, og með þeim sé verið
að grafa undan samkomulagi því,
sem gert hefur verið tim breyt-
ingar á hervarnarsáttmálanum.
En í innsta hring Sjálfstæðis-
flokksins mun þessu almennings-
áliti ekki ætlað að vera prófdóm-
ari yfir piltum þessum. Morgun-
blaðið hefur þegar gefið vottorð
um, hvernig einkunnagjöfinni
muni verða háttað. Birti blaðið
hálfgildings varnarskrif fyrir próf
stíla Heimdellinganna á flugvell-
inum og kallaði, að það væri
„mjög orðum aukið“ að þeir
hefðu brígslað utanríkisráðherra
landsins um að sitja á svikráðum
við málstað frjálsra þjóða eða að
þeir hefðu rekið blygðunarlausan
McCarthy-isma á viðsjárverðum
stað og tíma. Enda fylgi Flugvall-
arblaðið þeirri utanríkisstefnu,
„sem mörkuð var, er Sjálfstæðis-
menn fóru með þau mál,“ segir
Mbl. um þetta fósturbarn sitt.
ÞESSI mál hafa því þegar
reynst minnisverður mælikvarði
á fleira en vitsmunastig Heim-
dellinga. Þau hafa sýnt, að sú
viðleitni að vinna að raunhæfum
endurbótum á framkvæmd her-
varnarsáttmálans er metin á
flokkspólitíska hagsmunavog í
leyndarráðum Sjálfstæðisflokks-
ins. Meðan þannig er að farið
verða yfirlýsingar við hátíðleg
tækifæri um vilja til heiðarlegrar
samvinnu um utanríkismál,
naumast teknar hátíðlegar en
efni standa til.
Sagt er, að landsprófsdyr séu fremur þröngar og
hafi færri vaxtarlag til þess að smokra sér þar
inn úren vilja. En undanfarinn vortíma hafa fleiri
ungmenni gengið undir landspróf en þau, sem
glíma við spurningaþulur landsprófsnefndar.
Sjálfstæðisflokkurinn heldur uppi flokksskóla
með nokkurri rausn, og víst mun það þykja hlýða,
að nemendur þar skili prófverkefnum og sýni
prófdómendum og raunar landsfólkinu öllu, á
hvaða vitsmunagráðu þeir standa eftir að hafa
bolað. uppfræðslu Magnúsar Jónssonar og Jó-
hanns Hafstein vetrarlangt. Mönnum eru enn í
fersku minni prófúrlausnir flokksskólapiltanna
fyrir ári, er flokksskólanum lauk með því að nem-
endur hans fylltu unglingasíðu Morgunblaðsins
með svívirðingum um samvinnufélögin og for-
ustumenn þeirra. Um líkt leyti vottaði einn nem-
andi á Heimdallarfundi, að störf Sjálfstæðis-
flokksins minntu sig á ekkert frekar en þessi orð
iþjóðskáldsins frá Fagraskógi: „.... í hennar
kirkju helgar stjörnur loga, og hennar líf var
eilíft kraftaverk.. ..“ — í textaskýringum kom
fram, að kirkjan táknaði í vitund þessa fólks
flokksskipulagið, stjörnurnar voru ásýnd foringj-
anna, en kraftaverkin störf þeirra í ríkisstjórn og
á Alþingi. Mun allur almenningur eftir þetta ekki
hafa talið sig þurfa frekar vitna við um menning-
arástand þessara landsprófspilta Sjálfstæðis-
flokksins né hvers konar upplyftingu Heimdell-
ingar hljóta af andlegri leiðsögu skólastjóranna.
SÍÐAN ÞESSI vitnisburður var upp lesinn i
Sjálfstæðishúsinu í Reykjavík og skráður á blað-
síður Morgunblaðsins, hefur nýtt skólaár gengið
yfir þjóðina og er nú senn runnið í tímans haf.
'Þessir vordagar eiga líka sín landspróf og skóla-
slit. Og aldrei fór það svo, að Heimdellingar
minntu ekki á sig og þá uppfræðslu, sem þeir hafa
’.hlotið á liðnum vetri undir handleiðslu krafta-
"/erkameistaranna. 1 þetta sinn skaut vitsmuna-
verunum upp á Keflavíkurflugvelli en ekki á
skrifstofum Morgunblaðsins, aldrei þessu vant.
,'ínnihald prófúrlausnar þeirra hljóðaði á þessa
/eið, sbr. Flugvallarblaðið, er Sjálfstæðisflokkur-
;<nn stendur að, fyrra mánudag:
„Á íslandi eru þeir (þ. e. kommúnistar)
studdir við iðju sína af stjórnarvöldum lands-
ins með því að ráðuneyti utanríkis- og vam-
armálanna sendir njósnara sem launaða
starfsmenn inn í herstöð Atlantshafsbanda-
lagsins (þ. e. Keflavíkurflugvöll) og heldur
þar pólitískum hlífiskildi sínum yfir þeim og
stofnar þar með vörnum landsins og samtök-
um frjálsra þjóða í ófyrirsjáanlega hættu....“
ÞANNIG HEFUR það borið að, að úr flokks-
skóla Sjálfstæðisflokksins og frá Heimdalli hafa
komið heimskulegustu og hatursfyllstu árásir síð-
ari tíma á mikilvægustu hagsmunasamtök al-
Gleymdist að lofta út?
Bíógestur skrifar blaðinu:
„ÞAÐ HEFUR löngum verið
viðbára kvikmyndahúsaeigenda
hér, þegar kvartað hefur verið
yfir þeim ósið þeirra að gera hlé
í miðjum myndasýningum, að
nauðsynlegt sé að lofta út úr sýn-
ingarsölunum og séu hléin því
fyrst og fremst fyrir bíógesti. Eg
hefi löngum talið þéssa skýringu
fyrirslátt einn. Hléin eru vissu-
lega ekki fyrir bíógesti. Þau
verða til þess að menn komast
seinna í rúmið en ella, þau trufla
not manna af myndunum, og æði
oft leggur reykjarsvælu úr for-
stofum inn í sýningarsalinn
meðan á hléi stendur, og er þar
öll loftræstingin. En þetta er allt
gert fyrir okkur, segja bíóeigend-
ur. Skyldu þeir, sem sækja bíó-
sýningar í Samkomuhúsinu ekki
efast um einlægnina í þessu
skrafi? f sl. viku sótti eg sýningu
þar. Ekkert hlé var gert. All-
margt fólk var í húsinu og eins
mikil þörf að „lofta út“ og oftast
áður, er eg hef verið þar í bíó. Að
myndarlokum fékkst skýringin.
Það var verið að mála sælgætis-
sjoppuna. Megi sú athöfn standa
sem lengst.“
Hvar er benzínafsláttur bænda?
Eyfirzkur bóndi skrifar:
„HVAÐ DVELUR endur-
greiðslu þá á benzíni, sem bænd-
ur eiga að fá vegna nota dráttar-
véla, mjaltavéla o. s. frv. Enn
hefur ekki sést eyrir af henni af
kaupum sl. árs. Hver er skýring
þeirra starfsmanna ríkisins, sem
eiga að sjá um þetta? Vonandi
ekki sú ein, að litlu máli skipti nú
sem fyrr í þeirra augum, hvenær
bændur fá peninga sína í hend-
ur. Eg tel að koma þurfi öðru
skipulagi á þessa benzínsölu,
þannig, að þetta benzín fengist
strax ódýrara en annað, svo að
ekki þyrfti að koma til endur-
greiðslu. Þá skilzt mér að ekkert
hafi enn frétzt til jarðabóta-
styrksins, hvar hann sé niður
kominn, eða hvort hann sé kom-
inn á flakk út um sveitirnar.“ —
Blaðið hefur ekki aðstöðu til að
svara þessum spurningum bónd-
ans, en sendir þær áleiðis til
þeirra opinberu aðila, sem um
þessi mál fjalla.
Enn eru vandræði af
öskuhaugunum.
BÆJARYFIRVÖLDIN eru
ósköp seinheppin með staðarval
fyrir öskuhauga sína og virðast
stafa vandræði af þeim, hvar sem
borið er niður. Seinasta ráðið var
að færa þá upp í Glerárgil, ör-
skammt frá kartöflugörðum, sem
bærinn leigir út. Leggur svælu og
reyk yfir garðana og þeir, sem
kartöflurræktina stunda, telja
eins líklegt, að þegar upp á að
taka í haust, verði lítið að hafa.
Rottur hauganna ihafi þá séð fyrir
uppskerunni. Frá heilbrigðis-
sjónarmiði virðist garðrækt í
næsta nágrenni hauganna því
heldur vafasamt fyrirtæki. Ef
bæjaryfii’völdin eru staðráðin í
því að hella sorpi úr bænum
framvegis í hið fagra Glerárgil,
hljóta þau jafnframt að kippa að
sér hendinni með garðlönd í því
nágrenni. En líklegast er, að enn
hafi ekki fundizt sá staður fyrir
öskuhaugana, sem til frambúðar
getur talizt.
Bjartar framtíðarvonir.
PILTUR í einum af skólunum
í bænum valdi sér það verkefni í
íslenzkum stfl að skrifa um það,
sem hann teldi að myndi bera
fyrir augu hér á Akureyri eftir 30
ár. Gerði hann sér í hugarlund
að hann kæmi hingað til bæjarins
að 30 árum liðnum og liti yfir bæ-
inn og hlustaði á fólkið. Eitt mál
var einna mest um talað, skrifaði
pilturinn, en það var sundlaugar-
málið. Var uppi áætlun um að
ljúka viðgerð útisundlaugarinnar
og fullgera innisundlaugina á
næstu 10 árum! Æskan í bænum
á sér þær björtu framtíðarvonir,
að hægt verði að fullnægja sund-
skyldunni í bæjarskólunum hér
eftir 40 ár!
Fáskrúðugt fuglalíf.
BÆJARBÚAR, sem fylgjast
vel með smáfuglunum, sem æv-
inlega hafa verið hér í görðum í
þúsundatali á hverju sumri, telja
að nú sé minna um þá en oftast
áður. Þrestir eru t. d. áberandi
færri en undanfarin ár.. Eg hef
heyrt glöggan mann halda því
fram, að þetta sé afleiðing þess,
að nokkrir kattaeigendur hafa
ekki hemil á köttum sínurn þann
tíma, sem ungarnir eru ófleygir.
Er því haldið fram, að það heyri
til undantekninga, ef þrastahjón
koma ungum sínum upp hér í
görðum, fyrir ásókn katta. Þetta
eru slæm tíðindi. Eru enn ítrekuð
(Framhald á 7. síðu).
ERLENB TÍÐINDI
Hlutverk Edens í Genf
Anthony Eden hefur nú með höndum stærsta
hlutverkið af hálfu vestrænna stjórnmálamanna í
Genf. Eftir að Dulles, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna,
hvarf af Genf
a r -ráðstefn-
unni,skömmu
eftir að hún
hófst, m. a.
vegna ágrein-
ings þess, sem
uppi er í milli
Breta og
Bandaríkja-
manna um
Austur-Asíu-
málin, hefur
athyglin eink
um beinst að
Eden og sáttasemjarastarfi því, sem hann tók að
sér í Genf. Segja má, að brezku blöðin, hvaða flokki
sem þau fylgja, styðji nú Eden í viðleitni hans til
jess að koma á heiðarlegum sættum í Indó-Kína-
styrjöldinni. Gott dæmi um skrifin er grein í frjáls-
lynda blaðinu Sunday Times í London nú fyrir fá-
um dögum, en þar segir m. a. á þessa leið:
Ekki aðeins brezka þjóðin, heldur einnig þjóðir
samveldislandanna, geta verið þakklátar fyrir
frammistöðu brezka utanríkisráðherrans í Genf.
Ef á annað borð er hægt að koma á friði í Austur-
Asíu með samningum, þá er Eden augsýnilega
eini vestræni stjórnmálamaðúrinn, sem hefur
olnbogarúm í umræðum og samningum. Banda-
rísku fulltrúarnir eru bundnir af tregðu þingsins
til þess að samþykkja annað tveggja, að gera
Indó-Kína að „annarri Kóreu“ og senda her
þangað, eða láta undan kröfum kommúnista þar
eystra. Og Bidault, utanríkisráðherra Frakka, er
í þeirri ömurlegu aðstöðu, að hafa að baki sér
ríkisstjórn, sem býr við aðeins tveggja atkvæða
þingmeirihluta og riðlar til falls; og að baki ríkis-
stjórnarinnar er heiftarlegur flokkadráttur og
skiptar skoðanir meðal alls almennings. Brezki
utanríkisráðherrann þarf aftur á móti ekki að
líta um öxl til þess að sjá, hvort þing og þjóð
fylgi honum að málum.
\
----o----
Vonir manna um Vesturlönd um árangur af
Genfar-fundinum, hljóta því að verða bundnar
við Eden og starf hans. Honum hefur til þessa
tekizt að fá Rússa og Kínverja til þess að fjalla
um Indó-Kínamálið á lokuðum fundum, svo að
tíminn notast til raunverulegra samningatilrauna
en er ekki sóað i áróðui'sræður fyrir opnum
tjöldum. Má því segja, að enda þótt Kóreu-málið
sé í sjálfheldu og samningar þar eins fjarlægir og
daginn sem ráðstefnan kom saman, hafi lítillega
birt til í Indó-Kínamálinu. í Kóreu munu frjálsar
kosningar alveg áreiðanlega snúast gegn komm-
únistum og þar af leiðandi eru þeir alls ólíklegir
til þess að samþykkja málamiðlun, sem hefði það
hlutverk að tryggja raunverulega frjálsar og
óhindraðar kosningar. í Viet-Nam í Indó-Kína
horfir málið aftur á móti þannig við, að kommún-
istar hafa nokkuð til síns máls er þeir halda því
fram, að kosningar þar mundu ganga þeim í vil
og koma stjórn Ho Chi-Minh til valda. Athugandi
er, að útvarp Pekingstjórnarinnar hefur að und-
anförnu verið öllu hófsamlegra í málflutningi sín-
um um Indó-Kína en útvarp uppi’eistarhers
Viet-Minh, og gæti þetta þýtt, að kínverska
stjói-nin vilji gjarnan að friðsamlegra verði á suð-
urlandamerkjum ríkisins en verið hefur nú um
mörg ár. Ef þessi er reyndin, verður það mikill
léttir fyrir Eden í starfi hans. —
Þannig er grein Sunday Times í aðalatriðum.
Miklar líkur vex-ður að telja fyrir því, að samn-
ingaviðræður þær, sem nú fara fram í Genf, fyrir
luktum dyrum, fjalli um lausn málefna Indó-Kína
(Framhald á 7. síðu).