Dagur - 21.07.1954, Síða 5

Miðvikudaginn 21. júlí 1954
D A G U R
5
Noregsför Barnakórs Akureyrar
Ferðaþættir eftir HANNES J. MAGNÚSSON,. skólastjóra
(Niðurlag).
Það reyndist líka svo. Þegar við
komum á bryggjuna um tvöleytið
næsta dag, þar sem skipið Lofoten
beið okkar, var þar fyrir fjöldi
fólks. Börnin sungu, þegar þau
voru komin á skipsfjöl, en fólkið
þyrptist að okkur, því að allir vildu
fá að kveðja okkur. Þegar ég fann
alla þessa ástúð og vináttu umvefja
okkur, datt mér í hug það, sem An-
dersen-Rysst sagði í ræðu, er hann
tók á móti okkur; „Börnin eru
beztu ambassadörarnir, sem við eig-
um völ á.“ Svona skapast bræðralag
og vinátta milli þjóða, Það var ekki
laust við að tár sæust í mörgu auga,
þegar skipið lagði frá landi, bæði
hjá þeim, sem voru að kveðja, og
hinum, sem eftir urðu.
Dvöl okkar i Álasundi hafði ver-
ið svo vel skipulögð, að ekki varð
á betra kosið. Það var ekki gert
með hangandi hendi, og af öllum
þeim mörgu ágætu vinum, sem við
eignuðumst þarna, held ég að við
eigum móttökunefnd karlakórsins
þó einna mest að þakka.
Vonir standa til að hann komi
til íslands næsta sumar, og gefst þá
ef til vill tækifæri til að greiða eitt-
hvað af þessari skuld.
Rétt er að geta þess, að þarna
hafði karlakórinn Geysir komið á
söngför sinni til Norðurlanda, og
var þeirrar komu minnzt með miklu
þakklæti. Töldu söngfróðir menn
þarna, að það væri tvímælalaust
bezti karlakórinn, sem þangað hefði
komið.
Eftir þessa heimsókn til Álasunds
munum við, sem nutum gestrisni og
hjartahlýju Álasundsbúa, ekki vera
i vafa um, að Álasund er vinabær
Akureyrar. Hann er það ekki aðeins
í orði, heldur einnig á borði.
Förin mcð skipinu Lofoten til
Bergen gekk í alla staði vel. Lofo-
ten er stórt strandférðaskip, sem
gengur frá Norður-Noregi til Ber-
gen. Ferðin tók 14 tíma, en nálega
ekkert bar á sjóveiki, enda var gott
veður og oftast siglt innan skerja.
Við komum kl. 4 árdegis til Ber-
gen. En við höfum fengið boð um
að fara ekki frá skipi fyrr en kl. 8.
Myndi þá verða tekið á móti okkur.
Það brást heldur ekki. Kl. 8 kom
ræðismaður íslands i Bergen, Try-
gve Ritland, sem hafði undirbúið
komu okkar og reyndist okkur frá-
bærlega vel. Skipulagði hann dvöl
okkar í borginni og sýndi okkur
hina mestu rausn»og gestrisni á
allan hátt. Þarna á bryggjunni beið
einnig barnakór útvarpsins í Ber-
gen. Heilsaði hann okkur með söng,
en Barnakór Akureyrar svaraði með
söng. Ok nú ræðismaðurinn okkur
á veitingahús. Var þar snæddur
morgunverður í boði ræðismanns-
ins, en því næst fór hann með okk-
ur upp á Flöjen, og þótti börnun-
um okkar það ævintýraleg ferð.
Þegar aftur var komið niður, var
börnunum skipt á dvalarheimili
sín, en telpnakór útvarpsins hafði
tekið að sér að sjá fyrir börnunum
á meðan þau dveldu i Bergen. Nú
voru þarna mættir allmargir fóstur-
foreldrar barnanna okkar, og tvístr-
aðist nú allur kórinn. Sumir voru
dálitið kvíðandi yfir að fara til ó-
kunnugra eitthvað út í borgina, ná-
lega mállausir, en þegar þau hitt-
ust næst, var allur kvíði úr svip
þeirra. Allir höfðu hina beztu sögu
að segja af l'ósturforeldrum og fóst-
.ursystkinum. Og þarna lærðu börn-
in fyrst verulega að bjarga sér sjálf
í málinu.
Að morgni hins 18. júní fengum
við boð frá garðyrkjumanni einum,
sem býr skammt inni á Sunnmæri,
um a.ð gera sér þá ánægju að heim-
sækja sig.áður en við færum. Maður,
þessi heitir Reykal Eriksen og er af
íslenzku bergi brotinn. Átti hann,
íslenzka móður, og því fýsti liann.
svo mjög að sjá hópinn. Tók hann
forkunnar vel á móti okkur, sýndi
okkur fyrst hin víðáttumiklu gróð-
urhús, en bauð okkur að því búnu
til morgunverðar á heimili sínu, og
dvöldum við þar I góðu yfirlæti á
meðan við máttum. Kórinn söng
nokkur lög fyrir þessa góðu gest-
gjafa okkar. Þessi sami maður hafði
sent okkur stóran kassa kvöldið áð-
ur, sem afhentur var úti í Sejlerhyt-
ten, með þeim ummælum, að við
mættum ekki opna hann fyrr en á
Íeiðinni til Bergen. Þessi stóri kassi
reyndist síðar fullur af karamelluin.
Þriðjudaginn 22. júní, morgun-
inn sem við fórum frá Voss, var
þess óskað, að kórinn kæmi í fjöl-
mennan menntaskóla þar á staðn-
um og syngi þar fyrir kennara og
nemendur,- Þótt tíminn væri mjög
naumur, var reynt að verða við
þessu. Þarna söng kórinn 6—7 lög
við frábærlega góðar viðtökur. Bár-
ust lionum blóm að skilnaði, og
rektor þakkaði fyrir komuna. Þarna
var fullur salur af nemendum og
kennurum. Þess má geta, að þetta
er einn af þeim fáu menntaskólum
í Noregi, sem kenna forníslenzku
(gammelnorsk), og höfðu kennarar
og nemendur því alveg sérstakan
áliuga fyrir að fá að hlusta á þenu-
an íslenzka kór.
Sunnudaginn 20. júní var okkur
boðið í skemmtiferð um borgina,
m. a. til Trollhaugen. Var þar skoð-
að heimili Edwards Grieg. Einnig
var skoðuð 800 ára gömul stafa-
kirkja og fleira markvert.
Klukkan 1 mættum við í Kon-
certhallen. Þar söng barnakórinn
í hljómleikaliléi nokkur lög, en þá
stóðu þar yfir hljómleikar blásturs-
hljómsveitar borgarinnar, sem var
á förum til Belgíu til að taka þátt
í samkeppni slíkra hljómsveita. —
Fékk kórinn þarna liinar beztu við-
tökur og góða dóma blaðanna dag-
inn eftir. Hljómsveitin heilsaði
kórnum með íslenzka þjóðsöngn-
um, en barnakórinn svaraði með
norska þjóðsöngnum. Á meðan
kórinn dvaldi í Bergen, söng hann
nokkur lög á segulband fyrir út-
varpið.
Kl. 6 þcnnan dag söng kórinn í
Gömlu Bergen og fékk þar ágætar
viðtökur, en á eftir var Gamla Ber-
gen skoðuð, en svo nefnist byggða-
og minjasafn borgarinnar.
Mánudaginn 21. júní héldum
við af stað frá Bergen, og var nú
förinni heitið til Voss. Barnakór
útvarpsins fylgdi okkur á brautar-
stöðina; og margt annarra manna,
einkum þó fjölskyldur þær, er við
höfðum dvalið hjá. Þá var þar og
ræðismaðurinn, vinur okkar. Flest-
ir voru Jeystir út með gjöfum. Voru
kveðjur liinar innilegustu og bréfa-
skiptum. lieitið á báða bóga. Börn-
in okkar höfðu eignazt þarna vini,
og ég vona, að sú vinátta haldist.
í sambandi við dvöl okkar í Ber-
gen er skylt að geta eins manns enn,
sem reyndist okkur frábærlega vel.
En það var Jón Sigurðsson, Dýrfirð-
ingur að ætt, er verið hefur í Ber-
gen I 40 ár og lengst af vélameistari
hjá Bergenska gufuskipafélaginu.
Til Voss komum við kl. 4 siðd.,
og var okkur öllum búinn staður í
lýðháskólanum. Ræðismaður Tr.
Ritland liafði undirbúið komu
okkar þarna 1 samráði við skóla-
stjórann, Eystein Eskeland. Það
hafði einnig verið undirbúinn sam-
söngur í kirkjunni í Voss þetta
kvöld, og fór. það allt samkvæmt
áætlun. Við fengum sæmilega að-
sókn og alúðlegar viðtökur, eins og
alls staðar annars staðar.
Þriðjudaginn 22. júní fórum við
svo með hraðlestinni frá Voss til
Osló. Gekk sú ferð í alla staði vel
og bar margt fyrir augu á þeirri
fögru leið. Sendiráðið í Osló hafði
útvegað okkur náttstað í Norsk
Ungdomshem. Það er ódýr dvalar-
staður og kom okkur það vel.
Börnin höfðu að mestu geymt
aurana sína þangað til þau komu
til Osló. Var því tíminn notaður til
að verzla og skoða borgina. Skoðað-
ur var Vigelandsgarðurinn, Ráð-
húsið, skip þeirra Amundsens og
Nansens, Fram, svo og Kontiki, en
bæði þessi skip eru nú varðveitt og
hefur verið byggt yfir þau bæði.
Einn daginn var okkur boðið í
skemmtisiglingu út á Oslófjörð, og
annan daginn var ekið með okkur
um borgina og okkur sýndir hinir
markverðustu staðir. Stóð ræðismað-
ur íslands fyrir þessum boðum.
Föstudaginn 25. júní var allur
hópurinn boðinn lieim til sendi-
herrahjónanna, og dvöldum við þar
lengi í góðum fagnaði. Eiga þau
hjón frábærlega skemmtilegt heim-
ili, og þeir, sem til þekkja, vita, að
þar þarf engum að leiðast.
Einn daginn söng kórinn nokkur
lög á segulband fyrir norska útvarp-
ið, og síðasta daginn, sem við dvöld-
um í Osló, laugardag, söng kórinn
á tveim stöðum úti á Bygdö. Fyrra
skiptið í Folketeatret á útiskemmt-
un, sem þar var haldin, en seinna
um kvöldið úti ú Bygdö-Söbad. Þar
voru íleiri þúsund manns, og m. a.
allir Norðurlandasamkórarnir, sem
voru að syngja í borginni um-þess-
ar mundir. Þarna söng barnakór-
inn nokkur lög við fádæma. hrifn-
ingu.
Sunnudaginn 27. júní var svo
flogið lieim aftur með Gullfaxa, og
höfðum við þá verið hálfan mánuð
í Noregi. Sá tími hafði verið ótrú-
lega fljótur að líða, en þetta höfðu
verið viðburðarríkir og ánægjulegir
dagar.
Það þótti í mikið ráðizt, þegar
þessi för var ákyeðin. Sumir.voru
tortryggnir og héldu, að luin myndi
ekki takast svo,.sem æskilegt væri,
en svo er guði fyrir að þakka, að
ekkert óhapp kom fyrir í jressari
löngu ferð, og ég held, að allir komi
glaðir og ánægðir heim, og það er
von mín að börnin, sem þátt tóku í
þesari för, hafi ekki aðeins haft af
henni ánægju, heldur hafi þau og
menutast á margan hátt, og hafi því
einnig af henni mikið gagn.
En þegar ég lít til.baka yfir þetta
ferðalag og allan undirbúning þess,
kemur mér það fyrst í hug, að þar
eigum við mörgum þakkir að
gjalda, bæði hér heima og í Noregi.
Hér heirna stöndum við i mestri
þakkarskuld við Akureyrarbæ fyrir
hið rausnarlega fjárframlag til far-
arinnar. Án þess liefði förin verið
nálega óhugsandi. Það yrði of langt
mál að telja upp alla þá, sem liata
stutt okkur í orði og verki, en öll-
um þeim færum við alúðar þakkir
fyrir stuðning þeirra og alla veitta
aðstoð. Eg vona, að eg megi full-
yrða það, að börnin liafa með för
þessari orðið bæði heimilum sínum,
bæ sínum og landi sínu til sóma,
og ég vil að lokum þakka öllum
þessum elskulegu börnum fyrir sam-
vinnuna og samveruna á þessu
ferðalagi, svo og öðru samferða-
fólki. En enginn einn maður licfur
þó lagt á sig annað eins óhemju
erliði og söngstjórinn, Björgvin
Jörgensson. Hann hefur lagt |iar
fram óhemjumikið starf við að
þjálfa kórinn, og alúð hans við það
hefur verið frábær, enda árangur
góður að allra dómi. — Það, hefðí
vcrið gaman að tilfæra liér nokkur
ummæli norsku blaðanna um kór-
inn og söng hans, en þetta er víst
(Framhald af 4. síðu).
ina.“ Og enn stendur þar á öðr-
um stað: — „Kristján er þunglynt
skáld, og það er mannlegt og öll-
um frjálst gagnrýnislaust, en
honum ber skylda til að losa sig
við skandinavisman(n) og það,
sem hann lserði í lýðskólanum og
á Akureyri.... “ „Það er þegar
orðið nóg af þessum skáldum,
sem, yrkja.... fjalladrápur og
drápur um íslenzkt sumar.“
„Próvinsan“ má hvergi standa
upp úr.
ÞAÐ ER LJÓST og ótvírsett, að
bær þeirra Matthíasar og Davíðs
— svo að aðeins stærstu nöfnin
á því sviði séu nefnd — fæðingar-
bær eða upphafsstaður lýðhreyf-
inga á borð við góðtemplararegl-
una og ungmennafélagsskapinn,
svo að eitthvað slíkt sé talið, fer
ósköpinn öll í taugarnar á Indriða
ritstjóra, eins og raunar fjölmörg-
um öðrum Stór-Reykvíkingum,
sem ekki trúa því fyrr en í fulla
hnefana, að nokkurn nýtilegan
hlut geti verið að finna úti í „pró-
vinsunni", nema þá helzt kringl-
óttar krónur og óskáldlega aura,
sem láðst hafi ennþá að alheimta
til höfuðstaðarins, en ekki beri þó
að slá hendinni á móti, ef í þá
skyldi hægt að næla í eftirleitum
■— og svo raunar til viðbótar fá-
einar „sálir" — (auðvitað í rúss-
neskri merkingu, en ekki ís-
lenzkri, því að á því bændamáli
getur orðið sál stundum haft tals-
vert mannlega og óþarflega virðu
lega merkingu!) sem kunni að
koma Stór-Reykvíkingastefnunni
vel að marka sér við kjörborðið.
Þessi skoðun er einkamál slíkra
höfðingja, að vissu marki a. m. k.,
og skal ekki um það fengizt hér,
þótt rétt þyki og sjálfsagt að
benda á fyrirbrigðið til athugun-
ar, hvaða flokksmenn eða opinber
málgögn, sem eiga þar hlut að
máli hverju sinni, og þó raunar
allra helzt, þegar ummælin koma
hvað óvæntast og úr harðastri
átt. Annað væri þýlyndi eitt og
geðleysi af hættulegustu tegund.
„Lýðskólamir“ og leiðtogi
æskunnar.
ÆSKULÝÐSSÍÐAN birti í síð-
ustu viku hugleiðingar um skóla-
mál, „námsleiðann,“ sem nú er
svo mjög í tízku að tala um, eins
og hann hafi aldrei þekkzt áður. í
sögunni! — og „skólafarganið11
allt, er þeim, sem helzt vilja troða
sínuin eigin börnum til lang-
skólanáms, ef mögulegt er annars
að kaupa í þau vitið — verður svo
oft tíðrætt um nú um sinn, síðan
ætlazt var til þess, að löggjöfin
gerði þar öllum jafn hátt undir
höfði. — Ýmsar góðar og rétt-
mætar athuganir koma raunar
fram í þeirri grein. En ekki get-
ur hjá því farið, að mönnum
verði, þegar þeir lesa greinina,
hugsað til áðurgreindra ummæla
ritstjórans og andans, sem í þeim
birtist í garð „lýðskólanna". Það
er naumast vonlegt, að þeim
mönnum, sem ekki hafa talið það
ómaksins vert að læra einföldustu
undirstöðuatriði móðurmálsins,
eins og það er talað og ritað úti í
„próvinsunni“, áður en þeir gerð-
ust rithöfundar. og ritstjórar í
höfuðstaðnum, liggi sérlega hlýtt
orð til þeirra stofnana, sem gera
einhverjar lágmarkskröfur í þeim
orðið nógu langt mál að sinni. Ef
til vill verður vikið að því síðar.
Eftir er svo að leysa úr nokkrum
f járhagslegum vandamálum kórsins,
en valalaust leggst honum þar eitt-,
hvað til.
H. J. M.
efnum, og vilja gjarnan kenna
nemendum sínum að hugsa áður
en þeir tala, og vera viðbúnir því
að taka ábyrgð og afleiðingum
orða sinna og gerða.
Gefið skít í einlægnina!
AÐ LOKUM aðeins ein tilvitn-
un enn í áðurnefnda ritsmíð, og
ber að lesa hana með tilliti til
þeirrar aðstöðu og áhrifa, sem
höfundurinn hefur þegar hlotið á
félagsmálasviðinu og sem verð-
launa-rithöfúndur: .... „Önnur
óheppni Kristjáns er einlæg
stjórnmálaskoðun.... Líklegasf
er Kristján of mikill hjarttrúnað-
armaður til þess að gefa skít í
einlægnina.“ Vissulega ber þessi
skoðun æskulýðsleiðtogans eng-
an keim af „skandinavisma“,
„lýðskólum" né neinu „niður-
þrúgandi andlegu uppeldi eins og
Akureyrardvöl.“! — Og ekki ber
hún heldur neinn svip af sam-
vinnuhreyfingunni, eins og við
höfum skilið hana hér norður í
„próvinsunni“, né heldur hug-
sjónum, vinnubrögðum eða
stefnumiðum Framsóknarflokks-
ins. En kannske er hún eitthvað í
ætt við atomljóðin ( sem ritstjór-
inn vill raunar fremur kenna við
kóbolt, sbr. setninguna: „Eg bíð
eftir kóboltljóðinu") og svo auð-
vitað í beinum ættartengslum við
Blástarar-bókmenntirnar og öll
þau menningarfyrirbrigði, sem
þeim eru skyld og samflota.
Ef þörf skyldi reynast á
cftirmála
LIKLEGAST ER, að pistill sá,
sem hér hefur lítilsháttar verið
gerður að umtalsefni —: og raunar
ýmsir fleiri þætth- af sama toga
spunnir — hafi sloppið inn í dálka
Tímans án vilja og vitundar
hinna raunverulegu íorráða-
manna blaðsins og aðalritstjóra,
enda skal því í seinustu lög trúað,
að þeir telji æskilegt, að miklu
oftar en þegar er orðið verði í
þennan sama knérunn vegið af
þeim mönnum, er sæmdir hafa
verið ritstjóra-nafnbót í sam-
bandi við það blað. En ef svo
ólíklega skyldi þó til takast, að
Tíminn gæfi,t.d.vegan þessa and-
svars gegn svo furðulegu frum-
hlaupi, nýtt tilefni þess að ræða
menningarfyrirbærið Indriða G.
Þorsteinsson og þau beinu og
óbeinu verðlaun, sem hann hefur
þegar hlotið fyrir Blástarar-rit-
mennsku sína i heimilisblöðum
okkar samvinnumanna og aðal-
málgagni Framsóknarflokksins,-—
er sá, sem þetta ritar, bæði fús og
reiðubúinn að taka þátt í þeim
umræðum, — hér í blaðinu, eða
á öðrum vettvangi, eftir því sem
á kann að standa — frá sínu eigr
in sjónarmiði og raunar fjöl-
margra annarra manna hér úti í
„próvinsunni,“ — og þá ef til vill
í nokkuð annarri tóntegund en
rétt hefur þótt að viðhafa í þetta
sinn eftir atvikum.
■(uiiiiiiiniiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiuuMiiiiiiiiiiai
z z
NÝJA-BÍÓ
Mynd vikunnar:
Hallardraugurinn
1 Sprenghlægileg og hrollvekjandi §
í amerísk gamanmyncl með i
BOB HOPE
: Um lielgina:
Rauða rósin .
I Afburðasnjöll amerísk kvik- I
I mynd í eðlilegum litum. |
Aðalhlutverk leikur:
TYRONE POWER j
^•iiHHiiiiiiiiiiiiuiiiiimiiiiniiuuiiHiiiiiiiiiiiiinnniiifc