Dagur - 05.08.1954, Qupperneq 2

DAGUR
Fimmtudaginn 5. ágúst 1954
Séra BJÖRN 0. BJÖRNSSON:
EINA ÖRYGGIÐ ER GUÐ
Hátíðarprédikun flutt í Akureyrarkirkju 17. júní s. 1.
Magnús Kristjánsson sjötugur
Akureyringar!
Blessaður er sá háttur yðar
að byrja þjóðhátíðarhald með
samkomu í helgidómnum. Hvílíkt
tóm — hvílíkur svipur giftuleysis
á örlögþrútnum tíma, ef þjóðin
byrjaði ekki yfirleitt þjóðhátíðar-
hald sitt með lofgerð til Gjafar-
ans, Föðurins, og bæn um fyrir-
gefningu og blessun! Á þeirri
undirstöðu, hins vegar, verður
hátíð haldin án áhyggju, af fjöri
og framtíðarvon barnslegrar
gleði og barnslegs trúnaðar-
trausts. Hátíð, sem þá undirstöðu
vantar, vill verða annað af
tvennu: tómahljóðs-uppgerð eða
heillum horfinn óvitaháttur.
Allar þjóðir hafa allt, sem þær
þurfa til batnandi framtíðar — ef
þær skortir ekki blessun Drott-
ins. En fyrsta skilyrðið, til að
öðlast hana, er að gera sér ljóst,
að hún skipti máli — hún ein
skipti máli: Allt gott komi, hvað
á sínum tíma, í hennar kjölfar,
þar sem hennar njóti við; allt,
sem kallað er gott, reynist sjón-
hverfing ein og gabb þar, sem
hana skorti. Þar, sem menn hafa
gert sér þessi undirstöðusannindi
ljós, þar munu menn og biðja um
náðargjöf þeirra og þakka Guði
eins og börn þær gjafir lífsins,
sem þeim.hafa hlotnazt, og þeir
myndu sakna sárt, ef vaijtaði. '-^'
Við, sem hér erum stödd, erum
(þótt fá séum) með Guðs hjálp
að byrja, fyrir Akureyringa hönd
— ef svo má. segja — þjóðhátíð
Akureyrar á þessu ári. Á þjóð-
hátíð er viðhorf einstaklinganna
fyrst og fremst þjóðrænt: Ein-
staklingurinn lítur þá á sjálfan
sig fyrst og fremst sem hluta og
nokkurs konar fulltrúa þjóðar
sinnar; endurminningar- og
umhyggju-efnin — og áhyggju-
efnin, eftir því sem þau geta átt
við — snúast þá fyrst og fremst
að þjóðinni, hennar sögu og heill
í nútíð og framtíð. Á þjóðhátíð —
og þá einkum sérstakri helgi-
stund hennar — lofum vér Guð
fyrir þær stórgjafir, sem þjóðinni
hafa hlotnast; á helgistund þjóð-
hátíðar játum vér syndir, sem
þjóðin hefur drýgt, og biðjum
henni — og þar með öllum, sem
vér unnum mest — vægðar,
miskunnar, handleiðslu, náðar,
blessunar. Á þjóðhátíð höfum vér
— ef oss er ljóst, hvað til friðar
horfir — meiri metnað en ella,
meiri ábyrgðartilfinning, en ann-
ars, um mannsæmilega fram-
komu í galsa gleðinnar og
skemmtunarinnar.
Gjafir hefur þjóð okkar þegið
— undanfarna öld — það sem lið-
ið er af þessari öld, síðasta ára-
tuginn — meiri en flestar aðrar
þjóðir á sama tíma — meiri en
nokkuru sinni fyrr í sögu vorri
(ef til vill að elleftu öldinni und-
antekinni og kristnitökuárinu).
Fyrir rúmri öld á(tum vér ein-
hver dýrlegustu skáld vorrar
sögu. Alla tíð síðan hefur verið
dásamleg grózka í bókmenntum
vorum, en alla tíð upp úr alda-
mótunum einnig í öðrum list-
greinum, meir og meir. Sama
þjóðarvakningin, sem bar þá
undursamlegu ávexti, framleiddi
úr djúpi krafta sinna Sjálfsbjarg-
arþrótt á sviði efnahagslegrar af-
komu, almennrar og félagslegrar
menningar og þjóðfélagslegrar
sjálfstjórnar. Hvorug heimsstyrj-
öldin lagðist þungt á þjóð okkar,
miðað við hlutskipti flestra ann-
arra vestrænna þjóða, en upp úr
lokum hinnar fyrri öðluðumst
vér viðurkenning sem frjálst og
fullvalda ríki, en endurreisn lýð-
veldisins í miðri heimsstyrjöld-
inni síðari. Síðan þjóðin fékk
heimastjórn, en þó einkum síð-
asta áratuginn, rúmlega, hefur
efnahagur hennar og aðbúð fólks
í hvívetna batnað svo, að til fá-
dæma má telja í mannkynssög-
unni, gæti eg trúað.
Hér vantar kafla í ræðuna.
í dag eru tíu ár liðin, síðan ís-
lenzka lýðveldið var endurreist.
Hvers höfum við að minnast á
tíu ára afmæli lýðveldisins?
Áframhalds hinna stórstígu svo-
nefndu framfara — stundlegrá
gæða; tækja til enn batnandi af-
komu, — ef fyrst og fremst er
sótzt eftir blessun Drottins. En
óhjákvæmilegt er að minnast-
einnig atriða, sem þessu eru ólík,
en þó nátengd þeim í eitt og sama
kerfi hinnar sögulegu þróunar-
framvindu.
Allar þjóðir eru í dag staddar í
hræðilegri hættu. Sú hætta stafar
bæði frá vissum áttum og svo að
segja úr öllum áttum. Eg ætla
ekki að ræða hér hið fyrrnefnda
— fram yfir hinar ákaflega laus-
legu ábendingar undanfarins
máls. Hins vegar verður með
engu móti undan því komist að
minna með fleiri og skýrari orð-
um á hina hræðilegu almennu
hættu, sem öllum þjóðum okkar
daga stafar af ofþroska náttúruvís
inda, tækni og félagslegrar skipu-
lagningar. „Ofþroski“ er ekki of
fast að orði kveðið, því að allt
verður að dæmast út frá sam-
böndum sínum og hlutföllum.
„Eldur er beztur með ýta son-
um,“ segir í íslenzku fornkvæði,
— en samt er „eldur í óvita hönd-
um“ eitthvað við versta, sem til
er. Kjarnorkuvísindin og sú
tækni, sem á þeim byggir, og það
almenna stig náttúruvísinda og
tækni, sem kjarnorkufræðin eru
svo sem toppurinn á, er allt fram
komið við einsýnt ofurkapp, sem
valdið hefur stórkostlegum mis-
vexti í fari mannkynsins, þar sem
hinar svonefndu framfarir hafa
kostað vanrækslu þess, sem and-
legt er. En kjarnorkufræðin og
allt það kerfi er sá ,,eldur“, sem
þurft hefði sambærilega aukn-
ingu andlegs þroska til að fara
með, svo að ekki stofnaði ger-
völlum mannheimi í þann voða,
sem ekkert á sér sambærilegt í
mannkynssögunni. Enda eru á
hvers manns vitorði dylgjur og
heitingar „Austurs" og „Vesturs“
sín í milli. Kynslóð, er tekur því
nærri sem sjálfsögðum hlut, að
ráðgert sé að henda og skjóta
sprengjum, er eyðileggi allt kvikt
í heilli borg í einu skoti — skjóta
þeim í þúsundatali — sprengjum,
er eitri síðan löndin, svo að ekk-
ert lifandi megi þar við hafast
(Framhald á 6. síðu).
- Bílasýningin
(framhald af 1. síðu).
manni, sem síðan ók í þessum
vagni alla leiðina norður.
Á Akureyri var geymirinn
fylltur á ný eftir 489 km. akstur.
Olíueyðslan á þessari leið reynd-
ist vera 32,8 lítrar. Reiknist þetta
til verðs, gerir þetta kr. 24,93. Og
geri aðrir betur. Bifreið þessi
eyðir með öðrum orðum 6,71 1. af
olíu á hverja 100 km., sem með
núgildandi verðlagi kosta kr 5,10.
Þessi vagn var mjög þægilegur og
skemmtilegur í akstri. Sams kon-
ar bíll með benzínvél, en slíkar
bifreiðir framleiða hinar þýzku
verksmiðjur líka, eyða benzíni
fyrir kr. 17,20.
.Bifreiðasýningin á Akiyeyrj.
i Á bifreiðasýniHgúh'ni1 eru'tV'ðA^
aðrar fólksbifreiðar með benzín-
vélum. Þá er þarna 5 tonna vöru-
bifreið, mjög álitleg, og siðast en
ekki sízt landbúnaðarvél, sem vel
er þess virði, að henni sé gaumur
gefinn. En hana þyrfti að reyna
við hin ýmsu störf, svo að úr því
fengist skorið, hvort hún raun-
verulega hentar okkur sem land-
búnaðarverkfæri.
Rudolf Oeser, einn af aðalfram-
kvæmdastjórum Mercedes-Benz
verksmiðjanna, kom sjálfur til
Reykjavíkur og hingað norður,
ásamt frú sinni. Hann hefur mik-
inn áhuga fyrir vaxandi viðskipt-
um milli íslands og Þýzkalands.
Er hann til dæmis búinn að
kaupa hest til reynslu, í samráði
við Gunnar Bjarnason ráðunaut.
Telur hann miklar líkur fyrir
sölumöguleikum á þeim í heima-
landi sínu, ef rétt er á haldið. Þá
ætlar hann einnig að kaupa hér
frosinn fisk til reynslu. Hyggur
hann, að verkafólki verksmiðj-
anna, sem skiptir tugum þúsunda,
mundi þykja að því hinn mesti
fengur að eiga þess kost að neyta
íslenzka fiskjarins.
Engu skal um það spáð, hvort
hér sé fyrirboði vaxandi við-
skipta. Hitt er þegar orðið ljóst,
að margir vilja eiga bifreiðir af
þeirri gerð, sem hér eru á sýning-
unni, hvort sem tekst að gera
hestana okkar að þeim dýra
gjaldeyri, sem til þarf, eða annað.
Það spáir góðu, að framkvæmda-
stjóri Rudolf Oeser er með af-
brigðum duglegur kaupsýslu-
maður — enda af sumum nefndur
„kjarnorkumaðurinn11.
Nýlega átti Magnús Kristjáns-
son, áður bóndi í Sandhólum, sjö-
tugsafmæli. Hann dvelst nú á
Akureyri. Eg, sem þessar línur
rita, hef kynnzt Magnúsi einkum
nú í seinni tíð. Það er skemmti-
legt að ræða við hann. Hann er
ætíð bjartsýnn, á menn og mál-
efni og trúir á sigur hins góða. —
Hann er hagleiksmaður, bæði á
Ijóðasmíð, því að hann er hagyrð-
ingur nokkur, og einnig hagur á
trésmíði o. fl. og verklaginn.
Magnús lærði ljósmyndasmíði
á unga aldri og stundaði þá iðn
um tíma, en brátt sneri hann sér
að ræktun jarðar og hóf búskap í
Eyjafirði á nokkrum stöðum
fyrst, en keypti fljótlega Sand-
hóla og bjó þar síðan. Bætti hann
jörðina mikið að jarðabótum, svo
að heyfengur margfaldaðist, og
ennfremur byggði hann brátt upp
öll bæjarhús.
Hann hefur starfað að opinber-
um málum í sveit sinni, og verk-
stjóri við vegavinnu hefur hann
verið og er það enn. Margoft fór
hann á haustin í fjárleitir á öræf-
in fram af Eyjafirði.
En Magnús hefur orðið fyrir
ýmsu þungbæru á lífsleiðinni. —
Fyrri kona hans, Rut Lárusdóttir,
dó á bezta aldri af völdum hvíta
dauða, og einnig 3 börn hans,
voru 2 af þeim um tvítugt, en ein
dóttir lifir frá því hjónabandi.
Fyrir nokkrum árum leigði
hann Sandhóla og fluttist til Ak-
ureyrar. '.voy
! i Annan dag hvítasunr}u, 7. -júní
’sl., varð Magnús sjötugur. Hafa
víst margir kunningjar hans ætl-
að að heimsækja hann þann dag.
En þá gerðust þeir atburðir, að
færri komu en ætlað var, enda
mun hann frekar hafa mælzt til
þess, því að þennan dag brann
bærinn í Sandhólum til kaldra
kola, með þeim sorglegu atburð-
Knattspyrnumót UMSS:
Hjalti sigrar Tindastól
með 1:0
Fimmtudaginn 17. júlí fór fram
knattspyrnumót U. M. S. Skaga-
fjarðar að Sauðárkróki.
Mótið hófst með því að form.
sambandsins, Guðjón Ingimund-
arson, íþróttakennari, hélt stutta
ræðu og ‘ setti mótið. Þvi næst
hélt prófessor R. Beck ræðu, en
hann var gestur mótsins í boði
U. M. S. S. og minnisvarðanefnd-
ar Stephans G. Stephanssonar. —
Að lokinni ræðu prófessorsins fór
fram knattspyrnukeppni. Aðeins
tvö lið áttust við: frá U. M. F.
Hjalta og U. M. F. Tindastól á
Sauðárkróki. Eftir skemmtilegan
leik bar U. M. F. Hjalti sigur af
hólmi með 1 marki gegn 0 og
hlaut þar með farandbikar U. M.
S. S. í ár. U. M. F. Hjalti vann
einnig bikarinn í fyrra. — Eftir
leikinn settust þátttakendur
ásamt gestum að samdrykkju á
Hótel Villa Nóva. Þar var veitt
af rausn og ræður fluttar yfir
borðum.
G.
um, sem kunnugt er.
Magnús varð fyrir miklu eigna-
tjóni, því að erfitt mun honum
veitast að byggja upp að nýju,
sem hann verður þó að gera, ef
hann ætlar að eiga jörðina áfram.
En þrátt fyrir erfiðleika kvart-
ar Magnús aldrei, en er alltaf
bjartsýnn og hress með heiðríkju
í huga, sihugsandi um málefni
dagsins.
Seinni kona hans er Margrét
Pálsdóttir, og eiga þau einn son
uppkominn.
Eg óska honum og vandamönn-
um hans allra heilla í framtíðinni.
Kunningi.
Jón Hermannsson
Fæddur 14. nóvember 1934;
dáinn 11. íebrúar 1954.
Ort undir nafni foreldra hans.
Að burtu af lífssviði skyldir þú
skjótt,
hver skilur það óvænta kall?
í kringum þig reyndist svo
hógvært og hljótt,
ei heyrðist þitt síðasta fall.
Þú ótrauður, kappsfullur sóttir á
sjó
þér síðast hann hvílu þar bjó.
Minning þín lifir í hjarta okkar
heið
svo hrein bæði og göfug í senn.
O, sonurinn góði, ei löng var þín
leið
á lífsbraut, því hörmum þig enn.
Þig systkinin kveðja og ættfólkið
allt,
og aðrir þér tengdir, — oss lífið
finnst kalt.
Að sjá þig ei framar né finna þinn
yl»
sem frá þér æ streymdi okkur
mót.
Að þú ert hér lengur í tilveru ei
til,
en táranna verður það bót,
að framkoma þin var öll fögur og
góð,
og fyllti hinn gullvæga
minningasjóð.
Forsjónin blessi þig, síblíði son,
og setji þig geislana við.
Þó horfin sé ein okkar indæla
von,
þá eigum samt hugrekki og frið.
Því blessum þig æ og biðjum þér
góðs
og berum fram óskir í kveðandi
ljóðs.
J. G. P.